Morgunblaðið - 13.08.1993, Blaðsíða 33

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 13. ÁGÚST 1993
33
Guðmundur Grettir
Jósefsson - Minning
lífðarmálunum. Hún var lengi fé-
lagi í Sálarrannsóknarfélaginu, og
hún hafði ákveðnar skoðanir í póli-
tíkinni þó svo að henni hafi fundist
flokkurinn sinn vera kominn langt
frá markmiðum sínum síðustu árin.
Hún var ákveðin kona, hún amma,
og var líka mikið í mun að líta vel
út og sleppti því aldrei að setja á
sig eyrnalokka og fara í háhælaða
skó. Eftir að afi okkar lést árið
1979 flutti amma til Reykjavíkur
á Háaleitisbraut 50.
Þar varð heimili hennar áfram
miðpunktur fjölskyldunnar, og hitt-
umst við þar síðast á afmæli ömmu
16. apríl síðastliðinn. Fyrirtveimur
mánuðum var amma lögð í fyrsta
sinn inn á sjúkrahús, Landspítalann
og síðan í Hátúni 10. Hún naut
þar frábærrar umönnunar, sem hér
er sérstaklega þakkað fyrir. Þar
lést hún aðfaranótt 5. ágúst síðast-
liðinn, umvafin umhyggju margra
sinna nánustu. Við fráfall hennar
i myndast ákveðið tómarúm og
veigamiklum þætti í lífi okkar er
lokið, missir okkar bamabarnanna
er mikill, þó mestur hjá dótturdótt-
ur hennar Díönu, en samband
þeirra var einkar náið. Þær mæðg-
ur, Díana og María Huld bjuggu
lengi hjá ömmu og afa, og síðar í
næsta nágrenni. Díana hefur
reynst ömmu ómetanleg hjálpar-
hella og vinur.
Já, minningarnar sækja á hug-
ann og hrannast upp til dæmis
þegar við fórum gangandi á móti
ömmu að loknum vinnudegi í Val.
Amma í sláturgerðinni, en þar var
hún bæði yfirsmakkari og hrærari.
Og hversu gaman var að fá hana
í mat og fara með hana á kaffihús
því „allt var þetta svo gott“, hún
„hafði sjaldan eða aldrei bragðað
■ neitt eins gott.“ Hún sitjandi í eld-
húsinu á Háaleitisbrautinni örlítið
I fjarræn en hláturinn hár og dil-
« landi.
Og þannig munum við hana,
I glæsilega konu, sem hélt reisn sinni
! allt til hins síðasta.
Far þú i friði,
friður Guðs þig blessi,
hafðu þökk fyrir allt og allt.
Gekkst þú með Guði,
Guð þér nú fylgi,
hans dýrðarhnoss þú hljóta skalt.
(V. Briem.)
Ellen, Þórdís, Linda og Páll
Hinrik.
Til ömmu.
Við kveðjum ömmu á Háaleitis-
braut og þökkum fyrir hvað hún
var góð við okkur. Það var gaman
að heimsækja hana og gaman að
fara út í búð fyrir hana, því að þá
varð hún svo glöð. Okkur þótti
Ivænt um hana. Nú er hún hjá guði
og við vitum að guð passar vel
svona góða ömmu.
fleiri sem hún sat ein við gluggann
í Álftamýrinni og beið. Sjúkleiki
hennar færðist allur í aukana með
árunum og oft varð að flytja hana
á sjúkrahús sárþjáða. Þar fékk hún
að vísu einhveija úrlausn hveiju
sinni en ekki til frambúðar. Hún
vildi þó ekki gefast upp en neytti
allra ráða til þess að halda þessum
vágesti í skefjum, en það reyndist
skammgóður vermir því að síðustu
fékk hann liðsauka frá öðrum sjúk-
dómi ennþá skæðari og þar með
lauk hennar langa stríði. Blessuð
veri minning hennar.
Við frændsystkinin frá Horni
færum henni yfir móðuna miklu
hjartans þakkir fyrir allt og allt og
biðjum þann sem öllu ræður að leiða
hana sér við hlið um Ijóssins friðar-
heima.
Ástvinum hennar sendum við
innilegar samúðarkveðjur.
Haraldur.
Fæddur 29. október 1923
Dáinn 5. ágúst 1993
Hvað hef ég lært?
Að líf og auðna breytist,
að lán og ólán snýst um mannsins sök
að sí og æ vor sáiarstyrkur þreytist
er sitjum við og nemum lífsins rök,
að dýrið móti mannsins viti streitist,
að mitt á leið sé krókur, gildra, vök.
Hvað hef ég lært? Að líf og heilsa manna
sé leit og stöðug eftirspum hins sanna.
(Matthías Jochumsson)
Guðmundur Grettir Jósefsson var
fæddur á ísafirði hinn 29. október
1923 ásamt tvíburabróður sínum
Sigurði Rafni.
Foreldrar þeirra voryjijónin Ingi-
björg Friðmey Björnsdóttir, Jóns-
sonar Jónatanssonar, skálds er bjó
á Fæti í Seyðisfirði vestur við ísa-
fjarðardjúp, og Helgu Sveinbjörns-
dóttur, Elíassonar frá Súðavík, og
Jósefs Gíslasonar frá Bæjum á
Snæfjallaströnd.
Þau hjónin hófu búskap á ísafirði
1923. Jósef starfaði þá sem mat-
reiðslumaður á togaranum Leikni
frá Patreksfirði. Þau hjónin flytjast
þangað 1925 með syni sína og árið
1927 eignast þau stúlkubarn, sem
skírt var Jóna í höfuðið á Jónu
Hálfdánardóttur, sem gift var Jó-
natani bróður Ingibjargar. Jóna og
Jónatan tóku í fóstur son Ingibjarg-
ar, Björn, sem hún átti með Ólafi
Guðmundssyni Ottesen, skipstjóra.
Þessi stúlka dó aðeins eins árs að
aldri.
Á Patreksfirði eignuðust þau
myndarlegt heimili á þeirra tíma
vísu og urðu vinamörg. Þau bjuggu
í Merkisteini, húsi Friðriks söðla-
smiðs. Ingibjörg var glæsileg, glað-
vær og skáldmælt, listræn og
myndarleg í höndum og mikil hann-
yrðakona, heklaði, prjónaði, saum-
aði og skar út ýmsa hluti af hag-
leik og eftir hana áttu margir fagra
hluti.
Hún ofkældist á ferðalagi til
Tálknafjarðar og fékk bijósthimnu-
bólgu. Upp úr því fær hún tæringu
í lungun, sem var þá nær ólækn-
andi sjúkdómur. Hún bar veikindi
sín vel og gekk árla á hveijum degi
langar gönguferðir með vinkonum
sínum, hvernig sem viðraði. En
þrátt fyrir dugnað hennar og þraut-
seigju, ágerðust veikindi hennar. Á
þessum tíma var í undirbúningi
bygging sjúkrahúss á ísafirði, svo
það verður úr að þau flytja þangað
í von um betri læknisþjónustu. Þá
var á ísafirði Vilmundur Jónsson,
sem síðar varð landlæknir. Þar búa
þau þar til Ingibjörg fer á sjúkra-
húsið og þar dvelur hún í um þijú
ár, en þá fer hún í aðgerð á Krist-
neshæli og þar lést hún 1. nóvem-
ber 1933, þrjátíu ára gömul. í öllum
veikindum Ingibjargar, annast
Helga móðir hennar heimilið og
uppeldi drengjanna. Hún var stjórn-
söm, ákveðin en hlý og umhyggju-
söm, hagsýn og trúuð. Hún var
hafsjór af sögum og kvæðum, og
kunni utan að vísur úr Heilræða-
rímu Jóns Bjamasonar í Prestshól-
um, sem hann orti til Illuga sonar
síns um 1600, sem þótti gott vega-
nesti ungum mönnum. Einnig kunni
hún allar Heilræðavísur Hallgríms
Péturssonar, og fjölda bæna til
brúkunar kvölds og morgna, að
ógleymdri speki Prédikarans og
Davíðssálma. Biblían var leiðarljós
hennar kynslóðar, sem lagði mikið
upp úr menningu hugarfarsins og
háttvísi til orðs og æðis, sem lama
átti armæðuna og skapa friðinn við
náungann, efla um leið manndóm-
inn og mannkostina á ábyrgan hátt,
til dyggða og drengskapar. í þann
tíma spilltu ekki fjölmiðlarnir fólk-
inu. Það ræktaði sig sjálft með lestri
góðra bóka. Þá var guðsorð haft
að leiðarljósi og mannleg reisn og
manndómur í heiðri hafður, þó nú
hafi þetta allt verðfallið líkt og
krónan okkar. Þá sagði fólkið eins
og Míkas (6-8): Hvað heimtar
Drottinn annað af þér, en að gera
rétt, ástunda kærleika og ganga
fram í lítillæti fyrir Guði þínum?
Minnisstæð eru mér enn mörg
af heilræðum hennar: Varðveittu
hjarta þitt framar öllu öðru, því þar
er uppspretta hamingju þinnar, og
farsældar lífs þíns; Leyf eigi munni
þínum að baka sál og líkama þínum
sektar; Stilling afstýrir stórum
glappaskotum; Heimskinginn talar
mörg orð og endir ræðu hans er ill
flónska; Tunga þín dæmir þig og
tunga þín sæmir þig, því skalt þú
orðvandur vera; Svo mun mönnum
farnast sem þeir eru til ferðar búnir.
Þegar Ingibjörg fer á sjúkrahúsið
alfarin, treystir Helga móðir hennar
sér ekki til að standa fyrir heimil-
inu, enda farin að kröftum. Þá er
drengjunum komið fyrir hjá vina-
fólki og skyldmönnum. Rafn fer til
Egils Jónssonar og konu hans á
Snæfjallaströnd og Grettir fer til
Guðnýjar, afasystur sinnar í
Fremri-Arnardal, og manns hennar
Guðjóns Halldórssonar, og þar er
hann til sextán ára aldurs við al-
menn sveitastörf. Þá ræður hann
sig á botnvörpunginn Hilmir frá
Reykjavík, hjá aflamanninum Jóni
Sigurðssyni. Með því að segja sig
eldri en hann var, fékk hann skip-
rúmið, en á átján ára afmælisdag-
inn kallaði Jón hann af dekkinu upp
í brú og óskaði honum til hamingju
með afmælið, því að Jón hafði alla
tíð séð í gegn um fingur við hann.
Með Jóni var hann til margra ára.
Segja má að sjómennska Grettis
hafi hafist þegar hann var sex ára,
er hann réri til fiskjar með Guðjóni
fóstra sínum.
Grettir kvænist 1946 Pálínu Sig-
tryggsdóttur, vélstjóra á ísafirði og
Guðrúnar Pálsdóttur ættaðri úr
Djúpinu, og flytjast til Hafnarfjarð-
ar. Sama árið eignuðust þau son
sem skírður var Sigtryggur, sem
nú er starfandi vélstjóri í Hafnar-
firði og er kvæntur Hrefnu Ragn-
arsdóttur og eiga þau þijú börn.
Árið 1947 lýkur Grettir námi í Stý-
rimannaskólanum. Hann stundar
nú sjómennsku á ýmsum skipum
og er skipstjóri í afleysingum. Hann
þótti duglegur, glöggur og laginn
til allra verka. Grettir fór til Kanada
á Ms. Gróttu, skipi Björgvins
Bjarnasonar, útgerðarmanns frá
ísafirði, í fiskileiðangur þriggja
skipa árið 1950, sem fyrsti stýri-
maður hjá Guðjóni Halldórssyni
skipstjóra, góðum dreng og vini
hans. Rafn bróðir hans var fyrsti
vélstjóri á sama skipi, en ílentist á
Nýfundnalandi og kvæntist þar-
lendri konu, Mavis að nafni. Eign-
uðust þau fjögur börn. Hann vann
þar lengst af hjá vélaverksmiðju og
annaðist uppsetningu véla. Hann
lést þar fyrir nokkrum árum og að
honum látnum tók Bruce sonur
hans, við því starfi. Grettir sótti
botnvörpunginn Skagfirðing, fyrsta
skip Útgerðarfélags Sauðárkróks,
og fylgdist með smíði þess, og var
skipstjóri þess fýrstu tvö árin. Hann
hafði einnig eftirlit með smíði Karls-
eyjar, skipi Þörungaverksmiðjunnar
á Reykhólum 1975, og sigldi því
fyrstu árin. Hann missir konu sína
1972, sem var honum mikið áfall
enda hafði verið mjög kært með
þeim. Um tíma var hann skipstjóri
á Gylfanum frá Patreksfirði í síldar-
flutningum, og stýrimaður á botn-
vörpungnum Víkingi frá Akranesi.
Þar kunni hann vel við sig og var
mjög hrifinn af fýrirkomulagi og
sjóhæfni þess skips. Hann ræðst til
Húsavíkur og stóð þar fyrir neta-
verkstæði botnvörpungsins Júlíusar
Hafstein frá 1980-83, að hann er
beðinn að koma til Flateyrar að
taka þar við yfirstjórn netaverk-
stæðis útgerðarfélagsins Hjálms.
Þar vann hann meðan kraftar ent-
ust.
Sérstakar þakkir vil ég færa Ein-
ari Oddi Kristjánssyni, fram-
kvæmdastjóra og öllum samstarfs-
mönnum hans þar, sem reyndust
honum drengir góðir og tryggir
félagar. Eitt sinn þegar við bræður
hittumst í Vestmannaeyjum fór
hann með þessa vísu fyrir mig eftir
Reinhardt Reinhardtsson: „Vinur,
ég hef verk í hönd mér víða tekið,
mokað flór og rollur rekið, róið
kænu og færi skekið." Þetta fannst
honum frábær lýsing á honum sjálf-
um. Þar stóðum við á brúarvængn-
um á Hvítanesinu og horfðum út á
hafið til suðurstrandar íslands, og
virtum fyrir okkur fegurð Eyja-
fjallajökuls, þá kom upp í huga mér
kvæði Henrichs Heines um storm-
inn og bylgjuna bráða og bátstapa.
Ræddum við þá um sjómannsins líf
í helgreipum hafs og himinsins,
kvöl hans og þrá.
Þegar við hittumst, sem vitan-
lega var of sjaldan, þar sem við
vorum báðir sjómenn, þá ræddum
við um ættfólk okkar, þjóðmálin og
önnur áhugamál. Við veru sína á
Sauðárkróki og víðar hafði hann
kynnst mörgum af ættmönnum
okkar, því hann hafði mikinn áhuga
á ættfræði og var ættrækinn. Hann
las mikið, átti góðar bækur og tíma-
rit og var í hópi þeirra sjómanna,
sem víða voru vel heima. Grettir
hafði gaman af Ijóðum og gat sett
saman vísu, þegar vel lá á honum
og sér til hugarhægðar. Hann
fylgdist vel með þjóðmálum og afla-
brögðum og átökum í sjávarútvegs-
málum og gat komið vel fyrir sig
orði og hafði sínar skoðanir á þess-
um málum. Hann kunni vel til verka
í netum, trollum og fleiri veiðarfær-
um og var hörkuduglegur og af-
kastamikill skorpumaður meðan
heilsa og kraftar entust. Þessa
hæfileika hans kunni Einar Oddur
og aðrir skipstjórnarmenn, sem
hann var með til sjós vel að meta.
Frá því í nóvember á síðasta ári,
Sigrún Hansen, fyrrverandi full-
trúi í Landsbanka Islands lést 30.
júlí síðastliðinn. Ég var svo lánsöm
að starfa með Sigrúnu á annan
áratug á aðalskrifstofu Landsbank-
ans, sem síðar hét erlend viðskipti.
Þar kynntist ég mikilhæfri manna-
kostakonu og góðum vinnufélaga.
Sigrún var fædd 8. júlí 1911.
Hún stundaði nám við Verzlunar-
skóla íslands og framhaldsnám í
Þýskalandi, Bretlandi og Bandaríkj-
unum. Hún hóf störf í Landsbank-
anum árið 1935 og vann þar allt
til þess er hún hætti fyrir aldurs
sakir árið 1981. Aðalstarf hennar
var lengst af að sjá um fjarskipti
bankans og hafa umsjón með
undratæki því sem nefndist telex.
Þetta tæki þótti svo merkilegt að
þegar skólanemar komu í vett-
vangskönnun í bankann var þeim
alltaf sýnt telexið sem dæmi um
tækniundur. Þetta var löngu fyrir
daga tölvuvæðingar og starfið
krafðist mikillar nákvæmni, hraða
og ekki síst góðrar tungumálakunn-
áttu. Boð voru send beint og ekk-
ert mátti fara úrskeiðis, enda oft
miklir íjármunir í húfi. Sigrúnu var
falið þetta ábyrgðamikla starf
vegna hæfileika sinna og dugnaðar
og rækti hún það af stakri sam-
viskusemi. Um árabil annaðist hún
þetta ein og má nærri geta að það
hefur Grettir verið meira og minna
rúmfastur og dvalið á Reykjalundi,
en komst nú síðast inn á sjúkra-
deild Hrafnistu í Hafnarfirði og lést
þar 5. ágúst síðastliðinn. Það yngir
andann og ornar mínu gamla sjó-
mannshjarta að renna huganum
yfír góðar minningar liðinna daga.
Ég þakka Guðmundi Gretti bróður
mínum sjötíu ára samfylgd, syni
hans og konu, börnum og barna-
börnum, venslamönnum og vinum,
sendi ég mínar einlægustu samúð-
arkveðjur.
Að lokum vil ég kveðja bróður
minn með þessum orðum Matthías-
ar Jochumssonar:
Harða, blíða, heita, sterka sál,
hjarta þitt var eldur, gull og stál,
ólíkt mér, en allt eins fyrir það
ertu gróinn við minn hjartastað.
Björn Ólafsson.
Við viljum minnast Grettis, sem
lést á Hrafnistu í Hafnarfirði 5.
ágúst 1993. Hann var giftur frænku
okkar Pálínu Sigtryggsdóttur, sem
lést 22. desember 1972, ættaðri frá
ísafírði, og áttu þau einn son, Sig-
trygg, fæddan 20. apríl 1946.
Grettir fæddist á ísafirði, en uppal-
inn í Arnardal. Hann hóf að stunda
sjómennsku á unga aldri, bæði á
bátum og togurum og varð það
hans lífsstarf sem stýrimaður og
skipstjóri. Grettir og Lína hófu bú-
skap í Reykjavík meðan hann
stundaði nám í Stýrimannaskólan-
um, eftir það flytjast þau til ísa-
fjarðar í nokkur ár, en síðan til
Iiafnarfjarðar og bjuggu allan sinn
búskap þar. En eftir lát Línu fer
hann til Húsavíkur og síðan til Flat-
eyrar og starfar þar við netagerð á
meðan heilsan leyfði. Þar kynntist
hann góðu fólki sem reyndist hon-
um vel. Við minnumst Grettis sem
hjartahlýs manns, hann var hrókur
alls fagnaðar er hann kom á heim-
ili foreldra okkar í Hafnarfirði, og
hafði þá frá svo ótal mörgu að segja.
Með þessum orðum viljum við
minnast Grettis og vottum aðstand-
endum hans okkar dýpstu samúð.
í faðmi fjalla blárra,
þar freyðir aldan köld,
í sölum hamra hárra
á huldan góða völd,
er lætur blysin blika
um bládimm kletta-skörð,
og kvöldsins geislar kvika
og kyssa ísafjörð.
(Guðm. Guðmundsson, ísafirði.)
Börn Helgu og Stefáns.
hefur oft verið erfítt og þreytandi.
Segja má að hún hafi verið braut-
ryðjandi og lagt grunn að vinnu-
brögðum í fjarskiptaeild bankans,
sem deildin býr enn að, enda þótt
nú séu breyttir tímar og allt orðið
töluvætt.
Sigrún var einstaklega jákvæð
manneskja og gott að leita til henn-
ar. Oft var mikið að gera í deild-
inni, en það var sama á hveiju gekk,
Sigrún haggaðist aldrei og tók öllu
með jafnaðargeði. Hún var víðlesin
og vel að sér og sannkölluð hefðar-
kona í bestu merkingu þess orðs.
Hún var óþreytandi að miðla okkur
af reynslu sinni og þekkingu og
kunni nánast svör við öllu. Enda
þótt hún væri talsvert eldri en við
hinar, fundum við aldrei fyrir kyn-
slóðabili. Hún var alltaf tilbúin að
gleðjast með okkur á góðum stund-
um og eigum við gömlu vinnufélag-
arnir margar góðar minningar um
hana. Mér er sérstaklega minnis-
stæður kvennafrídagurinn 24. októ-
ber 1975 sem Sigrún átti ekki síst
þátt í að gera ógleymanlegan.
Ég minnist Sigrúnar Hansen með
virðingu og þökk. Eiginmanni henn-
ar, Sigbirni, bróður hennar Halldóri
og öðrum aðstandendum sendi ég
innilegar samúðarkveðjur.
Sigrún Valdimarsdóttir.
Nú legg ég augun aftur,
ó, Guð, þinn náðarkraftur
mín veri vöm í nótt.
Æ, virzt mig að þér taka,
mér yfir láttu vaka
þinn engil, svo ég sofi rótt.
(P. Foersom. - Sveinbjöm Egilsson)
Þórir Örn, Júlia Bjarklind,
Davíð, Elísa Lind og Daníel.
Minning
Sigrún Hansen