Morgunblaðið - 18.01.1994, Síða 4

4
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 18. JANÚAR 1994
Viðskiptaráðherra ræðir um vaxtamál við bankastjóra
Treysti að vextir lækki
verulega í lok vikunnar
Búnáðarbankinn lækkar óverðtryggða vexti um 1,5—2%
SIGHVATUR Björgvinsson viðskiptaráðherra segist hafa ástæðu til
að ætla að bankar og sparisjóðir lækki verulega óverðtryggða útláns-
vexti á föstudag en þá er næsti vaxtabreytingadagur bankanna.
Innlánsvextir muni hins vegar ekki lækka og því minnki vaxtamun-
ur. Segir Sighvatur að nafnvextir þurfi að meðaltali að lækka um
1,5-2%, en mismunandi eftir lánsformum. Þannig sé ekki óeðlileg
krafa að munur á meðalvöxtum almennra verðtryggðra og óverð-
tryggðra skuldabréfa verði 1,5 prósentustig, sem þýðir að óverð-
tryggðir vextir þessara útlána þyrftu að lækka um rúmlega 2,5 pró-
sentustig. Það þýddi jafnframt, að vextir hérlendis yrðu lægri en í
mörgum nágrannaríkjum íslendinga. Búnaðarbankinn boðar 1,5—2
prósentustiga útlánsvaxtalækkun á föstudag.
Morgunblaðið/Sverrir
Vextir í brennidepli
SIGHVATUR Björgvinsson viðskiptaráðherra kallaði bankastjóra til
fundar við sig í gær til að ræða vaxtamál. A myndinni heilsar hann
Sóloni Sigurðssyni bankastjóra Búnaðarbankans.
Meðalvextir óverðtryggðra al-
mennra útlána banka og sparisjóða
eru nú 11,7% en meðalvextir verð-
tryggðra útlána eru 7,5%. Lækkun
um 2,5 prósentustig á óverðtryggð-
um vöxtum þýddi því 9,2% -meðal-
vexti en gert er ráð fyrir að verð-
bólga verði að meðaltali 1,5% á yfir-
standandi ári og um þessar mundir
er verðhjöðnun.
Engin rök
Sighvatur kallaði fulltrúa banka-
stjórna á sinn fund í gær til að ræða
vaxtamál. Hann sagðist þar hafa
gert bankastjórunum grein fyrir þró-
uninni á lánamarkaðnum, þar á
meðal á vöxtum í óverðtryggða kerf-
inu hjá bönkum og ríkinu og hins-
vegar í verðtryggða kerfinu.
„Ég sýndi bankastjórunum þeirra
eigin ákvarðanir um raunvexti bank-
anna í verðtryggða kerfinu, sem
hafa farið lækkandi, og hins vegar
ákvarðanir þeirra sjálfra um raun-
vexti í nafnvaxtakerfinu, sem hafa
farið hækkandi, og benti þeim á að
ekkert samræmi væri þar á milli og
engin rök fyrir svona afgreiðslu.
Við ræddum ýmis önnur mál eins
og erfiðleika bankanna, möguleika
þeirra til að draga úr vaxtamun, sem
þeir hafa verið að gera, og um líkleg-
ar ákvarðanir næsta föstudag og
lagði þunga áherslu á að menn gerðu
þar heldur meira en minna til að
þessi mál leysist á öllum vígstöðv-
um,“ sagði Sighvatur.
Eðlilegur munur
Að sögn Sólons Sigurðssonar
bankastjóra Búnaðarbankans var
síðasta föstudag ákveðið að lækka
útlánsvexti bankans um 1,5—2 pró-
sentustig þann 21. janúar. Þannig
myndu yfirdráttarvextir lækka úr
14% í 12% og kjörvextir almennra
skuldabréfavaxta myndu lækka úr
9% í 7,5% sem þýðir að meðalvextir
almennra skuldabréfalána yrðu
10,4%.
Sólon sagði eðlilegt að 2% munur
væri á kjörvöxtum óverðtryggðra
BJÖRGVIN Vilmundarson,
bankastjóri Landsbanka Islands,
gekk á fund viðskiptaráðherra í
gær.
og verðtryggðra útlána þegar tekið
væri tillit til 1,5% verðbólgu. Það
hálfa prósentustig sem eftir stæði
væri eðlilegt vegna þess að nafn-
vaxtalán væru í flestum tilfellum
skammtímalán með sjálfskuldar-
ábyrgð en hin oftar tryggð með veð-
um og til lengri tíma.
Innlánsvextir lækka ekki að sama
skapi í Búnaðarbanka og því minnk-
ar vaxtamunur. Sólon sagði í því
sambandi að útlit væri fyrir að mun
minni upphæð þyrfti að leggja á
afskriftarreikning vegna tapaðra
útlána á þessu ári en því síðasta.
Þá hefði þurft að leggja um 100
milljónir mánaðarlega á slíkan reikn-
ing, eða um 1,2 milljarða alls.
Sighvatur sagðist telja boðaða
vaxtalækkun Búnaðarbankans í
lægri kantinum. Hann sagðist þó
ekki hafa á móti því að vextir væru
allháir á neyslulánum en önnur lán
í nafnvaxtakerfínu þyrftu að lækka
verulega.
Sparisjóðabanki íslands hefur til-
kynnt 0,5—1% vaxtalækkun spari-
sjóðanna á föstudag.
Að sögn Brynjólfs Helgasonar,
aðstoðarbankastjóra Landsbankans,
hefur verið tekin ákvörðun um
vaxtalækkun en ekki hve mikil hún
verður. Brynjólfur sagði bankaráð
hafa tíma fram á fímmtudag til að
ganga frá því máli þannig að tölur
myndu ekki liggja fyrir fyrr en síðar
í vikunni. Ekki fengust í gær upplýs-
ingar um fyrirhugaðar vaxtabreyt-
ingar í Islandsbanka.
Hörð gagnrýni Davíðs
Davíð Oddsson forsætisráðherra
gagnrýndi bankana harðlega í fjöl-
miðlum á sunnudag fyrir að hafa
látið undir höfuð leggjast að lækka
óverðtryggða vexti til samræmis við
verðlagsþróun og sagði koma til
greina að bankaráð losuðu sig við
þá bankastjóra sem ekki stjórnuðu
bönkunum í samræmi við efnahags-
þróun og markaðsskilyrði í þjóðfé- ,
laginu. I þættinum Á slaginu á Stöð
2 sagði Davíð að bankarnir hefðu
fylgt ríkisstjórninni eftir í raun- ■
vaxtalækkun en ekki í nafnvöxtum.
„Dæmið er þannig að það er ekki
þolandi og ekki við það búandi. Það i
þarf ekki að lækka þessa vexti af '
okkar hálfu með handafli, það eiga
bankamir að gera sjálfír, það eru
bankalegar forsendur fyrir því að
gera það. Ríkisbankarnir bregðast
til að mynda trausti eigenda sinna,
ríkisins og almennings, ef þeir lækka
ekki þessa vexti og þeir bregðast
trausti viðskiptavina sinna þannig
að ef bankastjórarnir lúta ekki hin-
um almennu bankaskilyrðum og
lækka vextina þá eiga bankaráðin
að láta þá fara og fá sér aðra banka-
stjóra," sagði Davíð.
í fréttum Ríkisútvarpsins á
sunnudagskvöld ítrekaði Davíð
gagnrýni sína og sagðist alveg hefði
getað sætt sig við að bankarnir
tækju tíma til að lækka nafnvextina
meðan þeir voru enn með bundna
reikninga fram til áramóta, en strax j
eftir áramótin myndu þessir vextir
Iækka verulega. Sú lækkun hefði
hins vegar ekki orðið og munur á i
verðtryggingu annars vegar í formi
nafnvaxta og hins vegar á hefð-
bundnum raunvöxtum væri alger-
lega óásættanlegur. „Vextirnir voru
lækkaðir með markaðsaðgerðum en
nú er þeim haldið uppi með hand-
afli. „[...] Ég hafði fullan skilning á
því og varði bankana þegar fundið
var að því að þeir lækkuðu ekki
nafnvexti hratt fyrir áramót en mér
er óskiljanlegt að þeir skuli ekki
hafa getað staðið við orð sín um það
að gera það nú eftir að aðstæður
hafa breyst eftir áramót," sagði
Davíð.
„Mér fannst yfirlýsing Davíðs
óheppileg. Það er varla eðlilegt að
koma með svona yfirlýsingar í þessu l
máli, þar sem það íá ljóst fyrir að
vextir myndu lækka á næsta vaxta-
degi hjá öllum bönkum og sparisjóð- \
um,“ sagði Sólon Sigurðsson.
Aðrir bankastjórar og bankaráðs-
menn sem Morgunblaðið náði tali af j
í gær vildu ekki láta hafa neitt eftir
sér um gagnrýni Davíðs Oddssonar.
Forðast atvinnuleysi
Sighvatur Björgvinsson sagði um
þetta að bankastjórarnir væru að
reyna að samræma tvö sjónarmið,
annarsvegar kröfuna um að vextir
lækki og hins vegar þá staðreynd
að bankarnir hefðu tapað miklu fé
og þyrftu að jafna það tap. „Það er
engum öðrum til að dreifa til að
greiða það en viðskiptavinunum.
Menn eru að skamma bankana fyrir
að hafa tapað þessum peningum en
skýringarnar eru einfaldlega þær að
í mörgum tilfellum er um að velja
að ganga að þeim fyrirtækjum, sem
hafa tapað verulega vegna niður-
skurðar á aflaheirtiildum, eða halda
í þeim lífinu til að forðast atvinnu- '
leysi í einstökum byggðarlögum. Það
er erfitt að Jeta þetta einstigi og
auðvitað hafa menn misstigið sig I
þar en oft hefur ástæðan verið sú
að bankarnir hafa teygt sig heldur
of langt til að reyna að koma í veg
fyrir að fjöldaatvinnuleysi brysti á,“
sagði Sighvatur.
VEÐUR
IDAG kl. 12.00
Heimíld: Veöuratofa íslands
(Byggt á veðurspó kt. 16.30 í gær)
VEÐURHORFUR I DAG, 18. JANUAR
YFIRLIT: Skammt austur af Hvarfi er vaxandi 970 mb lægð sem þokast norð-
austur og siðar austur. Skammt norður af landinu er 998 mb lægð sem er
að eyöast. Yfir Norðaustur-Grænlandi er 1.014 mb hæð sem hreyfist austur.
SPÁ: í fyrstu verður allhvöss austan- og suðaustanátt og rigning um landið
norðanvert, en allhvöss vestlæg átt og slydduél vestanlands. Um eða upp úr
hádegi fer að létta til norðaustanlands með suðvestan stinningskalda, en (
öðrum landshlutum veröur suðvestlæg átt, vfða stinningskaldi og él. Veður
fer kólnandi og síðdegis verður komið frost um allt land.
VEÐURHORFUR NÆSTU DAGA:
HORFUR Á MIÐVIKUDAG: Norðan- og norövestanátt og frost um allt land.
Él norðanlands og vestan- en annars þurrt og léttskýjað á Suðausturlandi.
HORFUR Á FIMMTUDAG: Sunnan- og suðvestanstrekkingur og slydda um
vestanvert landið en hægari vestan og léttskýjað um austanvert landið. Hiti
nálægt frostmarki vestahlands en 3-7 stiga frost um austanvert landið.
HORFUR Á FÖSTUDAG: Vestlæg átt, víðast fremur hæg og él um vestan-
vert landið en þurrt og víðast léttskýjað um austanvert landið. Frost 2-9 stig.
Nýir veðurfregnatímar: 1.30, 4.30, 7.30, 10.45, 12.45, 16.30, 19.30, 22.30.
Svarsimí Veðurstofu islands - Veðurfregnir: 990600.
o
Heiðskírt Léttskýjað Hálfskýjað Skýjað
/ / / * f *
f f * /
/ / / / * ■ /
Rigning Slydda
* * *
* *
* * *
Snjókoma
Alskýjað
v ^ ý
Skúrir Slydduél Él
Sunnan, 4 vindstig.
Vindörin sýnir vindstefnu
og fjaðrimar vindstyrk,
heil fjöður er 2 vindstig
10° Hitastig
V Súld
= Þoka
i
FÆRÐA VEGUM: (Kl. 17.30ígær)
Nú eru allflestir þjóðvegir landsins færir, en talsverð hálka er á vegum á Vest-
fjörðum og Norðausturlandi. Á Suður- og Vesturlandi er víðast hvar góö færð.
Upplýsingar um færð eru veittar hjá Vegaeftirliti í sima 91-631500 og á
grænnilínu, 99-6315. Vegagerðln.
VEÐUR VÍÐA UM HEIM
kl. 12.00 í gær að ísl. tíma
Akureyrl
Reykjavfk
hitl veður
2 skýjað
2 þokumóða
Bergen ^3 snjóól
Helslnki +7 kornsnjór
Kaupmannahöfn 0 léttskýjað
Narssarssuaq -t-4 snjókoma
Nuuk •f6 skafrenningur
Ósló +10 þoka
Stokkhólmur +8 skýjað
Þórshöfn 6 rigning
Algarve 13 heiðskírt
Amsterdam 3 léttskýjað
Barcelona 8 skýjað
Berlín +1 skýjað
Chícago +13 snjóél
Feneyjar 6 skýjað
Frankfurt 1 léttskýjað
Glasgow 1 skýjað
Hamborg 0 léttskýjað
London vantar
Los Angeles 9 þokumóða
Luxemborg vantar
Madrid 7 skýjað
Malaga 15 léttskýjað
Mallorca 11 léttskýjað
Montreal +17 snjókoma
New York +4 alskýjað
Orlando 12 alskýjað
ParÍ6 3 skýjað
Madeira 16 skýjað
Róm 11 þokumóða
Vin 4 skýjað
Washington +7 alskýjað
Winnipeg +32 skefrenningur