Morgunblaðið - 19.05.1993, Qupperneq 16
16
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 19. MAÍ 1993
RÍKISÚTVARPIÐ
T ónlistarmenn
og tónlistaráhugafólk
um landið vítt og breitt!
Tónlistardeild Ríkisútvarpsins vekur
athygli á eftirfarandi:
RúRek 1993 -
Djasshátíd Ríkisútvarpsins,
Reykjavíkurborgar
og Djassdeildar FÍH
Þriðja RúRek djasshátíðin verður haldin dagana 23.
til 30. maí 1993. Heimsþekktir djassistar koma fram,
s.s. fiðluleikarinn Svend Asmussen, trompetleikarinn
Freddie Hubbard og gítarleikarinn Doug Raney. Þá
má nefna tríó Hiroshi Minami og Dag Arnesen kvart-
ettinn ásamt söngkonunni Wenche Gausdal.
Af íslenskum hljómsveitum má nefna kvartett Gunn-
ars Hrafnssonar ásamt Andreu Gylfadóttur, Jazzkvart-
ett Reykjavíkur, Hljómsveit Péturs Grétarssonar, Stór-
sveit Reykjavíkur undir stjórn Sæbjarnar Jónssonar
ásamt söngvurunum Birni R. Einarssyni og Ragnari
Bjarnasyni, Arnís kórinn frá Egilsstöðum undir stjórn
Árna ísleifssonar, kvartett Tómasar R. Einarssonar
með KK, Kuran swing ásamt Agli Ólafssyni, og þrjár
sveitir úr Tónlistarskóla FÍH.
i tilefni af tónlistarári æskunnar koma fram barnadjass-
smiðja undir stjórn Stefáns S. Stefánssonar, Bossa
Nova band Tónlistarskólans á Seltjarnarnesi og Létt-
sveit Tónlistarskólans í Keflavík.
Forsala aðgöngumiða verður í Japis, Brautarholti.
Nánari upplýsingar veitir tónlistardeild RÚV í síma
693000.
Tónvakinn 1993
Þeir, sem hyggja á þátttöku í keppninni um Tónvak-
ann, Tónlistarverðlaun Ríkisútvarpsins, sendi tónlistar-
deild snælduhljóðritun með leik eða söng eigi síðar
en 15. júní 1993. Keppnin fer þannig fram: Mánudag-
inn 19. júlí leika eða syngja þeir sem komast áfram
í annan hluta keppninnar; tónlistarflutningur fer fram
í sal frammi fyrir dómnefnd og verður flutningurinn
hljóðritaður. Alls keppa 6 flytjendur til úrslita, tveir
hverju sinni, sunnudagana 25. júlí og 1. og 8. ágúst
í beinni útsendingu á Rás 1. Sunnudaginn 15. ágúst
kemur sigurvegarinn einn fram á útvarpstónleikum.
Fimmtudaginn 30. september leikur eða syngur sigur-
vegarinn með Sinfóníuhljómsveit íslands á Hátíðartón-
leikum Ríkisútvarpsins og Sinfóníuhljómsveitar íslands
í Háskólabíói og verða verðlaunin þá afhent kr.
250.000.:
Tónskáldaverðlaun
Ríkisútvarpsins 1993
Nú hefur verið ákveðið að haustið 1993, og væntan-
lega árlega þareftir, muni Ríkisútvarpið og tónskálda-
sjóður þess veita dugmiklum tónskáldum verðlaun.
Þetta ergert í minningu Páls ísólfssonar, tónlistarfröm-
uðar og fyrsta tónlistarstjóra Útvarpsins, en 12. októ-
ber í ár eru 100 ár liðin frá fæðingu hans. Verðlaun-
in, að upphæð kr. 250.000.-, verða veitt fyrir framúr-
skarandi hljómlistarverk, fyrir stærri eða smærri hópa
flytjenda og/eða rafhljóðfæri. Sinfóníuhljómsveit Is-
lands frumflytur verkið á Hátíðartónleikum Ríkisút-
varpsins 30. september 1993, eða aðrir tónlistar-
menn, og verða verðlaunin afhent þá. Vönduð hljóðrit-
un verður gerð af verkinu og unnið að útgáfu þess
og kynningu hér heima og á vettvangi evrópskra út-
varpsstöðva. Skilafrestur er til 15. ágúst 1993 og er
það skilyrði sett að verkið hafi ekki áður verið flutt.
Tónlistarstjóri veitir frekari upplýsingar.
Tilboð um útsendingar frá
tónleikum og tillögur um upptökur
í hljóðverum á síðara misseri 1993
Sérstök athygli er vakin á eftirfarandi: Þeir aðilar, er
hyggjast bjóða Ríkisútvarpinu útvarpsréttindi að tón-
leikum á síðara misseri 1993, þ.e. júlí-desember,
þurfa að skila tilboðum þar að lútandi fyrir 20. júní
1993. Sama gildir um tillögur um hljóðritanir í hljóðver-
um á vegum Ríkisútvarpsins á síðara misseri 1993.
Eyðublöð liggja frammi á Tónlistardeild.
Dómur í hundamálinu
eftir Þorstein H.
Gunnarsson
Þriðjudaginn 23. mars sl. féli dóm-
ur í Héraðsdómi Norðurlands vestra
í hundamálinu svokailaða á Blöndu-
ósi.
Málavextir samkvæmt dómnum
eru þeir að eigendur hundsins voru
gestkomandi á Blönduósi föstudags-
kvöldið 28. maí 1992. Hundurinn
sem var af írsku setter-kyni var sett-
ur í gæslu dóttur eiganda að sagt er.
Hundurinn sleppur laus og er
sagður hafa elt fugla. Síðan sleppur
hann aftur laus og er sagður hafa
elt gæsir. Hann kemst upp fyrir
bæinn Kleifa, og um tún þar. Hund-
urinn kemst í fé ákærða og hleypur
þar um. Þar voru 10-12 ær nýborn-
ar í hólfi. Ekki komst styggð að
öðru fé að sagt er. Vitni sem þarna
var kvaðst hafa séð til ferða hunds-
ins. Ákærði reyndi að kalla hundinn
til sín og laða hann að sér en náði
honum ekki úr fénu. Þegar hér er
komið við sögu tók ákærði byssu og
aflífaði dýrið. Fram kemur að byssan
sé skráð, en ákærði hafi ekki afnota-
rétt af henni.
Niðurstaða dómsins er sú að
ákærða er gert að greiða kr. 50
þúsund í sekt til ríkissjóðs, kr. 70
þúsund verður hann að greiða fyrir
hundinn, kr. 60 þúsund + virðis-
aukaskatt er honum gert að greiða
í málsvarnarlaun og kr. 40 þúsund
í saksóknaralaun til ríkissjóðs. Þá
er talið rétt að gera byssuna upp-
tæka í ríkissjóð.
Lagagrundvöllur
Hér er margt að athuga. í laga-
safni frá 1990 er að fínna lög um
hundahald og varnir gegn sullaveiki
ásamt fleiri lögum sem varða heil-
brigðisþátt hundahalds. Á grundvelli
þessara laga hafa bæjar- og sveita-
stjórnir sett sér samþykktir sem tak-
marka hundahald. Aftur á móti er
ekki að finna í þessari löggjöf ákvæði
um hundhald, þ.e.a.s hvernig menn
eigi að halda hunda og samskipta-
reglur manna þar að lútandi.
Lög skiptast í sett lög, hefðir og
venjur. Sett lög eru þau lög sem
Alþingi setur og stjórnvöld útfæra
síðan með reglugerðum. Hefðir og
venjur eru þær réttarheimildir sem
lifa hafa með þjóðinni og hafa öðl-
ast gildi réttarreglna og ber að taka
fullt tillit til þeirra við úrlausn dóms-
mála. (Sjá Lögbókin þín, bls. 310.)
í Grágás, hinum gömlu lögum
íslendinga, bls. 259, segir svo um
hundahald: „Svo er mælt í lögum
að engir hundar eigi helgi á sér. Ef
maður á hund ólman þá skal hann
bundinn vera svo að hann taki eigi
til manna þá er þeir fara leiðar
sinnar." Sú venja hefur varðveist
meðal íslenskra bænda og er senni-
lega byggð á þessu Grágásarákvæði
að þeir hundar sem flæmast í haga
innan um lambfé og gegna ekki
mönnum þegar reynt er að ná þeim
úr fénu eru aflífaðir ef þeir eru tald-
ir vera að gera skaða. Þetta er gert
til að koma í veg fýrir tjón. Hundar
geta valdið vandræðum þó þetta sé
e.t.v. ekki sjáanlegt öðrum en bænd-
um.
Þorsteinn H. Gunnarsson
„Bændur vilja ógjarnan
standa í illdeilum. En
þeir geta ekki látið
þann rétt af hendi að
verja búsmala sinn
árásum.“
Þetta Grágásarákvæði hefur í
raun aldrei fallið úr gildi, hvorki
verið afnumið með lögum né hefur
viðhorf til réttarheimildarinnar
breyst. Bændur hafa haldið því við
og litið svo á að hundar sem hlaupa
stjómlausir og gegna ekki þegar á
þá er kallað innan um búsmala séu
ófriðhelgir.
í samþykkt Blönduósbæjar um
hundahald nr. 249 frá 2. ágúst 1974
er sagt að hundahald sæti ákveðnum
takmörkunum. M.a. verða hundar
að vera skráðir á skrifstofu bæj-
arins. Hundurinn má aldrei ganga
laus á almannafæri heldur vera í
taumi í fylgd aðila sem hefur fullt
vald yfir honum. Dómurinn víkur
ekki einu orði að samþykkt um
hundahald nr. 249 á Blönduósi.
Hundurinn slapp tvisvar frá umsjón-
armanni sínum. Hvers vegna var
ekki kært yfír því? Var hundurinn
skráður og hafði hann heimild til
að ganga laus í þinghánni?
Hundurinn sem málið snýst um
var af írsku setter-kynni. Þetta eru
meðalstórir hundar og glæsilegir.
Þeir eru veiðihundar af langhunda-
kyni og eru fullvaxnir 23-29 kg.
Þeir eru virkir og kappsamir og njóta
þess að hlaupa. Talið er að þeir geti
náð 60-70 km á klst og eru mjög
þolnir.
Dóttir eiganda hundsins er barn
að aldri. í DV 20. apríl sl. er sagt
að hún sé 6 ára gömul. Telur dómur-
inn að áskilnaði samþykktar Blöndu-
ósbæjar nr. 249 sé fullnægt varð-
andi það að umsjónarmaður hafí
fullt vald yfír hundinum? Var það
fullnægjandi af eiganda hundsins
að setja hann í umsjón barns?
Sagt er að hundurinn hafi elt
fugla um stund og komið svo til
baka. Hvaða vitni eru að þessu? Það
kemur ekki fram í dómnum. Síðan
á hundurinn að hafa, elt gæsir. Með
leyfi að spyrja, eru fuglar ekki frið-
aðir yfír varptímann og varðar þetta
ekki við fuglafriðunarlög?
Ákærði er sakfelldur fyrir brot
gegn 9. gr. laga um dýravernd. Þar
segir að þegar dýr eru deydd ber
að gæta þess að deyðingin fari fram
með jafnhröðum og sársaukalausum
hætti og framast er völ á. Ákærði
hefur reynst traust refaskytta í ára-
tugi og eins hefur honum verið treyst
fyrir því að aflífa allan sláturpening
Áustur-Húnvetninga um lengri tíma.
Honum ættu því að vera full ljós
þessi ákvæði um dýravernd og reynt
að deyða dýrið með jafnhröðum og
sársaukalausum hætti og völ var á
við þessar aðstæður. Eru hér ekki
málsbætur á ferðinni?
Dómurinn telur rétt með vísan til
1. mgr. 69. gr. almennra hegningar-
laga að gera vopnið upptækt í ríkis-
sjóð. í 69. gr. almennra hegningar-
laga segir: „Gera má upptækt með
dómi: Hluti sem orðið hafa til við
misgerning eða hafðir hafa verið til
að drýgja brot með, nema þeir séu
í eigu manns sem ekkert er við brot-
ið riðinn."
Byssan var skráð en eigandi henn-
ar var hins vegar ekki viðriðinn
málið.
Abyrgð löggjafans
Dómur Héraðsdóms Norðurlands
vestra er manna á meðai talinn
nokkuð harður og vekur upp fleiri
spurningar en hann svarar. Ósagt
skal látið hvort rétt hafi verið af
ákærða að aflífa dýrið við þessar
tilteknu aðstæður.
Sjónarmið eiganda hundsins virð-
ast hafa verið látin sitja í fyrirrúmi.
Réttarstaða og málsbætur bóndans
hafa ekki hlotið hljómgrunn hjá
dómnum. Eins virðast samþykktir
bæjar- og sveitarstjórna um hunda-
hald lítill gaumur gefinn við úrlausn
þessa dómsmáls. Það er í rauninni
ekkert gert með samþykkt Blöndu-
ósbæjar um hundahald og er hún
því í raun einskis virði. Eigendum
hundsins er ekki einu sinni veitt
áminning.
Hve miklu tjóni mega hundar
valda svo þeir dæmist ólöglegir?
Hver er réttarstaða bænda og al-
mennings gagnvart hundum og
hvernig ber þeim að umgangast
hunda við þessar aðstæður? Dæmi
eru um að börn hafi hlotið skaða
af hundum. Hver er réttarstaða for-
eldra með börn sín?
Bændur vilja ógjarnan standa í
illdeilum. En þeir geta ekki látið
þann rétt af hendi að veija búsmala
sinn árásum. Spurningin er: Hvar
eru mörkin? Hér þarf löggjafinn að
setja almenn lög um hunda og þær
samskiptareglur sem fara á eftir.
Fallegur hundur er eiganda sínum
ætíð til gleði og ánægju. Skaði eig-
anda hundsins að missa fallegt heim-
ilisdýr og vin er sár og því eðlilegt
að bæta það eins og kostur er.
En dómur í þessu máli vekur upp
umræður og spurningar um hunda-
hald. Hver er réttarstaðan og hverj-
ar eru umgengnisreglurnar?
Höfundur er bóndi nð ReyUjum,
Torfulækjarhreppi.
Heilsuvikan býijar á
uppstigningardag
SENN er liðið ár frá því að landssamtökin íþróttir fyrir alla — ÍFA
voru stofnuð á vegum ÍSÍ. Samtökin hafa vaxið hratt á þessu fyrsta
ári og nú þegar eru félagar orðnir um 8.000. Mörg stór verkefni eru
á döfinni sem öll hafa það að leiðarljósi að stuðla að bættri heilsu þjóð-
arinnar.
Fyrsta stórverkefni vorsins er
heilsuvika dagana 20.-26. maí. Þar
verða ýmsir atburðir skipulagðir,
tengdir næringu og hreyfíngu. Þá
verður höfð samvinna við fjölmarga
aðila um skipulagða íþróttaviðburði,
svo og kynningar á hollu mataræði
og fleiru sem snýr að heilbrigði.
Heilsuvika byijar með göngumess-
um á uppstigningardag kl. 10.30.
Annað efni er m.a. Landsbankahlaup
22. maí, Hjóladagur í Laugardal og
Göngudagur fjölskyldunnar 23. maí,
Hverfagöngur 25. maí og Hversdags-
leikamir 26. maí, þar sem Reykjavík-
urborg og Akureyrarbær keppa fyrir
íslands hönd á alþjóðlegum íþrótta-
degi. Ýmsilegt annað verður í boði,
s.s. sunddagur sem er um allt land.
Þar er keppt um bikar Sundsam-
bands íslands og margar líkams-
ræktarstöðvar á landinu verða með
ókeypis kynningu á starfsemi sinni
mánudaginn 24. maí. Alla dagana
verða kynningar í Kringlunni. Þar
kynna aðilar ýmsa hreyfímöguleika
og hollustufæði.
Þessa dagana er farið áð kynna
stofnun íþrótta fyrír alla úti á lands-
byggðinni og er vonast til að samtök-
in fái sterka aðila til að halda utan
um samtökin á hveijum stað.
(Fréttatilkynning)