Morgunblaðið - 04.03.1994, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 4. MARZ 1994
Varar við
Makedón-
íustríði
GEORGE Soros, frægur
auðkýfingur og verðbréfasali
af ungverskum ættum í Banda-
ríkjunum, telur hættu á því að
brotist geti út styijöid vegna
Makedóníu sem verði miklu
afdrifaríkari en átökin í Bosníu.
Soros sagði að aðgerðir
Grikkja, sem hafa meinað
Makedóníu um aðgang að höfn-
um, gætu haft í för með sér
hrun síðarnefnda ríkisins.
Búlgarar, Tyrkir og Albanir
myndu síðan berjast við Grikki
og Serba um leifarnar.
Grunaður um
íkveikju
LÖGREGLA í London hefur nú
í haldi 34 ára gamlan, heyrnar-
lausan mann, David Lauwers,
sem grunaður er um að hafa
átt sök á eldsvoða í kvikmynda-
og klámklúbbi homma, Dream
City, um síðustu helgi. Níu
manns týndu þá lífi. Lauwers
gaf sig sjálfur fram við yfír-
völd. Talið er að bensíni hafí
verið hellt inn um bréfalúgu og
kveikt í. Neyðarútgangi mun
hafa verið læst til að hindra
gesti í að nota skúmaskot við
hann til ástarfunda.
Verkfall
ákveðið
MÁLMIÐNAÐARMENN í
Neðra-Saxlandi samþykktu í
gær að efna til verkfalls. Er
óttast að það verði upphaf
versta ófriðar á vinnumarkaði
í Þýskalandi í áratug.
Nýr yfirmað-
ur gagn-
njósna
BORÍS Jeltsín Rússlandsforseti
skipaði í gær Sergej Stepashín
í embætti yfirmanns gagn-
njósna í stað Níkolajs Golús-
hkos sem forsetinn vék úr starfi
fyrir skömmu. Stepashín er 42
ára gamall og var staðgengill
Golushkos. Rúslan Khasbúl-
atov, fyrrverandi þingforseti,
sagði í gær að borgarastríð
kraumaði undir niðri í landinu
og myndi gera það meðan Jelts-
ín væri við völd. Umbótasinninn
Jegor Gajdar sagði að hætta
færi sífellt vaxandi á blóðsút-
hellingum í Rússlandi.
Ráðherrar Noregs og Evrópusambandsríkja hittast á þriðjudag
Leita enn málamiðlunar í
deilu um fiskveiðimálin
TÍU stunda langar viðræður norskra samningamanna og
fulltrúa Evrópusambandsins um fiskveiðimál á miðvikudag
nægðu ekki til að jafna ágreininginn en Jan Henry T. 01-
sen, sjávarútvegsráðherra Noregs, var þó vongóður um
lausn á næstunni. Hann sagði að ekkert yrði ákveðið endan-
lega fyrr en á þriðjudag er hann og Grete Knudsen við-
skiptaráðherra funda á ný með ráðherrum sambandsríkj-
anna í Brussel. Fulltrúar samningsaðila munu á meðan
ræðast við um ýmis tæknileg atriði.
Komið upp um njósn-
ara Breta í Rússlandi
Moskvu, Lundúnum. The Daily Telegraph. Reuter.
BRETAR hyggjast ekki bregðast
sérstaklega við fréttum þess efn-
is að Rússar hafi handtekið rúss-
neskan vopnasérfræðing sem
njósnaði fyrir bresku leyniþjón-
ustuna. Talið er að þetta séu
viðbrögð Rússa við handtöku
Bandaríkjamannsins Aldrich
Ames, sem sakaður er um njósn-
ir fyrir Rússa. I rússneskum
blöðum sagði að maðurinn væri
stjórnandi í fyrirtæki á sviði
stórskotakerfa og hernaðar-
tækni. Sagt var að hann hefði
verið nægilega háttsettur til að
hafa samband við útlendinga.
Breskur embættismaður sagði
að stjórnin teldi ekki ástæðu til að
gera meira úr málinu, slíkt myndi
aðeins skaða samskipti ríkjanna.
Þrátt fyrir fréttir þess efnis að
maðurinn hefði valdið miklum
skaða með því að ljóstra upp um
hernaðarleyndarmál sagði talsmað-
ur rússneska utanríkisráðuneytis-
ins að Rússar myndu bregðast við
á „siðaðan" hátt. Haft var eftir
rússneskum embættismanni að
Rússum væri ekki misboðið á sama
hátt og Bandaríkjamönnum er upp
komst um Ames fyrir skömmu.
Virtist með þessum yfirlýsingum
ætlunin að benda á hversu „barna-
legir“ Bandaríkjamenn væru að
mati Rússa, að telja að njósnir yrðu
úr sögunni við endalok kalda stríðs-
ins.
Sú tilgáta hefur verið sett fram
að Rússar hafi skáldað frásögnina
af handtöku mannsins en hún er
ekki talin líkleg.
Kom Ames upp um
Gordievskíj?
Oleg Gordievskíj, hæst setti sov-
Vegna breytinga á rekstri
verslunarínnar höldum við
ALVORU rýmingarsölu!
Garöáhöld 40% afsláttur
Fúavarnarefni 50% afsláttur
AHskonar verkfæri 25% afsláttur
Málning 25% afsláttur
Fatnaöur 25% afsláttur
DROFN
VIÐHALI) SKIPA & FASTEIGNA
Strandgötu 75, Hafnarfirði, sími 50393.
éski njósnarinn sem flúði til Bret-
lands, segir frá því í nýjasta hefti
Spectator að hann telji að Aldrich
Ames hafi komið upp um sig, en
Gordievskíj gerðist gagnnjósnari
Breta er hann starfaði í sendiráði
Sovétríkjanna í Lundúnum.
Að sögn Aftenposten er ríkis-
stjórn Gro Harlem Brundtland nú
undir miklum þrýstingi frá hags-
munasamtökum bænda sem óttast
um sinn hlut en þeir hafa notið
víðtækra styrkja og niðurgreiðslna.
Að sögn blaðsins er búið að semja
um landbúnaðarmálin en fulltrúar
Noregs vilja sem minnst segja á
þessu stigi málsins. Talið er að
komið gæti bakslag í samningana
ef norskir ráðherrar færu að skýrá
frá því hvemig þeir hygðust nýta
sér samningsákvæðin, norskum
landbúnaði í hag.
Norsk stjórnvöld fá að styrkja
bændur með beinum framlögum
og ýmsum öðrum hætti eins og þau
hafa gert. Vitað er á hinn bóginn
að Norðmenn munu skuldbinda sig
til að matvælaverð lækki smám
saman til samræmis við matvæla-
verð í löndum Evrópusambandsins
en talið er að nokkur ár líði áður
en þær lækkanir verða að fullu
komnar til framkvæmda.
Norska blaðið Dagens Nær-
ingsliv sagði í gær að gagnrýni og
kvartanir bændasamtakanna sönn-
uðu að samningarnir myndu verða
til hagsbóta fyrir langflesta Norð-
menn. Kosturinn við samningana
væri sá að stuðningurinn við land-
búnaðinn yrði ekki dulinn neytend-
um eins og tíðkast hefði heldur
öllum ljós. Mikilvægast væri að
menn reyndu að bera niðurstöðuna
í landbúnaðarmálunum saman við
þær breytingar sem óhjákvæmileg-
ar væru í framtíðinni, jafnvel þótt
landið gengi ekki í Evrópusam-
bandið, til að menn áttuðu sig á
því hve hagstæður samningurinn
væri.
Esko Aho, forsætisráðherra
Finnlands, er Miðflokksmaður en
þar á bæ er mikil andstaða við land-
búnaðarákvæði samninganna í
Brussel enda bændur fjölmennir í
flokknum. Aho sagði í gær á fundi
að fleira væri jákvætt en neikvætt
við samninginn þótt ekki hefðu all-
ar kröfur Finna fengið framgang.
Blendin viðbrögð í Svíþjóð við aðildarsamningum í Brussel
Carlsson lýsir ánægju
en hvetur til umræðu
Kaupmannahöfn. Frá Sigrúnu Davíðsdóttur, fréttaritara Morgunblaðsins.
VIÐBRÖGÐ í Svíþjóð við fréttinni um að samninganefnd
Svía með Ulf Dinkelspiel Evrópuráðherra í fararbroddi
hefði náð viðunandi aðildarsamningum við Evrópusam-
bandið hafa verið blendin, eins og við var að búast.
Hægrimaðurinn Carl Bildt forsætisráðherra talar um
sögulegan dag fyrir Svíþjóð, Ingvar Carlsson, leiðtogi
jafnaðarmanna, lýsir ánægju með niðurstöðuna en varar
við skjótri afgreiðslu á samningnum. Gudrun Schyman,
formaður Vinstriflokksins, sem er vinstra megin við jafn-
aðarmenn, segir samningana sjónarspil og með þeim
festist Svíar í viðvarandi atvinnuleysi.
Bent er á að álitamál sé hvort
greiðslur til Evrópusambandsins
og greiðslur þaðan hafi afdrifarík
áhrif, en að takmarkanir á inn-
flutningi áfengis muni gera
Svíum kleift að skattleggja það
á sama hátt og fyrr, á þann hátt
verði haft taumhald á skaðlegum
áhrifum áfengis og þar með
kostnaði í heilbrigðiskerfinu, sem
fylgi ofnautn áfengis.
Otta gætir um að landbúnaðar-
styrkir Evrópusambandsins muni
ýta undir kostnaðarsama offram-
leiðslu. Matvæli lækka lítið sem
ekkert í verði, andstætt því sem
verða mun hjá Norðmönnum og
Finnum gangi þeir í sambandið,
þar sem Svíar hafa síðustu árin
lagað matvælaverð að markaðn-
um í Evrópusambandinu. Talið
er að fatnaður hækki eitthvað í
verði, Svíar hafa flutt mikið inn
af ódýrum fatnaði frá Asíu, en
með aðild mun meira verða flutt
inn frá hinum Evrópulöndunum.
Frammámenn í viðskipta- og
efnahagslífinu fagna, en bindind-
ishreyfíngin, sem er mjög sterk
í Svíþjóð, ráðleggur fólki að
greiða atkvæði móti inngöngu í
Evrópusambandið. Og spurningin
um hvort samningurinn um evr-
ópska efnahagssvæðið, EES,
nægi ekki alveg Svíum heyrist
oft.
Þó samningnum sé tekið sem
staðreynd, þá eru þó enn nokkur
atriði hans ófrágengin, svo sem
aðild Svía að Evrópska myntsam-
bandinu, að stjórnkerfi Evrópu-
sambandsins og hvernig farið
verður með kröfur Svía um opin-
beran aðgang að upplýsingum,
líkt og reglur eru um í Svíþjóð.
Klappað á þingi
Þegar Ulf Dinkelspiel, með sól-
arhringsgamla skeggbrodda eftir
rúmlega tveggja sólarhringa
samningalotu, tilkynnti blaða-
mönnum í Brussel að aðildar-
samningur væri í höfn, voru við-
brögðin fljótlega þau að Svíar
hefðu unnið hálfan sigur. En þeg-
ar hann gekk í þingsalinn í Stokk-
hólmi á miðvikudag risu þing-
menn úr sætum og klöppuðu hon-
um ákaft lof í lófa. Síðan hefur
athyglin beinst að því að hvaða
áhrif samningurinn muni hafa og
hvernig kjósendur muni taka hon-
um.
í Svíþjóð eru þijár mjög áhrifa-
miklar alþýðuhreyfingar; bind-
indishreyfingin, umhverfishreyf-
ingin og friðarhreyfingin. Þrátt
fyrir að Svíar fái að takmarka
innflutning almennings á áfengi,
þá mælir bindindishreyfingin ekki
með inngöngu í Evrópusamband-
ið. í hreyfingunni eru um níutíu
þúsund manns. Meðal umhverfis-
verndarsinna gætir tortryggni á
að Svíar fái að framfylgja ströng-
um umhverfisverndarlögum, eftir
íjögurra ára aðlögunartímann
sem þeir fá áður en þeir þurfa
að fara að Evrópusambands-
ákvæðum. Og friðarhreyfingarn-
ar eru andvígar því að sænsk
öryggismál verði sameiginlegt
viðfangsefni i Evrópusamband-
inu. Innan þessara hreyfinga
verður því vart að sækja stuðning
við inngöngu í sambandið.
Frammámenn í efnahags- og
viðskiptalífinu hafa í fjölmiðlum
lagt áherslu á að eftir aðildar-
' samninginn horfi málin að mörgu
leyti öðruvísi við. Sænsk fyrirtæki
hafi þegar góðan aðgang að evr-
ópskum mörkuðum vegna EES-
samningsins, en í ákveðnum
greinum sé aðild þó til bóta. Ekki
sé þó við því að búast að um
batnandi hag verði að ræða í ein-
um grænum, heldur að erlendar
fjárfestingar muni leita til Sví-
þjóðar, þegar til lengri tíma sé
litið.
Fundir um þjóðaratkvæði
Meðal sænskra stjórnmála-
manna sem styðja aðild að Evr-
ópusambandinu er eindregið lögð
áhersla á að ekki þýði að gera
einstök atriði upp hvert fyrir sig,
heldur beri að líta á að með ágæt-
um inngönguskilyrðum, sem
fengist hafi, komist Svíar nú með
góðum kjörum að háborðinu í
Evrópu, þar sem málum sé ráðið.
Ingvar Carlsson, formaður Jafn-
aðarmannaflokksins, hefur lýst
ánægju með samninginn, en hvet-
ur til að ekki verði flanað að
neinu, heldur verði þjóðarat-
kvæðagreiðslan höfð seint á ár-
inu. Bildt forsætisráðherra vill að
hún verði ekki dregin lengi, hann
vill tryggja að Svíar geti gerst
aðilar í byijun næsta árs. Bildt
mun funda með formönnum
þeirra stjórnmálaflokka, sem eiga
fulltrúa á þingi um það hvenær
atkvæðagreiðslan verði og önnur
framkvæmdaatriði í kjölfar samn-
inganna. Aðeins einn flokkur hef-
ur tekið einróma afstöðu á móti
aðild, en það er Vinstriflokkurinn.