Morgunblaðið - 13.08.1993, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 13. ÁGÚST 1993
11
Hrokí o g ofríki á Sólheimum
eftir Kristínu
Þórðardóttur
Með skrifum mínum hér vil ég
reyna að lýsa því virðingarleysi,
þeim hroka og því ofríki, sem
heimilisfólki jafnt og starfsfólki á
Sólheimum hefur verið sýndur,
eftir að Sveinn Kjartansson, fýrr-
um forstöðumaður, hvarf frá
stofnuninni, en hann stóð fast
gegn slíkum stjónarháttum.
Þroskaheftir hafa sál
Á Sólheimum búa 40 fatlaðir
einstaklingar bæði í sambýlisformi
og í sjálfstæðri búsetu. Þetta fólk
hefur sál eins og við hin. Kannski
finnst fólki skrítið að ég nefni „fólk
með sál“ en í mínum huga er það
ekki skrítið, því mér finnst full
ástæða til að benda því fólki á,
sem hefur með hagsmuni þeirra
og staðarins að gera, að þau eru
með tilfinningar og hjá þeim ríkir
gleði og sorg í daglegu lífi eins
og hjá okkur hinum.
Rænt eða stolið?
í mars síðastliðnum var starfs-
mönnum á heimiliseiningum sagt
frá breytingum sem fólu í sér, að
heimilismenn væru komnir á ör-
orkubætur og tekjutryggingu og
þar af leiðandi ættu þeir að fara
að borga húsaleigu, síma, mat,
rafmagn og hita, svo eitthvað sé
nefnt. Þessar breytingar tóku gildi
frá og með 1. janúar 1993 en
voru ekki tilkynntar fyrr en þrem-
ur námuðum eftir að þær tóku
gildi.
I tveimur húsum á Sólheimum
búa sjö einstaklingar saman í húsi.
Hver einstaklingur borgar 12.000
á mánuði fyrir eitt lítið herbergi
með aðgangi að klósetti, eldhúsi
og stofu. Saman borga þessir sjö
einstaklingar fýrir eitt hús 84.000
á mánuði. Mér er spum, hver
myndi láta sér detta í hug að leigja
stórt einbýlishús fyrir slíka upp-
hæð á mánuði?
í öðru húsinu, sem ég nefni hér
á undan, bjuggu í fjóra mánuði
tvær konur saman í herbergi og
borguðu hvor fyrir sig 12.000 á
mánuði, sem gera 24.000 fyrir
eitt herbergi.
Það má líka geta þess, að þessi
hús eru byggð fyrir styrktar- og
söfnunarfé og eru því í eigu heimil-
isfólksins sjálfs á Sólheimum. Al-
varlegasti hlutinn í þessu máli er
sá, að þau eiga að flytja í sjálf-
stæða búsetu (sem er mjög gott
fýrir þá einstaklinga sem það
geta), þau flytja því úr nánast
skuldlausum húsum í 90% skuld-
settar íbúðir. Tvö af þessum nán-
ast skuldlausu húsum á fýrirhugað
heilsuheimili að yfirtaka.
Lít ég því svo á, að það fé sem
gefið er í þágu heimilisfólksins á
Sólheimum sé ætlað þeim einum,
en ekki til þess að fjármagna aðr-
ar framkvæmdir sem ekki verður
séð að komi þeim að beinu gagni.
Slík meðferð á annarra eigum
fínnst mér vera siðleysi.
Tilfinningalegt tómarúm
Uppsagnir starfsfólk fréttu
heimilismenn úr sjónvarpinu, ekki
var haft fyrir því að segja þeim
þau tíðindi á viðeigandi hátt, til
að koma í veg fyrir tilfinningalegt
áfall, sem því miður varð raunin.
Grundvallaratriði í meðferðar-
starfi er stöðugleiki. Því gefur það
augaleið að þegar öllu starfsfólk-
inu er sagt upp störfum á einu
bretti er öryggistilfinningu þeirra
ógnað. Við- þetta öryggisleysi
bjuggu þau í 40 daga, meðan eng-
inn starfsmaður gat svarað spurn-
ingum þeirra, um hvort hann yrði
endurráðinn. Þegar svo í ljós kom
að um þriðjungur starfsfólksins
yrði ekki endurráðinn vöknuðu hjá
heimilisfólki eftirfarandi spurning-
ar:
„Ertu nú búinn að fá nóg af okk-
ur?“
„Af hveiju ertu að hætta?"
„Þú mátt ekki hætta — ég þarfn-
ast þín.“
„Ætlar þú nokkuð að hætta?"
„Hvenær kemur þú aftur til okk-
ar?“
„í tveimur húsum á
Sólheimum búa sjö ein-
staklingar saman í húsi.
Hver einstaklingur
borgar 12.000 á mánuði
fyrir eitt lítið herbergi
með aðga ngi að kló-
setti, eldhúsi og stofu.
Saman borga þessir sjö
einstaklingar fyrir eitt
hús 84.000 á mánuði.
Mér er spurn, hver
myndi láta sér detta í
hug að leigja stórt ein-
býlishús fyrir slíka upp-
hæð á mánuði?“
Langar einhvern til að svara
svona spurningum? Núna horfa
þau á eftir gamla starfsfólkinu,
sem þau voru búin að binda traust
við og margir hverjir orðnir góðir
vinir þeirra, hverfa á braut. Maður
kemur í manns stað, eins og svo
oft er sagt, en þar sem þroskaheft
fólk á í hlut, sem mælist með
greind á bilinu 3 til 11 ára, ætti
að fara varlega í notkun slíkra
setninga. Það er alltaf erfitt að
mynda traust og ný tilfínninga-
bönd hvort heldur það eru fatlaðir
eða ófatlaðir. En samt þori ég að
fullyrða að það sé erfíðara fyrir
fatlaða, vegna þess eiga sumir
fatlaðir á hættu félagslega
einangrun sem ör mannaskipti
geta skapað.
Afturgengnir fordómar?
Þriðjudaginn þann 20. júlí buðu
forsvarsmenn tívólísins í Reykja-
vík öllum heimilismönnum frítt í
tækin milli klukkan 13 og 15.
Þessu boði hafnaði framkvæmda-
stjórinn, Halldór Júlíusson, án þess
að tala við starfsfólk. Starfsmaður
komst að þessu tilboði og spurðist
fyrir um ástæðu og bar fram-
kvæmdastjórinn því við að þessi
tiltekni dagur væri vinnudagur.
Þetta finnst mér skjóta skökku
við þegar orðtakið „blöndun" er í
hávegum haft. Er framkvæmda-
stjórinn, Halldór Júlíusson, á móti
blöndum og tilbreytingu fyrir
heimilisfólkið á Sólheimum, á að
loka þau af í sveitinni eins og tíðk-
aðist í gamla daga þegar fordóm-
amir réðu ríkjum? En kannski er
grundvallarspurningin sú með
hliðsjón af því að þau eru sjálf-
stæðir einstaklingar: Voru þau
spurð hvor þau langaði að fara?
Flugleiðir bjóða heimilisfólki
upp á Danmerkuferðir í sumar,
allt er óljóst með þær. Eða eins
og framkvæmdastjórinn sagði við
einn starfsmann sem spurðist fyr-
ir um fyrirhugaðar ferðir: „Langar
þig svona mikið til Danmerkur?“!
Skortur á stuðningi
Stjórn Sólheima hefur gefíð út
yfirlýsingu um að ekki eigi að
minnka þjónustu fyrir heimilis-
menn. Samt er búið að taka af
fastar bakvaktir sem voru eftir
klukkan 17.00 virka daga og um
helgar. Margir nýir starfsmenn
eru núna á vöktum og sumir mjög
lítið inní starfínu. Þeir ellefu heim-
ilismenn sem búa í sjálfstæðri
búsetu en þurfa töluverða aðstoð
fengu engan sér til aðstoðar helg-
ina 23.-25. júlí. Ef þetta er ekki
að minnka þjónustu, þá veit ég
ekki hvað það kallast.
Til hvers málfrelsi?
Stjómarformaðurinn, Pétur
Sveinbjarnarson, boðaði tvo
starfsmenn úr starfsmannafélag-
inu á sinn fund í júní síðastliðnum
og hótaði þeim að hægt væri að
lögsækja þau persónulega fyrir
allt sem færi í fjölmiðla í nafni
starfsmannafélagsins. Næst þegar
ég þurfti að hafa tal af fram-
kvæmdastjóranum, Halldóri Júíus-
syni, notaði hann tækifærið og
lýsti vanþóknun sinni á ummælum
mínum í útvarpsfréttum þann 12.
júlí síðastliðinn. Taldi hann þau
ummæli skaðleg fyrir heimilið.
Það getur vel verið að með skrif-
um mínum hér að ofan skaði ég
Hádegisverðarhlaðborð með
fiskréttum, pasta, svínakjöti,
steiktum pylsum og beikoni.
Ávaxtaborð, nýbökuð brauð
og vínarbrauð.
kr. 1.395.-
sf - <■«■) z*
á sunnudögum í águst
tir bötn undir 10
^iífylgdforeldra.
,ss is eftir matmn.
Úrval af snittum, brauðtertum,
smákökum, rjóma-, marsipan-
og súkkulaðitertum.
Kaffi og gos innifalið.
kr. 795.
HÓTEL LOFTLEIDIR
Lambasteik, nautasteik,
grísasteik og kjúklingar.
Grænmetis- og kartöflu-
réttir, úrval af sósum og
salatbar.
kr. 1.895,-
Kristín Þórðardóttir
starf þeirra manna sem hafa yfír-
umsjón með starfsemi Sólheima,
það læt ég mér í léttu rúmi liggja.
Aftur á móti tel ég mig ekki vera
að skaða heimilisfólkið á Sólheim-
um með skrifum mínum, heldur
þvert á móti skýra almenningi frá
því virðingarleysi og ofríki sem
heimilisfólkið þarf að búa við.
Þessi skrif eru ekkert annað en
staðreyndir málsins eins og þær
koma okkur starfsmönnum fyrir
sjónir dag hvern hér á Sólheimum.
Höfundur erfyrrum formaður
starfsmannafélagsins á
Sólheimum.
Ómissandi
upplýsingabanki
Það kostar minna i
en þig grunar að
hringja tíl útlanda
PÓSTUR OG SÍMI
*98 kr.: Verð á 1 mínútu
símtali (sjálfvirkt val) til italíu
á dagtaxta m.vsk.