Morgunblaðið - 13.08.1993, Blaðsíða 44

-v LETTOL ^
\\--------1 /

Gæfan fylgi þér
í umferðinni
SJOVAOHaLMENNAR
MORGUNBLAfílD, KRINGLAN I 103 REYKJA VÍK
SÍMI 691100, SÍMBRÉF 691181, PÓSTHÓLF 1555 / AKUREYRI: HAFNARSTRÆTl 85
FÖSTUDAGUR 13. ÁGÚST 1993
VERÐ í LAUSASÖLU 125 KR. MEÐ VSK
í leghálskrabba-
meinsleit í ár
FYRSTU sex mánuði þessa árs komu um 17% færri konur
til leghálskrabbameinsleitar í Leitarstöð Krabbameinsfé-
lagsins í Reykjavík en síðustu ár eftir því sem segir í grein
eftir Kristján Sigurðsson yfirlækni á miðopnu Morgunblaðs-
ins í dag. Hann segir að fækkunin veki ugg um að leitt
geti til nýrrar hækkunar á nýgengi líkt og gerst hafi hér
á landi eftir 1977. Nýgengi hefur aukist jafnt og þétt hjá
körlum og konum frá upphafi krabbameinsskráningar árið
1955.
Kristján segir að nýgengi hafi
minnkað mjög frá árinu 1967 fram
til ársins 1977. Eftir það hafi kom-
ið í ljós tímabundin hækkun á ný-
genginu en talið sé víst að sú
hækkun stafi að mestu leyti af því
að fyrir 1982 hafi aðeins um helm-
ingur kvenna á aldrinum 25-69 ára
komið reglulega til leitar á þriggja
ára fresti.
á hvaða stigi sjúkdómurinn grein-
ist. Því hvetur hann konur til að
sinna kalli Leitarstöðvarinnar.
Sjá miðopnu: „Regluleg mæt-
ing er mikilvæg“
Haldið af stað í Barentshaf MoreunblaOið/Margrét Mra
AKUREYRIN, eitt af frystiskipum Samherja hf. á Akureyri, hélt til veiða í Barentshafi í gærkvöldi.
Þorsteinn Vilhelmsson, einn af eigendum Samherja, var mættur niður á höfn til að kveðja áhöfnina.
Norski sjávarútvegsráðherrann harðorður um væntanlegar veiðar 1 Barentshafi
Leitarstöð Krabbameinsfélagsins í Reykjavík
17% færri koma
Boðun framvegis á
tveggja ára fresti
Eftir því sem segir í greininni
hefur mæting batnað mjög mikið
allar götur síðan 1982 og var
regluleg þriggja ára mæting í fyrr-
greindum aldurshópi komin upp í
82% í árslok 1992.
Vegna lækkunar meðalaldurs
kvenna sem greinist með krabba-
mein og fjölgunar þriðju gráðu
forstigsbreytinga meðal yngri
kvenna hefur síðan verið tekin
Líkir veiðum Islendinga
við ,,sjóræningjaveiðar“
Norski utanríkisráðherrann ræðir málið við Þorstein Pálsson á mánudag
ákvörðun um að boða konur, 20-69
ára, til leghálskrabbameinsleitar á
tveggja ára fresti og er stefnt að
því að auka mætingu enn frekar
á næstu árum.
Skyndileg fækkun á
fyrrihluta ársins
Fyrstu sex mánuði ársins hefur
skyndilega dregið úr mætingu.
Kristján leggur ríka áherslu á að
þótt batalíkur krabbameins bygg-
ist á ýmsum þáttum megi segja
að líkur á bata fari mest eftir því
JAN Henry T. Olsen sjávarútvegsráðherra Noregs líkir
veiðum íslendinga í Barentshafi við „sjóræningjaveiðar".
„Rökstuðningurinn sem íslenskir sjómenn nota fyrir veiðum
á þessu svæði er kjánaleg afsökun fyrir sjóræningjaveið-
um,“ sagði Jan Henry í samtali við Jan Gunnar Furuly
fréttaritara Morgunblaðsins í Osló í gær. „Þeir vita jafnvel
og ég að þetta jafngildir því að veiða úr stofnum sem lúta
fiskveiðistjórnun annarra ríkja.“ Nú hefur verið ákveðið
að norski utanríkisráðherrann ræði þetta mál við Þorstein
Pálsson sjávarútvegsráðherra á mánudag í Reykjavík. Jan
Henry segir að hann reikni með að íslensk stjórnvöld séu
jafnáköf og Norðmenn í að stöðva þessar veiðar.
Forsvarsmenn Oðins hafna
ásökunum um öryggismál
FLUGRÁÐ hefur verið boðað til fundar í dag
að ósk Árna Johnsen alþingismanns og fleiri flug-
ráðsfulltrúa vegna ummæla yfirmanna flugör-
yggismála um flugöryggi hjá aðstandendum flug-
félagsins Óðins hf. í Grænlandsflugi. Árni sagði
I samtali við Morgunblaðið að þau ummæli brytu
algjörlega í bága við það sem þeir hafi sagt á
fundi Flugráðs sl. þriðjudag. 1 Morgunblaðinu í
dag er birt yfirlýsing og svarbréf sem forsvars-
menn Óðins sendu samgönguráðherra sl. mánu-
dag þar sem þeir svara öllum þeim athugasemd-
um sem framkvæmdastjóri flugslysarannsókna
sendi samgönguráðherra um öryggismál í fyrr-
um flugrekstri Helga Jónssonar. Segja þeir ásak-
anirnar ósanngjarnar og úr lausu lofti gripnar.
í bréfí forsvarsmanna Óðins og Helga Jónssonar
segir m.a. að fullyrðing um að starfsmönnum í flug-
rekstri Helga Jónssonar hafi verið bannað að til-
kynna bilanir eða skrá tæknileg vandamál í bækur
flugvélanna sé úr lausu lofti gripin og að Helgi hafi
haldið uppi háum staðli í rekstri á vel útbúnum jafn-
þrýstibúnum skrúfuþotum.
Þá kemur fram í bréfinu að Helgi hafi lagt hart
að flugmönnum félagsins að fljúga ekki í tvísýnu
veðri og fullyrðing um annað sé í hæsta máta ósann-
gjörn.
Óeðlileg viðbrögð
Árni Johnsen segist telja að viðbrögð og orðafar
fulltrúa loftferðaeftirlitsins séu bæði óeðlileg og
ódrengileg gagnvart Jóni Helgasyni, sem hafi hlotið
viðurkenningu Flugmálastjórnar sem flugrekstrar-
stjóri Óðins hf. Fulltrúar í Flugráði hafi ítrekað beint
þeim spurningum til fulltrúa loftferðaeftirlits, sem
sátu fundinn, hvort það gerði athugasemdir við Jón
sem flugrekstrarstjóra og hefði því verið svarað
neitandi. Aðspurðir hefðu þeir ekki heldur sagst
gera athugasemdir við að Óðinn tæki að sér áætlun-
arflug til Grænlands.
I yfirlýsingu flugmálastjóra, sem birt er í blaðinu
í dag, segir m.a. að Flugmálastjórn beri fullt traust
til þeirra starfsmanna sinna, sem fari með flugörygg-
ismál á vegum stofnunarinnar.
Sjá bls. 16: Yfirlýsingar forsvarsmanna
Oðins og flugmálastjóra.
Þorsteinn Pálsson sjávarútvegs-
ráðherra sagði í gær að það valdi
sér vonbrigðum ef íslenskir útgerð-
armenn sendi skip til veiða í Bar-
entshaf. Slíkt geti skaðað langtíma-
hagsmuni okkar. Þorsteinn ítrekaði
að hann myndi í næstu viku leggja
fyrir ríkisstjórn hugmyndir um að
koma í veg fyrir þessar veiðar.
Akureyrin, einn af togurum Sam-
herja á Akureyri, hélt til veiða í
Barentshafi í gærkvöldi. Þorsteinn
Már Baldvinsson framkvæmdastjóri
Samheija segir að hann treysti því
að Þorsteini Pálssyni sjávarútvegs-
ráðherra snúist hugur í þessu máli
þegar hann skoðar það í samhengi
við miklar veiðar Norðmanna allt í
kringum lögsögu Islendinga.
Nú eru allar líkur á að fjórir ís-
lenskir togarar verði komnir í Bar-
entshaf í næstu viku því Breki og
Otto Wathne sigla í dag og Slétta-
nesið að öllum líkindum á laugardag
eða sunnudag. Síðan verður tekin
ákvörðun i næstu viku hvort Stak-
fellið siglir einnig á þessi mið en
alls hefur um tugur útgerðarmanna
áhuga á að senda skip sín á þessi
mið í grennd við Svalbarða.
Tími til kominn að heimsækja
Norðmenn
Þorsteinn Már Baldvinsson segir
að Samheiji hafí undirbúið för Ak-
ureyrinnar um nokkurt skeið. „Það
er kominn tími til að við heimsækj-
um Norðmenn einu sinni því þeir
hafa lengi veitt í kringum lögsögu
okkar á liðnum árum,“ segir Þor-
steinn Már. „Má þar nefna veiðar
þeirra suður á Reykjaneshrygg og
rækjuveiðar við miðlínu Grænlands
og Jan Mayen. Eg veit ekki betur
en þar séu Norðmenn að veiða
rækju úr okkar stofni með 20-25
togurum hluta úr ári. Ég er sann-
færður um að þegar sjávarútvegs-
ráðherra skoðar málið í þessu sam-
hengi muni honum snúast hugur
hvað veiðar okkar í Barentshafi
varðar."
Sjá iniðopnu: „Geta skaðað ..."
-------------
Pólar-Frost hf.
Uppsagnir
blasa við
Á ÞRIÐJA tug manna gæti misst
vinnuna hjá fiskiðjunni Pólar-
Frosti hf. í Hafnarfirði eftir helg-
ina ef framboð á skarkola á innan-
landsmarkaði eykst ekki, að sögn
Kristjáns Kristjánssonar fram-
kvæmdastjóra. Fyrirtækið hefur
nánast sérhæft sig í frystingu á
skarkola, og útflutningur hefur
numið 35-40 tonnum á viku, aðal-
lega til Bretlands og Bandaríkj-
anna. Kristján segir vandann fel-
ast í því að mikið af aflanum komi
ekki á markaði hérlendis, heldur
sé fluttur óunninn út.
„Það á að stemma stigu við þessu
með því að bjóða allan aflann upp
á íslandi, og þá geta útlendingarnir
boðið í hér á móti okkur. Þá fyrst
sitja allir við sama borð.“
Kristján sagði raunhæft að fækka
þyrfti um 25 manns strax eftir helgi
ef svo færi sem hörfði. Að sögn
Kristjáns er mikið flutt út í gámum
óunnið í viku hverri, en svo virtist
sem útgerðarmenn kysu frekar að
sigla með aflann uppá von og óvon
með verðið ytra, sem hafi verið frá
60 uppí 130 krónur, fyrir vigtarrýrn-
un. „Þegar verið er að sigla með
þetta eru menn oft og tíðum ekki
að fá neitt betra verð en hér heima,
þegar allt er tekið með í reikning-
inn,“ sagði Kristján.