Morgunblaðið - 01.09.1992, Page 46

V46
wJ4fSSBMBMSi) P3í§4tíB&*tí&i4- < ^n’iijyjBE^
Margrét Ölafs-
dóttír — Minning
Fædd 22. ágúst 1911
Dáin 22. ágúst 1992
Þann 22. ágúst sl. lést á Vífils-
staðaspítala amma mín, Gíslína
Margrét Ólafsdóttir. Hún var 81 árs
sama dag. Margrét amma var ein
af þessum konum sem lítið bar á
en mikið bjó í. Hvunndags- eða al-
þýðuhetju myndu eflaust einhver
skáldin kalla það, þó amma hefði
fussað væri henni veitt þvílík nafn-
gift. Amma var samt hetja.í mínum
augum, lítil og veikbyggð en samt
stór og sterk, gömul en samt ung,
veik en samt heilbrigð. Þvi þrátt
fyrir áralöng veikindi, minnist ég
hennar ekki sem sjúkrar eða las-
burða, hún var þvert á móti alla tíð
eldklár í kollinum, minnug og skýr.
Hún gat alltaf rætt um heima og
geima, hugurinn fór um víðan völl
þó svo að líkamin héldi henni fang-
inni síðstu árin. Þegar við bærðurnir
litum forðum daga í heimsókn og
spurðum hvernig henni liði þá svar-
aði hún yfirleitt: „oo, svona“ og dró
seiminn. Svo var það ekki rætt frek-
ar, heldur spurði hún fregna, rakti
úr manni gamimar um eigin hagi,
hrósaði af tilefni, en smakkaði mann
hiklaust ef henni þótti gæta sjálfs-
vorkunnar eða sjálfsskipaðrar þung-
lyndisþreytu í umkvörtunum ungl-
inganna. Svo stappaði hún í mann
stálinu ef með þurfti, gaf manni hlut-
deild í þeirri ákveðni og seiglu sem
hún bjó yfir.
Amma var alls ekki alltaf veik.
Ég minnist hennar sem drengur
vinnandi með afa, ég minnist ferða-
laga þeirra tveggja innanlands og
utan og tíðra sumarbústaðaferða um
helgar. Uppi í „bústað“ var gengið
úti í náttúrunni og hlúð að gróðri,
spilað á spil þegar rökkvaði, þar
ræktuðu afi og amma garðinn sinn,
í þeirra orða fyllstu merkingu.
Eitt kemur mér öðm fremur í hug
þegar ég hugsa um ömmu, það er
hláturinn. Hún var alltaf, hvemig
sem viðraði í veröldinni eða lífinu,
fljót að koma auga á hinar kómísku
hliðar tilverunnar, og hló þá jafnan
dátt. Amma hló ekki hátt, en þó svo
innilega og af svo mikilli einlægni
að allir hlógu með, og þá var kátt
í höllinni, hvort sem sú höll var
Efstasundið, Afabúð eða Vífilstaðir.
Hlátur hennar og hlýja smitaði ein-
hvem veginn út frá sér, þannig að
maður fór alltaf brosandi frá ömmu.
Glaður.
Margrét amma hefur verið hluti
af mínu lífi frá upphafi, hún hefur
átt heima í vitund minni frá því ég
man eftir mér. Þannig mun það vera
áfram, því þótt amma sé núna dáin,
þá lifir hún í mínum huga, í minn-
ingu minni og allra annarra. Þess
vegna blandast sorgin yfir andláti
ömmu gleði, gleði yfir því að lífið
geti á þennan hátt verið dauðanum
yfirsterkari.
Auðunn Atlason.
Margrét Ólafsdóttir fæddist á
Litla Hrauni við Eyrarbakka 22.
ágúst 1911 og var yngst ásamt tví-
burabróður sínum í hópi 7 systkina.
Foreldrar hennar voru þau Ólafur
Sigurðsson söðlasmiður, ættaður
austan af Síðu og Þorbjörg Sigurðar-
dóttir frá Eyararbakka.
Þar ólst hún upp í foreldrahúsum
og fluttist síðar með fjölskyldu sinni
að Selfossi, þegar fjölskylda hennar
fluttist þangað búferlum árið 1934.
Sá flutningur er sögulegur fyrir þær
sakir, að faðir hennar flutti með sér
myndarlegt hús, sem hann hafði
byggt nokkrum árum áður á Eyrar-
bakka, og endurbyggði það á Sel-
fossi. Stendur þetta reisulega hús,
Staður, enn á Selfossi.
Systkini Margrétar voru 6 eins
og fyrr segir. Elstur var Sigurður
Óli, alþingismaður og kaupmaður,
f. 1896 en hann lézt í hárri elli fyrr
á þessu ári. Hann var kvæntur Krist-
ínu Guðmundsdóttur. Sigurgeir, f.
1898 dó í æsku. Hans Jörgen f.
1900, d. 1983, bifreiðastjóri á Sel-
fossi. Kona hans var Ólöf Guð-
mundsdóttir. Sigríður Guðmunda, f.
1902, d. 1972, bjó á Breiðabóli á
Eyrarbakka. Eiginmaður hennar var
Jóhannes Siguijónsson, sjómaður og
skipasmiður. Arelíus f. 1904, d.
1949, bjó lengst af í Reykjavík og
starfaði við endurskoðun, hann var
ókvæntur. Guðmundur Geir, tvíbura-
bróðir Margrétar, er einn eftirlifandi
systkinanna. Hann býr á Selfossi og
stundaði veslunarstörf. Hann er
kvæntur Elínborgu Sigurðardóttur.
Margrét var í foreldrahúsum fram
til 1938 en þá fór hún til Vestmanna-
eyja en bróðir hennar Guðmundur
Minning
Próf. Franz Stefan
10. ágúst 1992 var próf. dr.
Franz Stefan til moldar borinn.
Hann var heiðursmeðlimur Austur-
rísk-íslenska félagsins í Vín.
Við kynntumst próf. Stefan við
vinnu í sambandi við íslandssýningu
árið 1983 og var hann okkur þar
til mikillar hjálpar. Hann vissi mik-
ið um ísland.
Próf. dr. Franz Stefan fæddist
30. ágúst 1904 í Vínarborg. Hann
tók stúdentspróf 1922 og nam
seinna við Vínarháskólann íþróttir,
þýsku og ensku og lauk því námi
með doktorsprófi 1926. Seinna var
hann menntaskólakennari í Vínar-
borg til 1964. Frá 1940 til 1945
þurfti hann að þjóna í þýska hern-
um.
Stærsta atvik í lífi hans var þátt-
taka í þeim fræga Vatnajökulsleið-
angri 1935 með háskólaprófessor-
unum dr. Franz Nusser og dr. Ru-
dolf Joqas. Jonas skrifaði um þenn-
an leiðangur bók „Fahrten auf Is-
land“, Wien, Seidel, 1948. Þessi
ferð stóð yfir í 35 daga á jöklinum.
Seinna skrifaði Stefan um þessa
ferð margar greinar og hélt einnig
fyrirlestra. Einnig skrifaði Stefan
langa grein um þennan leiðangur í
bókinni „Österreichs Beitrag zur
Islandforschung“, Wien, Österr.
Bundesverlag, 1986. Hann lánaði
marga sýningargripi á íslandssýn-
inguna í Vín 1984, og studdi með
því mikið þessa sýningu. Árið 1989
skrifaði hann bók sem er til í fáein-
um eintökum „Island, traum und
erfullung" sem er ekki hægt að
kaupa. Hann gaf okkur hjónunum
eitt eintak af þessari góðu bók.
Hann elskaði ísland og Íslend-
inga. Á árunum eftir 1930 var próf.
Stefan meðlimur í íslenska félaginu
í Vínarborg sem kallað var „ís-
lenski klúbburinn".
Árið 1932 fór hann í sína fyrstu
ferð til íslands með konunni sinni
Friederike og fóru þau ríðandi á
Geir var þá orðinn nemi hjá apótek-
aranum í Eyjum. Þar kynntist hún
lífsförunaut sínum, Sigurbirni Kára-
syni, sem ættaður var úr Austur-
Landeyjum. Hann hafði fluzt ungur
til Eyja með móður sinni og stórum
systkinahóp en hún missti mann sinn
á bezta aldri. Foreldrar hans voru
Þórunn Pálsdóttir, fædd 1879 að
Vestur-Holti undir Eyjaíjöllum, og
Kári Sigurðsson, fæddur 1880 að
Selshjáleigu { Austur-Landeyjum.
Þau Margrét og Sigurbjörn gengu
í hjónaband haustið 1938 og bjuggu
fyrstu þijú hjúskaparár sín í Eyjum.
í ársbyijun 1941 fluttu þau til
Reykjavíkur þar sem Sigurbjörn
starfaði sem verslunarstjóri við
Verslun Önnu Gunnlaugsson,
Laugavegi 37, allt fram til 1956 er
hann hóf rekstur eigin vefnaðarvöru-
verslunar á horni Klapparstígs og
Njálsgötu. Margrét sá um barnaupp-
eldið og heimilishald en auk þess
fékkst hún við saumaskap fyrir
verslun bóndans og síðar, eftir að
börnin voru komin á legg, vann hún
við verslunina með eiginmanni sín-
um. Verslunina ráku þau til ársins
1986.
Lengst af bjuggu Margrét og Sig-
urbjöm í Efstasundi 69. Á þeim
árum tók Margrét virkan þátt í starfi
Kvenfélags Langholtssóknar og bar
hag félagsins mjög fyrir bijósti.
Síðustu 3 árin bjuggu Margrét
og Sigurbjöm í Kirkjulundi 6 í
Garðabæ, en vegna erfiðra veikinda
varð Margrét þó oft að dvelja lang-
dvölum á Vífilsstaðaspítala og gat
því ekki notið nýju íbúðarinnar sem
skyldi. Sigurbjörn hefur verið vist-
maður á Hrafnistu í Hafnarfirði síð-
asta árið.
hestum um landið. Þau hjónin stóðu
í besta sambandi við dr. Hans von
Jaden og konu hans Ástu Péturs-
dóttur-Jaden. Þar fengu þau hinar
bestu upplýsingar um ísland.
Seinna höfðu þau leiðsögu og
Þau Margrét eignuðust þijú börn,
Val, f. 1938, nú vistmann á Arnar-
holti, Þór f. 1942, flugstjóra, kvænt-
an Þuríði Björnsdóttur og Sigríði
Hönnu f. 1943, auglýsingastjóra,
gifta Ottó Schopka, viðskiptafræð-
ingi. Barnabörnin em 6 og barna-
barnabörnin 5.
Kynni mín af Margréti urðu ekki
löng, það em aðeins rétt 5 ár síðan
fundum okkar bar fyrst saman.
Enda þótt hún væri þá langt leidd
af erfiðum sjúkdómi var hún ótrú-
lega ungleg og ekki síður ung í anda.
Þótt henni væri betur ljóst en fiest-
um að hveiju stefndi, lét hún aldrei
nokkurn bilbug á sér finna en barð-
ist við sjúkdóm sinn af aðdáunar-
verðri seiglu. Hún átti því láni að
fagna að halda fullri andlegri heilsu
til hins síðasta, hún hafði mikinn
áhuga á landsmálum og hafði ein-
arðar skoðanir, sem hún lá ekki á.
Hún og dóttir hennar voru ákaflega
samrýndar og áttu margar góðar
sameiginlegar minningar, sem þeim
var ljúft að rifja upp er þær hittust.
Þær mæðgur höfðu góðan stuðning
hvor af annarri í gegnum lífið, með
þeim var sjaldgæfur trúnaður og
vinátta og er því söknuður Sigríðar
Hönnu mikill nú þegar hún kveður
móður sína.
Nú að leiðarlokum vil ég fyrir
hönd aðstandenda þakka Guðbrandi
Kjartanssyni lækni og starfsfólki
lungnadeildar Vífilsstaðaspítala frá-
bæra umönnun Margrétar í nærfellt
áratug. Hjá því ágæta fólki vissi
hún, að hún átti alltaf ömggt at-
hvarf þegar mest á reið.
Blessuð sé minning Margrétar
Ólafsdóttur.
Ottó Schopka.
hestaferðir um ísland fyrir erlenda
námsmenn. Hápunktur í lífi dr.
Stefans var, eins og hann sagði
okkur oft sjálfur, Vatnajökulsleið-
angurinn 1935. Þáverandi aðalræð-
ismaður Austurríkis á íslandi, Jul-
ius Schopka, studdi þessa ferð eins
og mögulegt var. Síðasta sinn vom
Stefan-hjónin 1978 á íslandi. (Við-
tal í Vi'si frá 5.8. 1978.)
Prófessor Stefan elskaði íþróttir,
tónlist og bókmenntir frá íslandi
mikið. Hann skildi íslenskuna og
gat svolítið talað málið.
Guð gaf honum góða heilsu alla
hans löngu ævi. Fáum vikum fyrir
fráfall hans var hann í Austurtýrol
í háfjöllunum og kom upp til jökuls-
ins af Venedigerfjalli.
I lok bókar sinnar skrifaði pró-
fessor dr. Stefan þetta:
eyjabragð tilverunnar,
takmörkunarleysi tímans,
hamingjusemi einverunnar,
nálægð þess óendanlega,
kraftaverk af paradís,
andi eilífðar -
Þetta var fyrir okkur ísland.
Marín Gísladóttir,
Helmut Neumann, Austur-
risk-íslenska félagið í Vín.

TEPPI
FLÍSAR
BÚTAR
DÚKAR
K0RKUR
PARKETT
M0TTUR
0G FL. 0G FL.
TEPPABUÐIN
GÓLFEFNAMARKAÐUR
SUÐURLANDSBRAUT 26 S - 91 681950