Morgunblaðið - 16.05.1993, Blaðsíða 42

42
MORGUNBLAÐIÐ IÞROTTIR SUNNUDAGUR 16. MAÍ 1993
SKIÐI
Sigluljörður - skíði
- síld og sólskin
f minningu Jóns Þorsteinssonar skíðakappa
Fyrsti afreksmaður íslendinga
á skíðum, Siglfirðingurinn Jón
Þorsteinsson lést í apríl sl.
Það stafaði
eftir Þórí Ijóma af þessu
Jónsson nafni. Jón Þor-
steinsson var að-
eins 15 ára unglingur þegar hann
fyrstur íslendinga sigrar á stór-
móti, það er 18 km kappganga á
svokölluðu Thulemóti árið 1937.
Jón sigrar síðan aftur á sama
móti árið eftir, þá bæði í göngu
og stökki. Þeir sem héldu að fyrra
mótið hefði verið heppni eða tilvilj-
un sáu nú að hér var á ferðinni
frábær íþróttamaður. Jón átti eftir
að sigra á mörgum skíðamótum
og í öllum greinum skíðaíþróttar-
innar. Jón var sérstakur afreks-
maður sem hafði allt til að bera.
Hann var stæltur, lipur og fjaður-
magnaður, en umfram allt
skemmtilegur félagi. Hann var
sómi síns bæjarfélags og skíða-
íþróttarinnar.
Hann ásamt stórum hópi siglfir-
skra skíðakappa gerði skíðaíþrótt-
ina svo vinsæla og spennandi að
þegar Helgi Hjörvar með sínum
skáldlegu lýsingum frá skíðamót-
um líkti stökkvurunum við fugla
himins, þá fór um þá er heima
sátu.
Upphafið að færni Siglfirðinga
' í skíðaíþróttinni mun vera sú að
Guðmundur Skarphéðinsson, þá
skólastjóri á Siglufírði, fær til
landsins norskan skíðakennara,
Helga Torvö, árið 1930. Hann
dvelur nasstu árin bæði á Siglu-
firði og á ísafirði við skíðakennslu.
Helge Torvö flutti með sér þá
þekkingu og búnað er Norðmenn
höfðu tileinkað sér. Koma hans
hleypti lífi í skíðaíþróttina og allt
íþróttalíf á Siglufírði, því utan
þess að vera góður skíðamaður var
Helge afbragðs knattspymumað-
ur.
Upp úr jarðvegi þessum spruttu
^ þeir skíðamenn siglfírskir, sem
fræknastir urðu sem frumheijar
skíðaíþróttarinnar. Þar var fremst-
ur í flokki Jón Þorsteinsson. í því
einvalaliði er Siglfirðingar tefldu
fram á þessum árum voru Alfreð
Jónsson, Jónas Ásgeirsson, bræð-
urnir Stefán og Sigurgeir Þórar-
insson, Ketill Ólafsson, Jóhann
Sölvason, Helgi Sveinsson, Guð-
mundur Guðmundsson og Jón
Stefánsson, sem var fyrstur til að
vinna hinn eftirsótta titil „Skíða-
kóngur íslands“ árið 1938.
Þeir sem stóðu að baki þessu
frækna liði, voru margir, en þáttur
Guðmundar skólastjóra var mikil,
, er hann gekkst fyrir því að fá
Helga Torvö til landsins. Aðrir
voru Guðlaugur Gottskálksson,
Vilhjálmur Hjartarson, Sófus
Árnason, Einar Kristjánsson og
síðar Gestur Fanndal. Flestir
þeirra skíðakappa er nefndir hafa
verið voru unglingar í skóla, en
höfðu einhver störf á sumrin.
Vegna einangrunar staðarins yfir
vetrarmánuðina urðu bæjarbúar
að búa að sínu og höfðu búpening,
s.s. kýr og kindur, þá kom enginn
flóabátur eða bíll með mjólk og
afurðir, eins og gerist í dag. Það
mun hafa verið fyrsta starf er Jón
fékk, þá 12 ára gamall, að reka
kýr úr bænum, að Iokinni mjöltun
þeirra.
Sfldarsumrin á Siglufírði fyrir
heimstyijöldina síðari voru ævin-
týri þess tíma. Fólk kom í hópum
í sumarbyijun, vann í sfldinni í
. nokkra mánuði. Stóð meðan stætt
Skíðakappi
var, fékk góð laun og hvarf til
síns heima. Þeir voru ófáir skóla-
piltamir sem áttu menntun og
skólagöngu undir sumarvinnu í
síldinni á Siglufírði. Á sama tíma
sótti þangað stór floti skipa frá
ótal þjóðlöndum. Þessi 3000
manna bær þrefaldaðist að höfða-
tölu yfir sumartímann.
Siglufjörður var meira en bær
við heimskautsbaug. Þetta var
áningarstaður og samfélag þeirra
er sóttu lífsbjörgina í silfur hafs-
ins. Fyrir aðra var þetta ævintýri
sem oft tók skjótan endi.
Nærvera hundruða og jafnvel
þúsunda útlendinga af síldar-
bátunum gerði þetta samfélag al-
þjóðlegt. Bæjarbúar tóku á móti
aðkomufólki sem og áhöfnum
skipanna með reisn. Lærðu tungu
þeirra, veittu þeim beina, er sjálf-
sagður var talinn. Þannig varð
Siglufjörður athvarf og griðastað-
ur þúsunda. Þar fengu allir störf
við sitt hæfí. Engin hönd var svo
slök, að hún ekki gerði gagn, ef
hugur fylgdi með. Þessi alþjóðlegi
bær hýsti síldarspekúlanta, lærða
menn og leika, er kunnu tök á
alþjóðaverslun og settu um leið
svip á þennan bæ. Margir þekktir
listamenn höfðu sumardvöl á
Siglufírði. Má þar nefna Gunnlaug
Blöndal og nafna hans Scheving.
Kristínu Jónsdóttur og Jón Þor-
leifsson. Listafólkið naut hins al-
þjóðlega anda er fylgdi veru þess
í bænum.
Einnig sóttu þangað þekktir
hljómlistarmenn, en Jón hafði yndi
af tónlist og spilaði sjálfur á hljóð-
færi.
Þetta var sá jarðvegur er sigl-
fírsk ungmenni ólust upp. Margir
þessara skíðakappa sem nefndir
hafa verið hér fluttust brott frá
Siglufirði, aðrir og þar á meðal
Jón Þorsteinsson dvaldist alla tíð
í sínum heimabæ.
Jón var mjög bóngóður og hjálp-
samur og í starfí sínu sem eigandi
og stjórnandi vörubifreiðar lengst
af nutu margir Siglfírðingar þess.
Að moka sandi og möl með hand-
afli, eins og gert var á þessum
árum, mun hafa haft áhrif á þátt-
töku Jóns í skíðakeppnum, en
áreynsla á bak hafði þau áhrif að
Jón gekk ekki heill til skógar í
mörg ár.
Jón gekk ungur að eiga Ingi-
björgu Jónsdóttur. Þau eignuðust
Jónas framkvæmdastjóra, Ara bif-
vélavirkjameistara, Jónstein hú-
smíðameistara og Jóhönnu hár-
greiðslumeistara.
Með þessum línum er- minnst
eins mesta afreksmanns skíða-
íþróttarinnar á íslandi fyrr og síð-
ar og um leið er horfið aftur í tím-
ann er Siglufjörður var gullkista
þjóðarinnar.
Aðstandendum Jóns eru færðar
samúðarkveðjur við fráfall hans.
Höfundur er fyrrverandi
formaður Skíðasambands íslands.
Jón Þorsteinsson skíðakappi
(myndin hér að ofan.) Helgi
Hjörvar Iíkti skíðastökkvur-
unum við fugla himins í
skáldlegum lýsingum sínum
frá skíðamótunum. Á mynd-
inni að ofan til vinstri stekk-
ur Jón Þorsteinsson. Á
myndinni hér til vinstri eru
nokkrir siglfirskir skíða-
menn. Frá vinstri: Guðmund-
ur Árnason, Jón Þorsteins-
son, Alfa Sigurjónsdóttir,
Aðalheiður Rögnvaldsdóttir,
Jónas Ásgeirsson og Þor-
steinn Þorsteinsspn.