Morgunblaðið - 19.05.1993, Qupperneq 1

80 SIÐUR B/C/D
lll.tbl. 81. árg.
MIÐVIKUDAGUR 19. MAÍ 1993
Prentsmiðja Morgunblaðsins
Hrefnuveiðar
Norðmanna
______________y
Bastesen
villstæni
veiðikvóta
Ósló. Frá Jan Gunnar Furuly, fréttarit-
ara Morgunblaðsins, og Reuter.
NORSK stjórnvöld ákváðu í
gær að leyft yrði að veiða 296
hrefnur á þessu ári, þar af 136
í vísindaskyni. ,',Þetta er að
mörgu leyti versta niðurstaða
sem stjórnin gat komist að,“
sagði Steinar Bastesen, for-
maður samtaka hrefnuveiði-
manna. „Þetta er hreinasta
gjöf handa andstæðingum
hvalveiða". Talsmenn hval-
veiðimanna höfðu vænst þess
að leyfðar yrðu veiðar á
minnst 550 dýrum, jafnvel 800.
Alþjóðanáttúruverndarsjóð-
urinn vill refsiaðgerðir
Bandaríkjadeild Alþjóðanátt-
úruverndarsjóðsins, WWF, segist
hafa sent stjórnvöldum í Was-
hington beiðni um að gripið verði
til efnahagslegra refsiaðgerða
gegn Norðmönnum vegna veið-
anna. WWF áætlar að hrefnu-
stofninn í Norðaustur-Atlants-
hafi sé um 86.700 dýr og Norð-
menn segja það nægja til að
heimila takmarkaðar veiðar.
Samkvæmt könnunum styðja
70% Norðmanna hvalveiðar en
rúmur helmingur vill þó fresta
því að hefja þær á ný af ótta
við refsiaðgerðir.
„Það er mikilvægt að smáþjóð-
ir ... beijist gegn þrýstingi frá
stórveldum sem bera fyrir sig
almenningsálit í löndunum þegar
þau hundsa samninga og reglur
um nýtingu náttúruauðlinda,"
sagði Johan Jörgen Holst utan-
ríkisráðherra er hann skýrði frá
ákvörðun stjómvalda.
Getnaðarvarnir?
„Ramakveinið frá andstæð-
ingunum hefði orðið jafn hátt,
hvort sem leyft hefði verið að
veiða 300 eða 800 hvali,“ sagði
Steinar Bastesen. Hann sagði
hrefnustofnana fara stækkandi.
„Það hlýtur að vera meira af
þeim nema þeir noti getnaðar-
varnir," sagði hann.
56,8% danskra kjósenda
samþykkja Maastrícht
Skopastað
Englendingum
FRANCOIS Mitterrand, forseti
Frakklands, gerði gys að Englend-
ingum þegar hann vígði í gær nýja
hraðlest milli Parísar og Lille. Lýsti
hann því hvemig farþegar gætu
þotið eftir sléttum Frakklands og
farið á örskotsstund í gegnum
Ermarsundsgöngin til Englands
þar sem allt dytti í dúnalogn þar
sem það hefði vafist fyrir bresku
stjóminni að samræma samgöng-
urnar sín megin við það, sem ger-
ist á meginlandinu. Mitterrand
skoðar hér stjórnklefa lestarinnar.
Reuter
Róstur meðal ungra Dana
UNGIR Danir fagna úrslitum þjóðaratkvæðisins um Maastricht-sáttmálann fyrir utan þinghúsið í Kaup-
mannahöfn í gærkvöldi. Lögreglan beitti táragasi og skaut viðvörunarskotum upp í loftið þegar ung-
menni efndu til mótmæla gegn þjóðaratkvæðinu í einu af úthverfum borgarinnar.
Kaupmannahöfn. Frá Sigrúnu Daviðsdóttur, frettantara Morgunblaðsins.
DANIR samþykktu Maastricht-sáttmálann um aukinn póli-
tískan og efnahagsiegan samruna aðildarríkja Evrópu-
bandalagsins (EB) í þjóðaratkvæðagreiðslu í gær með 56,8%
atkvæða. 43,2% voru á móti.
Niðurstaðan er mikill léttir fyrir
þá stjómmálamenn, sem beittu sér
fyrir samþykkt sáttmálans, en þó
enginn sérstakur sigur fyrir þá, að
sögn stjórnmálaskýrenda. Það sem
réði úrslitum í þjóðaratkvæðinu var
að forystumönnum Jafnaðar-
mannaflokksins tókst að fá nægi-
lega marga af kjósendum sínum til
að skipta um skoðun. Danir höfðu
Kjörsóknin var um 85%.
hafnað sáttmálanum með 50,7%
atkvæða gegn 49,3% í þjóðarat-
kvæðagreiðslu í júní í fyrra.
Poul Nyrup Rasmussen, forsæt-
isráðherra Danmerkur, sagði að
Danir hefðu komið til móts við radd-
ir almennings í Evrópu um að Evr-
ópubandalagið yrði „lýðræðislegra,
nær fólkinu og manneskjulegra“.
Hann þakkaði Róttæka vinstri-
flokknum og Sósíalíska þjóðar-
flokknum fyrir að hafa átt þátt í
þeirri málamiðlun um undanþágur
til handa Dönum frá ákvæðum um
sameiginleg varnarmál, gjaldmiðil
ög fleira, sem varð að Edinborgar-
sérákvæðunum.
Þjóðaratkvæði um
varnarþáttinn?
Uffe Ellemann-Jensen, fyrrver-
andi utanríkisráðherra og formaður
Vinstriflokksins, sagði að efna
þyrfti til nýs þjóðaratkvæðis um
vamarþátt sérákvæðanna. Hann
kvað það ófullnægjandi að Danir
gætu ekki tekið þátt í þeim hluta
samstarfs EB-ríkjanna.
Marianne Jelved efnahagsráð-
herra sagði hins vegar að flokkur
sinn, Róttæki vinstriflokkurinn,
væri andvígur þjóðaratkvæði um
varnarþáttinn.
Ekki mikill munur
Drude Dahlerup, einn af leiðtog-
um Júní-hreyfingarinnar, sem barð-
ist gegn Maastricht, sagði að úrslit-
in væru enginn sérstakur sigur fyr-
ir fylgismenn sáttmálans. „Þeir
voru með gífurlegan áróður en
munurinn varð ekki meiri en þetta."
Peter Brixtofte, einn af leiðtog-
um Vinstriflokksins, sagði að mun-
urinn hefði átt að vera meiri. Stjórn-
málamönnunum hefði ekki tekist
að koma kjósendum í skilning um
að eðli EB væri pólitískt en ekki
efnahagslegt.
Talsmenn Evrópubandalagsins
fögnuðu úrslitum þjóðaratkvæðis-
ins og sögðu að Danir gætu nú
haldið áfram að leggja sitt af mörk-
um við samrunaþróunina í Evrópu.
John Major, forsætisráðherra Bret-
lands, hvatti breska íhaldsmenn til
að hætta að deila um sáttmálann.
„Við ætlum að leggja hann fyrir
þingið til staðfestingar sem allra
fyrst,“ sagði Major.
Valdaránið í
Moskvu 1991
Sækjend-
ursettiraf
Moskvu. Reuter.
TÓLF menn, sem dregnir
hafa verið fyrir rétt í Rúss-
landi fyrir valdaránstilraun í
Kreml í ágúst 1991, unnu sig:
ur í gær þegar dómari féllst
á kröfu þeirra um að skipt
yrði um sækjendur í málinu
þar sem þeir höfðu gefið út
bók í fyrra um rannsókn máls-
ins.
Valentín Stepankov saksókn-
ari og Jevgeníj Lísov aðstoðar-
saksóknari höfðu skrifað bók
um rannsóknina, „Launráðin í
Kreml", þar sem sakborningun-
um var lýst sem glæpamönnum.
Veijendur tólfmenninganna
héldu því fram að með bókarút-
gáfunni hefðu sækjendur gengið
gróflega á rétt sakborninganna.
„Bókartitillinn einn og sér
staðfestir að saksóknarinn gefur
sér ákveðna niðurstöðu fyrir-
fram og rannsakar málið því
ekki hlutlægt. Hvergi á jarðar-
kringlunni á þetta sér hlið-
stæðu,“ sagði lögmaður eins af
sakborningunum.
Græðir lítið
áKarliMarx
Lundúnum. The Daily Telegraph.
BRETANUM Geoff Loynes
þykir það hálft í hvoru súrt
í brotið að kommúnisminn
skuli hafa hrunið.
Eftir að Loynes hafði safnað
skeggi árum saman kom loks-
ins að því að hann gat haft
dágóðar tekjur af því að fara
í gervi Karls Marx. En svo kom
áfallið; eftir hrun kommúnism-
ans er eftirspurnin eftir skeggj-
aða heimspekingnum lítil sem
engin. „Það er ekki oft sem
maður er beðinn að leika Marx
þessa dagana," segir Loynes,
en kveðst aftur á móti hafa
„heilmikið að gera sem jóla-
sveinn“.