Morgunblaðið - 15.10.1993, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 15. OKTÓBER 1993
Rætt við 16 ára tvíburasystur, aðra sjónskerta og hina blinda, á degi hvíta stafsins
Tvíburar
„ÉG VEIT auðvitað ekki hvernig það er að vera eina blinda barnið
í fjölskyldu en ég er þakklát fyrir að eiga systur sem býr við
svipaðar aðstæður og skilur mig. Ég held að við séum mjög sam-
rýndar og við getum taiað saman um allt, t.d. varðandi skólann
og það sem viðkemur því að vera blindur,“ segir Sigrún og báðar
taka þær fram að þær geri sér grein fyrir því að þær hefðu get-
að verið meira fatlaðar. Þær séu þakklátar fyrir að geta t.a.m.
klætt sig og hugsað að mestu um sig sjálfar, það geti ekki allir.
þarf að sinna öllu landinu er það
ekki hægt,“ segir hún.
Tómstundir
Fyrir utan skólann taka syst-
urnar þátt í starfi æskulýðsnefnd-
ar Blindrafélagsins og æfa bæði
blindrabolta og sund. „Annars
byrjuðum við ekki að æfa blindra-
bolta fyrr en í febrúar,“ segir
Sigrún og bætir við að íþróttin
felist í því að fleygja sér fyrir.
bolta sem hringli í. „Þátttakend-
urnir eru allir með svört gler-
augu, bæði til að veija augun og
til þess að þeir sjónskertu sjái
ekki boltann, og svo henda þeir
sér fyrir hann og ættu í raun og
veru að vera í eins konar mark-
mannsbúningi til að vetja sig í
fallinu. Við erum samt ekki ennþá
búin að fá svoleiðis af því að við
erum svo nýbyijuð. Annars er
þjálfarinn okkar mjög áhugasam-
ur og var einmitt að sýna okkur
myndir frá Evrópumeistaramót-
inu. Ég held að hann vilji að við
höldum áfram að æfa til að taka
þátt í mótum erlendis en það verð-
ur svolítið erfitt því að þar eru
sérstök karla- og kvennalið en
hjá okkur eru oft karlar og konur
í sama liði,“ segir Sigrún.
Henni finnst sundið líka mjög
mikilvægt. „Ekki síst til að ná
fram góðri líkamsstellingu en
þegar ég les verð ég að beygja
mig mikið í bakinu sem er ekki
gott,“ segir Sigrún og Sólveig
bætir við að þótt þær séu báðar
í líkamsrækt nýtist hún þeim
ekki eins vel og öðrum. „Skólinn
á ekkert íþróttahús og líkams-
ræktin er út um allt. Við getum
auðvitað ekki tekið þátt í vegg-
tennis eða útihlaupi í Öskjuhlíð
eins og hinir krakkarnir. I staðinn
erum við látnar ganga en það er
auðvitað ekki alveg það sama,“
segir Sólveig.
Sólveig þurfti að læra að rata
í menntaskólabyggingunni áður
en skólinn byijaði en Sigrún
kemst allra sinna ferða enda
skynjar hún útlínur hluta. „Ég
sé útlínur fólks en ekki andlitið
og geri mér ekki grein fyrir hver
er að koma fyrr en sá kynnir sig
eða byijar að tala. Ég hef hins
vegar ekki þurft að læra blindra-
letur og í tímum glósa ég upp
eftir kennaranum eins og hinir
krakkarnir. Aftur á móti þarf ég
að fá lánaðar glósur þegar hann
byijar að skrifa á töfluna því oft
hefur sá sem kennir ekki tíma til
að lesa allt upp sem hann skrif-
ar,“ segir Sigrún, sem er í fullu
námi á nýmálabraut, og á hrað-
ferð í flestum greinum. „Eig-
inlega hentar það mér ágætlega,“
segir hún, „vegna þess að þá
læri ég meira heima þar sem ég
hef betri aðstöðu," bætir hún við.
Námið hjá Sólveigu gengur
hægar enda er hún alveg blind.
Heimanám
HEIMANÁM Sigrúnar tekur lengri tíma en
flestra annarra, „en það hefst allt“, segir hún.
Sigrún stefnir á að ljúka stúdentsprófi á fjórum
árum og fara í tungumálanám í Háskólanum,
t.d. íslensku eða dönsku, en systurnar hafa báð-
ar mikinn áhuga á dönsku. Þannig hefur Sól-
veig t.d. tvisvar dvalist stuttan tíma í Refsnæs-
blindraskólanum í Danmörku þar sem mikil
áhersla er lögð á verklegt nám.
Ólíkir tvíburar
Jafnvel þó að systurnar segist
vera samrýndar eru þær sammála
um að á margan hátt séu þær
ólíkar. Sigrún sé t.a.m. félags-
lyndari en Sólveig. Hún segist
hafa farið á fyrsta ball vetrarins
í skólanum. „Mér fannst ofsalega
gaman og ætla að reyna að fara
á öll böllin,“ segir hún en systir
hennar segist hafa á tilfinning-
unni að hún sé bæði blind og
heyrnarlaus þegar hún komi á
hávaðasöm böll. „En ég fór á eins
konar undirbúningskeppni fyrir
mælsku- og rökræðukeppni fram-
haldsskólanna og fannst mjög
gaman,“ segir Sólveig sem hefur
lært á píanó og segist hlusta
mest á íslenska tónlist. Sigrún
viðurkennir hins vegar að hafa
gaman af því að hlusta á þunga-
rokk og sígilda tónlist. „Og raun-
ar bara alla tónlist,“ segir hún.
Enda þótt Sólveig og Sigrún
eigi mikið af vinum með fulla sjón
segja þær að þeim þyki best að
umgangast annað sjónskert ungt
fólk. „Það er ekki alltaf að segja:
Sjáðu hitt eða sjáðu þetta og
benda svo eitthvað lengst í burtu.
Og í þeirra hópi gleymir maður
oft blindunni,“ segir Sólveig og
segist heldur ekki þola þegar fólk
vilji fari í „gettuleik“ og spyiji
hvort hún viti hver hinn eða þessi
sé. „Svo er til fólk sem segir við
mig þegar við Sólveig erum sam-
an eitthvað í líkingu við spurning-
ar eins og: „Heldur þú að Sólveig
vilji djús?“ segir Sigrún og þær
Sólveig hrista höfuðið.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Allt tekur lengri tíma
„ÞEGAR maður er blindur tekur allt miklu
lengri tíma en annars, t.d. var ég sjö ár að
læra að reima. Hendurnar þvældust einhvern
veginn fyrir mér,“ segir Sólveig m.a. þegar
rætt er um á hvern hátt líf blindra og sjáandi
sé ólíkt. Að ofan er hún í matreiðslutíma í Sjón-
stöðinni í Blindraheimilinu, Hamrahlíð 17.
Þær eru ánægðar að eiga hvora
aðra að og segjast hjálpast mikið
að. Þannig leiðist þær t.d. yfir-
leitt þegar þær eru úti. „Við erum
líka svo heppnar að eiga stóra
fjölskyldu og hún hefur verið
mjög dugleg að hjálpa okkur,“
segir Sólveig og minnist sérstak-
lega á Margréti systur sína sem
er í 8. bekk í Hlíðaskóla. „Hún
hefur verið mjög góð að hjálpa
mér,“ bætir hún við og Sigrún
heldur áfram og segir að eflaust
verði ekki síður mikilvægt að eiga
systkini að í framtíðinni en nú.
„Við getum þá t.d. hringt í Mar-
gréti og sagt við hana si svona:
„Heldurðu að þú skutlir mér ekki
svolítið núna,“ segir Sólveig glett-
in á svip því að það er ekki langt
í kímnina hjá systrunum tveimur.
Texti: Anna G. Ólafsdóttir
„ÞÓ AÐ við séum búnar að hafa langan tíma til að sætta
okkur við að sjá ekki eins og aðrir getur maður náttúrlega
orðið alveg hundfúll,“ segir Sólveig Bessadóttir, 16 ára,
sem hefur verið blind frá fæðingu, og Sigrún tvíburasystir
hennar tekur undir með henni þar sem við sitjum í sól-
bjartri stofunni heima hjá þeim og ræðum um daglegt líf
þeirra I tilefni af degi hvíta stafsins í dag. Sigrún, sem er
sjónskert, heldur áfram, og segist ekki geta neitað því að
henni finnist súrt í brotið að geta ekki hlakkað til að fá
bílpróf eins og jafnaldrar þeirra. „En við fáum auðvitað
ýmislegt í staðinn, þjónustu og ágætan félagsskap, t.d. hjá
Blindrafélaginu. Svo erum við úrskurðaðir öryrkjar og
fáum bætur þótt þær komi auðvitað aldrei í staðinn fyrir
fulla sjón.“
Systurnar, sem eru fæddar í
Danmörku, komu þremur mán-
uðum fyrir tímann í heiminn og
voru settar í súrefniskassa. Sól-
veig, sem fæddist klukkustund á
undan, missti sjónina algjörlega
en Sigrún hlaut skerta sjón. Á
meðan Sólveig og Sigrún voru
enn smábörn fluttist ijölskyldan
svo aftur til íslands og systurnar
fóru sex ára í Álftamýrarskóla.
„Við fórum í Álftamýrarskóla
vegna þess að þar var sérstök
deilcT fyrir blinda. Annars fannst
okkur skólinn mjög þægilegur.
Nemendurnir voru fáir, eitthvað
um 400 minnir mig, og allir
þekktu alla. Þó að það hafi
kannski verið í upphafi man ég
ekki heldur eftir því að krakkarn-
ir væru mikið að spyija okkur
spurninga um hvernig við gerðum
hlutina eins og Sólveig verður
svolítið fyrir núna eftir að við
byijuðum í MH,“ segir Sigrún en
systurnar hófu nám í Menntaskól-
anum í Hamrahlíð í haust.
Sólveig virðist hins vegar ekki
taka nærri sér spurningar af því
tagi sem Sigrún minnist á. „Ég
er ekki í fullu námi og er með
aðstoðarmenn, krakka úr bekkn-
um, til að hjálpa mér. Það eru
aðallega þeir sem eru að spyija
mig hvernig ég fari að þessu eða
hinu en í tímum er ég með sér-
stakt tæki, eins konar tölvu með
blindraletri. Hérna heima er ég
svo með venjulega tölvu og nota
hana þegar ég þarf að skila verk-
efnum til kennarans. Svo er ég
með sumar bækur á spólu en mér
líkar það frekar illa vegna þess
að þá er ég lengur að vinna verk-
efnin. Núna er t.d. verið að koma
málfræðibókinni minni yfir af
spólu á blindraletur," segir hún.
í skólanum
„Ég er í þremur aukatímum á
viku í íslensku og svo er ég í
sérstökum tölvutímum hjá blindri
stelpu sem er stúdent frá MH.
Hún er að gera fyrir mig sérstaka
tölvuskrá núna sem ég geymi í
skólanum enda kemst hún varla
fyrir á WordPerfect-inu hér
heima,“ segir Sólveig og við-
urkennir að ágætt fordæmi felist
í því að vita til þess að öðrum
hafi tekist að taka stúdentspróf
við svipaðar aðstæður.
En nám hennar einskorðast
ekki við menntaskólann. „Ég
reyni að fara í tíma í Sjónstöð-
inni á hveijum degi nema á
fimmtudögum því þá byija ég svo
snemma í skólanum,“ segir hún.
„Þar læri ég flest af því sem felst
í því að vera sjálfbjarga eins og
t.d. að elda og svoleiðis því von-
andi get ég einhvern tíma orðið
svo sjálfbjarga að ég geti flutt
að heiman eins og annað ungt
fólk og bjargað mér sjálf,“ segir
Sólveig en í Sjónstöðinni fer líka
fram umferliskennsla og nú er
Sólveig að læra hvernig hún get-
ur gengið úr skólanum og heim
svo ekki þurfi alltaf að sækja
hana eins og núna. „Annars þyrfti
ég fleiri tíma en vegna þess að
umferliskennarinn er sá eini og
Athafnasamar
í námi og leik