Morgunblaðið - 15.10.1993, Síða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 15. OKTÓBER 1993
Lyfsölumál á ís-
landi á tímamótum
eftirlnga Guðjónsson
Aðgreining á milli dreifingar
og umboðs
Undanfarin ár hefur átt sér stað
hérlendis aðgreining á umboðssölu
annars vegar og dreifingu og lag-
erhaldi lyfja hins vegar. Stofnuð
hafa verið markaðs- eða umboðs-
fyrirtæki sem hafa fengið önnur
fyrirtæki til að sjá um dreifing-
una. Árið 1989, stofnaði þýska
lyfjafyrirtækið Hoechst eigin
markaðsskrifstofu á íslandi, Ho-
echst á íslandi. Lyf hf. sér um
lagerhald og dreifingu lyfja fyrir
Hoechst. Sama ár setti breska
lyfjafyrirtækið GJaxo upp mark-
aðsskrifstofu á íslandi, Glaxo á
íslandi. Einnig var ísfarm stofnað
árið 1989 sem meðal annars hefur
umboð fyrir bandarísku lyfjafyrir-
tækin Schering Plough og Pfizer
á íslandi. Loks var Alfa Medica
stofnað af greinarhöfundi á sl.
ári. Alfa Medica hefur umboð fyr-
ir bandaríska lyfjafyrirtækið Eli
Lilly á íslandi. Lyfjaverslun ríkis-
ins annast lagerhald og dreifingu
„ Alþing-i hefur nú sam-
þykkt nýja einkaleyfis-
löggjöf sem gerir lyfja-
fyrirtækjum kleift að
fá einkaleyfi á sín lyfja-
efni hérlendis í byrjun
árs 1997. Engu að síður
mun áhrifa þessarar
lagabreytingar ekki
byrja að gæta fyrr en
um árið 2005 þar sem
8-12 ár tekur að rann-
saka og þróa nýtt lyfja-
efni og setja á markað
sem lyf.“
lyfja fyrir öll ofangreind lyfjafyrir-
tæki nema Hoechst.
Samkeppni og hagræðing
Ekki leikur vafi á að þetta er
hagstæð þróun fyrir lyfjamarkað-
inn hér á landi þar sem aukin
hagræðing næst þegar færri en
umfangsmeiri aðilar sjá um inn-
flutninginn og dreifinguna. ís-
lenski lyfjamarkaðurinn er mjög
smár og því ekki hagkvæmt að
mörg lítil fyrirtæki haldi uppi og
reki eigin dreifingarkerfi. Lytja-
heildsöludreifing í umsjá fárra og
stórra aðila gerir kleift að nýta
betur hagkvæmni stærðarinnar.
Aukið svigrúm gefst til að tryggja
góða og örugga lyfjadreifingu fyr-
ir landsmenn. Ef lyfjaumboðin á
hinn bóginn eru í höndum fleiri
og smærri umboðsaðila sem ann-
ast markaðssetningu og skráning-
ar við yfirvöld þá skapast aukin
samkeppni á markaðinum. Sam-
keppni og aukin nýting á hag-
kvæmni stærðar leiða til þjóðhags-
legs sparnaðar.
Óvissa með framtíðarskipan
lyfsölumála
Lyfsölumál á íslandi standa nú
á tímamótum. Lyfjaálagning hefur
verið lækkuð undanfarin ár og
einnig ríkir óvissa um framtið
lyfjamála þar sem iy>pi eru hug-
myndir um algjöra uppstokkun á
smásöludreifingu lyfja hérlendis.
Ingi Guðjónsson
Einnig eru fyrirsjáanlegar breyt-
ingar með tilkomu EES. í nýlegu
frumvarpi að lögum um lyf, lyfja-
innflutning og dreifingu er m.a.
gert ráð fyrir fijálsri lyijasölu á
smásölustigi. Einnig er gert ráð
fyrir óheftum samhliða innflutn-
ingi með frjálsu flæði lyfja til ís-
lands eins og tíðkast hefur milli
landa í Evrópubandalaginu. Þessi
svo kallaði samhliða innflutningur
hefur byggst á fijálsu flæði lyfja
frá ódýrari löndum S.- Evrópu til
norðurhluta álfunnar þar sem
lyfjaverð er hærra. Með innleið-
ingu slíks samhliða innflutnings
lyfja til íslands skapast sá mögu-
leiki að svikin lyf komist á íslensk-
an lyfjamarkað, þ.e. lyf sem inni-
halda virkt efni í of litlu eða alls
engu magni. Mun erfiðara er að
sanna uppruna vöru sem farið
hefur í gegnum hendur margra
milliliða en ef keypt er beint frá
framleiðanda. Enda hafa komið í
ljós, m.a. í Bretlandi, svikin lyf á
markaði. Því er afar mikilvægt að
móta strangar reglur í kringum
samhliða innflutning, þ.e. ef hann
verður samþykktur hér á landi.
Innflutningur og dreifing lyfja er
ábyrgðarmikill og mikilvægur
þáttur í heilbrigðiskerfinu. Breyt-
ingar sem rýrt gætu öryggi þess
ber að forðast í lengstu lög.
Engin einkaleyfisvernd á
íslandi
Þrátt fyrir vaxandi samkeppni
og niðurskurð þá er það lykilatriði
á öllum mörkuðum að eðlilegar,
réttmætar viðskiptavenjur og leik-
reglur séu ætíð hafðar í heiðri.
Að öðrum kosti gæti eðlileg fram-
þróun nýrra lyfja stöðvast. Því
miður hefur þessu ekki verið svo
háttað á íslandi. Samkvæmt nú-
gildandi einkaleyfislöggjöf er ekki
hægt að fá einkaleyfi fyrir lyfja-
efni hér á landi. Því geta innlend
lyfjafyrirtæki skráð eftirlíkingar
þó að frumlyf séu enn með einka-
leyfi annars staðar. Ef sambæri-
legar reglur væru í gildi á Vestur-
löndum þá myndu rannsóknir og
þróun nýrra lyfja heyra sögunni
til. Frumlyfjafyrirtæki veija stór-
um hluta af sölutekjum í rann-
sóknir og þróun lyfja. Fjárframlög
til rannsókna skila sér í nýjum og

Nokkrir punktar um pólitísku
stöðuna við upphaf Alþingis
eftir Eggert Haukdal
Enginn vafi getur á því leikið,
að margt hefði mátt betur fara
og betur gera, ef rétt hefði verið
á spilunum haldið í byijun. Flest
mistökin stafa af klaufaskap
vegna ónógs málaundirbúnings.
Samstarf við margklofinn Alþýðu-
flokk er að vonum vandkvæðum
háð. Litlar vinsældir ríkisstjórnar
á miðju kjörtímabili verða til þess
samstarfs raktar.
Tvenns konar ríkisútgjöld
Ríkisfjármál eru jafnan í sviðs-
ljósinu, meðan Alþingi starfar.
Þegar þau eru skoðuð, getur verið
gagnlegt að hafa í huga, að greint
er milli tvenns konar útgjalda.
Annars vegar eru þau, sem ganga
til vörukaupa og þjónustu, hins
vegar svonefndar tekjutilfærslur.
Þegar ríkisstjórn eykur útgjöld til
vörukaupa og þjónustu, tekur hún
til sín stærri hlut þjóðarframleiðsl-
unnar. Öðru máli gegnir, þegar
hún ver meira fé. í t.d. ellilífeyri
eða vexti á skuldir innanlands. Þá
er kaupgeta flutt frá einum hópi
þjóðfélagsþegna til annars — og
engin breyting verður á hlutfalli
þess fjár, sem ríkisstjórnin notar
og aðrir nota af afrakstri hagkerf-
„Skattsvik í landinu eru
talin nema um ellefu
milljörðum króna, sem
er hærri fjárhæð en
nemur hallanum á rík-
issjóði í ár. Það var
fljótfærnislegt að af-
nema aðstöðugjöld áð-
ur en þetta er leiðrétt.“
isins.
Það vekur að sjálfsögðu at-
hygli, að allt kapp virðist á það
lagt að draga úr tekjutilfærslum,
en ekki úr beinni ríkiseyðslu.
Halli ríkissjóðs
Óæskilegt er, að ríkissjóður sé
rekinn með halla til langframa.
Það truflar efnahagslífið, en er þó
réttlætanlegt í mikilli lægð. Marg-
ir stærstu útgjaldaliðirnir stafa af
því, að ríkissjóður hefir verið dreg-
inn inn á svið, sem öðrum til-
heyra. Svo er t.d. um húsnæðis-
lán, en þau eru verkefni banka-
kerfisins. Ríkissjóður á einungis
að láta félagslegar íbúðir til sín
taka. Okkur vantar leiguhúsnæði,
sem unga fólkið getur notað, með-
an það sparar fyrir útborgun við
kaup fyrstu íbúðar. Bankar og
sparisjóðir sjá um hitt. Sjálfstæðis-
menn vildu lengi, að allir ættu sína
íbúð, en verðtryggingin eyðilagði
það. Eg læt öðrum eftir að reikna
út, hversu mjög fjárþröng ríkis-
sjóðs minnkaði við að leggja niður
Húsnæðisstofnun ríkisins í núver-
andi formi.
Svipuðu máli gegnir reyndar um
Lánasjóð íslenskra námsmanna.
Hann er líka í verkahring banka-
kerfisins. Hins vegar mætti ríkið
gjarnan leggja nokkuð af mörkum
til beinna námsstyrkja til handa
þeim, sem skara fram úr.
Sá fjöldi lifeyrissjóða, sem starf-
ar í landinu, veldur ómældum erf-
iðleikum í hagkerfinu. Þá ætti með
einum eða öðrum hætti að sameina
í einn lífeyrissjóð allra lands-
manna. Það myndi leysa mörg
vandamál, leyfi ég mér að segja.
Skattsvik í - landinu eru talin
nema um ellefu milljörðum króna,
sem er hærri fjárhæð en nemur
hallanum á ríkissjóði í ár. Það var
fljótfærnislegt að afnema aðstöðu-
gjöld áður en þetta er leiðrétt.
Aðstöðugjöldin knýja fyrirtækin
til að greiða skatt, þó að þau sýni
engan ágóða. Fyrirtæki, sem legg-
Eggert Haukdal
ur ekkert af mörkum í sameigin-
legan sjóð landsmanna, á naumast
rétt á sér. Svo liggur að sjálfsögðu
beint fyrir að skattleggja fjár-
magnstekjur eins og aðrar tekjur.
Fleiri breytingar skattkerfisins eru
knýjandi, en ég læt hér staðar
numið.
Þegar ofanrituðu hefir öllu verið
til leiðar komið, þurfum við ekki
lengur að karpa um 2 þúsund kr.
nefskatt á aldna og sjúka ellegar
lokun dagheimila fyrir börn og
hælis fyrir utangarðsmenn.
Landbúnaður
Ég hefi áður að nokkru svarað
fijálshyggjumönnum í viðskipta-
deild HI. Þeir virðast steingeldir á
hugmyndir um lausn vandamála í
landbúnaði aðrar en þær að leggja
landbúnaðinn i rúst með hömlu-
lausum innflutningi búvara. Fleiri
hafa komið til liðs við bændur,
karlar og konur úr öllum stéttum.
ísland þrífst ekki án sveitanna.
Guðni Ágústsson
Ég las Dagblaðsgrein Guðna
Ágústssonar um vaxtamálin. Fékk
ég ekki betur séð en að hann hafi
skilgreint réttilega rót vandans,
sem er verðtrygging fjárskuld-
bindinga og skuldauppsöfnun af
hennar völdum. Þess vegna kom
mér algerlega á óvart, þegar hann
kvaðst vilja þalda verðtrygging-
unni áfram. Ég vil ógjarnan deila
á góðkunningja. Hins vegar langar
mig til að varpa fram spurningu:
Hvers vegna höfum við Islending-
ar verðtryggingu, en ekki aðrar
Vesturlandaþjóðir, svo sem Bret-
ar, Frakkar, Þjóðveijar, Skandína-
var, Bandaríkjamenn eða
Kanadabúar? Erum við svona
miklu vitrari en þessar þjóðir —
eða ef til vill hið gagnstæða?
Höfundur er þingmaður fyrir
Sjálfstæðisflokkinn í
Suðurlandskjördæmi.
^terkur og
k J hagkvæmur
auglýsingamiðill!
I

m