Morgunblaðið - 30.10.1991, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 30. OKTÓBER 1991
MIÐAUSTURLANDARAÐSTEFNAN I MADRID
Segjast verða varir við
nýjan tón hjá Israelum
Madrid. Reuter.
HANAN Ashrawi, sem fer framarlega í flokki Palestínumanna á
friðarráðstefnunni í Madrid, sagði í gær að vart hefði orðið við
nýjan tón hjá ísraelum. „Við vonumst til að heyra þennan tón endur-
óma þegar afstaða þeirra kemur fram í samningaviðræðunum,” sagði
hún.
Faisal Husseini, annar af for-
ystumönnum Palestínumanna,
sagðist við komuna til Madrid í
fyrradag vera bjartsýnn. „Þetta er
upphafið að vegferðinni til friðar,”
sagði hann.
Yasser Arafat, leiðtogi Frelsis-
samtaka Palestínu (PLO), fór hins
vegar hörðum orðum um Yitzhak
Shamir, forsætisráðherra ísraels, í
Útbreiðsla
landnema á
hemáms-
svæðunum
verður vafa-
laust ofar-
lega á blaði
í Madríd.
viðtölum við spánska fjölmiðla sem
birtust í gær og fyrradag: „Hann
er stórglæpamaður sem aðhyllist
útþenslustefnu.” Arafat er ekki
sjálfur staddur í Madrid en sendi-
nefnd frá PLO kom þangað í gær.
Fulltrúar Palestínumanna á ráð-
stefnunni segjast ekki ætla að hafa
nein samskipti við PLO á meðan
fundirnir standa enda gæti það
spillt fyrir. Talið er að ýmis araba-
ríki muni bera boð á milli þessara
aðija.
ísraelar sökuðu Hanan Ashrawi
í gær um að standa á bak við of-
beldisverkin í ísrael í fyrradag.
„Við vitum ekki enn hveijir árásar-
mennirnir eru en við vitum að einn
ráðgjafinn í sendinefnd Palestínu-
manna í Madrid, Hanan Ashrawi,
hvatti til þess að ofbeldi á götum
úti yrði aukið,” sagði Moshe
Arens varnarmálaráðherra.
Ungir Palestínumenn kveikja í ísraelska fánanum og mótmæla þátttöku Palestínumanna
unni í Madrid.
Skiotinq mannfjölda
Heimild: Ofek Graphics Gólan- hæðir Vestur- bakkinn Gaza- svæðið
Landnám 33 118 14
Gyðingar 10.600 78.600 3.300
Aðrír 15.300 915.000 612.000
Líbanon / Sýrtand Iran Irak Jórdanla Sádl Arabia
ÍSRAEL/
|{y \
Washington. Jerúsalem. Madrid. Reuter.
YITZHAK Shamir, forsætisráðherra ísraels, sagði í fyrrakvöld í
viðtali við bandarísku sjónvarpsstöðina NBC að öll mál yrðu á samn-
ingaborðinu í Madrid. En þegar hann lagði af stað til Madrid í gær
var hann öllu harðorðari vegna morðanna á tveimur ísraelum í fyrra-
kvöld.
í viðtalinu við NBC var Shamir,
sem er. í forsæti ísraelsku sendi-
nefndarinnar, spurður hvort til
greina kæmi að láta hernumdu
svæðin af hendi í skiptum fyrir frið-
arsamninga og kalla heim ísraelska
landnema á hernumdu svæðunum.
„Það verður hægt að brydda upp á
öllu við samningaborðið. En það
þýðir ekki að við ætlum að gefa
þetta eþa hitt eftir,” sagði Shamir.
Hann sagði að ísraelar væru sann-
færðir um að Vesturbakkinn og
Gazaræman hefðu tilheyrt gyðing-
um í þúsundir ára. „E.t.v. eru Pal-
estínumennir á sömu skoðun. Þá
skulum við semja um lausn, leið til
að afstýra stríði.” í samtali við
fjölmiðla í ísrael áður en Shamir
lagði af stað sagði hann að tími
væri kominn til að ljúka stríði og
þjáningum: „Ég held að arabískur
almenningur og sérstaklega Palest-
ínumennirnir hafi fengið sig
fullsadda...Það er tímabært að
koma á breytingum, byltingar-
kenndum breytingum, að koma á
friði.”
Þegar Shamir fór frá Ben Guri-
on-flugvelli í Tel Aviv í gærmorgun
var hann öllu harðorðari. Kvöldið
áður höfðu palestínsk öfgasamtök
ísraelar og* arabar koma til við-
ræðnanna með ólík markmið
Madrid. Reuter.
ÍSRAELAR og arabar koma á ráðstefnuna um frið í Miðausturlönd-
um með ólík markmið. Hér er er tíundað það helsta sem sendi-
nefndir þeirra keppa að.
ísraelar
ísraelar urðu síðastir til að fall-
ast á þátttöku í friðarráðstefnunni:
• Vilja að ráðstefnan verði
skammvinn, nokkurs konar form-
leg setningarathöfn, og á eftir
henni komi tvíhliða viðræður við
einstök arabaríki.
• Vonast til að undirrita friðar-
sáttmála við næstu nágranna sína,
Sýrlendinga, Jórdani og Líbani,
þar sem þeir viðurkenni tilverurétt
Israels.
• Leggjast gegn stofnun sjálf-
stæðs ríkis Palestínumanna og því
að palestínskir flóttamenn snúi
aftur.
• Hafna kröfum Bandaríkja-
manna og Sameinuðu þjóðanna um
að Israelar láti af hendi landsvæði
sem þeir hernámu í stríðinu gegn
aröbum 1967.
• Vilja veita Palestínumönnum á
Vesturbakka Jórdanar sjálfstjórn
til bráðabirgða eins og kveðið er
á um í Camp David-friðarsáttmála
ísraela og Egypta frá 1978. Hins
vegar segja þeir að ekki komi til
greina að semja um framtíð
Austur-Jerúsalem, sem þeir her-
námu eftir strfðið.
• Segja að ísraelar og arabar
verði að semja um ótiltekna varan-
lega lausn varðandi framtíð her-
teknu svæðanna.
• Vona að gengið verði frá sam-
komulagi við arabaríkin um mál
eins og takmarkanir á vígbúnaði
og vatnsréttindi í samningaviðræð-
unum við arabaríkin eftir ráðstefn-
Palestínumenn
• Vilja stofna sjálfstætt ríki á
Vesturbakkanum og Gaza-svæð-
inu. Austur-Jerúsalem verði höfuð-
borg þess.
• Vona að friðarráðstefnan verði
til þess að binda enda á 24 ára
hernám ísraela á landi þeirra.
• Reiðubúnir að fallast á sjálf-
stjórn í allt að fimm ár, að því til-
skildu að þeir ráði yfir auðlindum
og vatnslindum á þessu tímabili,
auk þess sem löggjöfin verði í
þeirra höndum.
• Kynnu að fallast á sambands-
ríki með Jórdönum en vilja að
ákvörðun um slíkt verði ekki tekin
fyrr en eftir að Palestínuríki verði
stofnað.
• Eru líklegir til að vekja máls á
því að um 2,5 milljónir Palestínu-
manna, sem hafa leitað hælis í
arabaríkjum frá stríði ísraela og
araba 1948, fái að snúa heim.
• Vilja að Israelar sýni vilja til
sátta með því meðal annars að
láta tæplega 10.000 palestínska
fanga lausa, binda enda á eftirlit
hermanna á götunum, veita Palest-
ínumönnum ferðafrelsi og heimila
starfsemi stjórnmálaflokka þeirra.
Sýrlendingar
• Vilja að ísraelar fari af öllum
landsvæðum araba, sem þeir her-
námu 1967, meðal annars Gólan-
hæðum og Austur-Jerúsalem.
• Segja ekki koma til greina að
semja um að ísraelar skili Gólan-
hæðum án þess að lausn liggi fyr-
ir í Palestínumálinu.
• Vilja að ísraelskir hermenn
verði fluttir frá Suður-Líbanon en
hafa fallist á það sjónarmið líban-
skra stjórnvalda að ræða beri þetta
mál sérstaklega í viðræðunum í
Madrid.
• Segja fjölþjóðlegar viðræður
um önnur mál ekki koma til greina
fyrr en Israelar fallist á að láta
öll landsvæði araba af hendi.
utan hernumdu svæðanna og í
Jórdaníu. Flestir þeirra flýðu þang-
að eftir stríðin 1948 og 1967.
• Vilja að landnám gyðinga á
hernumdu svæðunum verði stöðv-
að.
• Vilja að árangur náist í deil-
unni um landsvæðin til að hægt
verði að semja um helsta hagsmun-
amál Jórdana - vatn. Mikill
vatnsskortur er í Jórdaníu og þeir
þurfa að ná samkomulagi við Isra-
ela um vatnslindir sem Austur- og
Vesturbakkinn deila með sér.
Líbanir
Jórdanir
Taka þátt í viðræðunum í sendi-
nefnd með Palestínumönnum:
• Krefjast þess að ísraelar láti
hernumdu svæðin af hendi, þar á
meðal Austur-Jerúsalem. Palest-
ínumenn eru hvergi jafn margir
• Vilja að ísraelar flytji hermenn
sína tafariaust frá suðurhluta Líb-
anons og án skilyrða. Um 1.000
ísraelskir hermenn eru á 15 km
breiðu „öryggissvæði” innan land-
amæra Líbanons sem komið var á
1985.
• Krefj ast þess að þetta mál verði
rætt sérstaklega í Madrid, þannig
að hægt verði að leysa það þótt
ekki náist samkomulag um önnur
deilumál araba og Israela.
• Segja að Líbanonsher muni
hafa eftirlit með suðurhluta lands-
ins þegar ísraelsku hermennirnir
fari þaðan og komi í veg fyrir árás-
ir skæruliða á ísrael.
• Segja að fjölþjóðlegar viðræður
um önnur mál komi ekki til greina
fyrr en ísraelar fallist á að láta
hernumdu svæðin af hendi.
♦ ♦ ♦
t
i
Reuter
í friðarráðstefn-
Yitzhak Shamir segir að öll
mál verði á samningaborðinu
&
I
skotið tvo ísraela til bana á hern-
umdu svæðunum. „Allir íbúar ísra-
els og heimsbyggðarinnar heyrðu í
gær og skildu hver raunveruleg
merking ólívugreinarinnar er sem
palestínsku morðingjarnir bera. Við
vitum hvernig á að ráðast gegn
þeim og leiðtogum þeirra.” Sendi-
menn Jórdaníu og Palestínumanna
komu með ólívugreinar til Madrid
en þær eru friðartákn og er talið
að Shamir hafi verið að vísa til
þessa.
Ehud Olmert, heilbrigðisráðherra
ísraels, sagði í gær í viðtali við
þýska dagblaðið Bild að ráðstefnan
í Madrid væri sjónarspil fyrir fjölm-
iðla. Sér virtist sem þarna væri um
að ræða upphafið að kosningabar-
áttu George Bush Bandaríkjafor-
seta.
I
I
Mannfall í
suðurhluta
Líbanons
Jerúsalem. Týrus. Reuter.
SKÆRULIÐAR hliðhollir írön-
um gerðu í gær tvær árásir á
ísraelska hermenn í suðurhluta
Libanons. Talið er að þrír hafi
fallið og fimm særst.
Hermennirnir féllu þegar
sprengja sprakk á vegi þar sem
þeir fóru um. Talið er að Hizbollah-
samtökin standi á bak við sprengin-
una. Ekki var greint frá árásinni í
ísraelskum fjölmiðlum.
Tvenn samtök hafa lýst ábyrgð
á hendur sér á árás á langferðabif-
reið á mánudag þar sem bílstjórinn
og einn ísraelskur landnemi féllu.
Þar er um að ræða samtökin Hiz-
bollah-Palestína og Fylkinguna til
frelsunar Palestínu (PFLP).
Israelski herinn hefur vísað á bug
fréttum um að ísraelar hafi í fyrri-
nótt skotið niður þrjá skæruliða sem
komu á flugdrekum frá Líbanon og
virðast þær ekki eiga við rök að
styðjast.
Samkvæmt óstaðfestum fréttum
felldi áhöfn ísralskrar þyrlu einn
mann og særði fjóra í árás úr lofti
á flóttamannabúðir Palestínu-
inanna nærri Týrus í Líbanon.