Morgunblaðið - 30.07.1992, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 30. JÚLÍ 1992
..-i—h-;H—’r‘ i: .í.:...:
H
Alþjóðlegt sumar-
námskeið í íslensku
eftir Úlfar
Bragason
Alþjóðlegt sumamámskeið í ís-
lensku hófst í Háskóla íslands hinn
6. þ.m. og stendur í fjórar vikur.
Þetta er í sjötta sinn að heimspeki-
deild háskólans gengst fyrir slíku
námskeiði. Að þessu sinni taka 37
nemendur þátt í námskeiðinu, 20
karlar og 17 konur, frá 14 löndum,
flestir frá Þýskalandi, Bretlandi og
Bandaríkjunum. Sex kennarar kenna
á námskeiðinu.
Alþjóðlega námskeiðið í íslensku
er nú haldið árlega. Það er auglýstk
í háskólum víða um heim, öllum
sendiráðum íslands og í fréttabréfi
Stofnunar Sigurðar Nordals sem sent
er til um 950 stofnana og einstakl-
inga er vinna að íslenskum fræðum
erlendis. Námskeiðið er sérstaklega
ætlað erlendum kennurum og há-
skólanemum í tungumálum og bók-
menntum. Umsóknarfrestur er 1.
mars. Að þessu sinni voru umsóknir
helmingi fleiri en unnt var að verða
við. í júní var haldið námskeið í ís-
lensku máli og bókmenntum fyrir
norræna stúdenta í háskólanum á
vegum Norðurlandaráðs. Þetta nám-
skeið er haldið annaðhvert ár og taka
að jafnaði þátt í því um 30 stúdent-
ar. Þá hélt Norræna félagið árlegt
íslenskunámskeið fyrir fólk frá norð-
urhluta Noregs, Svíþjóðar og Finn-
lands í júní og sóttu það 15 manns.
Einnig heldur Norræna húsið tvö ís-
lenskunámskeið í júlí annað árið í
röð og eru um 30 þátttakendur í
þeim. Þar sem fólk frá Norðurlöndum
á alla þessa kosti að koma á íslensk-
unámskeið hingað til lands í sumar
var ákveðið að hafna öllum norræn-
um umsóknum um Alþjóðlega sum-
arnámskeiðið nú enda er enska notuð
sem kennslumál á námskeiðinu en
ekki Norðurlandatungur. Þá voru
þeit látnir hafa forgang sem kenna
eða stunda nám í norrænum fræðum
í heimalöndum sínum. Málaskólinn
Mímir heldur hins vegar sumamá-
mskeið í íslensku fyrir almenning,
bæði í júní og júlí.
Á alþjóðlega sumarnámskeiðinu í
íslensku er nemendum kennt í tveim-
ur hópum og er valið í hópana eftir
því hversu mikið nemendur kunna í
málinu í upphafí námsins. íslenskt
mál er kennt í þrjá tíma fímm daga
vikunnar og saga, samfélagsfræði
og bókmenntir einn tíma á dag. Þá
hlýða nemendur á fyrirlestra um
jarðfræði, leikritun og tónlist, skoða
söfn og heimsækja Alþingi. Einnig
er þeim sýnd Reykjavík og farið með
þá í dagsferðir á Þingvöll og í Borg-
aríjorð og á söguslóðir Njálu.
Á þeim íjórum árum sem Stofnun
Sigurðar Nordals hefur séð um Al-
þjóðlega sumarnámskeiðið hefur orð-
ið mikil aukning á umsóknum og
sýnilegt að áhugi erlendis á íslensku
máli og menningu vex hratt. Þessi
áhugi kemur einnig fram í mikilli
Ijölgun umsókna um íslenskunám
fyrir erlenda stúdenta við háskólann
og fjölgun nemenda erlendis hjá
sendikennurum í íslensku. En síðast-
liðinn vetur kenndu ellefu sendikenn-
arar íslensku við jafnmarga skóla í
sjö löndum. Jafnframt fjölgar stúd-
entum við íslenskudeildina í
Winnipeg í Kanada stöðugt.
Þörfin á íslenskukennslu fyrir út-
lendinga sem búa hér á landi er
mjög mikil. Allmargir útlendingar
setjast hér að ár hvert. Serri skatt-
borgarar eiga þeir rétt á að þeim sé
kennd íslenska svo þeir geti lifað
eðlilegu lífí í þessu landi. Nú geta
þeir tekið þátt'í íslenskukennslu fyr-
ir útlendinga við háskólann hafí þeir
nóga undirbúningsmenntun. Þá býð-
ur Endurmenntunarstofnun Háskóla
íslands upp á íslenskunámskeið.
Annars eiga þeir kost á námskeiðum
í Bréfaskólanum og a.m.k. þeir sem
búa á höfuðborgarsvæðinu í kvöld-
skólum. Börn þeirra verða að fá sér-
staka kennslu í íslensku til að geta
tekið þátt í venjulegu skólanámi og
íslensk böm sem lengi hafa verið
búsett erlendis þurfa einnig aðstoð
í íslensku. Nefnd á vegum mennta-
máluráðuneytisins vinnur að því að
bæta íslenskukennslu þessara hópa.
Með auknum alþjóðasamskiptum
vex löngunin og þörfín hjá útlending-
um að læra íslensku. Vegna vináttu-
og viðskiptatengsla við íslendinga
vilja margir útlendingar þekkja
tungu okkar. Marga þeirra langar
að lesa bókmenntir okkar á frum-
máli og enn aðrir vilja rannsaka
tungumálið, menningu þjóðarinnar,
náttúru landsins, heilsufar fólks, lífs-
hætti og lífskjör og hafa því áhuga
á að læra íslensku.
Betur má ef duga skal
Fjöldi íslendinga nýtur þess ár
hvert að stunda nám erlendis. Oftast
þurfa þeir ekki að greiða fyrir það
nema brot af því sem kennslan kost-
ar gistiþjóðina. Við Háskóla íslands
er kennslu erlendra mála að miklu
leyti haldið uppi af erlendum sendi-
kennurum sem fá laun frá hei-
malandi sínu. Það er því ekki óeðli-
legt að við íslendingar kostum
nokkru til að kenna útlendingum það
sem við kunnum best, m.a. tungu
okkar og bókmenntir. Stuðning við
Úlfar Bragason
„Á þeim fjórum árum
sem Stofnun Sigðurðar
Nordals hefur séð um
Alþjóðlega sumarnám-
skeiðið hefur orðið mikil
aukning á umsóknum og
sýnilegt að áhugi erlend-
is á íslensku máli og
menningu vex hratt.“
íslenskukennslu erlendis, íslensku-
kennslu útlendinga hér á landi og
við sumamámskeið í íslensku fyrir
útlendinga ætti þvi ekki að þurfa að
réttlæta.
Alþjóðasamskipti Háskóla íslands
hafa aukist verulega síðustu ár og
fleiri stúdentar koma nú úr öðrum
háskólum til náms hér um lengri og
styttri tíma fyrir tilstilli samskipta-
samninga. Háskólinn hefur mætt
þörf þeirra fyrir að læra málið, sem
hingað koma í aðrar greianr en ís-
lensku, með sérstökum námskeiðum.
Jafnframt hefur íslenskukennsla fyr-
ir útlendinga við háskólann verið
efld. Aukin alþjóðasamskipti ættu
að verða til þess að kennslufræðileg-
ur og vísindalegur metnaður háskól-
ans vex. Um leið þætti mörgum stúd-
entum og kennurum eftirsóknarverð-
ara en áður að dveljast hér við nám
og störf. Doktorsnám í íslensku við
Háskólann ætti því að verða álitlegur
kostur fyrir erlenda stúdenta í fram-
tíðinni.
Á undanförnum árum hafa stjóm-
völd, jafnframt því að veita meira
fé en áður til íslenskukennslu fyrir
útlendinga, fjölgað styrkjum handa
erlendum stúdentum til náms við
háskólann. Háskólinn greiðir kenn-
urum á Alþjóðlega sumamámskeið-
inu laun og verður því námskeiðið
ódýrara en ella og gerir það íjárvana
stúdentum kleift að taka þátt í því.
Að þessu sinni veitir menntamála-
ráðuneytið einnig nokkrum þátttak-
enda á námskeiðinu dvalarstyrki. Þá
hefur þeim háskólum erlendis sem
kenna íslensku með tilstyrk íslenskra
stjómvalda Qölgað nokkuð. Það fé
sem varið er í íslenskukennslu út-
lendinga er þó aðeins lítið brot af
því sem íslenskir námsmenn þiggja
erlendis ár hvert.
í framtíðinni þurfa alþjóðlegu
sumarnámskeiðin í íslensku a.m.k.
að vera þrenns konar; þ.e. byijenda-
námskeið, framhaldsnámskeið og
námskeið fyrir erlenda íslenskukenn-
ara. Þá þyrfti að halda námskeið um
íslenska menningu fyrir útlendinga
og gæti kennslan farið fram í fyrir-
lestrum á ensku og með heimsóknum
á söfn, leikhúsferðum, kvikmynda-
sýningum o.fl. Nú þegar hefur verið
leitast við að þróa Alþjóðlega sum-
amámskeiðið á þá átt að stúdentar
geti sótt það oftar en einu sinni án
þess að þurfa að hjakka í sama fari.
Þá ráðgerir Stofnun Sigurðar Nor-
dals að standa fyrir kennaranám-
skeiði í íslensku í tengslum við tvær
alþjóðaráðstefnur um norrænar bók-
menntir sem halda á hér á landi
1994. Hvort tveggja er spor í rétta
átt. En betur má ef duga skal.
Höfundur er forstöðumaður
Stofnunar Sigwrðar Nordals.
\50
vm6naubji°l
allt i einni ferö
—.