Morgunblaðið - 11.11.1993, Page 16

16
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 11. NÓVEMBER 1993
„Norðmenn hafa olíuna“
eftir Ingólf
Sverrisson
Á fjölmennum fundi Starfs-
mannafélags Stálsmiðjunnar á
dögunum, þar sem fjallað var um
alvarlega stöðu skipaiðnaðarins,
komu stjórnmálamenn með margar
skýringar á núverandi ástandi.
Enn einu sinni gerðu þeir tilraun
til þess að sannfæra menn um að
fátt væri til ráða enda verið að
glíma við ígildi náttúruhamfara
sem jafnvel snjöllustu stjórnmála-
menn réðu ekkert við.
Fram kom að lönd sem teldu
tilteknar atvinnugreinar innan
sinna landamæra vera órétti beitt-
ar með innflutningi niðurgreiddrar
vöru, brygðust oft við með því að
beita ákvæðum GATT-samkomu-
lagsins og leggja á jöfnunartolla.
Ef slíkum úrræðum er hins vegar
ekki beitt væri algengt að ríkis-
stjórnir greiddu tímabundna styrki
i
til viðkomandi atvinnugreina svo
þær hafi möguleika að lifa af sam-
keppni við ríkisstyrkta framleiðslu
annarra þjóða.
Friðrik Sophusson fjármálaráð-
herra tók hins vegar fram að ríkis-
sjóður okkar hefði ekki efni á að
fara síðari leiðina en bætti síðan
við, þegar hann bar okkur saman
við Norðmenn, að þessu leyti:
„ ... en Norðmenn hafa olíuna“.
Þarna var fjármálaráðherra ekki
að segja neitt annað en að Norð-
menn hafa tekið ákvörðun um að
nýta sína auðlind fyrir fleiri þjóðfé-
lagsþegna en þá sem sækja olíuna
úr djúpum hafsins. Þessi auðlind
þeirra sé m.ö.o. í raun þjóðareign
og afrakstri hennar ráðstafað í
samræmi við það.
Auðlindinni úthlutað
Þetta leiðir hugann að sameig-
inlegri auðlind okkar íslendinga -
fiskimiðunum. Eru leikreglur að
þessu leyti með sama hætti og í
SIEMENS
Bjóöum nú
takmarkað magn af
þessari gæða-þvottavél
frá Siemens á
sérstöku afsláttarverði

Áfangaþeytivinding
ÍOOO sn./mín.
Fjölmörg þvottakerfi
Sjálfvirk magnskynjun
Nýtir vel vatn og
þvottaefni
estu
aup
Verð aðeins kr. 85.600(afb.verð)
kr. 79.608, - (staðgr.verð)
!
UMBOÐSMENN OKKAR ERU:
Akranes: Búðardalun Húsavík:
Rafþjónusta Sigurdórs Ásubúð öryggi
ísaf
Póllinn
Blönduós:
Hjörleifur Júlíusson
Sauðárkrókur:
Rafsjá
Siglufjörður:
Torgið
Akureyri:
Ljósgjafinn
Þórshöfn:
Norðurraf
Neskaupstaður:
Rafalda
Reyðarfjörður:
Rarnet
Egilsstaðir:
Sveinn Guömundsson
Breiðdalsvík:
Stefán N. Stefánsson
Vestmannaeyjan
Tréverk
Hvolsvöllun
Kaupfélag Rangæinga
Selfoss:
Árvirkinn
Garður:
Raftækjav. Sig. Ingvarss.
Keflavík:
Ljósboginn
Viljir þú endingu og gæði - velur þú SIEMENS.
SMITH & NORLAND
NÓATÚNI 4 • SÍMI 628300
Noregi? Hafa stjórnvöld tryggt í
raun að afrakstri auðlindar okkar
sé dreift til allra þjóðfélagsþegna
með sanngjörnum hætti eða getur
verið að einhver ein atvinnugrein
sitji að henni og telji það beinlínis
frekju og yfirgang ef aðrir álíti sig
eiga þar einhvern rétt?
Það er auðvelt að geta sér til
hvar Norðmenn væru staddir nú
ef þeir hefðu látið olíufélögin, sem
dæla olíunni upp, hirða allan ágóð-
ann án þess að greiða nokkuð til
þjóðfélagsins, sem sannanlega er
eigandi auðlindarinnar. Þá væri
trúlega ekki tilefni fyrir nokkurn
stjórnmálamann á íslandi að benda
á að Norðmenn hafi olíuna til þess
að styrkja aðrar atvinnugreinar,
sem ættu undir högg að sækja, þ.
á m. norskan skipaiðnað. Þá væri
afraksturinn færður á eina hönd
og aðrar atvinnugreinar settar í
stöðu beiningamannsins, sem læt-
ur sér lynda molana sem hrökkva
af borðum þeirra sem auðlindinni
ráða. Síðan yrði það sérstök íþrótt
olíufélaganna að selja hvort öðru
rétt til að bora eftir olíu, og að
lokum kæmu þau málum þannig
fyrir að starfsmenn þeirra yrðu
neyddir til að taka þátt í þeim við-
skiptum! Fráleitast af öllu væri að
gera því skóna að aðrar atvinnu-
greinar hefðu einhveiju raunveru-
legu hlutverki að gegna í atvinnu-
uppbyggingu; þær væru í besta
falli „þjónustuaðilar“ eða „afæt-
ur“, sem eyddu aðeins því sem
handhafar auðlindarinnar færðu
þjóð sinni sakir góðmennsku.
Stjórnmálamenn ábyrgir
Þegar stjómmálamenn okkar
benda á aðra aðila í þessu þjóðfé-
lagi (útgerðir) og jafnvel meðal
annarra þjóða (ríkisstyrktan iðn-
að), og segja þá sökudólga hvernig
komið er fyrir íslenskum skipaiðn-
aði og iðnaði yfirleitt, þá er rétt
að benda þeim í vinsemd á að það
era þeir sjálfir sem móta þær leik-
reglur sem farið er eftir í íslensku
atvinnulífi. Það era þeir sem
ákváðu að afhenda einum aðila
auðlindina á silfurfati og það eru
þeir sem hafa að auki beint eða
óbeint stuðlað að gríðarlegri um-
framfjárfestingu þessara sömu
aðila. íslenskir stjórnmálamenn
IKUNERTÍ
sokkabuxur hnésokkar
MF
v/Nesveg, Seltj
Ingólfur Sverrisson
„Niðurstaðan er því sú,
að íslensk stjórnvöld
hafa í raun afsalað sér
áhrifum hvernig af-
rakstri helstu auðlindar
þjóðarinnar er ráðstaf-
að. Það hafa norsk
sljórnvöld hins vegar
ekki gert og því hafa
þau möguleika á að
beina afrakstrinum
m.a. til að efla aðra at-
vinnustarfsemi, sem oft
á í harðri og óvæginni
samkeppni við niður-
greiddan iðnað annarra
landa.“
hafa aldrei haft þrek til þess að
breyta leikreglum íslensks atvinnu-
lífs á þann veg að aðrar atvinnu-
greinar fái notið sín án þess þó
að það komi niður á vel reknum
útgerðum. Allt snýst um að hirða
arð af auðlindinni með sem skjót-
ustum hætti og koma afrakstrinum
jafnharðan út í þjóðfélagið í mynd
neyslu. Afleiðingin er sú að við
eram fyrst og fremst neysluþjóðfé-
lag sem treystir á skjótfenginn arð
af auðlindinni en hugsum lítið um
hvernig unnt er að virkja aðra
möguleika til arðbærrar fram-
leiðslu.
Þetta getur bjargast á meðan
hægt er að auka afrakstur auðlind-
arinnar, en þegar við stöndum
frammi fyrir þeirri staðreynd að
hún er takmörkuð verður ekki hjá
því komist að söðla um. Á meðan
það er ekki gert þýðir ekki fyrir
stjórnmálamenn að koma sök á
aðra aðila; það er þeirra hlutverk
að móta leikreglurnar og breyta
þeim ef nauðsyn krefur.
Samræmd atvinnustefna
Niðurstaðan er því sú að íslensk
stjórnvöld hafa í raun afsalað sér
áhrifum hvernig afrakstri helstu
auðlindar þjóðarinnar er ráðstafað.
Það hafa norsk stjórnvöld hins
vegar ekki gert og því hafa þau
möguleika á að beina afrakstrinum
m.a. til að efla aðra atvinnustarf-
semi, sem oft á í harðri og óvæg-
inni samkeppni við niðurgreiddan
iðnað annarra landa. Það sem er
þó kannski mikilvægast er að með
þessum hætti gefst stjórnvöldum
tækifæri til að reka samræmda
atvinnustefnu sem tekur mið af
þörfum allra samkeppnishæfra at-
vinnugreina, en er ekki sífellt að
hlaupa eftir því að tryggja lág-
marksafkomu meðaltalsfyrirtækis
úr röðum þeirra sem nýta auðlind-
ina.
Það ætti því að vera viðfangs-
efni íslenskra stjórnmálamanna að
vinna að breytingum á atvinnuum-
hverfinu að þessu leyti en vera
ekki einlægt að ræða afleiðingar
núverandi kerfis sem þeir bera
fulla ábyrgð á og er að margra
dómi óhæft til þess að tryggja
þann fjölda starfa sem þarf að
bæta við á vinnumarkaðnum næstu
árin. Á meðan þeir einhenda sér
ekki í þetta viðfangsefni heldur
ástandið áfram að versna og sú
framtíðarsýn sem margir sjá í
öflugum iðnaði verður aðeins mýr-
arljós og atvinnuleysi vex eins og
illgresi.
Höfundur er framkvæmdasijórí
MÁLMs - samtaka fyrírtækja í
málm- og skipaiðnaði.
Tyrkneska forræðismálið
Söfnunarloforð voru gef-
in upp á 2,3 milljónir
FRAMLAGI upp á rúmar 2,3 milljónir króna hefur verið lofað í Lands-
söfnun til styrktar baráttu Sophiu Hansen í Tyrklandi. Sigurður Pétur
Harðarson, stuðningsmaður Sophiu, segir að söfnunarféð skili sér
hægt. Hann bindur engu að síður vonir við að mestallt skili sér að lokum.
Sigurður Pétur sagði að aðallega 5000 kr. algengt framlag. Hann
væri um framlög frá einstaklingum sagðist reikna með að söfnunin héldi
að ræða. Mikið væri um að eldra eitthvað áfram.
fólk gæfi til baráttunnar og væri
-•.....................' ■- ' ■ •
bjóðum upp á viðhaldsskoðun (vetrarskoðun)
á hagstæðu verði - fyrir þá sem ekki notfæra sér
kerfisbundið eftirlit.

A
MITSUBISHI
Fremstur meðal jafningja
HEKLA
SÍMI 695500 • BIFREIÐAVERKSTÆÐI
Volkswagen
Oruggur á alla vegu!