Morgunblaðið - 30.10.1991, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 30. OKTÓBER 1991
Forræðismál tveggja íslenskra telpna í Tyrklandi:
Ottast að sjá dætur mín-
ar aldrei aftur á lífi
- segir Soffía Hansen, móðir telpnanna
SIÐAN í ágúst 1990 hefur staðið yfir forræðisdeila vegna tveggja telpna,
níu og tíu ára að aldri, en faðir þeirra nam þær af landi brott í fyrra-
sumar án þess að úrskurður lægi fyrir um forræði þeirra. íslensk yfir-
völd hafa dæmt móðurinni, Soffíu Hansen, bráðabirgðaforræði en þrátt
fyrir það hefur faðirinn, ísak Halim Al, ekki í hyggju að leyfa telpun-
um að fara frá Tyrklandi. Fyrr í þessum mánuði fór Soffía ásamt Sigurði
Pétri Harðarsyni til Tyrklands þar sem ætlunin var að kanna mála-
rekstur fyrir tyrkneskum dómstóli en þess í stað urðu þau að verjast
ákæru um barnsrán. Vegna þeirrar ákæru var Sigurður Pétur handtek-
inn og haldið í sex tíma í tyrknesku fangelsi.
Dætur Soffíu og Halim, Rúna (t.v.) og Dagbjört.
Soffía kynntist ísaki Halim A1
árið 1980 en þá vann hann við kjöt-
vinnslu hérlendis. Þau hófu sambúð
og eignuðust skömmu síðar tvær
dætur, þær Dagbjörtu og Rúnu,
sem eru nú níu og tíu ára gamlar.
Þau giftu sig árið 1984 og segir
Soffía að þau hjónin hafí haldið
góðu sambandi við fjölskyldu Ha-
lims og meðal annars farið með
dæturnar í heimsókn til Tyrklands
á hvetju sumri. „Við ætluðum í eitt
slíkt sumarleyfi um miðjan júní í
fyrra en vegna veikinda móður
minnar komst ég ekki með. Við
hjónin ákváðum því að Halim færi
með telpurnar með sér en þær
kæmu aftur áður en skólinn byrjaði
hér heima. Þrátt fyrir að skilnaður
hafi legið í loftinu á milli okkar
hjóna um hríð grunaði mig aldrei
að hann myndi neita að skila þeim
aftur heim til íslands. Það var því
gífurlegt áfall þegar hann hringdi
til mín 15. ágúst og sagði að telp-
urnar yrðu um kyrrt í Tyrklandi,
kæmu aldrei aftur til íslands og að
ég fengi aldrei að sjá þær aftur.
Hann sagði að mér væri fyrir bestu
að gleyma þeim og hann myndi
láta drepa mig ef ég reyndi að nálg-
ast þær eða léti yfir höfuð sjá mig
í Tyrklandi. Hann sagði það lítið
mál að standa við það því að hann
hefði bæði tyrknesku lögregluna og
mafíuna á sinu bandi. Hann sagðist
ennfremur myndu henda öllum
bréfum eða pökkum sem ég reyndi
að senda dætrum mínum og hafa
sagt þeim að ég væri látin. Ég
reyndi að leiða honum fyrir sjónir
að eðlilegast væri fyrir okkur að
skilja og leysa þessa forræðisdeilu
fyrir dómstólum en hann brást hinn
versti við, neitaði að samþykkja
skilnað og sagðist frekar drepa
sjálfan sig og dætur okkar en að
láta þær af hendi.”
Soffía segir að allur síðasti vetur
hafí liðið án þess að hún gæti graf-
ið nokkuð upp um afdrif telpnanna.
Hún kveðst hafa leitað aðstoðar hjá
dómsmálaráðuneyti og utanríkis-
ráðuneyti en fengið litla sem enga
aðstoð að öðru leyti en því að í jan-
úar fékk hún skilnað við Halim að
borði og sæng ásamt bráðabirgða-
forræði yfír telpunum.
Ráðuneytisúrskurður nægir
ekki í Tyrklandi
A liðnu vori komst Soffía í sam-
band við norskan lögmann sem er
kunnugur rekstri forræðisdeilu fyrir
tyrkneskum dómstólum. Hann
mælti með því að Soffía færi til
Tyrklands, hefði upp á telpunum,
fengi sér síðan góðan tyrkneskan
lögmann og freistaði J)ess að fá
málið dómtekið ytra. „Eg ákvað að
hlíta þessum ráðum og fór til Tyrk-
lands nú í október ásamt gömlum
fjölskylduvini, Sigurði Pétri Harðar-
syni, en hann hefur verið mér ómet-
anleg hjálp í þessum þrengingum,”
segir Soffía. „Við fórum því til
Tyrklands en vegna fyrri morðhót-
ana létum við það vera að láta
Halim vita af för okkar. Þegar til
Istanbul var komið höfðum við sam-
band við tyrkneska lögmenn sem
hafði verið mælt með við okkur.
Þeir staðfestu það sem við höfðum
svo sem heyrt áður að líklega væri
ekki hægt að fá málið dómtekið
fyrir tyrkneskum dómstóli nema að
áður væri genginn dómur á íslandi
um að ég hefði forræði yfír telpun-
um. Gallinn er sá að á íslandi geng-
ur ráðuneytisúrskurður um forræð-
ismál en slíkur úrskurður dugir
skammt þar suður frá.”
Flúið undan lögreglumönnum
vopnuðum vélbyssum
„Eftir samtal okkar Sigurðar
Péturs við lögmanninn ákváðum við
að reyna að hafa uppi á telpunum.
Ætlun okkar var að ná tali af þeim
og sjá hvemig þeim liði. Við ákváð-
um að bíða þeirra dag einn við skól-
ann sem þær ganga í. Á skólanum
eru tveir útgangar og beið ég við
annan en Sigurður Pétur við hinn.
Eftir nokkra stund sér Sigurður
Pétur Rúnu, yngri systurina, koma
út úr skólanum. Hún brosti þegar
hún sá hann og sótti Dagbjörtu,
eldri systurina. Meðan á þessu
stendur birtist allt í einu kennari
telpnanna sem mig grunar að faðir
þeirra hafi mútað til að fylgjast
sérstaklega með þeim þegar þær
era í skólanum. Kennslukonan varð
mjög æst þegar hún sá Sigurð Pét-
ur, hljóp til og fór með telpurnar
inn í skólann eins og hún væri
hrædd um að það ætti að ræna
þeim. Sigurður Pétur gekk þá að
hinum inngangnum þar sem ég
beið en um leið birtist kennslukonan
með telpurnar á leið út um hann.
Þegar hún sá okkur þar sneri hún
við en skömmu síðar birtust tveir
lögreglumenn vopnaðir vélbyssum
ásamt tyrkneskri ömmu telpnanna
sem var að sækja þær í skólann.
Þegar lögreglumennirnir stukku að
okkur með byssurnar á lofti, sáum
við þann kost vænstan að flýja og
láta okkur hverfa í mannfjöldann
sem við og gerðum. Eins og gefur
að skilja vorum við mjög „sjokker-
uð” eftir þessa uppákomu en ég tel
víst að faðir telpnanna hafi átt von
á því að ég kæmi til Tyrklands og
reyndi að ná tali af þeim og því
verið búinn að gera sínar ráðstafan-
ir og segja kennaranum hvernig
ætti að bregðast við ef framandi
fólk sæist nærri telpunum.
Sex tímar í tyrknesku fangelsi
Eftir að Soffía og Sigurður Pétur
höfðu jafnað sig á atvikinu við skól-
ann, ráðfærðu þau sig við tyrknesku
lögmennina. Áð ráði þeirra var
ákveðið að kreljast þess að Soffía
fengi að hitta bömin undir lögreglu-
eftirliti á hótelherbergi og freista
þess að ná þeirri kröfu fram fyrir
dómstólum ef ekki vildi betur til.
Vitað var að slíkt gæti tekið ein-
hvern tíma og var ákveðið að Sig-
urður Pétur færi heim tii íslands
þar sem hann þurfti að mæta til
vinnu. Það skipti hins vegar engum
togum að þegar hann var á leið í
gegnum vegabréfaskoðun á flug-
vellinum, var hann handtekinn og
færður rakleiðis á næstu lögreglu-
stöð. „Ég vissi ekki hvaðan á mig
stóð veðrið og fékk engar skýring-
ar,” segir Sigurður Pétur. „Vega-
bréfið var tekið af mér og ég var
gjörsamlega mállaus þar sem ég
kann ekki tyrknesku. Ég gat þó
lagt fram nafnspjald tyrknesku lög-
mannanna. Lögreglumönnunum
virtist ekki liggja á að skýra mér
frá ástæðum handtökunnar og eftir
að leitað hafði verið á mér, var mér
hent beint í svartholið. Þar mátti
ég dúsa í ógeðslegum fangaklefa
sem ég hélt að væri bara til í kvik-
myndum. Hitinn var kæfandi og
magnaði upp saurlyktina sem lagði
upp um gat á gólfínu sem forverar
mínir höfðu gert stykki sín í. Klef-
inn var mjög þröngur og harður
steinbekkur eina húsgagnið í hon-
um. Eini félagsskapurinn var ýmsar
tegundir ógeðslegra skordýra sem
nærðust á skítnum í þröngum klef-
anum. Eftir sex klukkutíma, sem
virtust heil eilífð, var mér loksins
sleppt lausum og túlkur gaf mér
þær skýringar að ég hefði verið
handtekinn vegna gruns um barns-
rán en komið væri í ljós að skýrsla
sú sem handtakan var byggð á
væri uppspuni,” segir Sigurður Pét-
ur.
Soffía vöruð við morðárás
Víkur nú sögunni til Soffíu þenn-
an sama dag. Hún hélt að Sigurður
Pétur væri á leiðinni til íslands en
þegar hún kom til lögfræðingsins
til að ræða næstu aðgerðir er henni
tjáð að Sigurður Pétur hafi verið
handtekinn vegna gruns um bams-
rán og sitji í fangelsi. Lögreglan
virtist þó fljótlega gera sér grein
fyrir því að handtakan ætti ekki
við nein rök að styðjast en þó var
Soffíu tjáð að Sigurði Pétri yrði
ekki sleppt fyrr en hún kæmi í yfir-
heyrslu hjá lögreglunni. „Vegna
fyrri hótana Halims var ég að sjálf-
sögðu hrædd við að fara til lögregl-
unnar og ráðfærði mig við lögfræð-
ingana. Þeir réðu mér frá því að
fara til lögreglunnar því að hugsan-
lega væri Halim búinn að beita
mútum innan hennar í því skyni
að mér yrði stungið beint í fang-
elsi. Þar gæti ég allt eins verið lát-
in dúsa í nokkrar vikur án dóms en
á þeim tíma væri hægðarleikur að
ráða leigumorðingja til að ganga
frá mér innan fangelsismúranna.
Þegar ljóst var að Sigurði Pétri
yrði ekki leyft að yfírgefa landið
fyrr en ég mætti til yfírheyrslu,
ákvað ég þó að gefa mig fram upp
á von og óvon. Greinilegt var af
þeim lögreglumönnum sem yfir-
heyrðu mig að heyra, að þeir höfðu
verið mataðir á lygum og rang-
færslum af Halim. Hann hafði sagt
þeim eitthvað á þá leið að ég væri
eiturlyfjaneytandi og ynni fyrir mér
með vændi á íslandi en væri í Tyrk-
landi til að ræna telpunum. Ég held
að mér hafi tekist nokkuð vel að
skýra mál mitt fyrir lögreglunni,
að minnsta kosti varð þeim fljótt
ljóst að tortryggni þeirra gagnvart
okkur Sigurði Pétri var gjörsamlega
á misskilningi byggð. Eg útskýrði
einnig fyrir þeim að Halim ætti
óuppgerðar sakir á íslandi þar sem
hann sveik út peninga og vörur
fyrir fleiri milljónir skömmu áður
en hann flutti til Tyrklands. Sem
betur fer rættust ekki hrakspár Iög-
fræðinganna um að mér yrði stung-
ið inn og eftir yfirheyrsluna var
mér sagt að ég væri laus allra
mála. Þegar ég kom til lögmann-
anna eftir yfirheyrsluna var mér
tjáð að hringt hefði verið frá lög-
reglunni til þess að vara okkur við
því að Halim væri á höttunum eftir
leigumorðingja til að ráða mig af
dögum. Lögreglan hafði komist á
snoðir um þetta og vildi vara mig
við en treysti sér samt ekki til að
gera neitt í málinu. Að svo stöddu
ákvað ég að fara rakleiðis aftur til
íslands og fór frá Tyrklandi daginn
eftir, 18. október.”
Óvíst um málalok
„Allt frá því í ágúst í fyrra hefur
mér liðið eins og í martröð og voru
það mikil vonbrigði að þessi ferð
skyldi ekki breyta neinu þar um.
Samt er ég ekki á því að gefast
upp og er ég nú að vinna að því að
fá forræðisúrskurðinn staðfestan
með dómi hér heima. Það mun
eflaust taka sinn tíma og á meðan
veit ég ekki hvernig dætrum mínum
reiðir af. Maður verður að vona hið
besta en ég óttast það eitt að sjá
dætur mínar ekki aftur á lífí,” seg-
ir Soffía Hansen.
KM
Sigurður Pétur Harðarson og Soffía Hansen.
KÆU- OG FRYSTISKÁPAR
íwged' ÍSKALT HAUSTTILBOÐ ■#Œ£>
Gerð: RF 181/80 - Verð kr. 41.900,- stgr.
ATLAS
fr Rúmmál Haeð Verð 1
ÍSSKÁPAR lítrar cm staðgreitt
MR 284 með innbyggðu frystihólfi 280/27 145 36.900
MR 243 með innbyggðu frysuhólfi 240/27 122 31.»00
VR 156 með innbyggðu frystihólfi 150/15 85 26.900
KÆLISKÁPAR
RR29I án frystihólfs 280 143 34.900
RR 247 án frystihólfs 240 120 29.900
RR 154 án frystihólfs 150 85 24.900
KÆLI- / FRYSTISKÁPAR
RF 365 tvískiptur, frystir að ofan 300/60 160 44.900
MRF 289 tviskiptur, frystir að ofan 280/45 145 39.900 i
RF 181180 tviskiptur, frystir að neðan 280/80 144 41.900
FRYSTISKÁPAR #C££>
VF-223 fimm hillur 220 145 39.900
VF 123 fjórar hillur 120 85 29.900
■J
Nýkomin
sending af Atlas
kælitækjum á
einstöku verði!
RÖNNING
SUNDABORG 15
^91 -685868