Morgunblaðið - 16.05.1993, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 16. MAI 1993
KVIKIVIYWPIR/Sambíóin hafa tekið til sýningar í Bíóborginni kvikmyndina Sommersby
með þeim Jodie Foster og Richard Gere í aðalhlutverkum. Myndin gerist að ailoknu þrælastríðinu
í Bandaríkjunum og Qallar um mann sem kemur mjög breyttur heim eftir sjö ára Qarveru.
Batnandi manni er best...
SAMBÍÓIN hafa tekið til sýninga í Bíóborg-
inni bandarísku kvikmyndina Sommersby
með þeim Richard Gere og Jodie Foster í
aðalhlutverkum. Myndin gerist að nýloknu
þrælastríðinu í Bandaríkjunum og fjallar
um heimkomu manns nokkrum árum eftir
að hann hafði verið talinn látinn. Som-
mersby kemur á heimaslóðirnar með fersk-
ar hugmyndir og mikla lífsorku í fartesk-
inu. Hann kemur fljótlega til leiðar aukinni
velsæld í heimabæ sínum og jafnframt blæs
hann ástríðuþrungnu og rómantísku lífi í
hjónaband sitt, en samband þeirra hjóna
hafði vægast sagt ekki verið upp á marga
fiska áður en hann hélt að heiman á sínum
tíma. Þrátt fyrir allt sem Sommersby afrek-
ar eftir heimkomuna vakna fljótlega efa-
semdir um að hann sé í raun og veru sá sem
hann segist vera. Sommersby hefur hlotið
mjög jákvæða dóma gagnrýnenda og það
sem meira er: hún hefur fengið mjög góða
aðsókn, og raunar verið mest sótta kvik-
myndin af fullorðnu fólki undanfarna mán-
uði þar sem hún hefur verið sýnd.
Ástfangin á ný
Laurel Sommersby (Jodie Foster) verður ástfangin á nýjan leik í eiginmanni sin-
um, Jack (Richard Gere), þegar hann snýr heim til sín eftir að hafa verið sjö ár
að heiman á meðan þrælastríðið geysaði.
Laurel og Jack taka höndum
saman við störfin á plantekr-
unni, en hún er þó full tor-
tryggni vegna dularfullrar for-
tíðar eiginmannsins.
egar plantekrueigandinn
Jack Sommersby (Ric-
hard Gere) hélt að heim-
an til að taka þátt í stríð-
inu skildi hann eftir eiginkonu
(Jodie Foster) og ungan son sinn.
Vinir hans og kunningjar sökn- •
uðu hans ekki beinlínis þegar
hann fór þar sem hann hafði
verið erfiður í umgengni, grófur
og ruddalegur, og stundað bú-
skapinn með hangandi hendi.
Laurel kona hans annaðist bú-
skaþinn og heimilisstörfin í fjar-
veru hans, og þrátt fyrir álagið
naut hún þess að hafa öðlast
frelsi frá honum. Gamall vonbið-
ill hennar réttir henni hjálpar-
hönd við bústörfin og gerir sér
vonir um að hún muni játast
honum þegar Sommersby hefur
opinberlega verið lýstur látinn.
Þegar hann síðan birtist óvænt
tveimur árum eftir að stríðinu
lýkur er hann gjörbreyttur mað-
ur. Hann kyndir á nýjan leik
þann ástareld sem í byrjun bloss-
aði milli hans og Laurel, og hann
kemur fátæku bæjarfélaginu á
réttan kjöl á ný með því að hafa
forystu um að innleiða tóbaks-
ræktun sem gefur bæjarbúum
góðan arð. Umbreyting hans er
í raun og veru svo alger að fólk
byijar að efast um að Sommersby
geti verið sami maðurinn og sá
sem fór að heiman sjö árum áð-
ur, en það er aðeins Laurel kona
hans sem þekkir leyndarmálið
sem hann ber með sér.
Gömul goðsögn
um sjálfsbetrun
Sommersby er epísk saga um
ástir og afneitun, glæstar vonir
og fórnir. Höfundar handritsins,
Virtasta leikkon-
an í Hollywood
JODIE Foster hefur skipað sér sess sein ein virtasta kvikmyndaleik-
kona samtímans í Hollywood, en einnig hefur hún getið sér gott
orð fyrir leikstjórn. Eins og greint var frá á kvikmyndasíðu Morgun-
blaðsins fyrir viku er hún talin valdamesta leikkonan í Hollywood
um þessar mundir, og í umsögn bandaríska tímaritsins Premiere
er hún sögð fagmannleg leikkona, vel greind, hörð og hæfileikarík
og virt af öllum.
I odie Foster hefur tvisvar sinnum
hlotið hin eftirsóttu Óskars-
verðlaun fyrir bestan leik í aðal-
hiutverki. I fyrra skiptið hlaut hún
Óskarinn fyrir hlutverk sitt í kvik-
myndinni The Accused árið 1988,
en í henni lék hún fómarlamb
nauðgara. Síðari Óskarinn hlaut
hún árið 1991 fyrir túlkun sína á
lögregiukonunni Glarice Starling í
kvikmyndinni The Silence of the
Lambs. Fyrstu kvikmyndinni í fullri
lengd leikstýrði hún árið 1991, en
það var Little Man Tate, sem hún
lék einnig í eitt aðalhlutverkið.
Áður hafði hún leikstýrt stutt-
myndinni Hands of Time í fræðslu-
myndaflokki Time-Life BBC, Am-
ericans.
Foster lauk háskólaprófi með
sæmd frá Yale háskóla, en þaðan
útskrifaðist hún með BA gráðu í
bókmenntum. Hún hóf hins vegar
feril sinn sem leikkona þegar hún
var þriggja ára gömul, en þá kom
hún fram í sjónvarpsauglýsingum
sem Coppertone stúlkan. Hún kom
síðan reglulega fram í ýmsum sjón-
varpsþáttaröðum, en í fyrstu 'kvik-
myndinni lék hún átta ára gömul.
Það var síðan snilldarleikur hennar
í kvikmyndinni Taxi Driver árið
1976, þar sem hún lék óheflaða
götudrós á táningsaldri, sem aflaði
henni almenns lofs gagnrýnenda
og alþjóðlegrar athygli. Fyrir þetta
hlutverk fékk_ hún fyrstu tilnefn-
inguna til Óskarsverðlauna og
verðlaun samtaka bandarískra
kvikmyndagagnrýnenda og gagn-
rýnenda í Los Angeles.
Ári seinna lék Foster í fjórum
kvikmyndum sem sýndar voru á
kvikmyndahátíðinni í Cannes, og
vakti hlutverk hennar í Bugsy
Malone hvað mesta athygli. Síðari
ár hafa síðan fjölmargar kvikmynd-
ir fylgt í kjölfarið, sem haldið hafa
nafni þessarar virtu leikkonu hátt
á lofti á stjömuhimninum.
þau Nicholas Meyer, Anthony
Shaffer og Sarah Kernochan,
byggja það á mynd franska leik-
stjórans Daniel Vigne, The Re-
turn of Martin Guerre (1982),
sem Gérard Depardieu lék aðal-
hlutverkið í. í raun og veru er
því um endurgerð þeirrar kvik-
myndar að ræða. Efnisþráðurinn
er gömul goðsögn sem lifað hefur
í Frakklandi frá því á miðöldum
og ýmsir heimspekingar hafa
fjallað um með tilliti til hugmynd-
arinnar um endurholdgun og
sjálfsbetrun í kjölfarið.
Ástin æðrl
lífinu sjálfu
Leikstjóri myndarinnar
Englendingurinn Jon Amiel, sem
leikstýrði sjónvarpsþáttunum um
spæjarann syngjandi, The Sing-
ing Detectivé, sem sýndur var í
sjónvarpi hér á sínum tíma. Hann
hefur lýst því yfir að sagan sem
myndin byggir á innihaldi fjölda
þátta sem sem séu ómótstæðileg-
ir fyrir kvikmyndaleikstjóra, og
að hann vonar einnig fyrir áhorf-
endur. Sagan bjóði upp á áhuga-
verðar og sterkar persónur og
fjalli um spurningar varðandi
gildi sjálfsímyndar. Þá búi sagan
yfir eiginleikum goðsagnar og
ballöðu þar sem hún fjalli um
ástir og græðgi, hefnd og rétt-
læti á mjög nærgöngulan hátt.
„Fyrst og fremst finnst mér þetta
vera einstæð ástarsaga, þar sem
ástin er í raun og veru æðri lífinu
sjálfu,“ segir hann.
Framleiðandi myndarinnar,
Arnon Milchan, tekur í sama
streng og Amiel, en hann segist
lengi vel hafa haft áhuga á þessu
verkefni þar sem sagan sé óháð
tíma og sameini þætti allra helstu
ástarsagna. Ásamt félaga sínum
Steven Reuther sýndi hann Ric-
hard Gere handritið þegar það lá
fyrir, og hann varð samstundis
mjög áhugasamur um þetta verk-
efni. Auk þess að taka að sér
aðalhlutverkið gerðist hann með-
framleiðandi myndarinnar, og
þýddi það endurnýjun samstarfs
þeirra þriggja, en þeir nutu mik-
illar velgengni þegar þeir unnu
saman að gerð myndarinnar
Pretty Woman árið 1990, sem
varð einn aðal smellurinn það
árið.
Kominn á toppinn á ný
Hin síðari ár hefur Richard
Gere komist á toppinn á nýjan
leik eftir að hafa verið í lægð
í nokkuð langan tíma. Hann
var í sviðsljósinu upp úr
1980 fyrir leik sinn í
myndum á borð við Amer-
ican Gigolo og An Offic-
er and a Gentleman, en
síðan komu nokkrar
myndir sem kolféllu og
drógu úr þeim stjörnu-
ljóma sem farinn var
að umlykja hann. Það
var svo sterkur leikur
hans í spennumynd-
inni Internal Affairs
sem skaut nafni hans á
ný upp á stjörnuhiminninn,
jg hin geysivinsæla Pretty
Woman ásamt Final Analysis
sem tryggðu endurkomu hans
í úrvalsdeildina í Hollywood.
Richard Gere hóf feril sinn
sem leikari í háskólanum í
Massachusetts þar sem hann
stundaði heimspekinám. Eft-
ir að hafa leikið með ýmsum
smærri leikfélögum komst
hann á svið í New York, og
ferill hans sem leikara var
tryggður með frammistöðu
hans í rokkóperunni Soon á
Broadway. Þá gat hann sér
einnig gott orð fyrir hlut-
verk sitt, í Grease bæði á
Broadway og í uppfærsl-
unni í London. Fyrsta
kvikmyndahlutverkið fékk
Gere árið 1978, en það var í mynd-
inni Days of Heaven, og í kjölfarið
fylgdu svo Looking for Mr. Good-
bar, Bloodbrothers, Yanks og Am-
erican Gigolo. Hann snéri síðan
aftur til þess að leika á Broadway
í Bent, en fyrir túlkun sína í því
leikriti á samkynhneigðum fanga í
Dachau fangabúðunum hlaut hann
bæði verðlaun og geysigóða gagn-
rýni. Árið 1982 lék hann svo í An
Officer and a Gentleman og Breat-
hless, og hafði hann þá tryggt sér
stöðu sem einn af vinsælli leikurum
samtímans. En þá fór að síga á
ógæfuhliðina, og léleg kvikmynda-
handrit ásamt röngum ákvörðun-
um leikarans varðandi val á kvik-
myndum urðu til þess að sól hans
hneig á nýjan leik.