Morgunblaðið - 05.08.1993, Blaðsíða 26

26
MORGUNBLAÐIÐ DAGLEGT LIF FIMMTUDAGUR 5. ÁGÚST 1993
Upplýsingasími
Pósts og síma 997000
Myndbönd
um merkingar
og geymslu matvæla
HOLLUSTUVERND ríkisins
vinnur nú að gerð myndbanda um
merkingar, geymslu og meðferð
matvæla, sem miðast við aðstæður
í heimahúsum. Myndböndin eru
væntanleg á markaðinn með
haustinu auk þess sem þau munu
m.a. passa inn i kennslu í heimilis-
fræðum, að sögn Guðlaugs Hann-
essonar hjá Hollustuvernd.
Myndböndin eru tvö enn sem
komið er, hvort um sig 9-10 mín.
löng. Á öðru þeirra er fjallað um
merkingar, þar með geymsluskil-
yrði, svo sem skilgreiningu á síðasta
söludegi ásamt nánari tímamörkum
á geymsluþoli. Þá er fjallað um inni-
haldslýsingar þar sem skylt er að
skrá á umbúðir hráefni og auka-
efni. í lok myndarinnar er rætt um
næringargildismerkingar og sér-
merkingar á neytendaumbúðum.
Hitt myndbandið fjallar um or-
sakir matvælaskemmda, en gerlar
eru algengasta orsök þeirra. Því
næst er fjallað um vaxtarskilyrði
gerla svo sem raka í matvælum,
hitastig umhverfisins, sýrustig og
áhrif súrefnis. Gefin eru dæmi um
hina öru fjölgun gerla og áhrif henn-
ar á geymsluþol matvæla. Skýrðar
eru aðferðir, sem notaðar eru til að
veija matvæli skemmdum. Greint
er frá flokkun matvæla eftir
geymsluþoli þeirra. Sérstök áhersla
er lögð á meðferð viðkvæmra mat-
væla og leiðbeiningar gefnar um
röðun viðkvæmra matvæla í kæli-
skáp. _
Góður grafinn lax
með gómsætri graflaxsósu
Laxveiðimenn hafa ef að líkum lætur verið
iðnir við kolann á árbökkunum í sumar. Þó veið-
in hafi verið misjöfn eins og gengur má ætla
að víða í frystikistum leynist laxar, ef ekki stór-
ir þá smáir. Það er þó ekki nóg að hrósa happi
yfir veiðinni. Meðhöndlun aflans er ekki síður
vandasöm.
Grafinn lax hefur löngum talist herramanns-
matur og hefur sú matreiðsluaðferð í auknum
mæli rutt sér til rúms hér á landi, ekki aðeins
í veitingabransanum heldur ekki síður í heima-
húsum. Grafinn lax má til dæmis bera fram
sem forrétt með ristuðu brauði. Og þó menn
eigi ekki endilega lax í kistunni má allt eins
nota uppskriftina, sem hér fer á eftir, fyrir
silung.
Grafinn lax
4 msk. fínt salt
‘Atsk. pipar
1 tsk. fennekel
1 tsk. þriðja kryddið
3 msk. dill
Sex til sjö punda lax flakaður,
þveginn og þerraður. Öllu krydd-
inu blandað vel saman í skál og
kryddblöndunni sáldrað jafnt og
þétt á flökin. Hvoru flaki um sig
pakkað inn í plastfilmu og því
næst í álpappír, roðið látið snúa
niður. Látið standa í ísskáp í fjóra
sólarhringa. Að þeim tíma liðnum
er laxinn tilbúinn. Þá er kryddið
skafið af flökunum með hníf og
það geymt í sósugerðina. Þurru
dilli stráð á flökin. Ef laxinn á
ekki að notast strax má skera þau
niður í hæfilega bita og frysta,
innpakkaða.
Graflaxsósa
250 gr majones
1 msk. sinnep
1 msk. hunang
1 tsk. dill
salt og pipar eftir smekk
Majones, sinnep og hunang er
hrært saman. Dilli, salti og pipar
bætt í ef ekki er til kryddblanda
af nýgröfnum laxi sem er mun
betra að nota, segja þeir sem
reynt hafa. ■
ÖLLUM símnotendum gefst nú kostur á að hringja í síma 997000 og
fá þar margs konar upplýsingar um þá þjónustu sem Póstur og sími
veitir. Ekki kostar meira en sem svarar venjulegu innanbæjarsím-
tali að hringja í þennan nýja upplýsingasíma, sama hvaðan hringt
er af landinu, enda er 997000 svokallað grænt númer.
Þessi tegund upplýsingamiðlunar
er frekar nýleg hér en þess má
vænta að mörg fyrirtæki og stofn-
anir muni sjá sér hag í því að koma
upplýsingum á framfæri til við-
skiptavina sinna með aðstoð sím-
kerfisins og sérstaks búnaðar.
Þeir sem hringja í upplýsingasím-
ann fá samband við talvél og velja
hvað þeir vilja hlusta á með því að
styðja á viðeigandi takka á síman-
um sínum. Nauðsynlégt er að
hringja úr takkasíma með tónvali
til að geta nýtt sér þessa þjónustu,
en símnotendur þurfa hins vegar
ekki að vera tengdir við stafræna
símkerfið.
Þeir sem hringja í upplýsingasím-
ann geta valið á milli stuttra pistla
um þjónustu símans, póstsins og
póstgírósins og þeir geta fengið
Grillveisla
í Hveradölum
TRÖLLKONUTÁR heitir for-
drykkurinn sem boðið er uppá í
upphafi grillveislu í Skíðaskálan-
um í Hveradölum, en þar eru nú
skipulagðar grillveislur undir
berum himni þegar vel viðrar.
upplýsingar um gjaldskrá og af-
greiðslustaði fyrirtækisins. Einnig
geta þeir fengið að heyra um nýj-
ungar eða breytingar sem eru fyrir-
hugaðar á þjónustu Pósts og síma.
Uppbygging kerfisins er mjög
svipuð því sem gerist á Símatorg-
inu, símnotandinn velur sjálfur hvað
hann vill hlusta á og hann þarf
ekki að bíða á meðan allir möguleik-
arnir eru taldir upp ef hann veit
númerið á þeim flokki upplýsinga
sem hann hefur áhuga á. Hins veg-
ar kostar ekki meira en sem nemur
venjulegu innanbæjarsímtali að
hringja í upplýsingasímann, sama
hvaðan af landinu hringt er. ■
Húsvískir rafofnar
sem henta til sjós og lands
Morgunblaðið/Ámi Sæberg
Þessi mynd var tekin af nýja
Skíðaskálanum í Hveradölum
þegar hann var opnaður.
Að sögn Caris Johansen mat-
reiðslumanns eru grillveislurnar
fyrst og fremst hugsaðar fyrir
starfsmannahópa og félagasamtök.
„Við miðum við að í hópunum séu
að minnsta kosti tíu manns og við
sjáum um rútuferðir að skálanum
og í bæinn aftur. Tekið er á móti
hópnum með fordrykk sem kallaður
er Tröllkonutár og síðan er grillaður
silungur, lúða, lambalund og lamba-
lærisvöðvi. Með þessu berum við
fram bakaðar kartöflur, ferskt salat
og þijár sósutegundir. Þar sem hér
er gufubað, heitir pottar og góð
búningsaðstaða geta gestir notfært
sér aðstöðuna ef þeir vilja og hugs-
anlega verða óvæntar uppákomur
víkinga sem færa gestum bragð
hinna fornu hátta.“
Sagði Carl að ekki væri grillað
úti nema til þess viðraði, annars
væri grillað og snætt á annarri hæð
hússins. Grillveislan kostar 2.250
krónur á mann. ■
Gamlir íspinnar
koma að góðu gagni
ÍSPINNAR geta komið að góðum
notum þó búið sé að sleikja ísinn.
Þeir sem hafa gaman af að gróð-
ursetja og sá ættu að safna þeim.
Þegar sáð er kryddjurtum, er
ágætt að skrifa nöfn tegunda sem
sáð er fyrir á gamla pinna og stinga
í moldina. Pinnamir geta líka kom-
ið að notum við gróðursetningu
haustlauka.
Sé ekki hægt að gróðursetja alla
laukana í einu er upplagt að stinga
pinnum í moldina til að merkja stað-
ina þar sem búið er að gróðursetja.
Á HÚSAVÍK er nú hafin fram-
leiðsla á rafmagnsþilofnum, sem
henta bæði til sjós og lands.
Þessi framleiðsla, sem er einstök
sinnar tegundar hér, hefur það
fram yfir innflutta ofna að vera
mun nettari og fyrirferðarminni
þó hitagjafinn sé hinn sami.
Ofnarnir em framleiddir í fjór-
um stærðum. Þeir henta vel í íbúð-
arhús, sumarhús og báta og skipt-
ir ekki máli hvort rýmið er þurrt
eða rakt. Jöfn hitadreifing fæst
með sprautusteyptum ál rifja-
stykkjum, sem eru innbyggð í ele-
mentið sem gerir það að verkum
að endingartími elementana er
lengri en í flestum öðrum rafofn-
um. Einnig eru fáanlegar tvær
stærðir svokallaðra lághitastigs-
ofna, sem henta t.d. vel á barna-
heimili og sjúkrastofnanir þar sem
hámarks yfirborðshiti á slíkum
ofnum er 50 gráður eða verulega
undir leyfílegum mörkum.
Framleiðandinn, Óli Austfjörð
hjá Öryggi sf. á Húsavík, segist
binda vonir við að innlenda fram-
leiðslan nái að minnsta kosti 20%
markaðshlutdeildar sem þýði
1.400-1.600 ofna á ári, en þess
má geta að 7-8 þúsund rafofnar
eru fluttir til landsins á ári hveiju.
„Mér sýnist framtíðin lofa góðu.
Mínar áætlanir hljóðuðu upp á sölu
á þúsund ofnum fyrstu 3 árin, en
fyrstu sex mánuðina seldust 400.
Fyrir utan Öryggi eru söluaðilar
tveir, Raflagnadeild KEA á Akur-
eyri og S. Guðjónsson í Kópavogi.
Óli keypti verksmiðjuna sl. sum-
ar frá Vík í Mýrdal þar sem hún
hafði verið í tólf ár. „Ég hafði selt
þessa ofna í gegnum tíðina og vissi
að þeir líkuðu vel. Þegar ég allt í
einu hætti að fá þá komst ég að
því að eigandinn vildi selja og það
helst út á land svo ég sló til.“
Öryggi sf. hefur nú einkaleyfí á
framleiðslunni frá Noregi til 20 ára
auk einkaleyfis á sölu til Færeyja
og Grænlands. Að sögn Óla ætti
Óli Austfjörð, eigandi Öryggis sf. á Húsavík, hefur nú hafið fram-
leiðslu á rafmagnsþilofnum, sem eru mun nettari en þeir innfluttu.
Rafofnarnir henta jafnt á heimilum, sumarbústöðum og vinnustöðum.
framleiðsla á þúsund ofnum á ári
að duga í eitt ársverk.
Hann segir ofnana, sem fram-
leiddir eru undir vörumerkinu
Telco, mjög samkeppnishæfa í
verði miðað við innflutta. Bilanir
þekktust varla og þeir væru mjög
einfaldir í uppsetningu. Ennfremur
væru þeir viðhaldsfríir þar sem
hver einasti hlutur væri úr ryðfríu
áli nema elementin, sem væru úr
ryðfríu stáli. „Eini gallinn er sá
hvað markaðurinn virðist stundum
langt í burtu. Höfuðborgarbúum
fínnst mun lengra til Húsavíkur
en Húsvíkingum finnst til Reykja-
víkur. En til að upplýsa menn um
hvernig kaupin gerast á eyrinni
fara þær pantanir, sem gerðar eru
að morgni, á bíl eftir hádegi, líkt
og þegar við Húsvíkingar pöntum
Á Telco-rafofnum fyrir skip er
sérstök öryggisgrind til varnar
yfirbreiðslu.
eitthvað úr borginni," segir Óli
Austfjörð að lokum. ■