Morgunblaðið - 16.09.1992, Síða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 16. SEPTEMBER 1992
Uppsagnir framundan hjá Járnblendiverksmiðjunni
Akveða verður framtíð
rekstrarins á næstunni
- segir Jón Sigurðsson forstjóri Járnblendiverksmiðjunnar
STARFSMÖNNUM Járnblendiverksmiðjunnar á Grundartanga var til-
kynnt á fundi með stjórnendum fyrirtækisins í fyrradag að á næst-
unni yrði leitað allra leiða til að lækka rekstrarkostnað, þar á meðal
yrði gripið til uppsagna. Fyrirtækið var rekið með 220 milljóna króna
tapi á fyrri helmingi ársins, að sögn Jóns Sigurðssonar forstjóra þess.
Jón sagði í samtali við Morgunblaðið að ekki væri endanlega ákveðið
hve mörgum hinna 180 starfsmanna fyrirtækisins yrði sagt upp en
lagt yrði kapp á að eyða þeirri óvissu, sem starfsfólk byggi nú við,
sem fyrst. Hann kvaðst telja að innan fárra vikna þyrftu eigendur
Járnblendiverksmiðjunnar að taka ákvarðanir um hver framtíð fyrir-
tækisins eigi að vera eftir langvarandi taprekstur og erfiðar markaðsað-
stæður þrátt fyrir miklar aðhaldsaðgerðir í rekstrinum undanfarin
misseri. Þegar hefur verið ákveðið að annar tveggja bræðsluofna verk-
smiðjunnar verði ekki ræstur að nýju að loknu hefðbundnu viðgerðar-
stoppi þessar vikurnar.
„Við höfufn verið að búast við því
í tvö ár að verðlag skánaði og höfum
í lengstu lög reynt að komast undan
svona aðgerð en það verður ekki vik-
ist undan henni lengur,“ sagði Jón
Sigurðsson. Hann sagði að fátt virt-
ist benda til að betri rekstrarskilyrða
væri að vænta í þessum iðnaði.
„Rekstrarkostnaðurinn er of hár mið-
að við það verð sem við fáum fyrir
framleiðsluna. Við sjáum ekki annað
en að við verðum að reyna að lækka
okkar kostnað til þess að fyrirtækið
geti verið lífvænlegt."
Jón sagði afkomu fyrri hluta þessa
árs svipaða og verið hefði fyrir sama
tímabil í fyrra en gengisþróun
Bandaríkjadals hefði verið afkomu
fyrirtækisins hagstæð á fyrrihluta
þessa árs.
„Það er augljóst mál að þessi teg-
und af rekstri getur ekki gengið til
frambúðar að óbreyttu," sagði Jón
Sigurðsson. Hann sagði vandamálið
alþjóðlegt í þessum iðnaði og tengt
þeirri lægð sem efnahagslíf iðnríkja
virtist seint ætla að ná sér upp úr.
í Noregi væri stór hluti fyrirtækja
af þessu tagi þegar kominn í umsjá
skiptaréttar.
Aðspurður hvort eigendur verk-
smiðjunnar, Ríkissjóður íslands,
norska fyrirtækið Elkem og japanska
fyrirtækið Sumitomo, væru farnir í
fullri alvöru að ræða um að hætta
rekstrinum sagði Jón Sigurðsson:
„Það á eftir að ræða það í alvöru
við þá. Það segir sig sjálft að aðgerð-
ir eins og þessar eru nokkurs konar
undirbúningur að því. Þeir mundu
alls ekki vera til viðtals um neitt
nema þeir væru vissir um að við
værum búnir að taka okkur tak eins
og við frekast gætum á heimaveilin-
um.“ Aðspurður hvort hann teldi að
ákvörðunar hinna erlendu eignaraðila
um framtíð verksmiðjunnar væri að
vænta innan einhvers ákveðins tíma,
sagði Jón: *Ég mundi segja að það
yrði að taka afstöðu innan fárra vikna
um hvaða ráðstafanir eru nauðsynleg-
ar til að þessi rekstrareining geti ver-
ið lífvænleg til frambúðar.“
Morgunblaðið/Ámi Sæberg
Skútur teknar upp
Félagar í Siglingaklúbbnum Brokey eru farnir að undirbúa vetrarkom-
una og taka upp skúturnar sem hafa aðstöðu við Ingólfsgarð. Yfir-
leitt eru allar skútur komnar á land í október en í sumar voru um
30 skútur með aðstöðu í höfninni, að sögn Hannesar Valdimarsson-
ar hafnarstjóra.
Seiðarannsóknar benda til að þorskárgangur nú sé undir meðaltali eins og síðustu 7 ár
Seiðavísitala lág og stærð
seiða í slöku meðallagi í ár
NÝLEGA lauk árlegum rann-
sóknum á fjölda og útbreiðslu
fiskseiða í ágústmánuði úti af
Vestur-, Norður- og Austurlandi,
við Austur-Grænland og í Græn-
landshafi. Fyrstu vísbendingarn-
ar um stærð 1992-árgangs þorsks
Breyting á fjarskiptalögnm undirbúin
Einkaaðilar gætu
rekið farsímakerfi
EINKAAÐILAR gætu fengið heimild til að reka farsímakerfi sam-
kvæmt frumvarpi um breytingu
stjórnin hefur samþykkt.
Breytingarnar sem lagðar eru til
á fjarskiptalögunum eru til samræm-
is við samninginn um Evrópska efna-
hagssvæðið. Þar er gert ráð fyrir að
Póstur og sími hafi áfram einkarétt
á að veita talsímaþjónustu og að eiga
og reka almennt fjarskiptanet. Ekki
hefur verið skilgreint endanlega hvað
almennt fjarskiptanet er en það yrði
væntanlega gert með reglugerð.
Frumvarpið gerir síðan ráð fyrir því
að samgönguráðherra fái heimild til
að leyfa einkaaðilum aðgang að fjar-
skiptanetinu og að reka þá þætti fjar-
skipta sem falla utan við einkarétt
Pósts og síma, svo sem farsíma-
kerfi, einkafjarskiptanet, og gagna-
flutningsþjónustu af ýmsu tagi.
á lögum um fjarskipti sem ríkis-
Breytingar þessar eru sniðnar eft-
ir tilskipunum Evrópubandalagsins
um samkeppni á sviði íjarskiptaþjón-
ustu og að koma á frjálsum aðgangi
að fjarskiptanetum þótt ríki hafi
einkarétt á netinu sjálfu. í frumvarp-
inu er kveðið á um að ráðherra setji
skilyrði fyrir leyfisveitingu þar sem
jafnræðis sé gætt.
Dæmi eru um að Evrópuríki hafi
boðið út ýmsa þætti fj'arskiptakerfís
síns. í tímaritinu Economist kom
fram í ágúst sl. að gríska stjórnin
hafí boðið út tvö farsímaleyfí og
fengið fyrir þau jafnvirði 320 millj-
óna Bandaríkjadala, eða á átjánda
miiljarð íslenskra króna.
benda til að hann verði undir
meðallagi eins og þorskárgangar
undanfarin sjö ár. Seiðavísitala
þorsks (fjöldi) var lág og svipuð
því, sem verið hefur á undanförn-
um árum. Einnig voru seiðin til-
tölulega smávaxin. Ekki varð
vart við seiðarek yfir til Græn-
lands, segir í fréttatilkynningu
frá Hafrannsóknastofnun.
„Það er gleðilegt að skilin milli kald-
sjávar og hlýsjávar liggi norðarlega
og því lengur, sem það varir, því
betra. Þá virðist loðnuklakið hafa
tekist þokkalega og hvorutveggja
er gott fyrir þann þorsk, sem þó er
hér í sjónum,“ segir Kristján Þórar-
insson stofnvistfræðingur Lands-
sambands íslenskra útvegsmanna.
„Þegar skoðaðar eru seiðatölurnar
fyrir þorskinn er vandamálið það
að aðferðin sjálf er ekki mjög góð
sem spáaðferð og í rauninni er ekki
til nein góð aðferð til að spá fyrir
um þorskinn fyrr en hann er orðinn
svolítið eldri.
Þessi aðferð hefur þó það gildi
að ef mjög lélegt kemur út úr seiða-
leiðangri er viðkomandi árgangur
lélegur en ef mjög gott kemur út
úr leiðangririum er árgangurinn
góður. Ef niðurstaðan er þar á milli
er erfíðara að segja til um árgang-
inn, þannig að menn mega gæta sín
á að vera ekki of svartsýnir, en í
ljósi þessara mælinga er þó óhætt
að segja að ólíklegt sé að 1992-
árgangurinn sé sá sterki árgangur,
sem við höfum lengi beðið eftir."
í fréttatilkynningu Hafrann-
sóknastofnunar segir einnig: Flæði
hlýsjávar vestur og norður fyrir land
var töluvert í ágúst og var sjávar-
hiti fyrir Norðurlandi hár og skilin
milli hlý- og kaldsjávar lágu norðar-
lega. Aftur á móti einkenndist
ástand sjávar fyrir sunnan land af
lágu hitastigi og lítilli upphitun yfir-
borðslaga. Fyrir Austurlandi var
sjávarhiti í efstu 100 metrunum
einnig tiltölulega hár, þannig að
þegar á heildina er litið var ástand
á Islandsmiðum gott.
Seiðavísitala ýsu var einnig mjög
lág, eða svipuð og 1991. Stærð seið-
anna var í slöku meðallagi. Fyrstu
vísbendingar um stærð 1992- ár-
gangs ýsu benda til þess að hann
verði undir meðalllagi. Seiðavísitala
loðnu var í góðu meðallagi seinustu
11 ár en stærð seiðanna var nokkuð
undir meðallagi. Loðnuklakið 1992
virðist því hafa tekist þokkalega og
það verður því afkoma seiðanna
næstu misserin, sem mestu ræður
um það hversu vel þessi árgangur
skilar sér í veiðistofninn að tveimur
árum liðnum.
Mun minna var um karfaseiði í
Grænlandshafí og við Austur-Græn-
land en í fyrra og var fjöldi þeirra
í slöku meðallagi. Mest var um þau
í sunnanverðu Grænlandshafi og um
miðbik þess. Lítið var um karfaseiði
norðan til yfír grænlenska land-
grunninu en mikið var á Fylkis-
bankasvæðinu. Meira var um grál-
úðuseiði en oft áður og voru þau
mjög dreifð um Grænlandshaf og
stærri en í meðallagi. Óvenju mikið
var um sandsíli og marsíli, bæði við
ísland og A-Grænland.

Geitungastofninn á
Norðurlandi hruninn
/ dag
Einkavæðing borgarfyrirtækja
Sveinn Andri Sveinsson segir að
innan skamms muni fyrirætlanir
um frekari einkavæðingu borgar-
fyrirtækja koma fram og mögu-
leikamir séu fjölmargir 13
Kynbætur i skógrækt_____________
Með kynbótum er talið að fá megi
sterkan íslenskan lerkistofn 18
Fjárlaganefnd á faraldsfæti
í heimsókn í Stykkishólmi 33
Leiðari
Atvinnulífíð og vaxlastigið 22
, ..... pt'Tæuyy UM SJAVARÚTVM ,_B
-C'i? ^
Ingólfur Skúlawon byjfgir rækjuverksniHyu á IndJamli H.U.JUT --ýjr-g ’ t' *
'K
x •« LEiKTlORNII
SEPTF.MBER

Úr verínu
► íslendingur kaupir alþjóðlegt
fisksölufyrirtæki og reisir rækju-
verksmiðju á Indlandi - Fisk-
vinnslan flyzt út á sjó á næstu
árum - Börnin vilja fisk í raspi.
Myndasögur
► Pennavinir - Leikhornið -
Falin setning - Landafræði -
Músateikningar - Drátthagi blý-
anturinn - Rétt svör við þrautum
GEITUNGUM hefur fjölgað veru-
lega í Reykjavík frá því í fyrra
en nær algjört hrun hefur orðið
í stofninum á norðanverðu land-
inu að sögn Erlings Ólafssonar
skordýrafræðings á Náttúru-
fræðistofnun íslands. Hann segir
að afdrif stofnsins fyrir norðan
veki forvitni og allar upplýsingar
um hann séu vel þegnar. Hann
vekur athygli fólks á því að geit-
ungar geti farið inn í barnavagna
og bendir barnafólki á að strengja
flugnanet fyrir skermana.
Mikið hefur verið um að fólk hafi
fundið geitungabú í ágúst og sept-
ember að sögn Erlings. Hann sagði
að flestir létu eyða þeim og hefur
hann sjálfur eytt nokkrum tugum
búa að undanförnu. Einhveijir beija
svo í sig kjark og vinna sjálfir í
búunum og til eru dæmi þess að
fólk láti búin vera.
Erling sagði að alltaf væri eitt-
hvað um að fólk kvartaði undan
stungum geitunga en þær væru ekki
hættulegar. Aftur á móti fylgdi þeim
yfirleitt sár og þungur verkur í 1-2
klukkutíma og á eftir bólgnaði hold-
ið upp. Bólgan væri þó mjög mis-
munandi mikil.
Þegar spurst var fyrir um hver
væru réttu viðbrögðin þegar geit-
ungur nálgaðist eða sæti á fólki
sagði Erling að best væri að vera
Geitungabú.
alveg kyrr því snöggar hreyfingar
væru geitungum ógeðfelldar. Ekki
sagðist hann þó geta sagt að hreyf-
ingaleysi væri algjör trygging fyrir
því að losna við stungu.
Erling rakti fjölgun geitunga í
Reykjavík til góðs sumars í fyrra
og benti á að Jónsmessuhretið fyrir
norðan gæti hafa haft áhrif á fækk-
un þar. Engu að síður sagði hann
að fækkunin væri forvitnileg og all-
ar upplýsingar um ferðir geitunga
fyrir norðan væru vel þegnar.
Helst verður vart við geitunga
þegar bú þeirra verða fyrir röskun
og síðsumars þegar los er komið á
búskapinn og þemur fara á vergang
að sögn Erlings. Ef áfram verður
sólríkt er búist við að þeir verði
áfram áberandi út þennan mánuð
og jafnvel fram í október.