Morgunblaðið - 28.05.1993, Page 30

30
- MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 28. MAÍ ,1993,
t
MORGUNBLAÐIE^ÖáTUDAGl^t 28.ÍÍ1AÍD 1993
a m

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Árvakur h.f., Reykjavík
Flaraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Björn Vignir Sigurpálsson.
Kringlan 1, 103 Reykjavík. Símar: Skiptiborð 691100. Auglýsingar:
691111. Áskriftir 691122. Áskriftargjald 1200 kr. á mánuði innan-
lands. ( lausasölu 110 kr. eintakið.
Nýskipan í
ríkisrekstri
Ahugi almennings, skattgreið-
enda, hefur í auknum mæli
beinst að umfangi, gæðum og
kostnaði opinbers rekstrar.
Ástæðan er vaxandi fjárlaga-
halli, opinber skuldasöfnun og lít-
ill hagvöxtur. Flestum er ljóst
orðið að óhjákvæmilegt er að leita
nýskipunar í ríkisrekstrinum til
þess að ná fram jöfnuði milli
gjalda og tekna og til þess að
nýta betur það fjármagn, sem
ríkisbúskapurinn sækir til skatt-
greiðenda. í þeim tilgangi hefur
fjárlagagerðin verið þróuð í átt
að svokölluðum rammafjárlögum
hin síðari árin. Friðrik Sophusson
fjármálaráðherra hefur að und-
anfömu kynnt hugmyndir um
þessi efni innan ríkisstjórnar og
á öðrum vettvangi.
Rammafjárlög byggjast á nýju
vinnulagi við íjárlagagerð og
nýrri stjórnunaraðferð við fram-
kvæmd fjárlaga. Þau fela það í
sér að rammar eru settir fyrir
hvert ráðuneyti og hvern mála-
flokk. Verkefnum ríkisins, ein-
stakra ráðuneyta og stofnana er
raðað eftir mikilvægi, miðað við
þá fjármuni sem til ráðstöfunar
eru. Valddreifing felst síðan í því
að ríkisstjóm forgangsraðar milli
ráðuneyta, ráðuneyti milli stofn-
ana og stofnanir milli deilda.
Rammafjárlög ættu í senn að
færa stofnunum meira frelsi og
meiri ábyrgð en áður, m.a. í
launamálum, innan ramma kjara-
samninga og launakerfis ríkisins.
Á vegum ríkisreikningsnefnd-
ar er og unnið að breytingum á
framsetningu fjárlaga og ríkis-
reiknings. Markmiðið mun vera
að fjárlög og ríkisreikningur sýni
í senn greiðslur úr ríkissjóði og
skuldbindingar sem til er stofnað.
Einnig mun unnið að endyrskoð-
un á flokkun stofnana og fyrir-
tækja í fjárlögum. Núverandi
skipting milli A-hluta og B-hluta
fjárlaga kann því að breytast.
Állt horfír þetta til hins betra.
Umræddar breytingar og hug-
myndir að breytingum eru hluti
af þróun nýrra stjórnunaraðferða
og nýskipunar í ríkisrekstri. Meg-
inbreytingar, sem hugað er að,
felast í eftirfarandi:
1) Horfíð verði frá hefðbund-
inni fjárlagagerð, þar sem fjár-
veiting nýs árs ræðst af fjárveit-
ingu síðasta árs, að rammafjár-
lögum og hlutlægu mati á ijár-
veitingum hvers einstaks árs eða
til nokkurra ára.
2) í stað einhliða áherzlu á
útgjöld stofnana komi mat á
stofnununum sjálfum í ljósi
markmiða og árangurs.
3) Ábyrgð og sjálfstæði ríkis-
stofnana verði aukið.
4) Í stað miðstýringar í launa-
og starfsmannamálum komi sveigj-
anlegt launa og starfsmannahald.
5) í stað hefðbundins rekstrar-
forms með nákvæmu eftirliti
ráðuneytis komi fjölbreytt rekstr-
arumhverfi, þar sem aðhald kem-
ur í auknum mæli frá þjónustu-
þegum og samkeppni.
Breytingar í þessa átt gera það
mikilvægara að stofnanir móti
sér þjónustu- og rekstrarmark-
mið, sem setji notendur, fólkið í
landinu, í öndvegi. Skattgreið-
endur, sem bera kostnaðinn af
þjónustu hins opinbera, eiga
raunar kröfu á því að opinberar
stofnanir sýni aðhald í notkun
fjármuna ríkisins, sem að stærst-
um hluta eru sóttir með sköttum
til almennings og atvinnulífs.
Ríkisrekstur er ekki markmið
í sjálfu sér. Verkefni hins opin-
bera á að fela þeim sem leysa
þau með beztum og ódýrustum
hætti. Af þeim sökum á hið opin-
bera að draga sig úr út starf-
semi, sem einstaklingar eða fyrir-
tæki geta sinnt með fullnægjandi
hætti. Ríkisrekstur á að mestu
að einskorða við þau svið, þar sem
markaðurinn veitir þegnunum
ekki nægilega góða eða örugga
þjónustu.
Ríkið á jafnframt að bjóða út
starfsemi, eins og nú er gert með
framkvæmdir, þar sem því verður
við komið, til að nýta kosti sam-
keppninnar, en alkunna er að
samkeppni leiðir til aðhalds og
ódýrari þjónustu. Þótt ríkið ann-
ist rekstur má í ýmsum tilfellum
fela einkaaðilum ákveðna þætti
starfseminnar. Með opinberum
samanburði á árangri stofnana,
til dæmis hvað varðar eininga-
kostað, afköst' og framleiðni, má
einnig koma við óbeinni sam-
keppni.
Við erum þegar komin á yztu
nöf samansafnaðs ríkissjóðshalla
og opinberrar skuldasöfnunar.
Það er óhjákvæmilegt að knýja á
um nýskipan og umbætur í ríkis-
rekstrinum, sem nú er að unnið
á vegum fjármálaráðuneytisins.
Oft var þörf en nú er nauðsyn
að ná fram þjóðarsátt um það
verkefni, sem er hluti af nauðsyn-
legri vegagerð út úr efnahags-
vandanum. Það er og mjög mikil-
vægt að gott samstarf takist
milli fjárveitingavaldsins, Alþing-
is, fjármálaráðuneytis, fagráðu-
neyta, stofnana ríkisins og starfs-
manna um þær breytingar, sem
óhjákvæmilegar eða æskilegar
teljast, til þess að ná þremur
meginmarkmiðum slíkrar nýskip-
unar: 1) að miða skattheimtu og
ríkisumsvif við efnahagslegan
veruleika í þjóðarbúskapnum, 2)
að nýta betur það fjármagn sem
sótt er með sköttum til fólks og
fyrirtækja, 3) að hemja ríkisút-
gjöld á hveijum tíma innan
ramma ríkisteknanna.
TILLÖGUR HAFRANNSOKNASTOFNUNAR
Við 150.000 tonnaafla
næstu ár munu veiði- og
hrygningarstofn aukast
Veiðar umfram 175.000 tonn stefna þorskstofninum í hættu
SAMKVÆMT tillögum Hafrannsóknastofnunar nú mun meiri þorskveiði
en 150.000 tonn minnka veiðistofn og hrygningarstofn mun standa í stað.
Stofnunin leggur því til að ekki verði meira veitt á næsta fiskveiðiári.
Tillögur stofnunarinnar fyrir yfirstandandi ár voru um 190.000 tonna
hámark. Heildaraflamark var sett á 205.000 tonn, en heildarafli verður
um 235.000 tonn. Stofnunin leggur einnig til minnkandi veiði af ufsa,
karfa og grálúðu, en telur að þrefalda megi veiðar á úthafskarfa, auka
megi veiðar á rælgu og gefinn verður út 900.000 tonna upphafskvóti
fyrir loðnuveiðar, sem mega byrja fyrsta júií næstkomandi. Hér fer á
eftir mat og tillögur stofnunarinar hvað varðar helztu nyljategundir.
Þorskur
Nýliðun þorsks hefur verið léleg eða
mjög léleg síðustu ár, ekki er að vænta
göngu frá Grænlandi og afli á sóknar-
einingu hefur farið minnkandi. Bæði
veiðistofn og hrygningarstofn eru með
minnsta móti. Ef veidd verða 225.000
tonn árin 1994 og 1995 mun veiði-
stofn, sem nú er í sögulegu lágmarki
(um 40% af stofnstærð árið 1980),
minnka niður fyrir 500.000 tonn og
hrygningarstofn niður fyrir 150.000
tonn árið 1996. Við 200.000 tonna
afla munu bæði veiðistofn og hrygn-
ingarstofn halda áfram að minnka frá
því sem nú er. Við 175.000 tonna
afla mun veiðistofn minnka í 580.000
tonn árið 1995 og hrygningarstofn
nánast standa í stað næstu árin. Að-
eins með því að takmarka aflann enn
frekar, má gera ráð fyrir að stofninn
nái að stækka svo nokkru nemi fram
til 1996. Við 150.000 tonna afla næstu
ár mun veiðistofn aukast í 680.000
tonn árið 1996 og hrygningarstofn í
270.000 tonn. Hafrannsóknastofnun
leggur til að aflinn fari ekki fram úr
150.000 tonnum fiskveiðiárið, sem
hefst í haust. I fyrra lagði Hafrann-
sóknastofnun til að heildarafli á yfir-
standandi fiskveiðiári yrði 190.000
tonn. Kvóti var settur á 205.000 tonn,
en vegna línutvöföldunar, heimilda á
færslu milli ára og tegunda og veiða
smábáta verður aflinn væntanlega
235.000 tonn.
Ýsa
Fiskifræðingar lögðu til 60.000
tonna hámarksafla á ýsu á núverandi
fiskveiðiári. Aflahámark var sett í
65.000 tonn og verður aflinn líklega
það mikill. Ýsustofninn er talinn í
ágætu ástandi, en hann samanstendur
nú að miklu leyti af ungum fiski. Því
er mikil sókn í stofninn talin óskyn-
samleg og lagt til að afli á næsta físk-
veiðiári verði ekki meiri en 65.000
tonn.
Ufsi
Fiskifræðingar lögðu til að ufsaafli
á yfirstandandi fiskveiðiári yrði ekki
meiri en 80.000 tonn. Aflahámark var
ákveðið 92.000 tonn. Nú leggja fiski-
fræðingar til að aflinn á næsta fisk-
veiðiári fari ekki yfir 75.000 tonn.
Karfi
í fyrra lagði Hafrannsóknastofnun
til að hámarskafli af karfa (gullkarfa
og djúpkarfa) yrði 90.000 tonn. Heild-
araflamark var ákveðið 104.000 tonn.
Afli á sóknareiningu hefur farið
minnkandi síðustu tvö ár og þar sem
stofnstærðin virðist fara minnkandi
er lagt til að aflinn á komandi fisk-
veiðiári verði ekki meiri en 80.000
tonn. Horfur með úthafskarfa eru
betri. Árið 1992 veiddust um 56.500
tonn af honum, en talið er að þrefalda
megi þá veiði. Þar eru því talin sóknar-
færi fyrir íslenzka útgerð.
Grálúða
Erfiðlega hefur gengið að veiða
grálúðu að undanförnu. Hún stendur
dýpra og afli á sóknareiningu hefur
minnkað mikið. Lagt var til að afli í
ár yrði ekki meiri en 30.000 tonn og
var heildaraflamark ákveðið hið sama.
Nú leggja fiskifræðingar til að aflinn
verði takmarkaður við 25.000 tonn.
900.000 tonna loðnukvóti
Af öðrum tegundum má nefna að
loðnustofninn er mjög sterkur og verð-
ur upphafskvóti 900.000 tonn til hinna
þriggja þjóða, sem aðild eiga að veið-
unum. 702.000 tonn koma þá í hlut
okkar Islendinga. Lagt er til að síld-
veiðar verði takmarkaðar við 90.000
tonn næstu tvær vertíðir. Almennt lít-
ur vel út með veiðar á grunnslóð á
næsta veiðitímabili og eru þar talin
sóknarfæri. Svipaða sögu er að segja
af úthafsrækju. Á síðasta fiskveiðiári
lagði Hafrannsóknastofnun til að há-
marksafli af öðrum miðun en Do-
hrnbanka yrði 35.000 tonn. Heildar-
aflamark var ákveðið 40.000 tonn og
leggur stofnunin nú til að veiðar verði
ekki meiri en það. Rækjuveiði á Do-
hmbanka er utan kvóta.
\/eiðistofn
Stærö þorskstofnsins 1980-1993 og áhrif mísmunandí
aflahámarks á áætlaða stærö hans 1994-1996 þús. tonn
1600
1400
1200
1000
800
600
400
200
0
1980 1982 1984 1986 1988 1990 1990 1994 1996
1960-1932 fjöldi við 3ja ára aldur (í milljónum)
Aætlað
60 62 64 66 68 70 72 74 76 78 80 82 84 86 88 90 92
ARGANGAR
Vinnuhópur um hagkvæma nýtingu fiskistofna við ísland
Hagkvæmast er að veiða
125.000 til 175.000 tonn
VINNUHÓPUR um nýtingu fiskistofna hefur skilað áfangaskýrslu um
hagkvæma nýtingu fiskistofna. Þar kemur fram, að verði þorskafli á
næstu árum miðaður við 225.000 tonn árlega, séu töluvert miklar líkur
á að draga verði verulega úr þorskveiðum innan fárra ára. Þannig
bendi framreikningar til að slík stefna feli í sér um þriðjungs líkur á
hruni þorskstofnsins. Jafnframt sé líklegt að landsframleiðsla verði
að minnsta kosti 3% minni á ári upp úr aldamótum, verði þess leið farin
í stað þess að taka minni afla, á bilinu 125.000 til 175.000 tonn. Verði
afla haldið á því bili, megi vænta betri tíðar er á líður.
í skýrslu vinnuhópsins kemur
fram að verði afli takmarkaður við
175.000 tonn á ári, sé líklegt að
hrygningarstofn haldist óbreyttur og
sýni engin batamerki á allra næstu
árum. Veiðistofninn minnki hins veg-
Þorsteinn Pálsson sj ávarútvegsráðherra
Vart skynsamlegt að veiða
meira en 175.000 tonn
Tillögur um heildarafla fyrst kynntar í ríkisstjórn
„ÞESSAR tillögur eru alveg í samræmi við niðurstöðurnar, sem við
fengum í fyrra. Frávik frá þeim eru lítil og haldbærar skýringar þar
á. Því er ekkert í tillögunum nú, sem á að koma okkur á óvart. Ég
fól Hafrannsóknastofnun í fyrra að gera sérstakar athuganir á lang-
tíma hagkvæmni á nýtingu fiskistofnanna, þannig að við gætum farið
að taka ákvarðanir þar um á breiðari grunni, en við höfum gert til
þessa. Áfangaskýrsla um þorskveiðar liggur núna fyrir og þar koma
fram mjög athygliverðar niðurstöður. Mér sýnist að við getum dregið
þá ályktun af þeirri skýrslu að hagkvæmar veiðar úr þorskstofninum
liggi á bilinu frá 125.000 lestum upp í 175.000 lestir. Ahættuþættirnir
éru mismunandi eftir því hvar menn bera niður á þessu svigrúmi, en
utan við þennan ramma sýnist manni að ekki geti verið um skynsama
eða hagkvæma nýtingu að ræða,“ segir Þorsteinn Pálsson, sjávarút-
vegsráðherra.
„Þetta er vitaskuld mjög vanda-
samt mat, því inn í það blandast
áhættan á hruni þorskstofnsins; Ósk-
ir okkar um að fá sterkan veiðistofn
sem fyrst á ný; og mat okkar á því
hverju við viljum skila framtíðinni.
Það er engum vafa undirorpið að hér
eru menn að taka einhveijar afdrifa-
ríkustu ákvarðanir, sem teknar eru
í þessu landi. Á það er að líta á
móti, að þó þorskveiðar séu mikil-
vægar, eru aðrar fisktegundir einnig
veiddar. Rækjustofninn er að styrkj-
ast mjög verulega. Loðnustofninn er
mun sterkari en áður. Því má ætla
að við getum aukið loðnuveiðar veru-
lega og byrjað mun fyrr en síðustu
ár, enda verður væntanlega gefínn
út mjög ríflegur upphafskvóti,
900.000 lestir alls fyrir allar þjóðirn-
ar. Þá kemur fram í þessari skýrslu
að úthafskarfinn er miklu sterkari
en áður var talið og þar ættu menn
að geta tvöfaldað eða þrefaldað veið-
ina hvað varðar stofnstærð, en á
móti koma möguleikar okkar á því
að auka hlutdeild okkar í þeim veið-
um svo mikið og hvernig markaðir
fyrir afurðirnar verða. Á alla þessa
þætti þarf líka að líta, því þeir vega
upp á móti skerðingu á þorskafla,"
segir Þorsteinn
Ákveðaþarf heildarafla fyrir júlí-
lok. Þorsteinn vill hvorki segja hve-
nær ákvörðun hans liggi fyrir né
hver hún verði. Hann segist fyrst
þurfa að ræða slíkar tillögur innan
ríkisstjórnarinnar. Því sé hins vegar
ekkert að neita að nú sé enn ein
staðfestingin fengin á slakri stöðu
þorskstofnsins. Sjómennirnir fínni
það bezt, enda hafi þurft að stórauka
sókn og kostnað til að ná aflanum
nú. Aðspurður um áhrif kjarasamh-
inga á ákvörðun um heildarþor-
skafla, segir Þorsteinn, að líffræði-
legar staðreyndir og hagfræðileg rök
hljóti að ráða niðurstöðunni.
ar og fari í lágmark árið 1995. Hins
vegar séu líkur á hruni stofnsins litl-
ar og hann rétti smám saman við,
þegar til lengri tíma sé litið. Slík
stefna leiði jafnframt til viðunandi
hagkvæmni.
„Meiri takmörkun þorskafla á
næstu árum en við 175.000 tonn á
ári felur í sér hraðari vöxt þorsk-
stofnsins og líkur á hruni verða nán-
ast engar. Sé til dæmis miðað við
125.000 tonna afla næstu tvö til
'þijú árin, er líklegt að auka mætti
veiðamar umfram 225.000 tonn þeg-
ar árið 1998, en ekki fyrr en um
aldamót, ef 175.000 tonna veiði verð-
ur leyfð. Hins vegar er lítill munur
á þessum tveimur leiðum, þegar litið
er til þróunar landsframleiðslu til
langs tíma,“ segir í skýrslunni.
Um þjóðhagsleg áhrif mismunandi
þorskaflahámarks segir í skýrslunni
að landsframleiðslan taki nokkra dýfu
í 125.000 og 175.000 tonna leiðunum
miðað við 225.000 tonna dæmið, sé
gert ráð fyrir miðlungs nýliðun. Um
eða rétt fyrir aldamót víxlist hins
vegar staða ferlanna og samdráttar-
leiðirnar sigli fram úr 225.000 tonna
leiðinni og haldi um það bil 3% for-
skoti á hana. Sé hins vegar miðað
við slaka nýliðun, verði þáttaskil, þar
sem 125.000 og 175.000 tonna leið-
imar auki landsframleiðslu jafnt og
þétt eftir dýfu fyrstu tvö árin, borið
saman við stöðugan samdrátt við
225.000 tonna veiði.
Vinnuhóp um nýtingu fískistofna
skipa Brynjólfur Bjarnason, Jakob
Jakobsson, Gunnar Stefánsson,
Þórður Friðjónsson, Friðrik Már
Baldursson, Ásgeir Daníelsson og
Kristján Þórarinsson.
Framkvæmdastj óri Sjómannasambandsins
Markmiðið að byggja
upp þorskstofninn
HÓLMGEIR Jónsson, framkvæmdastjóri Sjómannasambands íslands,
segir að tillögur Hafrannsóknastofnunar um hámarksveiði á þorski á
næsta fiskveiðiári komi sér ekki á óvart. Þær séu í takt við það sem
fiskifræðingar hafi áður sagt. Tillögumar vom kynntar hagsmunaaðilum
í gær og sagði Hólmgeir að þær yrðu yfirfarnar og ræddar í sljórn
Sjómannasambandsins á næstunni.
„Þetta eru sérfræðingar á þessu
sviði, þeir meta þetta út frá bestu
fáanlegu gögnum og ég sé ekki
ástæðu til annars en að treysta þeirra
mati,“ sagði Hólmgeir þegar leitað
var álits hans á því hvort stjórnvöld
ættu að minnka þorskveiðikvótann til
samræmis við tiilögur fiskifræðing-
anna.
Hann sagði að markmiðið hlyti að
vera að byggja upp þorskstofninn.
„Spurningin er hvernig það verði gert.
Ef við förum langt yfir þessar tillög-
ur, erum við þá ekki að veiða stofninn
í hrun? Hvað gerum við þá? Þetta
verða menn einnig að hafa í huga við
þessar ákvarðanir," sagði Hólmgeir.
Tekjurýrnun sjómanna
Hólmgeir sagði að frekari sam-
dráttur í þorskveiðiheimildum þýddi
áframhaldandi tekjurýrnun fyrir sjó-
menn, til viðbótar aflasamdrætti und-
anfarin ár. „Sjómenn eru á hluta-
skiptakerfi og fá hlut af seldum afla.
Um leið og afli skerðist lækka laun
þeirra eins og raunar þjóðarbúsins í
heild,“ sagði Hólmgeir.
Krislján Ragriarsson
Æskilegt
að fara að
tíllögunum
KRISTJÁN Ragnarsson, formaður
Landssambands íslenskra útvegs-
manna, segir æskilegt að fara að
tillögum fiskifræðinga um upp-
byggingu þorskstofnsins. Hann
segir að það kosti miklar þrenging-
ar og þó hann segist ekki sjá hvern-
ig þjóðin geti lifað það af að fara
þessa leið verði að gera það vegna
þess ef áfram verði gengið á þorsk-
stofninn geti hann hrunið og þorsk-
veiðar stöðvast um tíma. Krislján
er á Vestfjörðum og sagði hann að
útgerðarmönnum þar yrði orðfátt
þegar þeim væri sagt frá ástandinu.
„Við sem höfum fylgst með þorsk-
veiðunum síðastliðið ár og þetta ár
sjáum að eitthvað alvarlegt er að
gerast í þorskstofninum. Þess vegna
vil ég ekki deila við fiskifræðingana
um þessar niðurstöður," sagði Krist-
ján í samtali við Morgunblaðið. „Ég
geri mér grein fyrir því að það væri
mjög æskilegt að geta farið að tillög-
unum og byggt stofninn upp. Á sama
tíma geri ég mér ekki grein fyrir því
hvernig við getum lifað það af. En
við lifum hins vegar ekki lengi í
þessu landi ef við byggjum stofninn
ekki upp. Hann er nú að mínu mati
kominn á hættumörk og engar líkur
á því að eitthvað óvænt jákvætt ger-
ist. Við vitum að það er enginn físk-
ur við Grænland núna sem gæti kom-
ið sem óvænt happ eins og oft hefur
gerst. Við vitum af rannsóknum,
meðal annars með togararallinu, að
næstu árgangar þorsks eru litlir og
miklu minni en meðaltal áranna á
undan. Þess vegna verðum við að
horfast í augu við það núna hvort
við ætlum að taka okkur tak og
byggja stofninn upp eða hvort við
ætlum að halda áfram þessa göngu
niður á við sem að mínu mati við
getum ekki gert.
Verðum að finna leið
Við .verðum að fínna leið til að
getað lifað við þann afla sem byggir
stofninn upp. Hér er um marga sam-
virka þætti að ræða sem taka verður
á. Það getur ekki gengið að einhver
hluti flotans, ég á við krókabátana,
gangi óheft um auðlindina, á meðan
aðrir hafa hendur bundnar fyrir aft-
an bak með fyrirframákveðnar veiði-
heimildir. Við þessar kringumstæður
er heldur ekki hægt að láta línubáta
hafa 15 þúsund tonn umfram kvóta
eins og gert hefur verið. Stjórnvöld
og allir þeir sem eiga hlut að máli
verða að taka höndum saman og
finna leið til þess að gera okkur
mögulegt að komast út úr þessum
gríðarlega vanda. Það sýnir okkur í
hnotskurn við hvaða vanda er að
etja að við erum að tala um að veiða
þriðjung þess afla sem var fyrir örfá-
um árum, flota sem var byggður upp
til að geta veitt slíkt magn og
vinnslustöðvar í landi sem geta af-
kastað slíku magni.“
- Styður þú tillögur fiskifræðinga
um að þorskkvótinn verði færður
niður í 150 þúsund tonn?
„Ég efast ekki um það að við
þurfum að fara að tillögum þeirra
en ég get ekki sagt að við eigum
að gera það vegna þess að ég sé
ekki hvernig við eigum að lifa það
af. Ég held að fólk geri sér ekki
grein fyrir því hvaða lífskjaraskerð
ingu við yrðum öll að taka á okkur
á meðan við gengjum í gegn um
þessar þrengingar. Þetta bitnar ekki
aðeins á útveginum, sjómönnum og
fiskvinnslufólki, heldur öllu þjóðfé-
laginu. Ég get heldur ekki sagt að
við getum ekki gert þetta, því við
getum heldur ekki haldið áfram að
ganga á þennan stofn sem kannski
er komin í hættumörk og brestur í
viðkomunni getur leitt til þess að við
megum ekki veiða hér þorsk í tvö
til þrjú ár eins og gerðist við Ný-
fundnaland.
Hvítir kollar
Morgunblaðið/Þorkell
NÝSTÚDENTARNIR brostu sínu breiðasta þegar þeir stilltu sér upp
til myndatöku að útskrift lokinni.
MR brautskráði
186 stúdenta í ár
NÝSTÚDENTAR frá Menntaskólanum í Reykjavík, alls 186 að tölu, voru
brautskráðir í gær. Við skóiaslitin rakti Guðni Guðmundssón rektor sögu
147. starfsárs lærða skólans í Reykjavík og rakti jafnframt eilífar hús-
næðisraunir skólans. Duxar að þessu sinni voru Gunnar Már Zoega og
Elísabet Þórey Þórisdóttir.
Rektor sagði meðal annars i ræðu
sinni: „Ráðuneytið og Reykjavíkur-
borg eru í stöðugum tröllskessuleik
með fjöregg skólans og kasta málinu
á milli sín mánuð eftir mánúð og virð-
ist ekkert leiðast. Hvers á þessi elsti
skóli landsins að gjalda?“ Hann sagði
skólastarfíð hafa gengið ágætlega
þrátt fyrir framangreindar hremming-
ar enda hefðu eðli, vitsmunir, menntun
og dugnaður starfsmanna og nemenda
skólans meira að segja um gæði skóla-
starfsins en húsakynnin.
Að þessu sinni brautskráðust 186
stúdentar, 53 úr máladeild, 56 úr eðl-
isfræðideild, og 77 úr náttúrufræði-
deild. Fjórir, eða 2,1%, hlutu ágætis-
einkunn, 78, eða 40,2% hlutu fyrstu
einkunn, 85, eða 43,8% hlutu aðra
einkunn, 19, eða 9,8% þriðju einkunn,
þrír gengu frá prófi og fimm þurfa
að endurtaka próf í einni grein síðar.
Duxinn með 9,37
Dux árgangsins var Gunnar Már Zo-
éga, hlaut einkunnina 9,37. Semi dux
varð Elísabet Þórey Þórisdóttir, hlaut
einkunnina 9,35 og aðrir sem sköruðu
fram úr voru Flóki Halldórsson með
einkunnina 9,28 og Hildur Pálsdóttír
með 9,19.
Lagt af stað
LEIÐANGURSMENN, Ingþór, Haraldur og Ólafur Örn, ásamt Mark-
úsi Erni Antonssyni borgarstjóra við upphaf ferðar.
Grænlandsfarar
komnir til byggða
LEIÐANGURINN sem fór á skíðum yfir Grænlandsjökul, þremenningarn-
ir Ólafur Örn Haraldsson, Haraldur Ólafsson og Ingþór Bjarnason, kom
til byggða í Syðri Straumfirði kl. 1 í fyrrinótt, eða kl. 23 að staðartíma.
Leiðangursmenn fóru á rúmum 26 sólarhringum yfir jökulinn, en meðal-
tími leiðangra sem farnir hafa verið þessa leið er um 35 sólarhringar.
Að sögn Ólafs Arnar gekk ferðin i alla staði mjög vel, og þrátt fyrir
ýmsa erfiðleika sem þeir félagar lentu í á leiðinni væru þeir innilega
glaðir með hve ferðin hefði í alla staði tekist vel.
„Allur sá undirbúningur sem í þetta
var lagður skilaði sér fyllilega og ferð-
in gekk mjög vel. Hins vegar er því
ekki að neita að við lentum í flestum
þeim erfíðleikum sem við vissum að
við gætum átt von á, þannig að ferð-
in var mjög erfið, en við vorum það
vel undir þetta búnir að við leystum
það allt samnan án þess að við værum
nokkurn tíma í hættu eða vanda,“
sagði Ólafur Öm.
Fárviðri fyrstu vikuna
Hann sagði að það sem reynst hefði
þeim félögum erfiðast í ferðinni hefði
verið fárviðri sem geysaði fyrstu vik-
una, en það hafi verið ólíkt öllum
veðrum sem þeir hefðu kynnst á ís-
landi. „Ég hef aldrei séð neitt þessu
líkt, en þetta eru gríðarlega öflugir
stormar sem koma ofan af jöklinum.
Við mældum 11-12 vindstig, en það
hvessti miklu, miklu meira. Fyrsta
vikan fór meira og minna í að standa
af sér þetta illviðri á leiðinni upp, en
auk þess lentum við inn á óvæntu
sprungusvæði. Þá var erfið 250 km
löng brekka upp á jökulbrúnina, en
þar var kuldi og leiðindaveður og
skíðafæri með ólíkindum vont. Leiðin
niður af jöklinum var einnig mjög
erfíð, en sem dæmi um það má nefna
að við vorum 9 klukkustundir að fara
síðustu fimm kílómetrana. Hér er vor-
ið komið mun lengra en menn áttu
von á þannig að vatn og úfinn skrið-
jökull gerði það að verkum að við
vorum lengur niður en við ætluðum."
Leiðangursmenn koma heim til ís-
lands síðdegis í dag.