Morgunblaðið - 18.12.1992, Síða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ FOSTUDAGUR 18. DESEMBER 1992
Rithöfundur sem
grætur í sjónvarpinu
Bókmenntir
Jón Stefánsson
Synnflve Sfle: Út í hönd. Steinar
J. Lúðvíksson þýddi. Fróði hf.
1992.
Synneve Soe er þekkt í Dana-
veldi. Hún stjórnar vinsælum sjón-
varpsþætti, skrifar skáldsögur og
29. nóvember síðastliðinn virti
danskur almenningur naktan bak-
hluta hennar fyrir sér á forsíðu
Ekstra bladet. A bak sitt hafði Soe
látið skrifa gírónúmerið á banka-
reikningi sem stofnaður var til
stuðnings alnæmissjúklingum. Og
öðru hvoru kemst Soe á forðsíður
allra blaðanna þegar hún grætur
í sjónvarpsþáttum sínum eða segir
eitthvað hneykslanlegt. Synnove
Soe gerir sem sagt ýmislegt til að
vekja athygli á sér.
Út í hönd er önnur skáldsaga
Soe sem kemur út á íslensku.
Sögusviðið er veitingahúsið Út í
hönd í New York og fjallar um 27
ára gengilbeinuna Coco sem
dreymir um frægð og frama í kvik-
myndum. Nokkrir fastagesta veit-
ingahússins koma við sögu; Dick,
drykkfelldur útbrunninn leikari;
myndlistarmaðurinn Fab, sem not-
ar móður sína sem fyrirsætu; Yest-
erday, hommi sem lifir á peningum
móður sinnar, og Marrow, ungur
heimilislaus drengur sem starfs-
fólk og fastagestir Út í hönd taka
upp á arma sína. Þegar sagan
byijar er Coco orðin svartsýn á að
fá hlutverk og vonleysið sækir á.
En loks uppsker hún ávöxt erfiðis
síns; hún fær aðaihlutverkið í stór-
mynd og þegar sögunni lýkur er
hún á góðri leið með að verða
stjama á himni kvikmyndanna.
Skyndileg frægðin rýfur samband
hennar við Marrow, sem hún hafði
tekið miklu ástfóstri við. Og þegar
Coco finnur hann aftur gerir hún
sér ljóst að ekkert geti orðið eins
og áður; hún þarf að fórna gamla
lífinu fyrir hið nýja.
Ég verð að viðurkenna að það
kom mér á óvart hversu skemmti-
legur höfundur Synnove Soe er.
Hún er engin spámaður, ekki verð-
andi nóbelsverðlaunahafi, en henni
tókst að vekja áhuga minn á lífi
Synnflve Soe
fólksins á veitingastaðnum Út í
hönd. Hún segir ágætlega frá, á
það til að vera ljúfsár en oftast
er stíllinn hraður og nokkuð kröft-
ugur. Kynlíf og umræða um kynlíf
er áberandi í bókum hennar og góð
er Soe þegar hún lýsir ófullnægj-
andi skyndikynnum, skemmtilega
háðsleg þegar kemur að karlmönn-
um sem fela getuleysi sitt bak við
vín og rembingslega framkomu.
Eftirminnilegustu persónur sög-
unnar eru hinn útbrunni Dick og
Yesterday. Sá fyrrnefndi er slomp-
aður en kurteis heimsmaður dags
daglega, en þegar lækkar verulega
í flöskunni hrynur heimsmaðurinn
af honum og eftir stendur blindfull-
ur og beiskur maður, fullur af
karlrembu:
„Kerlingar hafa það allt of gott.
Þær ríða sig á toppinn. Uldni
sveppurinn, sem þær hafa milli
fótanna, sogar í sig bæði frægð
og peninga örar en ryksuga sogar
í sig skítinn. Ég þori að veðja!“
Hann benti út í salinn. „Það er
ekki ein einasta kerling hér í veit-
ingasalnum sem ekki greiðir fyrir
málsverðinn með drætti." (78)
Líf Yesterdays gengur út á það
að sofa hjá frægum mönnum, eða
mönnum sem eiga eftir að vera
frægir. Og hann segist passa vand-
lega upp á að skrá alla niður sem
hann sefur hjá:
Þetta á auðvitað að vera þannig
að maður slái um sig með þekktu
nöfnunum, mönnum sem maður
hefur verið með, og helst þarf
maður að gera það meðan þeir eru
frægir ella slær svona sjálfsævi-
saga aldrei í gegn. (107)
En af einhvéijum ástæðum verð-
ur Soe hálf vandræðaleg þegar
kemur að Fab og myndlist hans;
öll umræða um list er yfirborðsleg,
næstum klisjukennd. Sambandi
Marrows og Coco er hins vegar
lýst á nærfærnislegan hátt og skil-
ur eftir sig örlítinn köggul í hálsin-
um.
Steinar J. Lúðvíksson þýðir bók-
ina og hefði mátt vanda betur til.
Of víða skín danskan í gegn og
stundum er orðalagið klúðurslegt.
Á blaðsíðu 16 kemur blómasali inn
í Út í hönd og sér að það „voru
ekki komnir aðrir..." Hér hefði
vitanlega átt að standa, það voru
ekki aðrir komnir. Á bls. 21 er
Coco „boðið í viðtal við uppáhalds-
framleiðandann“ sinn. Ég hef hins
vegar vanist því að mæta í viðtal
hjá einhveijum. Á einum stað klór-
ar Dick sér „taugaveiklunarlega"
í skegginu og áður hafði hann lýst
fortíð sinni á eftirfarandi hátt:
„Það var á þeim tímum sem ég
þurfti ekki einu sinni sjálfur að
hneppa buxnaklaufinni ef ég
nennti því ekki.“ Stundum, til
dæmis í fjórða kafla, fékk ég á
tilfinninguna að það hefði einfald-
lega gleymst að lesa hluta af þýð-
ingunni yfir; Þ-stíllinn svonefndi
veður uppi: „... þegar sú staðreynd
blasti við að það var orðið svo álið-
ið dags að það var of seint...“
(65) „Það er það besta við það að
þegar þekktir menn drepast þá er
hægt að skrifa hvað sem er.“ (75)
Ég er ekki að segja að þýðingin
sé ólæsileg, en óneitanlega dregur
þýðingarkeimurinn úr þeirri
skemmtum sem Út í hönd getur
veitt.
Kápumyndin er frekar fráhrind-
andi. Og sjálfsagt hefði verið að
kynna Soe með fáeinum orðum.
See, sem er ögrandi klædd á bak-
síðu bókarinnar en með undarlegt
óöryggi í augnaráðinu, óöryggi
sem stingur í stúf við ímyndina.
Bara fáein orð hefðu dugað; til
dæmis að Synneve Soe er þrítugur
danskur skáldsagnahöfundur. Og
afar vinsæl í heimalandinu.
Fimm íslenskar skáldkonur
munu lesa upp úr nýútkomnum
bókum sínum í Hlaðvarpanum,
Vesturgötu 3, sunnudaginn 20.
desember kl. 15.00.
Eftirtaldar skáldkonur lesa úr
verkum sínum: Linda Vilhjálmsdótt-
ir, Klakabörn; Kristín Ómarsdóttir,
Svartir brúðarkjólar; Þórunn Valdi-
marsdóttir, Júlía; Vilborg Dagbjarts-
Nýjar
bækur
■ Saga leiklistar á Akureyri
1860-1992 er komin útíritun
Haraldar Sigurðssonar.
Leikfélag Akureyrar varð 75
ára á þessu ári og gefur í því
tilefni út þetta ritverk Haraldar,
sem nær yfir flesta leiklistartil-
burði á Ákureyri í 132 ár. í
kynningu útgefanda segir, að
þar sé getið allra leikrita sem
Leikfélag Akureyrar hefur svið-
sett, þeirra einstaklinga sem þar
hafa komið við sögu, einnig
gestaleikja og sýninga annarra
félaga á svæðinu - eða allt frá
fyrstu leiksýningum á Akureyri
til afmælissýningar á íslands-
klukkunni vorið 1992.
Frá aldamótum fylgir nær
hveiju leikriti hlutverkaskrá,
Ijósmyndir og úrdráttur úr leik-
listargagnrýni blaðanna. Helstu
frumkvöðla leiklistar á Akureyri
er sérstaklega getið. Rúmlega
sex hundruð ljósmyndir eru í rit-
inu.
Útgefandi er Leikfélag Ak-
ureyrar. Verð 5.950 krónur.
H Orlagavindar heitir bók
eftir Kristján Jóhannsson.
A bókarkápu segir: „Bók þessi
hefur að geyma þijár sögur.
Þegar örlagavindar blása er lang
lengst og viðamest, eiginlega
stutt skáldsaga. Hinar tvær eru
Skugginn í húsinu og Jólastjarn-
an. Sögur þessar eru að stofni
til skrifaðar fýrir um 30 árum
eins og sést víða á umhverfis-
og atburðalýsingum, en höfund-
ur endurskoðaði og breytti sög-
unum nýlega."
Útgefandi er Víðerni sf.
Bókin er 130 bls. og kostar
700 krónur.
dóttir, Klukkan i turninum; Vigdís
Grímsdóttir, Stúlkan í skóginum.
Upplesturinn verður í litla salnum
á annarri hæð Hlaðvarpans og hefst
kl. 15.00. Boðið verður upp á jóla-
kaffi og ijómapönnukökur frá Betri
stofu Hlaðvarpans. Og í fréttatil-
kynningu segir, að þetta sé gott
tækifæri til að eiga notalega jóla-
stund í Hlaðvarpanum.
Tímamótarit um stjörnuspeki
eftir Gunnlaug Guðmundsson
Fjallar m.a. um:
Öll stjörnumerkin.
Plánetur í merkjum.
Rísandi og Miðhimin.
Plánetur í húsum.
Afstöður milli pláneta.
Verð kr. 1.200,-
Stjörnuspekistöðin,
Laugavegi 59, s. 10377.
Nauðsynleg bók fyrir áhugamenn um stjörnuspeki!
Fimm skáldkonur lesa
upp í Hlaðvarpanum
LAUGAVEGI 13 - SÍMI (91) 625870
GLÆSILEGAR
GJAFAVÖRUR
í MIKLU ÚRVALI
Falleg glös úr endurunnu gleri,
skálar, vasar, könnur, matar- og kaffistell
og margvíslegur húsbúnaður bæði hand-
málaður og handunninn í miklu úrvali.
OPIÐ MÁNUDAGA - FÖSTUDAGA KL. 10.00 -18.00
Á LAUGARDAGINN KL. 10.00 - 22.00
• Á SUNNUDAGINN KL. 13.00 -17.00
QÓKEYPIS 271 BÍLASTÆOI
í TRAÐARKOTI VID HLIDINA
Á HABITA T-HÚSINU ALLAN
DESEMBER-MÁNUÐ!
AUGLÝSINGASTOFA BRYNJARS RAGNARSSONAR