Morgunblaðið - 23.09.1993, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 23. SEPTEMBER 1993
Töluvert um svarta atvinnustarfsemi í veitingarekstri
Blása þarf til herferðar gegn lögbrjótum
- segir Erna Hauksdóttir, framkvæmdastjóri Sambands veitinga- og gistihúsa
ERNA Hauksdóttír, framkvæmdastjóri Sambands veitinga- og gisti-
húsa, kveðst telja sig hafa öruggar heimildir fyrir því að töluvert
mikið sé um svarta atvinnustarfsemi í veitingarekstri. Erna bendir
meðal annars á félagsheimili og einkasali sem augljós dæmi um rekst-
ur sem velti háum fjárhæðum án þess að sala og laun séu gefin upp
til skatts, nema í einstaka tilfellum. „Við höfum lagt á það mikla
áherslu við stjórnvöld að biásið sé til allsherjar herferðar gegn þess-
um og öðrum brotlegum fyrirtækjum í veitingarekstri," segir Erna,
„því fyrir þau fyrirtæki sem skila sköttum og skyldum er samkeppni
við svartan eða gráan markað gjörsamlega óþolandi í jafn skatt-
lagðri atvinnugrein."
verið í almenna iðnnámskerfinu
fram til þessa með hörmulegum
afleiðingum.
Er atvinnulífinu treystandi
fyrir menntunarmálum?
Menn kunna að spyrja hvort
atvinnulífinu sé treystandi fyrir
starfsmenntuninni. í því sambandi
er ágætt að benda á þau tniklu
áhrif sem fulltrúar atvinnulífs í
Danmörku hafa á starfsmenntun
þar. Þegar Danir endurskoðuðu
fyrir fáum árum lög sín varðandi
iðn- og starfsmenntun þá ákváðu
þeir að styrkja enn frekar hlut
atvinnulífsins. Það gerðu þeir
vegna þess að fulltrúar atvinnulífs-
ins hafa sýnt ábyrgð og leyst verk
sitt af hendi með sóma í gegnum
tíðina. Með þessu fyrirkomulagi
er ákveðið öryggi fengið fyrir þvi
að inhihald iðnnáms svari kröfum
atvinnulífsins og að færni og hæfni
nemendanna hljóti viðurkenningu
úti í fyrirtækjunum. Svipað háttar
til í Þýskalandi, þar er atvinnulífíð
jafnframt kallað til ábyrgðar og
áhrifa. Það er einnig eftirtektar-
vert að bæði í Þýskalandi og Dan-
mörku er verklegur hluti námsins
úti í fyrirtækjunum að mestu leyti,
en minna í skólunum og námið
skipulagt með víxlverkun skóla og
fyrirtækja. Þetta er athyglisvert
og stangast svolítið á við þá stefnu
hér á landi undanfarin ár að færa
sem mest verknám inn í skólana.
Verkmenntaskólar þjóni
atvinnulífinu
Eg held að ástæðan fyrir vand-
anum í starfsmenntakerfinu sé að
þrátt fyrir að fagurlega hafi verið
talað um tengsl atvinnulífs og
skóla, þá hafi stjómun iðnmennt-
unar beinlínis stuðlað að því að
þessum tengslum hafí verið haldið
í lágmarki. Sú hugsun hefur ekki
verið ríkjandi í skólakerfmu, að
verkmenntaskólar séu til að þjón-
usta atvinnulífið, fyrr en nú að þau
sjónarmið virðast vera að skjóta
rótum. Það má til dæmis sjá í
skýrslu nefndar um mótun
menntastefnu, þar sem sjónarmið
prentiðnaðarins njóta greinilega
mikils stuðnings. Menntamálaráð-
herra vill greinilega líka að fulltrú-
ar atvinnulífs komist til áhrifa og
ábyrgðar.
Það er skoðun mín, að atvinnu-
lífið eigi rétt á því að krefjast við-
eigandi menntaðs fólks úr skólun-
um og það geti aðeins tekist með
nánu samstarfi við þá atvinnugrein
sem þeir þjóna. Ég tel það grund-
vallaratriði að verknámsskólar
þjóni atvinnulífinu en lifi ekki sjálf-
stæðu lífi á eigin forsendum. Með
fyrrgreindu samkomulagi hafa
menntamálaráðherra og skóla-
stjóri Iðnskólans tekið undir þetta
með þeim hætti að eftir er tekið
og þessi stefnumörkun verður ör-
ugglega höfð til hliðsjónar í alls-
heijar uppstokkun á iðnnámskerf-
inu, sem ekki er vanþörf á.
Höfundur er framkvæmdastjóri
Prenttæknistofnunar.
Verð kr. 1.290,-
5% staðgreiðsluafsláttur,
| einnig af póstkröfum
* greiddum innan 7 daga.
wúTiLíFmm
GLÆSIBÆ • SÍMI 812922
Erna segir að verkalýðsfélögin
hafi t.d. bent á misræmi í veitinga-
húsarekstri sem renni stoðum undir
að um skattsvik sé að ræða, enda
geti þau séð frá hversu mörgum
starfsmönnum. er skilað inn greiðsl-
um. Hún kveðst þekkja dæmi þess
að laun starfsmanna í veitinga-
rekstri séu ekki gefin upp til skatts,
sem sé alvarlegt mál því sama starfs-
fólk geti jafnvel verið á námslánum
eða atvinnuleysisbótum, auk þess
sem atvinnurekandinn losnar þá við
að greiða tilskilin gjöld. Ema segir
að þannig sé um að ræða tvöfalt tap
fyrir þjóðfélagið. „Við höfum beðið
um þessar upplýsingar en þær eru
aldrei gefnar upp. Því vita engir
nema skattyfirvöld hversu miklu er
skilað inn í opinberum sköttum frá
þeim fyrirtækjum sem eiga í hlut,
enda í þeirra verkahring að gæta
þess að það séu allir jafnir fyrir lög-
unum,“ segir Erna.
Hún segir ljóst að þeir vinnuveit-
endur sem stundi ólöglega atvinnu-
starfsemi af þess tagi, geri sér enga
grein fyrir heildinni og hagsmunum
hennar. „Þegar þetta er haft í huga
og áætlað tekjutáp ríkissjóðs vegna
skattsvika, er tími til kominn að
skattyfirvöld grípi til alvarlegra að-
gerða til að jafna samkeppnisstöðu
fólks og fyrirtækja.“