Morgunblaðið - 15.10.1993, Blaðsíða 25

< ■ t fllMIIM'SITSI I* 51 i -t
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 15. OKTÓBER 1993
25
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Á útsölu
tsöluvörur á rýmingarsölu sem hófst í Hagkaupum í gærdag.
Irar lántöku í frumvarpi til lánsfjárlaga
fái að taka
arða að láni
na 15,9 milljörðum
heimilað að taka lán að fjárhæð
allt að 5,9 milljarðar kr. skv. frum-
varpinu og fer lántakan öll til að
endurfjármagna lán sem falla í
gjalddaga á næsta ári. Byggingar-
sjóði ríkisins verðu heimilað að taka
2.250 millj. að láni á árinu sem er
nálægt 1,6 milljarða kr. lægri fjár-
hæð en á þessu ári. Byggingarsjóði
verkamanna er heimilt að taka allt
að 7.450 millj. samanborið við
6.870 á þessu og húsbréfadeild
Byggingarsjóðs ríkisins er heimiluð
afgreiðsla húsbréfa fyrir allt að
11.500 millj. á næsta ári, skv. frum-
varpinu.
Byggðastofnun fær
einn milljarð
Byggðastofnun verður heimiluð
lántaka að fjárhæð allt að einn millj-
arður kr. samanborið við 650 millj.
á þessu ári en afborganir af teknum
lánum aukast verulega milli ára og
innheimtar afborganir af veittum lán-
um dragast nokkuð saman.
1 Heimildir stofnana
I til lántöku 1994 Milljónir króna 11.500
Húsbréfadeild Byggingar- sjóðs ríkisins
Byggingarsjóðurverkamanna 7.450
Landsvirkjun 5.900
Lánasjóður islenskra námsmanna* 3.700
Iðnlánasjóður 2.600
Atvinnutryggingardeild Byggðarstofnunar* 2.500
Byggingarsjóður ríkisins 2.250
Byggðastofnun 1.000
Iðnþróunarsjóður 800
Stofnlánadeild landbúnaðarins 700
Póst- og símamálastofnun 195
Ferðamálasjóður 130
Alþjóðaflugþjónustan* 100
Lyfjaverslun ríkisins 72
SAMTALS 38.897
‘Umendurláneraíræða.
i frumvarp um breytingn á þingfararkaupi
íiður sé farið
hærra launað
ætluð að brúa tímabil atvinnuleysis
að loknu starfi. Sagði hann ekki
vanþörf á þessu frumvarpi eftir
umræðuna í þjóðfélaginu undan-
farna daga. „Nóg er af dæmum í
opinbera kerfinu að menn taki rétt
sinn sjálfir. Greiði sér laun í ýmsu
formi, sem ekki er bein lagaheimild
fyrir,“ sagði hann. „Það þarf að taka
á bílakaupum og fríðindum banka-
kerfisins, og á öllu sjálfstökuliði.
Steypa þarf öllum launa- og kjara-
málum ríkisstofnana í nýtt form frá
grunni,“ sagði Eggert.
Lág laun þingmanna
Matthías Bjarnason sagði við
umræðurnar að laun þingmanna
væru orðin mjög lág miðað við önnur
ábyrgðarstörf og leggja ætti laun
þingmanna að jöfnu við kjör ein-
'hverra ákveðinna hópa sem háðir
væru Kjaradómi.
„Hvaða menn menn fást til að
sitja hér á Alþingi fyrir þetta kaup
í framtíðinni. Þeir sem mestur feng-
ur er í að fá eru á þreföldum, fjórföld-
um launum. Þótt þeir sjálfir væru
svo vitlausir að vilja það, þá ættu
þeir flestir kannski eiginkonu eða
eiginmenn sem segðu þeim að stein-
hætta þessari vitleysu. Þetta er
framtíðin sem blasir við,“ sagði
Matthías.
Kenjótt sjálfstýring
í Boeing-þotum tal-
in geta valdið hættu
BANDARÍSK flugmálayfirvöld hafa varað við hugsanlegum
bilunum í sjálfstýringu rúmlega 1.000 flugvéla af gerðunum
Boeing 757 og 767, samkvæmt forsíðufrétt breska blaðsins
Independent á þriðjudag. Hafa flugmenn þessara flugvélateg-
unda verið hvattir til að sýna sérstaka árvekni þar sem í
mörgum tilvikum hefur sjálfstýringin ýmist farið í gang,
aftengst eða starfað öðru vísi en til var ætlast.
Viðvörunin er gefin út í fram-
haldi af atviki í Frankfurt í Þýska-
landi 15. júní en þá sveigði 767-
þota frá bandaríska flugfélaginu
United Airlines út af flugbraut í
lendingarbruni. í ljós kom að hliðar-
stýrið hafði farið í gang, rétt eins
og um skipun frá sjálfstýringunni
hefði verið að ræða. Enn sem kom-
ið er hefur ekki tekist að leiða í ljós
hvers vegna stýrið sveigði hálfa
leið til hægri og var á í sex sekúnd-
ur. Flugmennirnir tóku sjálfstýring-
una úr sambandi skömmu fyrir
lendingu og lentu þotunni sjálfir.
Og þegar flugvélin tók að sveigja
út af brautinni var það að þakka
snarræði flugmannanna að ekki
hlaust slys af því þeim tókst að
aftengja hliðarstýrið og halda þot-
unni inn á grasflöt meðfram braut-
inni þar til hún staðnæmdist.
Við tilraunir í framhaldi af atvik-
inu í Frankfurt kom í ljós að upplýs-
ingar á skjáborði sjálfstýringarinn-
ar áttu til að breytast upp úr þurru
og án þess að flugmennimir hefðu
komið nærri. Beygði flugvélin og
sveigði í samræmi við þessa keipi
sjálfstýringarinnar.
Ráðþrota
Við athugun Umferðaröryggis-
stofnunar Bandaríkjanna (NTSB) á
flugbókum United kom í ljós að þar
voru skráð 29 atvik þar sem sjálf-
stýring á Boeing 757 og 767 þotum
hafði hegðað sér öðruvísi en til var
ætlast. Oll atvikin nema eitt áttu
sér stað eftir 1985. Að sögn Boeing-
verksmiðjanna var um að ræða
ranga gagnaúrvinnslu á flugi sem
flugmennirnir leiðréttu. „Við þekkj-
um vandamálið og erum að reyna
að lagfæra það,“ sagði talsmaður
verksmiðjanna í samtali við Inde-
pendent.
Sérfræðingar eru nær ráðþrota
þar sem kerfisbúnaðurinn í sjálf-
stýringunni er þrefaldur sem á að
tryggja að bilanir eigi sér ekki stað.
Umferðaröryggisstofnunin hefur
beðið bandarísku flugmálastjórnina
(FAA) að vara flugmenn við þeim
hættum sem sjálfstýringunni kann
að fýlgja. Stofnunin hefur einnig
farið þess á leit við Boeing-verk-
smiðjumar og Rockwell Collins-raf-
eindaverksmiðjurnar, framleiðanda
sjálfstýringarinnar, að gallinn í
tækjabúnaðinum verði lagfærður.
Hefúr FAA 90 daga til að bregðast
við tilmælum NTSB og ákveði flug-
málastjórnin að fara að þeim verða
flugfélög sem málið varðar vöruð
við hættunni.
Kenjótta sjálfstýringu er ekki
einungis að finna í þotum United.
í júní í fyrra hljóp hliðarstýri á
Boeing-767 þotu American Airlines
skyndilega í lás. Þrátt fyrir að fylgst
hafi verið nákvæmlega með sjálf-
stýringunni í heilt ár eftir tilvikið
fannst aldrei skýring á hvað varð
þess valdandi að stýrið fór út í
annað borðið.
Flókin tæki
Að sögn Independent hefur
bandaríska flugmannafélagið
áhyggjur af þessum vanda. Telja
samtökin sjálfstýringarbúnaðinn
viðsjálsgrip, hann sé það fullkominn
og flókinn að hætta sé á að tilraun-
ir til að leysa vanda, sem upp kunni
að koma í flugi, geti orðið til þess
að gera vandann verri.
Nú eru 557 þotur af gerðinni
Boeing-757 og 500 af tegundinni
Boeing-767 í notkun um heim all-
an. Collins sjálfstýringin er í öllum
þessum vélum og einnig nokkrum
747-breiðþotum og Fokker-100.
Forstjóri Byggðastofnunar um kaup á Cherokee-jeppabifreið
Þekktí ekki reglur sem
gilda um ráðherrabíla
GUÐMUNDUR Malmquist, for-
stjóri Byggðastofnunar, segir að
hefði hann þekkt þær reglur sem
gilda um kaup á ráðherrabílum
hefði hann ekki keypt Grand Jeep
Cherokee-jeppa í sumar.
Bíllinn var keyptur í júlí síðastliðn-
um og kostaði 3,7 milljónir kr. kom-
inn á götuna. Segir Guðmundur að
bíllinn hafi verið keyptur samkvæmt
ráðningarsamningi hans og þáver-
andi stjórnar Byggðastofnunar frá
árinu 1985.
Guðmundur segir það umhugsun-
arefni að vera á bíl í eigu stofnunar-
innar upp á þau kjör að þurfa að
greiða svo háa skatta af honum.
Hann sagði að sér sýndist ekki skyn-
samlegt í stöðunni að selja bílinn en
hann vildi ekki tjá sig um tilboð sem
hefur borist í hann. Aðspurður um
hvort þessi bíll væri ekki mun dýrari
en ráðherrabílar og hvort ekki væri
miðað við þær reglur hjá Byggða-
stofnun, sagði Guðmundur: „Það er
aðeins eitt sem ég vil segja í því sam-
bandi og það er að ef ég hefði vitað
um reglur um ráðherrabílana og áttað
mig á þeim þá hefði ég ekki keypt
bílinn. Ég hefði ekki sprengt þau
mörk. Reyndar er bíllinn greiddur
eftir gengisfellingu og það varð til
ess að hann varð dýrari en til stóð.“
reglum um ráðherrabíla er miðað
við að þeir kosti ekki meira en 3,2
milljónir króna.
Aðspurður um hvort forstjórar
stofnana með bækistöðvar í Reykja-
vík þurfi á dýrum jeppum að halda í
starfi, sagði Guðmundur: „Ég er ekki
eingöngu forstjóri í bænum og helm-
ingur af notkun þessa bíls eða meira
er beinlínis í þágu starfsins.“ „Það
er kannski spurning út af fyrir sig
hvað mig varðar að ég þurfi að greiða
svo háan skatt af svo dýrum bíl sem
er notaður svo mikið í starfi. En það
sætti ég mig við. Byggðastofnun á
bílinn en ég greiði skatt af honum.
„Mér finnst það eðlilegt að á sama
hátt og viðskiptaráðherra hefur skrif-
að bönkunum bréf og óskað eftir skýr-
ingum á ýmsum hlunnindum banka-
stjóra þá verði sömu reglur látnar
gilda um þá sem heyra beint undir
viðkomandi ráðherra," sagði fjármála-
ráðherra. Davíð Oddsson forsætisráð-
herra sagði í umræðunni að ráðherrar
myndu óska eftir þessum upplýsingum
frá ríkisstofnunum.
Samkvæmt upplýsingum sem feng-
ust hjá Magnúsi Péturssyni, ráðuneyt-
isstjóra í fjármálaráðuneytinu, gerði
fyrrverandi fjármálaráðherra Ólafur
Ragnar Grímsson starfskjarasamning
við Sigurgeir Jónsson forstjóra Lána-
Það er gert þannig að reiknað er 20%
af bílverðinu og er það stofn til tekju-
færslu og greiddur er skattur af því.
Ef ég man rétt þýðir þetta 62 þúsund
kr. tekjur á mánuði og af því greiði
ég staðgreiðsluskatt."
sýslu ríkisins þegar lánasýslan var
stofnsett árið 1990. Samningurinn fól
í sér að starfskjör Sigurgeirs yrðu þau
sömu og gilda um forstjóra Þjóðhags-
stofnunar og fékk hann því nýjan
jeppa til afnota, Toyota 4Runner ár-
gerð 1991, sem Sigurgeir hefur enn
til umráða. Einnig gerði fýrrv. fjár-
málaráðherra starfskjarasamning vlS'*
Pétur Kristinsson, forstöðumann
Þjónustumiðstöðvar ríkisverðbréfa,
sem er deild innan Lánasýslunnar, um
að hann nyti sömu kjara og aðstoðar-
bankastjórar við Seðlabankann að því
undanskildu að Pétur fékk til umráða
Mitsubishi Pajero-jeppa árgerð 1989
en aðstoðarbankastjórar í Seðlabank-
anum fá greidda bílastyrki.
Fj ármálaráðherra um bílakaup stofnana
Sömu reglur gildi
um Lánasýsluna
FRIÐRIK Sophusson fjármálaráðherra sagði í umræðum á Alþingi- í
vikunni að sér væri ekki kunnugt um að ráðherrar í ríkisstjórninni
hefðu gert samninga við yfirmenn Lánasýslu ríkisins um bílakaup.
Varðandi samning sem fyrri ríkisstjórn gerði við forstjóra og aðalfor-
stjóra ríkisins 1990 sagði fjármálaráðherra að hann tæki sömu breyt-
ingum og aðrir samskonar samningar.