Morgunblaðið - 01.09.1992, Page 56

56
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 1. SEPTEMBER 1992
„ 2/onu/n er }Lla <sié brnafcx- þ/'g,
en gget/r&u veríé Suo Vsenn aS Skerpa
þettou -ftjrírorrusturwL ól morgun."
Með
morgunkaffínu
Ást er...
X I 1 /
.. .þegar a ugun segja allt
sem segja þarf.
TM Reg. U.S Pat Off. — all rights reserved
® 1992 Los Angeles Times Syndicate
Afsakið. Vitið þér hvar
augnlæknirinn á heima?
Yertu á sokkunum drengur.
Ég er búinn að vera það síð-
an í morgun.
HÖGNI HREKKVÍSI
. KlÆÐlsr R.6hv6tTú
oe VB3UR 12,5-KiLÖ..."
BRÉF TTL BLAÐSINS
Aðalstræti 6 101 Reykjavík - Sími 691100 - Símbréf 691222
Atvinnuleysi - heima-
tilbúið vandamál?
Frá Jóni Steinþórssyni:
Að undanförnu hefur verið rætt um
að atvinnuleysi sé mikið á höfuð-
borgarsvæðinu og aukist sífelit. En
hvað er atvinnuleysi? Maður hefði
haldið að „mikið atvinnuleysi" væri
það þegar fjöldi manna gengi um
í leit að vinnu en fengi ekkert að
gera. Það er langt frá því að þann-
ig aðstæður ríki á vinnumarkaðn-
um. Maður þarf ekki annað en að
líta í sunnudagsblað Morgunblaðs-
ins til að sjá að fjöldi starfa er í
boði fyrir fólk sem nennir að vinna.
Þeir, sem eru í atvinnuleit um þess-
ar mundir, geta auðvitað ekki ætl-
ast til þess að geta valið úr snyrti-
legum og hálaunuðum störfum, því
miður. Margir, sem eru í atvinnu-
leit, telja sig kannski of fína til
þess að vinna störf, er þeir telja
óþrifaleg, og kjósa fremur að þiggja
atvinnuleysisbætur frá ríkinu,
þ.e.a.s. okkur skattborgurunum. Er
leitt til þess að vita að slíkur hugs-
unarháttur viðgangist í þjóðfélag-
inu og sé látinn næsta óátalinn af
stjórnmálamönnum.
Alvöru atvinnuleysi og
sjálfvalið
Það er sorglegt að lesa lýsingar á
atvinnuleysi kreppuáranna í
Reykjavík og engum dylst að þá
var alvara á ferðum. Heilbrigðir
menn vöknuðu snemma morguns
dag hvern, þrömmuðu niður á
bryggju í þeirri veiku von að þeirra
væri þörf við uppskipun eða önnur
tilfallandi störf þann daginn. Allt
of oft þurftu þeir að hverfa
þungstígir til fjölskyldu sinnar án
þess að hafa fengið nokkuð að gera.
Þá þótti gott að hafa vinnu og
venjulegt fólk í Reykjavík lét sig
ekki dreyma um að geta valið úr
störfum eins og raunin varð síðar
meir, hvað þá fólk úti á landi. Það
var við þessar aðstæður, sem rétt
þótti að hið opinbera greiddi
atvinnuleysisbætur til þeirra sem
óskuðu sérstaklega eftir því og áttu
ekki að neinu öðru að hverfa. Nú
eru aðstæður gerbreyttar. Langt
er síðan alvöru atvinnuleysi hefur
þjakað íslendinga ' og allir
heilbrigðir menn, sem nenna að
vinna, fá vinnu. Á
höfuðborgarsvæðinu eru að vísu
ekki jafnmörg störf í boði eins og
áður og þá láta stjórnvöld og fjöl-
miðlar eins og um mikinn vanda
sé að ræða. Ég kýs hins vegar að
nefna þetta sjálfvalið atvinnuleysi
því að flestir hinna atvinnulausu
gætu fengið einhvers konar vinnu.
Að sjálfsögðu hlýtur þeim að vera
frjálst að vinna ekki en það er
heiðarleg krafa að þeir velti ekki
kostnaðinum við framfærslu sína
yfir á aðra, í þessu tilviki þá sem
nenna að vinna.
Að leika á kerfið
Það segir sig sjálft að þegar
atvinnuleysisbætur eru jafnháar og
lægstu laun hlýtur það að freista
einhverra að skrá sig atvinnulausa
og þiggja þær. Þó tel ég að hluti
þeirra, sem þiggur bætur, sé í raun
í atvinnuleit en telji sig ekki hafa
fengið nógu gott atvinnutilboð í
hendur. Því sé betra að bíða á bótum
uns betra tilboð berist. Þetta er
kannski skiljanlegt en mér er
fyrirmunað að sjá af hveiju slíkt
fólk á að vera á framfæri
skattgreiðenda á meðan.
Atvinnuleysisbótakerfið er mein-
gallað enda geta „hinir atvinnu-
lausu“ hvað eftir annað neitað at-
vinnutilboðum sem að þeim er rétt.
Ekki er langt síðan ég heyrði í
starfsmannastjóra á hóteli í Reykja-
vík. Var hann í mestu vandræðum
með að manna störf við þrif á her-
bergjum. Á sumrin gengur vel að
manna þessi störf vegna sumar-
vinnu skólafólks _en á haustin byija
vandræðin. Fáir Islendingar virðast
kæra sig um þessa vinnu þrátt fyr-
ir að vinnan sé hvorki erfið né
óþrifaleg. Hún virðist einfaldlega
ekki þykja nógu fín. Þegar auglýst
er eftir fólki í þessa vinnu berast
fáar umsóknir. Starfsmannastjór-
inn sagði líka að það væri segin
saga að nokkrir þeirra, sem sæktu
um væru að leika á kerfið til að fá
atvinnuleysisbætur. Þá er um að k
ræða fólk sem er að missa rétt til'
bóta vegna þess að það hefur þrisv-
ar sinnum neitað vinnu sem ráðn-
ingarskrifstofan hefur boðið því.
Þá velur það þann kostinn að ráða
sig í vínnu við herbergisþrif en
hættir eftir nokkra daga. Um leið
og það hættir lætur það starfs-
mannastjórann staðfesta að það
hafi tekið umræddri vinnu en hún
hafi ekki hentað og þá skiptir víst
ekki máli hvaða afsakanir eru not-
aðar. Næsta dag er fólkið aftur
komið á atvinnuleysisbætur og
þiggur þær án aðfinnsla frá hinu
opinbera næstu mánuði.
Ríkið afnemi
atvinnuleysisbætur!
Á landsbyggðinni virðist vera enn
meira frajnboð af störfum en í
Reykjavík. Fiskverkendur kvarta
yfir því að fá ekki Islendinga til
starfa þrátt fyrir að góð laun og
húsnæði séu í boði og í nauðvörn
flytja þeir inn útlendinga í stórum
stíl. Það er greinilegt að margir ís-
lenskir atvinnuleysingjar telja sig
of fína til að vinna í fiski eða flytja
tímabundið út á land þar sem ör-
ugga vinnu er að fá. Það er sorglegt
að ráðamenn skuli verðlauna slíkan
aumingjaskap með skattpeningum
okkar. Nú er mikið talað um að
eyðsla ríkisins sé of mikil en tekjur
þess of litlar. Ráðamenn þjóðarinnar
ættu að íhuga þann kost að hætta
greiðslum atvinnuleysisbóta meðan
ástandið í atvinnumálum er ekki
alvarlegra en raun ber vitni.
JÓN STEINÞÓRSSON.
Víkverji skrifar
Averkar, sem lögreglumaður
varð fyrir í miðborg Reykja-
víkur aðfararnótt laugardags, þeg-
ar hann reyndi að stilla til friðar
og varð fyrir hnífstungum, eru enn
ein vísbending um, að betur verður
að tryggja öryggi lögreglumanna
við störf en gert hefur verið fram
til þessa. Þótt almennir lögreglu-
menn gangi ekki um vopnaðir byss-
um er Ijóst, að þeir verða að hafa
við hendina einhver þau barefli eða
tæki, sem gera þeim kleift að tak-
ast á við menn, sem ganga með
hnífa og eru ósparir á að beita þeim.
Ákvörðun um þetta er aðkallandi
og í raun og veru ætti ekki að láta
aðra helgi líða án þess, að sæmilega
verði séð fyrir öryggi þessara
manna. En m.a.o. hvaðan koma
allir þessir hnífar, sem augljóslega
eru í umferð? Hveijir selja þessi
vopn? Eru þau seld í verzlunum hér
eða hafa eigendur þeirra fyrir því
að afla þeirra í útlöndum? Ef þeir
eru seldir hér er full ástæða til að
reyna að stöðva þá sölu. Tæplega
hefur nokkur venjulegur maður
áhuga á að hagnast á slíkri vopna-
sölu.
Þegar í ljós er komið, að lífs-
hætta getur fyigt störfum lögreglu-
manna hér, er eðlilegt að þeir og
íjölskyldur þeirra geri kröfu til þess,
að slysa- og líftryggingar séu viðun-
andi. Ef svo er ekki eiga stjórnvöld
að.hafa frumkvæði að því að koma
þeim í lag í stað þess að láta sam-
tök lögreglumanna fást við tregðu
og seinagang mánuðum og misser-
um saman. Viðunandi tryggingar
fyrir þessa mennn eru sann-
girniskrafa, sem engin ástæða er
til að standa gegn.
xxx
Sú afstaða þings ungra Fram-
sóknarmanna að fella á jöfnu
tillögu um að hafna aðild að EES
kemur ekki á óvart. Innan Fram-
sóknarflokksins hafa lengi verið
mismunandi sjónarmið í þessum
efnum sem öðrum og hluti flokksins
hefur alltaf verið tilbúinn til að
fylgja fram raunsærri stefnu í utan-
ríkismálum. Skýrast kom þetta
fram fyrr á árum í því, að þótt
Framsóknarflokkurinn í stjórnar-
andstöðu ræki hornin í Atlantshafs-
bandalagið og varnarsamninginn
við Bandaríkin, stóð Framsóknar-
flokkur í ríkisstjórn með hvoru-
tveggju.
Ef málflutningur Steingríms
Hermannssonar á Alþingi að und-
anförnu er skoðaður, kemur í ljós,
að hann talar mikið um stjórnar-
skrána og EES en minna um efnis-
atriði samninganna sjálfra. Þess
vegna má vel vera, að þegar at-
kvæði verða greidd um EES á Al-
þingi muni einhveijir þingmenn
Framsóknarflokksins greiða at-
kvæði með samningunum eða sitja
hjá í stað þess að snúast gegn þeim.
xxx
að eru góðar fréttir, sem ber-
ast frá kosningabaráttunni í
Bandaríkjunum, ef réttar reynast,
að repúblikanar hyggist breyta um
baráttuaðferðir og láta af persónu-
legum, neikvæðum áróðri gegn
andstæðingum sínum. Það hlaut að
koma að því, að slíkar áróðursað-
ferðir kæmu þeim sjálfum í koll.
Að margra mati áttu ómerkilegar
sjónvarpsauglýsingar og ódrengi-
legar áróðursaðferðir mikinn þátt í
að koma andstæðingi Bush í vörn
í kosningabaráttunni fyrir fjórum
árum. Um fátt hefur verið meira
rætt vestan hafs undanfarna mán-
uði en einmitt það, hvort repúblik-
anar mundu endurtaka þennan leik
nú. Það hafa þeir reynt á þann
veg, að samstarfsmenn Bush í kosn-
ingabaráttunni hafa reynt að koma
höggi á andstæðingana fyrir neðan
belti á sama tíma og forsetinn sjálf-
ur hefur í orði fordæmf slík vinnu-
brögð en ekki stöðvað þau.
Nú er þetta byijað að vinna gegn
repúblikönum sjálfum. Vonandi
veita menn því eftirtekt, því að
ekki er laust við, að bryddað hafi
á áþekkri tilhneigingu í stjórnmála-
baráttunni hér, þótt ekki hafi hún
komizt á sama stig og fyrir vestan.