Morgunblaðið - 18.12.1992, Blaðsíða 43

Morgunblaðið - 18.12.1992, Blaðsíða 43
MÖRGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 18. DESEMBER 1992 j& 43 Framhaldsumræðan um EES í fyrrinótt Mismmiandi afstaða framsóknarmanna FRAMSÓKNARMENNIRNIR, Jón Kristjánsson (F-AI) og Guð- mundur Bjarnason (F-Ne) gerðu á fjórða og fimmta tímanum í fyrrinótt, við framhald 2. umræðu, grein fyrir nokkuð mismun- andi afstöðu til frumvarpsins til staðfestingar á samningnum um Evrópskt efnahagssvæði, EES. Jón Kristjánsson hyggst sitja hjá við atkvæðagreiðslu við 2. umræðu en meta málið við lokaafgreiðslu með hliðjón af möguleikum á tvíhliða samningi við Evrópubandalagið, EB. Guðmundur Bjarnason er andvígur frumvarpinu. Morgunblaðið/Kristinn Fylgst með umræðum Áhugasamir borgarar fylgjast með umræðum á Alþingi Hreppstjóra- embættín verða ekki lögð niður Fjárlaganefnd tryggir fjárveitingu á næsta ári HÆTT hefur verið við að leggja niður embætti hreppstjóra eins og gert var ráð fyrir í frumvarpi dómsmálaráðherra um fjármálaráðstafanir á sviði dóms- og kirkjumálaráðuneytis vegna andstöðu nokkurra stjórnarþingmanna. Mun fjárlaga- nefnd leggja fram tillögu við 3. umræðu um fjárlagafrumvarp- ið þar sem ákveðnum fjármunum verður veitt til að kosta áframhaldandi störf hreppstjóra en þessi breyting átti að spara ríkisssjóði 18 miHjónir króna á næsta ári. Þorsteinn Pálsson dómsmálaráðherra sagði, er hann mælti fyrir frumvarpinu á Alþingi í gær, að hann vænti þess að allsheijarnefnd gerði tillögu um að 1. kafli frumvarpsins sem um þetta fjallar verði felldur brott. Jón Kristjánsson (F-Al) sagði að þetta mál hefði verið rætt allítar- lega af ræðumönnum bæði við 1. og 2. umræðu. Jóni þótti þungt að búa við það „fjölmiðlafár" sem ein- stakir ráðherrar hefðu staðið fyrir. Þingmenn hefðu reynt að ræða sem ítarlegast um þetta viðamikla mál sem væri það stærsta sem fyrir þingið hefði komið. Jón Kristjánsson minnti á að þegar hann hefði sam- þykkt að við gengum til viðræðna um EES, þá hefði honum verið full- ljóst að í viðræðum við EB „fengist ekki allt fyrir ekkert", en hann hefði talið að hagfelld samningsniður- staða gæti forðað landinu frá EB- aðild sem hann hefði verið og væri allgjörlega mótfallinn. Pólitísk ákvörðun Ræðumaður sagði menn hafa reynt að vega og meta til peninga kost og löst samninganna, ávinning og kostnað, en að sínu mati skiptu slíkir útreikningar ekki höfuðmáli, þessi ákvörðun yrði ekki byggð á tölum. Þetta væri pólitísk ákvörðun, ákvörðun um að ganga inn í annað umhverfi í veigamiklum þáttum þjóðlífsins. „Og það fer allt eftir því hvernig spilað er úr þessum málum hvaða hagnað þjóðin hefur af þess- ari inngöngu ef af verður." Jón Kristjánsson sagði að menn yrðu að vega kosti og galla og gera málið upp við sig. Jón rakti nokkuð samþykktir mið- stjórnar Framsóknarflokksins frá í maí á þessu ári s.s. að tryggt yrði að samningurinn stæðist gagnvart stjórnarskrá, að sjávarútvegssamn- ingurinn reyndist ásættanlegur og að kannað yrði viðhorf EB til breyt- inga á samningnum um EES í átt til tvíhliða samnings, þegar önnur EFTA-ríki gengu í EB. Einnig hefði verið lögð áhersla á að samningur- inn yrði lagður undir þjóðaratkvæði. Það væri ljóst að þessum skilyrð- um hefði ekki verið fullnægt. Þjóð- aratkvæði hafnað, tilögum um stjórnarskrárbreytingar vísað frá og ríkistjómin hefði sýnt lítinn eða engan vilja til að kanna möguleika á tvíhliða viðræðum. En Jón lagði mikla áherslu á að íslendingar reyndu að tryggja hagsmuni sina með þeim hætti. En Jón tíundaði einnig önnur at- riði sem vægju þungt á hans voga- skálum. Hann væri hlyntur nánum samskiptum við Evrópuþjóðir og við yrðum að tryggja þau samskipti sem best án þess að það kæmi niður á möguleikum okkar annarsstaðar. Við mættum ekki vanrækja sam- skipti við aðrar viðskiptaþjóðir í öðrum heimshlutum. En þeir mark- aðir kæmu ekki í stað Evrópumark- að, við gætum ekki búist við því. Ræðumaður sagði sitt mat að bókun 6 í núgildandi fríverslunarsamningi við EB nægði okkur ekki til fram- búðar. Jón hafði verulegar áhyggjur af stöðu okkar í alþjóðasamstarfí ef við tryggðum ekki samskipti okk- ar við Evrópuþjóðimar. Jón nefndi sérstaklega Norðurlandasamstarfíð i þessu sambandi. Jón Kristjánsson sagði við lok sinnar ræðu að þrátt fyrir þau at- riði sem væru jákvæð í samningnum þá gæti hann ekki tekið pólitíska ábyrgð á honum. Hann benti á að Framsóknarmenn hefðu ekki tekið ábyrgð á þessum samningi siðasta eitt og hálfa árið, verið áhrifalausir um framvindu viðræðnanna, ekki haft nokkur áhrif á ótal atriði sem hefðu komið til skoðunar og ákvörð- unar. Það kæmi því ekki til greina af sinni hálfu að samþykkja þennan samning. Ræðumaður furðaði sig á því „offorsi“ ríkisstjórnarinnar að reyna að knýja málið í gegn. Jón Kristjánsson sagðist hyggjast, með tilliti ti! forsögu þessa máls og að öllu óbreyttu, sitja hjá við aðra umræðu samningsins. En hann sagði einnig að það væri lykilatriði að láta reyna á það áður en samn- ingurinn fengi lokaafgreiðslu, hvort völ væri á tvíhliða samningi. Við lokaafgreiðslu myndi hann svo vega og meta málið. Eins metið en öðruvísi á litið Guðmundur Bjarnason (F-Ne) var fyrra ræðumanni sammála í því að ESS-málið væri margþætt, hefði kosti og galla. Hann vakti athygli á því að þótt endanleg afstaða Stein- gríms Hermannssonar (F-Rn) for- manns Framsóknarflokksins og af- staða Halldórs Ásgrímssonar (F-Al) væru „ekki alveg samhljóma" hefðu þeir verið sammála um flesta efnis- þætti þessa máls. Guðmundur fór hratt yfir nokkur atriði í málflutn- ingi og gagnrýni framsóknarmanna. Ræðumaður sagði það vera afar brýnt að íslendingar tryggðu sína viðskiptahagsmuni og góð samskipti við aðrar þjóðir. EES-samningur þjónaði þessum markmiðum það að vissu marki. En í samningnum væri atriði sem betur mættu fara og enn önnur sem útilokað væri að sætta sig við. Laust eftir kl. 4 var komið að lokum ræðu Guðmundar. Hann sagði sína skoðun að í þessum samn- ingi fælist valdaframsal sem væri stjórnarskrárbrot og myndi hann greiða atkvæði gegn samningnum. Eftir ræðu Guðmundar Bjarna- sonar frestaði Pálmi Jónsson þing- forseti umræðu og sleit fundi. Umræðan hófst aftur klukkan níu í gærkvöldi. Þá hóf Svavar Gests- son (Ab-Rv) að ræða málið. „Það hefur komið fram af hálfu margra háttvirtra þingmanna að þeir telji óeðlilegt að leggja þessi emb- ætti niður. Einkanlega hafa menn vísað til þess að hér er um að ræða stofn nútíma valdakerfis á íslandi, elsta embætti íslandssögunnar, og það leiði til að óeðlilegt sé í sparnað- arskyni að leggja sjálfan grunn þjóð- félagsvaldsins niður með þessum hætti sem ráðgert er í frumvarpinu,“ sagði Þorsteinn og þakkaði hann fjárlaganefnd fyrir afgreiðslu máls- ins Sturla Böðvarsson (S-Vl), sem sæti á í fjárlaganefnd, staðfesti við umræðumar að efasemdir hefðu ver- ið um að leggja niður hreppsstjóra- embættin og þingmenn efuðust um að slík breyting leiddi til spamaðar. Staðfesti hann að fjárlaganefnd myndi gera tillögu að fjárveiting yrði tryggð til starfsemi hreppstjóra og sagði að eðlilegra væri að tengja breytingar á starfsemi hreppstjóra- embætta við breytingar á umdæma- skipan sveitarfélaganna. Þingmenn stjómarandstöðunnar sem til máls tóku lýstu stuðningi við þessa niðurstöðu en gagnrýndu hve sérkennilega hefði verið að þessu máli staðið af hálfu ráðherra og stjórnarmeirihlutans. Hæstaréttardómur hækk- ar fjáraukalögin fyrir 1992 FORMAÐUR fjárlaganefndar, Karl Steinar Guðnason (A-Rn), gerði I gær, við 2. umræðu, grein fyrir áliti meirihluta nefndar- innar fyrir frumvarpi til fjáraukalaga fyrir árið 1992. Frum- varpið gerði upphaflega ráð fyrir heimildum fyrir tæplega 5,4 milljörðum króna umfram heimildir fjárlaga þessa árs. Þær breytingartilllögur sem meirihlutinn gerir við 2. umræðu eru flestar minniháttar en nema samtals 335,6 milljónum króna. Þar vegur þyngst tillaga um 170 milljóna króna hækkun vegna nýfallins dóms í Hæstarétti varðandi kæru BHMR vegna setn- ingar bráðabirgðalaga fyrri ríkisstjórnar sem felldi úr gildi umsamdar launahækkanir til handa félagsmönnum BHMR. Karl Steinar Guðnason, formað- ur fjárlaganefndar, gerði nokkra grein fyrir tillögum meirihluta nefnd- arinnar, s.s. að veitt verði 14,1 millj- ón til greiðslu uppbóta á lífeyri vegna hlutar ríkisins í launum héraðsráðu- nauta og fijótækna sem nema 65% af launum þeirra. Karl Steinar sagði að óbreytt stefndu útgjöld ríkisins vegna lyfj a í allt að 400 milljónir króna. I samþykktum ríkisstjórnar- innar um aðgerðir til að styrkja stöðu íslensks atvinnulífs og sporna gegn atvinnuleysi væri m.a. að fínna að- gerðir til að draga úr lyfjaútgjöldum ríkisins á árinu 1993. Til þess að ná þeim markmiðum væri lagt til að veittar yrðu 200 milljónir króna til sjúkratrygginga vegna lyfjaútgjalda. Það sem útgjöldin kynnu að verða umfram heimildir á árinu 1992 muni þannig færast yfir á næsta ár og greiðast af fjárveitingu þessa árs. Meirihluti fjárlaga gerir tillögu um 170 milljóna króna hækkun vegna liðarins „launa- og verðlagsmál", er sú tillaga afleiðing nýfallins dóms í Hæstarétti vegna kæru BHMR vegna setningar bráðabirgðalaga fyrri ríkisstjórnar sem felldi úr gildi umsamdar Iaunahækkanir til handa félagsmönnum BHMR. Halli upp á við Guðmundur Bjarnason (F-Ne), framsögumaður minnihluta fjárlaga- nefndar, sagði að fjárlög þessa árs hefðu haft að markmiði að hallinn yrði 4,1 milljarður króna, nú væri gert ráð fyrir 9,6 milljörðum og ætti enn eftir að hækka þegar öll kurl kæmu til grafar. T.d. væri algjör óvissa um sértekjur Hafrannsókna- stofnunar sem næmu yfír 300 millj- ónum. Guðmundur taldi einnig ljóst að heilbrigðisráðherrann hlyti að vera ærinn vandi á höndum þar sem hann fengi ekki betur séð en ráðherr- ann yrði að færa 300 milljónir króna vegna lyfjakaupa yfir á heimildir næsta árs, en þar væri víst ráðgerð- ur verulegur sparnaður. Ræðumaður sagði að ljóst væri að tekjuáætlun fjárlaga hefði ekki staðist og munaði þar 2,4 milljörðum króna samkvæmt fjárlagafrumvarpinu og væri sá tekjubrestur að meginhluta vegna efnahagsstefnu ríkisstjórnarinnar og aðgerðarleysis í atvinnumálum. Framsögumaður minnihlutans í fjár- laganefnd sagði að þótt minnihlutinn gæti fallist á einstakar tillögur sem frumvarpið gerði ráð fyrir að væru til bóta, þá vildi hann ekki bera ábyrgð á frumvarpinu sem heild og myndi sitja hjá við lokaafgreiðslu þess. Guðrún Helgadóttir (Ab-Rv) tal- aði nokkuð um sparnaðarviðleitni ríkisstjórnarinnar. Ríkissjóður spar- aði en fólkið væri látið borga. Hún taldi að það væri ekki alltaf það fólk sem best hefði gjaldþolið sem fengi sparnaðarreikning ríkistjómarinnar. Þegnarnir vildu ekki umgangast nauðsynlega samfélagsþjónustu eins og munaðarvarning í búð. Þeir vildu að allir borguðu að sönnu með sínum sköttum og skyldum samfélagsþjón- ustu. Og þeir vildu þá fá einhveija þjónustu en ekki niðurskorin kauptil- boð ríkisstjórnarinnar. Guðrúnu var spurn hvað ráðherra hefði hugsað sér varðandi kjara- samninga sem væru lausir hjá mörg- um stéttarfélögum. í fjárlögum næsta ár væri ekki gert ráð fyrir neinum launahækkunum en hún vildi benda á að verðlags- og launabreyt- ingar hefðu undantekningarlítið eða undantekningarlaust aukið fjárlaga- hallann. Jóna Valgerður Kristjánsdóttir (SK-Rv) gagnrjmdi óraunnæfa fjár- lagagerð ríkisstjórnarinnar. Og tók mjög undir gagnrýni Guðmundar Bjarnasonar um það efni. Hún vildi ennfremur benda á að samkvæmt reglum og ábendingum Ríkisendur- skoðunar vantaði enn 2,6 milljarða vegna ýmissa skuldbindinga, en þar væri vísað til umtalaðs álitaefnis varðandi uppfærslu ríkisreiknings á rekstrargrunni og færslu fjárlaga á greiðslugrunni. Friðrik Sophusson fjármálaráð- herra vildi svara ræðumönnum nokkru, t.d. varðandi Hafrannsókna- stofnun. Á fjáraukalögum væri gert ráð fyrir 83 milljónum, þegar hefði verið gengið frá sölu á heimildum Aflatryggingasjóðs fýrir 130 milljón- ir. Enn ætti eftir að bjóða út talsveri^ an hluta heimildanna. Fjármálaráðherra sagði það rétt hjá Guðrúnu Helgadóttur að fjár- lagafrumvarp næsta árs gerði ekki ráð fyrir neinum launabreytingum og fjölmargir aðilar hefðu sagt upp kjarasamningum. Fjármálaráðherra minnti þingheim á að það væri for- gangsverkefni ríkistjómarinnar að efla atvinnulífið og fækka mönnum á atvinnuleysisskrá. Til þess að svo mætti verða yrðu þeir sem hefðu atvinnu og tekjur að leggja meira á sig. Fleiri þingmenn tóku þátt í þes&'i ari umræðu og ræddu nokkuð al- mennt ríkisfjármál og efnahagsað- gerðir. Það tókst að ljúkja 2. um- ræðu en atkvæðagreiðslu var frest- að. Auk fyrrgreindra ræðumanna tö'.uðu eða veittu andsvör: Jón Krist- jánsson (F-Al), Sturla Böðvarsson (S-Vl), Kristinn H. Gunnarsson (Ab- Vf), Stefán Guðmundsson (F-Nv) og- Svavar Gestsson (Ab-Rv).
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.