Morgunblaðið - 13.11.1993, Blaðsíða 37

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 13. NÓVEMBER 1993
37
Þannig yrkir Örn Arnarsson skáld
um ísland. Þessar ljóðlínur gætu eins
vel lýst Helgu Jóhannesdóttur vin-
konu minni, sem nú hefur kvatt
þennan heim. Helga var eftirminni-
leg persóna. Hún hafði sérstakt fas,
var í senn eins og tign hefðardama,
hnarreist og virðuleg, sem og óupp-
alinn prakkari. Hún átti mörg sérstök
orðatiltæki, var ómyrk í máli og lá
ekki á skoðunum sínum. Þrátt fyrir
þetta yfirborð sló hlýtt hjarta undir.
Helgu Jó„ eins og hún var ævin-
lega kölluð, kynntist ég árið 1980
þegar ég fluttist til Vestmannaeyja.
Þá vann hún við hjúkrunarstörf á
Sjúkrahúsi Vestmannaeyja. Það var
lærdómsríkt að fá að kynnast henni
á vettvangi hjúkrunarstarfsins, því
að hún mundi svo sannarlega tímana
tvenna. Hún lét af störfum á fyrr-
nefndri stofnun í apríl 1984, þá orð-
in tæplega 77 ára.
Það eru margir sem notið hafa
þjónustu hennar á langri starfsævi
og þeir sem ég þekki minnast hennar
af hlýjum hug. Mér er sérstaklega
minnisstæð heimsókn Helgu Jó. til
mín þar sem ég dvaldist vortíma í
Borgarfirði. Þar átti hún gamla vin-
konu og skólasystur. Það var
ógleymanleg stund að sjá þessar eldri
dömur hittast og verða að ungum
skólastúlkum.
Þannig vil ég muna mynd þessarar
merku konu, glaða í góðum félags-
skap með nóg til að spjalla um. Þá
veit ég að henni líður vel. Ég og fjöl-
skylda mín kveðjum Helgu með
þakklæti og vottum fjölskyldu henn-
ar samúð.
Guðný Bjamadóttir.
Það er alltaf erfítt að kveðja ein-
hvern nákominn í hinsta sinn. Við
fínnum sterkt fyrir því ’þegar við
minnumst ömmu okkar og
langömmu, Helgu Jóhannesdóttur,
með örfáum orðum héðan frá Kaup-
mannahöfn. Það er óþægileg tilfínn-
ing að vera ekki með öðrum íjöl-
skyldumeðlimum á þessari stundu.
Við og allir þeir sem þekktu ömmu
vissu hvaða persónu hún hafði að
geyma. Hún var ótrúlega lífsreynd
og hörð að utan og hleypti ekki
mörgum of nálægt sér. En inni var
persóna sem vildi alltaf allt fyrir alla
gera og unni sér sjaldan hvíldar;
persóna sem lá ekki á skoðunum sín-
um; persóna sem hægt var að
treysta.
Þegar ég og fjölskylda mín kvödd-
um ömmu áður en við héldum utan
nú í september lá hún á Borgarspítal-
anum. Hún var mjög veik eftir að-
gerð sem hún gekkst undir vegna
lærbrots. En jafnvel þá sáum við
skína í hina einu sönnu Helgu Jóh.
eins og við þekktum hana.
Það er nú einu sinni þannig að
það eina sem við getum verið viss
um í þessu lífi er að það tekur ein-
hvem tímann enda. Hvað við tekur
vitum við ekki en við erum þó viss
um að amma er búin að ávinna sér
góðan samastað þar sem henni á
eftir að líða vel.
Elsku amma, þökk fyrir allt sem
þú varst okkur.
Helgi Bjarnason, AÍida
og Súsanna.
Okkur systkinin langar að minnast
hennar ömmu. Hún var gustmikill
persónuleiki með stórt skap og
ákveðnar skoðanir, en undir hijúfu
yfírborðinu leyndist blíð manneskja,
sem læddist út þegar mest á reyndi.
Þegar sest er niður og minningar
rifjaðar upp um veruna á Heiðarveg-
inum fallast manni hendur að tiltaka
eitt fremur öðru af þeim fjölda
skemmtilegra og ljúfu minninga sem
hrannast upp. Að sjálfsögðu var
amma ekki alltaf sammála um gjörð-
ir, atburði og málefni, en hlutimir
vom sagðir hreint út og nærgætnin
var aldrei langt undan. Eitt er víst
að dvölin hjá ömmu og afa í Vest
reyndist okkur dýrmætt veganesti í
iífinu.
Við þökkum henni fýrir samveru-
stundimar og minnumst hennar með
virðingu og mikilli eftirsjá.
Kristinn, Anna Kristín,
Kjartan, Helga, Ólafur Jón
og Bjarni Daníel.
Þegar mín kæra vinkona Helga
Jóhannesdóttir hefur kvatt þennan
heim 86 ára gömul vil ég þakka
henni góð kynni og vinskap í gegnum
árin.
Henni kynntist ég fyrst þegar ég
bjó í sama húsi og dóttir hennar í
Reykjavík. Þá kom þessi skömlega
kona oft í heimsókn og alltaf gust-
aði mikið af henni. í fyrstu var ég
nú hálf smeyk við þessa háu, grönnu
konu sem hafði þann vana að standa
með krosslagða fætur og hendur og
þruma einhver vel valin orð yfir okk-
ur krökkunum. En fljótlega fundum
við að undir hijúfu yfírborðinu var
mikil gæða kona sem gott var að
vera nálægt, ekki síst vegna þess
að skilaboðin vom skýr, allt sagt
umbúðalaust.
Síðar fluttist ég til Vestmanna-
eyja. Árið 1975 réð ég mig í vinnu
á lyflæknisdeild Sjúkrahússins þar
sem Helga Jóh. var deildarstjóri. Það
var lærdómsríkt fyrir mig nýútskrif-
aðan hjúkmnarfræðing að fá að
vinna með þessari reyndu og ákveðnu
konu.
Helga vann á Sjúkrahúsi Vest-
mannaeyja fram yfír árið 1984, þá
orðin 77 ára gömul.
Margar ánægjustundir höfum við
átt eftir að við hættum að vinna
saman, bæði á Heiðarveginum þar
sem hún bjó lengst af og það varð
ekki minni samgangur eftir að hún
fluttist nær mér í íbúðir aldraðra í
Kleifahrauni. Þá fékk ég það
ánægjulega hlutverk að fara með
henni í bæinn að útrétta. Við áttum
margar skemmtilegar stundir og
ósjaldan var komið við í Bókabúðinni
hjá Dóru og spjallað yfir kaffíbolla
eða komið við í bakaríinu og fengið
sér nýbökuð vínarbrauð og ilmandi
kaffi. í ágúst á þessu ári fómm við
síðast í slíka bakaríisferð. Það var
ómissandi fyrir kosningar að fara
með Helgu Jóh. í heimsókn í vígi
Sjálfstæðisflokksins og hlusta á hana
þmma yfír pólitíkusunum, en hún
var mikil sjálfstæðiskona og starfaði
í fulltrúaráði flokksins á ámm áður.
Helga Jóhannesdóttir var fædd 9.
október árið 1907 í Reykjavík og
ólst þar upp. Hún lauk námi frá
Hjúkmnarskóla íslands árið 1935 og
vann á ýmsum stöðum, m.a. í Dan-
mörku, þar til hún fór til Vestmanna-
eyja árið 1938. Þar kynntist hún eig-
inmanni sínum, Kristni Magnússyni
skipstjóra, miklum öðlingsmanni, en
hann lést 5. október 1984. Þau eign-
uðust sjö böm, tvö þeirra misstu þau
í bemsku, en Helga son sinn misstu
þau í sjóslysi 5. nóvember 1968 og
Jóhannes lést 14. júlí 1990 eftir erf-
ið veikindi. Líf Helgu minnar var oft
erfítt, en alltaf stóð hún upprétt og
sterk.
Síðustu árin lék ellin hana grátt
og hún varð fyrir hveiju áfallinu á
fætur öðm. Síðast núna í haust, þeg-
ar hún lærbrotnaði, þá var lítið eftir
af þreki. Og þegar einskis er framar
að vænta af þessu lífi er gott að
kveðja kæra vinkonu og óska henni
alls hins besta á nýrri vegferð.
Að leiðarlokum þakka ég og fjöl-
skylda mín Helgu Jóh. fyrir allar
ánægjustundimar. Við munum
sakna hennar og sendum fjölskyld-
unni innilegar samúðarkveðjur og
biðjum Guð að blessa þau.
Far þú í friði,
friður Guðs þig blessi,
hafðu þökk fyrir allt og allt.
(V. Briem.)
Þín vinkona
S. Lóa Skarphéðinsdóttir.
Látin er í hárri elli Helga Jóhann-
esdóttir hjúkmnarfræðingur í Vest-
mannaeyjum. Æviágrip hennar verð-
ur ekki rakið hér í smáatriðum, en
þó stiklað á stóm og í leiðinni minnst
mikilhæfrar og góðrar vinkonu.
Leiðir okkar Helgu komu saman
er hún giftist föðurbróður mínum,
Kristni Magnússyni skipstjóra, í
Vestmannaeyjum árið 1939. Nokkr-
um ámm áður hafði hún lokið námi
við Hjúkrunarskóla íslands og hafði
m.a. starfað við hjúkmn í Kaup-
mannahöfn og Reykjavík og var
raunar starfandi hjúkmnarkona í
Vestmannaeyjum þá. Allan sinn bú-
skap bjó hún síðan þar.
Helga var sjómannsdóttir úr
Reykjavík og ólst þar upp. Föður
sinn missti hún bam að aldri en með
dugnaði og harðfylgi lauk hún hjúkr-
unamámi. Síðar á ævinni mátti
Helga þola mikið mótlæti og áður
en yfir lauk hafði hún séð á eftir
fjóram bömum og eiginmanni yfír
móðuna miklu. Vera má að þetta
hafí sett vemlegt mark á skapferli
og framkomu hennar. En á bak við
oft og tíðum heldur kaldranalegt
yfírbragð bjó stórt og hlýtt hjarta.
Okkur Helgu varð strax vel til
vina þegar ég óx úr grasi og minnist
ég margra ánægjustunda er hún
sagði frá námsámm sínum, vinnuað-
stöðu á sjúkrahúsum á þeim tíma
og öðm er tengdist hennar starfi.
Einhvem veginn varð þetta til að
vekja áhuga minn á hjúkmn og leiddi
til þess að ég gerði það að ævistarfi.
Að koma í heimsókn til Helgu í
„Verkó“ var alltaf upplífgandi og
síðar minnisstætt. Þar var ekki töluð
nein tæpitunga og þótti frændsyst-
kinum mínum sem vom á svipuðum
aldri nóg um. Þau vom lengi vel
heldur treg til að koma með í heim-
sókn, en við Helga vomm mjög góð-
ar vinkonur frá upphafi.
Helga var vel að sér í sinni starfs-
grein, víðlesin og hafði áhuga á ætt-
fræði. Fyrir vikið var hún mjög vel
að sér um samtíðarfólk sitt í Reykja-
vík og síðar í Vestmannaeyjum. Úr
eldhúsglugga Helgu var víðsýnt, sást
til Heimakletts, Helgafells og síðar
til Eldfells. Frá því útsýni spmttu
margar umræður. Oft sátum við
saman yfír kaffibolla við gluggann
og ræddum um allt milli fjalls og
fjöra og alltaf kom ég einhvers vís-
ari frá þeim fundum.
Aldrei verður fullþakkað að hafa
kynnst Helgu og sárt er að hafa
ekki tök á að fylgja henni til grafar.
Með þessum fáu orðum kveð ég
kæra vinkonu með söknuði. Blessuð
sé minning hennar.
Ástvinum hennar votta ég og fjöl-
skylda mín innilega samúð og bið
þeim Guðs blessunar.
Þórunn.
Fyrir u.þ.b. 50 ámm hittust tveir
peyjar og mgluðust á boltum. Annar
boltinn var merktur KO en hinn ÓK.
Þessi litli atburður var upphafíð á
löngum og nánum kynnum fjöl-
skyldnanna í Verkó og Stafnesi við
Heiðarveg í Vestmannaeyjum. Peyj-
arnir sem í hlut áttu vom Kristján
Oddgeirsson og Ólafur Kristinsson,
sonur Helgu Jóhannesdóttur, sem við
kveðjum í dag. Upp frá þessu urðu
þeir vinir, allt til dauðadags Kristjáns
sem lést aðeins níu ára gamall.
Helga í Verkó, sem svo var jafnan
kölluð í daglegu tali, var litrík per-
sóna. Hún var fædd og uppalin í
Skuggahverfinu í Reykjavík og bjó
yfír miklum fróðleik um höfuðstaðinn
á fyrstu áratugum aldarinnar. Hún
gekk í Kvennaskólann og síðan
Hjúkranarskóla íslands. Fljótlega að
námi loknu hóf hún störf við Sjúkra-
hús Vestmannaeyja. Síðar giftist hún
Kristni Magnússyni frá Sólvangi og
bjuggu þau í Vestmannaeyjum allar
götur síðan. Helga var tignarleg
kona, hávaxin og grönn. Hún setti
svip á umhverfi sitt og var aðsóps-
mikil til orðs og æðis. I minningunni
er hún ljóslifandi, prúðbúin með
glæsilegan hatt á höfði.
Þar sem heimilisstörfin vora ekki
uppáhald Helgu og hún mikil félags-
vera, var hvert tækifæri notað til að
bregða sér yfír götuna. Oft var deilt
um menn og málefni en mestur var
hávaðinn um kosningar. Þá átti hún
til að skunda af stað í einum inniskó
af sér og öðmm af Kidda en hag-
kaupssloppnum var haldið saman
með einni nælu. Ræðan sem hún
ætlaði að halda var hálfnuð þegar
hún birtist. Síðan stillti hún sér upp
og krosslagði hendur og fætur. Hurð-
um var jafnvel skellt en allt var
gleymt jafnharðan. Helga var alls
ófeimin við að nota allt litróf íslenskr-
ar tungu ef svo bar undir. Oft má
heyra, að afkomendur hennar hafa
margt af henni lært í þeim efnum.
Vegna hjúkmnarmenntunar sinn-
ar þótti sjálfsagt að leita ráða hjá
Helgu við hvers konar kvillum, sama
hvort í hlut átti heimilisfólkið eða
„heimskötturinn". Aldrei brást hún
hvort sem um minniháttar veikindi
eða mikla sorg var að ræða. Alltaf
stóð hún við hlið okkar eins og klett-
ur. Tiltrúin og traustið á orð og gjörð-
in hjúkmnarkonunnar í Verkó var
algjört eins og eftirfarandi atvik sýn-
ir: Eitt sinn lenti ein af heimasætun-
um í Stafnesi í því að skera sig á
fæti svo að talsvert blæddi úr. Auð-
vitað var hringt í Helgu en eitthvað
var sjúkdómslýsingin óljós því að hún
taldi sárið vera á hendi. Skipaði hún
svo fyrir að sjúklingnum skyldi þegar
komið til læknis og mælti með því
að hendinni skyldi haldið á lofti til
þess að draga úr blæðingunni. Að
sjálfsögðu var farið eftir þessum til-
mælum og er enn í minnum hafður
undmnarsvipurinn á lækninum þeg-
ar sjúklingurinn með blæðandi sár á '
fæti mætti með höndina hátt á lofti.
Nú hefur hún Helga fengið lang-
þráða hvíld. Við þökkum henni
ógleymanlega samfylgd og vottum
öllar hennar afkomendum okkar
dýpstu samúð.
Fjölskyldan frá Stafnesi.
í dag, laugardaginn 13. nóvem-
ber, viljum við minnast heiðursfélaga
okkar Helgu Jóhannesdóttur sem lést
í Sjúkrahúsi í Vestmannaeyjum hinn
4. nóvember 1993. Þegar við-minn-
umst Helgu leita á hugann margar t**-
skemmtilegar og hlýjar minningar.
Helga var fædd í Reykjavík 9.
október 1907 og þar sleit hún barns-
skónum „í Skuggahverfinu" eins og
hún kallaði það og minntist ósjaldan
á. Frásagnargleði hennar tók svo
sannarlega völdin þegar hún rifjaði
upp æskuárin. .
Helga lauk námi frá Kvennaskól-
anum í Reykjavík árið 1925. Eftir
það lá leið hennar í Hjúkmnarskóla
Islands og lauk hún námi þaðan
1935. Að hjúkmnamámi loknu hélt
hún til Kaupmannahafnar og vann
við hjúkranarstörf.
í nóvember 1935 kom Helga til
Vestmannaeyja og vann þar í eitt
ár. Næstu þijú árin vann hún á hin- jg
um ýmsu sjúkrastofnunum í Reykja-
vík.
Til Vestmannaeyja kom hún aftur
1938, þá til að stofna heimili og setj-
ast að með unnusta sínum Kristni
Magnússyni skipstjóra, en þau gengu
í hjónaband 23. september 1939.
Helga og Kristinn eignuðust sjö böm.
Eins og nærri má geta var oft í
nógu að snúast með svo stórt heim-
ili, en heilladísirnar voru ekki alltaf
hliðhollar og var stórt skarð höggvið
í barnahópinn því að Helga lifði fjög-
ur af bömum sínum. ^
Árið 1962 hóf Helga aftur störf
við Sjúkrahús Vestmannaeyja og var
hún þar sannarlega á heimavelli.
Helga var á 77. aldursári er hún lét
af störfum.
Það gustaði um svo litríkan per-
sónuleika sem Helga var. Hún lét
skoðanir sínar óspart i ljós og kall-
aði hlutina sína réttu nöfnum, sama
hver í hlut átti, en undir hrjúfu yfir-
borðinu leyndist tilfínningarík, góð-
hjörtuð kona eða eins og Einar Valur
vinur hennar komst svo skemmtilega
að orði er hann ávarpaði hana á 75
ára afmælinu og sagði: „Helga er
eins og franskbrauð, hörð að utan
en mjúk að innan."
Hún var ósérhlífin og hafði mikla w,
ánægju af hjúrkunarstarfinu.
Helga lét sig sjaldan vanta þegar
hjúkmnarfræðingar komu saman á
gleðistund. Mætti hún þá í sínu fín-
asta pússi og var óneitanlega glæsi-
leg á velli þessi háa, granna kona.
Hjúkmnarfræðingar í Vestmanna-
eyjadeild kveðja nú mætan félaga
með þakklæti og söknuð í huga.
Aðstandendum sendum við inni-
legar samúðarkveðjur.
Vestmannaeyjadeild
Hjúkrunarfélags íslands.
Hjónaminning
Guðmunda Guðrún Sig
urðardóttir og Olafur
Björn Þorsteinsson
Guðmunda
Fædd 30. mars 1916
Dáin 5. febrúar 1992
Ólafur Björn Þorsteinsson
Fæddur 5. febrúar 1915
Dáinn 25. október 1993
Því að sjálfur Drottinn mun stíga niður af
himni með kalli, með höfuðengils raust og
með básúnu Guðs, og þeir, sem dánir eru
í trú á Krist, munu fyrst upp risa. Síðan
munum vér, sem eftir lifum, verða ásamt
þeim hrifnir burt í skýjum til fundar við
Drottin í loftinu. Og síðan munum vér vera
með Drottni alla tíma.
(Þess. 4:17)
Með þessum orðum langar mig
til að minnast elskulegra hjóna. Það
er erfitt að rita nokkrar línur um
fólk sem skilur svo mikið eftir sig
að það nægði frekar að skrifa bók
um það.
Fyrir átta árum kynntist ég Guð-
mundu eiginkonu Óla. Fyrstu orðin
sem hún sagði við mig voru þessi:
„Jesús elskar þig“, tvisvar sinnum,
og það brast eitthvað hart og kalt
í hjarta mínu og á þeirri stundu
breyttist ég. Oft átti ég eftir að
heyra Guðmundu segja þessi sömu
orð við allskonar fólk, þau fáu ár
sem hún lifði eftir okkar fyrstu
kynni. Hún hafði einstakan kær-
leika og fórnfýsi til að bera og í
litla húsið við Njálsgötu 17 leitaði
margur huggunar og hjálpar. Aldr-
ei stóð á Guðmundu og alltaf var
te á könnunni og pönnukökur, sem
Óli bakaði og brögðuðust vel. Já,
það vom hlýjar og nærgætnar
hendur þar að verki. Sjaldan fellur
eplið langt frá eikinni og á sú lýs-
ing vel við um Óla. Þar var perla
á ferð, þolgóður maður með ljúfa
lund og stutt var í húmorinn. Óli
hafði breitt bak. — Fyrir skemmstu^
hitti ég mann, starfa minna vegna,
sem hafði unnið með „Óla boy“,
eins ©g hann var kallaður, fyrstu
ár hans hjá Heklu. Hafði hann ekki
séð Óla í fjölda ára, en þegar hann
fór að tala um hann kom ánægju-
og glettnissvipur _ á hann vegna
minninganna um Óla. Já, Óli skilur
góðar og hlýjar minningar eftir sig
í huga manns og votta ég börnum,
barnabörnum og öðmm nánum
ættingjum þeirra ög vinum samúð
inína og bið Drottin um að biessa
ykkur og styrkja með eftirfarandiV*
orðum úr 37. kafla Passíusálmanna:
Hvort ég sef, vaki, sit eður stá
í sælu og hættum nauða,
krossi þínum ég held mig hjá,
horfandi á blóð þitt rauða.
Lát mig einnig, þá ævin þver,
út af sofna á fótum þér,
svo kvíði eg sízt við dauða. -*m
Guðmundur Haraldsson.