Morgunblaðið - 26.04.1992, Blaðsíða 20

Morgunblaðið - 26.04.1992, Blaðsíða 20
20 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 26. APRÍL 1992 SARTRE VAR MÓT- sagnafullt hugmynda- kerfi holdi klætt. Það var tilvistarvandi hans einsog margra annarra skálda og hugsuða. Ástæðan er einfaldlega sú þeir eru vaxnir úr þverstæðufullu umhverfi og endur- spegla öðrum fremur þau átök sem einkenna náttúruna og bera frelsinu vitni innan fastra lögmála hennar. Maðurinn er auðvitað ekkert annað en afkvæmi þessara lögmála og til- brigði við þau. Hann er mótsagna- kennd niðurstaða átaka í náttúr- unni. 0g hann ber ekkisízt vitni þeim skáldlegu umbrotum sem ein- kenna sköpunarverkið og þau óút- reiknanlegu fyrirheit sem eru oftar- enekki einskonar gálgahúmor for- sjónarinnar. Enginn ræður við slík- ar andstæður í eðli sínu, jafnvel ekki hugsuður á borð við Sartre. En Kierkegaard stóð betur að vígi. Hann átti sjálfur þennan sérkenni- lega og óvænta húmor í ríkum mæli. Og sú alvarlega fyndni sem honum var í blóð borin var salt þeirrar jarðar sem hann var vaxinn úr. Og sem slíkur er hann ómót- stæðilegur einsog þetta fáránlega leikhús mannsins sem við köllum líf, þótt iokaþátturinn fjalli ávallt um dauðann. Og einmitt nú erum við þátttakendur í útför þess háska- samlega tíma sem kallaði Sartre og samfylgdarmenn hans til vitnis um viðundrið homo sapiens. MÚRINN BRESTUR OG •við sjáum inní áleitna, óvænta framtíð. Eng- an veginn ugglausa, þrátt fyrir fögnuðinn. I kommúnistaríkjun- um á hin ósýnilega hönd markáðarins að taka við af krepptum hnefa kommúnismans. En það gengur illa. Þarsem þessar tvær hendur mætast er spilling sem erf- itt er að eiga við. Og nú sitja t.a.m. Ungveijar uppi með nýtt og áður óþekkt fyrirbrigði, markaðslög- reglu. Hún á að fylgjast með svikum og svörtum markaði. Mér skilst hún hafi í nógu að snúast. Einkaframtak á langt í land og fjórðungur manna býr við kjör sem eru undir fátæktar- mörkum, að því er segir í ágætri sjónvarpsheimildamynd, Hin Evr- ópa. En hvað þá um önnur kommún- istaríki þarsem ástandið er verra? Hagstjórn skortsins, marxisminn, hefur skilið þessi lönd eftir í sárum. Þau ganga fyrir skipulögðu skipu- lagsleysi, hefur verið sagt. Og þetta “skipulag“ hvílir eins og mara á öllu þjóðfélaginu, lamar verkhvöt fólksins og ieysir ekki úr læðingi einsog það átti að gera samkvæmt guðspjallinu, heldur drepur í dróma allt frumkvæði og verkvilja. Afleið- ingarnar eru doði og viljaleysi sam- fara ókjörum og illum aðbúnaði. Gjaldþrot kerfisins blasir við í verk- smiðjum og á öðrum vinnustöðum en þó ekkisíður i einkalífi þessa vonlitla fólks sem fékk þetta kerfi í arfleifð án þess óska eftir því, til- aðmynda í frjálsum kosningum. Nú er það skylda okkar að metast ekki einnig verið falið að fjalla um aðkallandi rekstrarvanda sjávar- útvegsins. Það er óhyggilegt að ætla sömu nefnd að fjalla um þessi málefni öll og líklegast, að niðurstaðan verði sú, að verulegur dráttur verði á, að hún skili nokkru frá sér. Og kannski er það líka mark- mið einhverra þeirra, sem að þessu máli hafa komið. Á meðan engin niðurstaða fæst á vettvangi ríkisstjómarinnar er hætta á að kvótakerfið festi sig í sessi. Þess vegna getur grasrótar- hreyfing af því tagi, sem nú er að spretta upp innan sjávarút- vegsins skipt sköpum. Við því er að búast, að fjölmargir áhuga- menn um þessi málefni utan sjáv- arútvegsins gangi til liðs við þessa hreyfingu. Gera má ráð fyrir, að þessi félagasamtök efni til funda víðs vegar um landið til þess að ræða fiskveiðistefnuna. Ekki er vanþörf á, að þeir sem reka lítil útgerðarfyrirtæki, sjómenn og fiskverkafólk fái tækifæri til þess að íjalla um núverandi fiskveiði- stefnu og áhrif hennar á hags- muni þessara aðila. Fram að þessu hafa forystumenn samtaka útgerðarmanna tekið sér það bessaleyfi að tala fyrir hönd þess mikla fjölda, sem starfar að sjáv- arútvegi, þótt ljóst sé að kvóta- kerfið þjónar ekki hagsmunum annarra en fámenns hóps stórút- gerðarmanna og stórfyrirtækja í sjávarútvegi. Má raunar furðu gegna hve hljótt hefur verið um samtök sjómanna og fiskverka- fólks í þessum umræðum. Hvar eru hagsmunasamtök þeirra? Á þessari stundu er ekki ljóst í hvaða farveg umræður um nýja fiskveiðistefnu fara hjá hinum nýju félagasamtökum. Afstaða til þeirra tillagna sem þau kunna að leggja fram verður ekki tekin fyrr en þær liggja fyrir. En það er full ástæða til að fagna því, að slík hreyfing er að verða til undir forystu manna, sem á síð- ustu áratugum hafa orðið þjóð- kunnir fyrir störf sín á hafi úti. Það hefur áður gerzt, að slík hreyfing innan sjávarútvegsins hefur orðið kveikja að miklum atburðum og má þar minnast frumkvæðis forystumanna í sjáv- arútvegi og áhugamanna um sjávarútvegsmál að útfærslu fisk- veiðilögsögunnar í 200 sjómílur. um liðinn tíma og hver hafi haft rangt fýrir sér heldur rétta þessu fólki hjálparhönd, styðja það í upp- hafi vegferðar inní betri og eftir- sóknarverðari tfma. Sú hönd má vel vera sýnileg. Og handtakið fast og sannfærandi. En það liggur óvissa í loftinu. Þetta ferðalag hófst raunar í júní 1953 þegar verkamenn gerðu upp- reisn í Austur-Berlín. Ungur blaða- maður fylgdist ég með þessum tíðindum og horfði uppá hersveitir Marx gamla meija frelsisvilja fólks- ins. Það var síðuren svo bjartsýnn blaðamaður sem hélt heim frá Berlín það sumar. Síðar skrifaði hann greinar í blað sitt og birti ein- ungis myndir af flóttamönnum með bundið fyrir augu svoað þeir væru óþekkjanlegir og enginn gæti refsað ættingjum þeirra austantjalds. Þá uppskar blaðamaðurinn ungi það eitt að kommúnistar sögðu, Matt- hías til Austur-Þýzkalands með bundið fýrir augu(!) Neistinn sem kviknaði í Berlín er orðinn að báli sem jafnvel alræð- isstefna studd kjamaoddum getur ekki slökkt. Frelsið ryður sér braut einsog hver önnur náttúruöfl og enginn virðist geta heft það til lang- frama. Það er manninum í blóð borið. Og líklega er þessi hvöt einn af framþáttum hans. M. (meira næsta sunnudag.) Útgefandi Framkvæmdastjóri Ritstjórar Fulltrúar ritstjóra Fréttastjórar Ritstjórnarfulltrúi Árvakur h.f., Reykjavík Haraldur Sveinsson. Matthías Johannessen, Styrmir Gunnarsson. Þorbjörn Guðmundsson, Björn Jóhannsson, Árni Jörgensen. Freysteinn Jóhannsson, Magnús Finnsson, Sigtryggur Sigtryggsson, Ágúst Ingi Jónsson. Björn Vignir Sigurpálsson. Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 691100. Auglýsingar: Aðal- stræti 6, sími 691111. Afgreiðsla: Kringlan 1, sími 691122. Áskriftar- gjald 1200 kr. á mánuði innanlands. I lausasölu 110 kr. eintakið. Félag um breytta fiskveiðistj órnun Um páskana var frá því skýrt, að hafinn væri undirbún- ingur að stofnun félags um breytta fiskveiðistjórnun. Ljóst er, að hér er um að ræða grasrótar- hreyfingu innan sjávarútvegsins, þar sem í forystu fyrir þessari félagsstofnun eru núverandi og fyrrverandi skipstjórar, fiskverk- endur og fjölmargir aðilar, sem hafa gert sjómennsku og físk- verkun að ævistarfi sínu. Engum þarf að koma á óvart, að slík hreyfing verði til innan sjávarútvegsins sjálfs. Þar hafa alla tíð verið skiptar skoðanir um fiskveiðistefnuna og hefur sá skoðanamunur farið eftir því hveijir hagsmunir manna hafa verið, eins og við er að búast. Þannig er t.d. alveg ljóst, að kvótakerfið þjónar ekki hagsmun- um Vestfírðinga og í Vestmanna- eyjum og á Suðurnesjum er sterk andstaða við það. Er raunar um- hugsunarefni hvað sjávarútvegs- fyrirtæki á þessum stöðum hafa veikzt mjög í tíð kvótakerfisins, sem út af fyrir sig þarf heldur ekki að koma á óvart. Það for- skot, sem þessir landshlutar höfðu vegna nálægðar við beztu fiski- miðin er einfaldlega afnumið með kvótakerfinu. Andstaðan við kvótakerfið er orðin svo mikil, að við því hefur mátt búast um nokkurt skeið, að efnt yrði til samtaka til þess að knýja fram breytta fiskveiði- stefnu. Það skiptir miklu máli, að þessi samtök eru að verða til innan sjávarútvegsins sjálfs. Ef samstaða á að takast um nýja fiskveiðistefnu verður það að ger- ast í sátt við sjávarútveginn. Hins vegar hafa helztu forystumenn samtaka hans verið ósveigjanlegir í vörn fýrir núverandi kerfi. Þess vegna hafa ekki farið fram nægi- lega uppbyggilegar umræður um grandvöll nýrrar fiskveiðistefnu. Þess er að vænta, að hið nýja félag um breytta fiskveiðistjórnun verði vettvangur slíkra umræðna og að þar komi saman menn með ólík sjónarmið, sem beri saman bækur sínar og leitist við að finna grundvöll að nýrri fískveiðistefnu, sem almenn samstaða geti tekizt um. Að vísu er starfandi nefnd á vegum ríkisstjórnarinnar, sem hefur það verkefni að endurskoða fiskveiðistefnuna og á að ljúka því starfi fyrir næstu áramót. Því miður er ekki ástæða til að búast við miklu af störfum þeirrar nefndar. Auk þess viðamikla verkefnis að endurskoða núver- andi fískveiðistefnu og samræma ólík sjónarmið milli stjórnarflokk- anna og raunar innan Sjálfstæðis- flokksins um málið, hefur henni HELGI spjall SUMARDAGURINN FYRSTI er kærkominn hátíðisdag- ur í hugum íslendinga. Þá fögnum við byijandi sumri og vaknandi lífi í umhverfi okkar. Vetur konungur stendur að vísu ekki endilega upp úr veðurfarslegum valdastóli fyrir vorinu þennan almanaksdag, fimmtudag næstan eftir 18. apríl, þegar harpa, fyrsti sumar- mánuðurinn að gömlu íslenzku tímatali, byijar. Sumarið er á stundum sýnd veiði en ekki gefin þennan apríldag. En sumardagurinn fyrsti er samt sem áður og undantekningarlaust staðfesting á því í hugum landsmanna að skammdegi vetrar er að baki og að framundan er betri tíð með blóm í haga. Aftur kem- ur vor í dal ÞAÐ ER NAUÐ- svnlegt að horfa um öxl til fyrri atvinnu- hátta til að skilja þann fögnuð sem sumardagurinn fyrsti vakti í hjörtum landsmanna. Sem og að hafa í huga að hnattstaða landsins er á mörkum hins byggilega heims, a.m.k. með hliðsjón af fyrri tíðar tækni í búskap og sjávarútvegi. Víst er um það að lífsbaráttan var gengnum kynslóðum erfið á kuldaskeiðum liðinna alda, þegar landsmenn sóttu af- komu sína að stærstum hluta í gróðurkrag- ann umhverfis hálendið svo að segja með höndunum einum saman og á opnum báts- skeljum með snæri og öngul í úfinn sæ. í slæmu árferði, þegar heyfengur brást og ekki voru gæftir við ströndina, var oft þröngt í búi landsmanna, ekki sízt á löng- um og ströngum vetrum. Þá var það viss- an um vorið og vaknandi lífríki lands og lagar sem hélt lífsvoninni í fólki og hjálp- aði því til að þreyja þorrann og góuna. Það er þetta sögulega bakland sem ger- ir sumardaginn fyrsta að einskonar þjóðhá- tíð í hugum íslendinga enn þann dag í dag. mmmm^^^m atvinnuhætt- ^kammdpcri ir eru a'örbreyttir ÖKdmmuegl fráþvísemvarþeg- kreppunnar ar áar okkar gengu með orf og ljá út í þýfið og réru opnum bátum á haf út. Samt sem áður hefur árferði og veðurfar enn dijúg áhrif á líf okkar og afkomu. Veðrið skipar því verðugan sess í fréttum fjöl- miðla og skeggræðum fólks. Við tölum og gjarnan um skin og skúri í þjóðarbúskap okkar. Með þá líkingu í huga má segja, að við lifum efnahagslegt skammdegi á líðandi stundu; raunar fimmta samdráttarárið í röð í þjóðarbúskap okkar. Ef landsframleiðsla og þjóðartekjur á mann eru mældar með tölunni 100 árið 1987 var landsframleiðslan 97,6 árið 1988 (þjóðartekjur 97,3), 95,3 1989 (þjóðartekj- ur 93,9), 94,6 1990 (þjóðartekjur 92,7), 94,6 árið 1991 (þjóðartekjur 93,2) og 90,3 árið 1992 (þjóðartekjur 87,1), samkvæmt greinargerð Seðlabanka um þróun og horf- ur í peningamálum, gjaldeyrismálum og gengismálum frá því um síðastliðin ára- mót. í greinargerðinni segir orðrétt: „Yfir lengri tíma litið, hvort sem _er frá því um 1950, 1960 eða 1970, hefur ísland verið fyliilega jafnoki OECD-svæðisins í heild í hagvexti, og jafnvel mun betur frá 1975, sé rakið fram til 1988. Til þess árs er einnig jafnræði frá 1980. Það eru ein- ungis allra síðustu árin, sem gera ísland að hálfdrættingi allt frá 1980 og jafna vöxtinn miðað við OECD til fleiri áratuga litið." Því miður er fátt sem bendir til hagvaxt- aruppsveiflu næstu misseri, eftir að bygg- ingu nýs álvers var slegið á frest. Við munum naumast breyta orku fallvatna okkar eða jarðvarma í störf, verðmæti og lífskjör á allra næstu árum, umfram það sem þegar er gert. Nýjar niðurstöður um stofnstærð nytjafíska, einkum þorsks, era og uggvekjandi. Við þurfum trúlega enn að draga úr sókn í þorskstofninn. Veiði- geta flotans og vinnslugeta í landi er langt umfram veiðiþol helztu nytjafíska. Fram- leiðsla búvöra er og langt umfram inn- lenda eftirspurn. Það eru heldur ekki líkur á því að framundan sé sá efnahagsbati í viðskiptalöndum okkar, sem haft geti áhrif að ráði til uppbyggingar í atvinnulífi hér á landi. Spár standa raunar til 2,8% sam- dráttar á landsframleiðslu og 3,8% sam- dráttar á þjóðartekjum 1992. Hallinn á viðskiptum okkar við útlönd óx úr 2,2% af vergri landsframleiðslu (7.800 m.kr.) árið 1990 í 4,9% (18.700 m.kr.) 1991, samkvæmt Hagtölum mánað- arins, marzhefti. Erlend lán til lengri tíma hækkuðu um 14,4 milljarða króna frá upphafi til loka árs 1991 og voru 190,7 milljarðar króna um síðustu áramót. Greiðslubyrði afborgana og vaxta af er- lendum lánum hækkaði úr 20% af útflutn- ingstekjum 1990 í 23,1% 1991, þrátt fyrir nokkra vaxtalækkun á erlendum lánum. Nálægt fjórði hver útfluttur fiskur hverfur því í skuldahítina. Tölur sem þessar segja engan veginn alla söguna um stöðu okkar á líðandi stundu. Og taka ber öllum samanburði af þessu tagi með nokkrum fyrirvara. En tölurnar og samanburðurinn segja engu að síður sannleikann að vissu marki. Þær eiga að hvetja okkur til aðgæzlu og var- kárni en jafnframt til átaka. Það er gott og blessað og nauðsynlegt að draga úr útgjöldum þegar tekjur skreppa saman. En mestu skiptir að búa í haginn fyrir atvinnulífið og skapa því það rekstrar- umhverfi, sem bezt hefur gefizt öðrum þjóðum, til þess að auka skiptahlutinn á þjóðarskútunni á nýjan leik. Við eigum og að halda vel vakandi möguleikanum á byggingu nýs álvers á Keilisnesi og vanda vel skoðun á möguleika á útflutningi raf- orku um sæstreng. En nýta jafnframt og sem fyrst ýmsa smærri framleiðslu- og útflutningsmöguleika, þar sem framtak og samkeppnisstaða landsmanna fær notið sín. Keppa ber að því, sem kostur er, að glæða samkeppnisanda og sóknarhug til framtaks og umsvifa í atvinnulífi okkar, svo skammdegi kreppunnar, sem við er að kljást, megi sem fyrst víkja fyrir kom- andi vori í þjóðarbúskap okkar. Sextán þús- und ársverk í iðnaði SEM FYRR SEGIR setja nýtingarmörk fiskistofna og sölu- mörk búvöru sjáv- arútvegi og land- búnaði mjög þröng vaxtarmörk, að ekki sé fastar að orði kveð- ið. En hvað um þriðju meginstoð atvinnu- lífsins, iðnaðinn? í nýlegri skýrslu iðnaðar- ráðherra til Alþingis um þróun og horfur í íslenzkum iðnaði segir m.a.: „Árið 1970 voru unnin 12.400 ársverk í iðnaði. Ársverk í landinu í heild voru tæplega 81.700, þannig að hlutur iðnaðar í upphafi athugunartímabilsins var rúm- lega 15%. Þetta hlutfall hélst nánast óbreytt til loka áttunda áratugarins. Árið 1989 voru ársverk í iðnaði um 16.200 samanborið við 126.000 ársverk í heild. Hlutur iðnaðarins hefur því fallið niður fyrir 13% í lok athugunartímabilsins. Áætl- anir benda til að hlutfallið hafi lækkað í um 12% á árinu 1990, en hækkað á ný á árinu 1991 í um 12,5%. Þessar tölur sýna einnig að ársverkum í iðnaði fjölgaði um tæplega fjögur þúsund á tveimur áratugum, eða um 30%, þótt hlutfall starfa í iðnaði af heildaratvinnu sé nú lægra en í upphafi athugunartíma- bilsins. Fjölgun ársverka hefur verið mest í matvælaiðnaði (1.740 ársverka aukning), pappírsiðnaði (906 ársverka aukning), efnaiðnaði (446 ársverka aukning) og orkufrekum iðnaði (435 ársverka aukn- ing). Þessa lækkun hlutfalls iðnaðarstarfa má fyrst og fremst rekja til mikils vaxtar í ýmsum þjónustugreinum, svo sem opin- berri þjónustu, fjármálastarfsemi og ferða- þjónustu. Þessi þróun er dæmigerð fyrir iðnríkin þar sem efnahagsstarfsemin fær- ist stöðugt frá hefðbundinni iðnaðarfram- leiðslu yfir í þjónustugreinar. Þannig störf- uðu að meðaltali rúmlega 27% af vinnu- afli [fólki á vinnualdri] í OECD-ríkjunum í iðnaði (fiskiðnaður meðtalinn) árið 1968 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 26. APRÍL 1992 21 REYKJAVÍKU RBRÉF Laugardagur 25. apríl Morgunblaðið/KGA Sandgerðisbót á Akureyri, en þetta hlutfall hafði lækkað niður í 21% árið 1989. Þróunin hér á landi síðustu tvo áratugi er því mjög í samræmi við alþjóð- lega þróun ...“ í megindráttum skiptist útflutningur iðnaðarvara okkar í tvennt: 1) afurðir orkufreks iðnaðar, ál og kísiljárn, sem eru um tveir þriðju heildarútflutnings iðnaðar- vara, 2) hefðbundin iðnframleiðsla, sem er þriðjungur útflutningsins. Útflutningur iðnvarnings hefur verið mjög breytilegur sem hlutfall af heildarvöruútflutningi en að meðaltali um fimmtungur hans. Um 3% samdráttur var á útflutningi iðnaðar- vara á árinu 1991, sem skýrist að mestu leyti af samdrætti í útflutningi áls og kísil- járns. En hvað um framtíðarhorfur iðnaðarins? í skýrslu ráðherrans segir: „Islenzki markaðurinn fyrir iðnaðarvör- ur er smár í sniðum og því er mikilsvert að skapa útflutningsmarkað fyrir sem flestar framleiðslugreinar... Með EES-samningum eru íslenzkum fyrirtækjum stórlega auðvelduð umsvif á stærsta og auðugasta markaði á jörðinni. Sérhæfð íslenzk framleiðsla og þjónusta mun í auknum mæli finna sér markað erlendis. íslenzkur fiskiðnaður fær tæki- færi til að þróast í átt til aukinnar verð- mætasköpunar, útflutnings á fullbúnum fískmáltíðum eða fullunnum matvælum. Samkeppni mun aukast og framleiðni og skilvirkni í atvinnulífinu mun taka miklum framförum. Samkeppnis- og einökunareft- irlit mun koma í stað verðlagseftirlits. Bankar og tryggingarfélög munu starfa eftir sömu reglum hér á landi og gilda í öðrum ríkjum efnahagssvæðisins. íslenzk- ur fjármagnsmarkaður mun tengjast fjár- magnsmarkaði Evrópu nánum böndum. Erlend fyrirtæki munu auka starfsemi hér á landi vn íslenzk fyrirtæki munu einnig auka starf sitt á erlendri grandu. Sam- vinna íslenzkra og erlendra fyrirtækja mun aukast á sviði viðskipta, vöraþróunar og rannsókna. Sama á við um samvinnu rann- sókna- og menntastofnana.“ UÓST ER AÐ SÚ niðursveifla í at- vinnu- og efna- hagslífi, sem staðið hefur á fimmta ár og leitt hefur til meira atvinnuleysis en verið hefur hér á landi síðan seint á sjöunda áratugnum, tekur ekki enda á þessu ári og tæpast á því næsta. Það er þó sitthvað sem eykur kjark þjóðarinnar í þeirri viðleitni að vinna sig út úr vandanum. Skærasta ljósið í efna- hagssortanum ér sá stöðugleiki sem náðist með þjóðarsáttinni og hjöðnun verðbólg- unnar. Meginmái er að varðveita þann stöðugleika því hann er efniviður í brú yfir til efnahagsbatans. En það era fleiri jjós í sortanum. Eitt þeirra er vöxturinn í ferðaþjónustunni. Árið 1991 var stærsta ferðaár í íslands- sögunni. Rúmlega 156.000 erlendir ferða- menn komu til landsins, ef farþegar á skemmtiferðaskipum eru með taldir. Litlu færri íslendingar fóru utan, eða um 148.500. Birgir Þorgilsson, ferðamála- stjóri, segir í grein hér í blaðinu að gjald- eyristekjur af þjónustu við erlenda ferða- menn hafi numið um tólf milljörðum króna síðastliðið ár. Hann segir og að tuttugasti hver íslendingur hafi atvinnu af því að selja ferðamönnum þjónustu, í einni eða annarri mynd, og að um 40 ferðamenn þurfi til að skapa eitt nýtt starf í ferðaþjón- ustu. Ferðaþjónustu þarf að byggja upp af fyrirhyggju og framsýni, þann veg, að hún skili þeim, sem sækja til hennar lifibrauð, sem og þjóðfélaginu í heild, arði. Starfsemi af þessu tagi, sem og hvers konar önnur starfsemi, þarf og að taka fullt tillit til nauðsynlegrar náttúra- og umhverfis-- verndar. Af þeim sökum er sérstök ástæða til að fagna eftirfarandi orðum í áður til- vitnaðri skýrslu iðnaðarráðherra: „Miklar líkur eru á því að næsta hag- vaxtarskeið í heiminum muni ekki sízt byggjast á því að finna nýjar aðferðir til að gera framleiðslustarfsemi iðnaðarins óskaðlega umhverfinu og að byggja upp stórvirka tækni til hreinsunar umhverfis. Á því sviði eiga íslendingar að geta haslað sér völl með kunnáttu sinni í notkun hreinna orkugjafa og líftækni. Fyrirtæki sem ekki munu lúta fyllstu kröfum umhverfísverndar munu fara hall- oka í samkeppni á markaði. Fjárfesting í nauðsynlegum búnaði og tækni mun reynast fyrirtækjum arðvæn- leg, bæði vegna þess að á þennan hátt má spara efni og annan tilkostnað og neyt- endur á Vesturlöndum munu í auknum mæli gera kröfur til þess að vörar séu ekki skaðlegar umhverfínu. Iðnaður og umhverfísvernd munu verða bandamenn í framtíðinni.“ Megi þessi orð ganga eftir. Lífskjör okkar byggjast öðru fremur á tvennu: 1) verðmætum sem verða til í þjóð- arbúskapnum, 2) viðskiptakjörum við um- heiminn. Til þess að bijótast út úr skamm- degi efnahagskreppunnar og greiða götu „vorsins“ inn í íslenzkan þjóðarbúskap þurfum við að laga samfélag okkar - og starfsumhverfí og samkeppnisstöðu at- vinnuvega okkar - að hliðstæðum hjá þeim þjóðum, sem lengst hafa náð í hag- vexti og góðum almennum lífskjörum. Sem og að styrkja viðskiptastöðu okkar gagn- vart umheiminum, eins og að er stefnt með EES-samningunum. Síðast en ekki sízt verðum við svo að sameina það tvennt að lifa á gögnum og gæðum lands og sjáv- ar og í sátt við umhverfi okkar og lífríki þess. Hreinir orkugjafar og- nýtt hag- vaxtarskeið „Miklar líkur eru á því að næsta hagvaxtarskeið í heiminum muni ekki sízt byggjast á því að finna nýj- ar aðferðir til að gera framleiðslu- starfsemi iðnað- arins óskaðlega umhverfinu og að byggja upp stór- virka tækni til hreinsunar um- hverfis. Áþví sviði eiga Islend- ingar að geta haslað sér völl með kunnáttu sinni í notkun hreinna orku- gjafa og líf- tækni.“

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.