Morgunblaðið - 04.03.1994, Blaðsíða 34

34
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 4. MARZ 1994
Björgvin Sigurðs-
son hrl. - Minning
Fæddur 6. ágúst 1919
Dáinn 22. febrúar 1994
Hinn 22. febrúar sl. andaðist
Björgvin Sigurðsson, hæstaréttar-
lögmaður, fyrrum framkvæmdastjóri
Vinnuveitendasambands Islands, í
Skjóli, umönnunar- og hjúkrunar-
heimili hér í borg. Björgvin var Skag-
firðingur að ætt og uppruna, fæddur
á Veðramóti í Gönguskörðum 6. ág-
úst 1919, en fluttist til Reykjavíkur
með fjölskyldu sinni 1934.
Foreldrar Björgvins voru Sigurður
Á. Bjömsson, hreppstjóri, oddviti og
bóndi á Veðramóti í Skagafirði til
1934, og Sigurbjörg Guðmundsdótt-
ir, húsfreyja hans, ættuð frá Holti í
Svínadal. 1934 fluttu þau hjón ásamt
skylduliði til Reykjavíkur þar sem
Sigurður tók við starfi framfærslu-
fulltrúa. Foreldrar Sigurðar voru
Bjöm Jónsson, hreppstjóri á Heiði í
Gönguskörðum, síðar á Veðramóti,
og Þorbjörg Stefánsdóttir frá Heiði,
Stefánssonar. Bræður frú Þorbjargar
voru sr. Sigurður Stefánsson, prestur
í Vigur, þingskörungur og frægur
mælskumaður, og Stefán Stefáns-
son, skólameistari Gagnfræðaskól-
ans á Akureyri, sem síðar varð
Menntaskólinn á Akureyri. Stefán
var einnig þingskörungur, merkur
vísindamaður og rithöfundur, m.a.
höfundur Flóru íslands. Hann átti
sæti í sambandslaganefndinni
1907-8. Foreldrar frú Sigurbjargar
móður Björgvins voru Guðmundur
bóndi í Holti í Svínadal Þorsteinsson
og kona hans Björg Magnúsdóttir.
Þekktastur systkina frú Sigurbjargar
var Magnús Guðmundsson, dóms-
málaráðherra. Af þessari ættfærslu
sést, að traustir stofnar stóðu að
Björgvin.
Bemskuheimili Björgvins var
mannmargt menningarheimili. Búið
var stórt og gestakomur tíðar. Þar
ríkti í senn glaðværð og röggsemi
húsbænda. Fjölskyldan var samvirk
og samheldin. Bömunum fimm var
haldið fast að námi og störfum. Allt
heimilishald var í föstum skorðum
og sérhlífni átti ekki upp á pallborð-
ið. Hjónin voru samhent í að örva
bömin sín til mennta og lestrar góðra
bóka. Á kvöldvökum settist húsbónd-
inn meðal fólks síns og las fyrir það
jafnt fomar sögur sem nýjar. Þegar
tóm gafst var spilað, sungið og dans-
að. Veðramótsfólk kunni bæði að
vinna og dansa.
Árið 1934, þegar tveir elstu syn-
imir vom farnir til Reykjavíkur til
mennta, Björn í Háskóla Islands, en
Jakob í Menntaskólann í Reykjavík,
þótti Veðramótshjónum ekki undan
því vikist, að yngri börnin þrjú fengju
einnig nauðsynlega aðstöðu til að
mennta sig. Var því ákveðið, til að
halda heimilinu saman, að kaupa
húsið Fjólugötu 23 í Reykjavík og
flytjast þangað. Bjuggu Veðramóts-
hjón þar til æviloka og börn þeirra
meðan þau þurftu á að halda.
Saga eins og ég nú hefi sagt er
vel þekkt frá þessum árum og var
mörgum sveitum blóðtaka og eftirsjá
að atgervisfólki, sem átti m.a. rætur
að rekja til aðstæðna eins og að fram-
an er lýst.
Ég hef reynt að lýsa úr hvaða
jarðvegi Björgvin Sigurðsson var
sprottinn og alltaf birti yfir honum,
þegar hann minntist æsku sinnar á
Veðramóti. Ég kynntist Björgvin
ekki fyrr en í háskóla haustið 1943.
Björgvin, sem varð stúdent 1940,
hafði þá þegar iokið fyrri hluta prófi
í lögfræði og var áhrifamaður í há-
skólapólitík sökum skynsamlegrar
mælsku og glæsimennsku. Hann var
einnig formaður Heimdallar, félags
ungra sjálfstæðismanna 1946-1947.
Það sem okkur varð skrafdrýgst um,
þegar við kynntumst fyrst, voru
stjómmál, sem báðir höfðu brenn-
andi áhuga á.
Frá því Björgvin tók embættispróf
í lögfræði vorið 1946 þar til hann
hringdi til mín, eftir að ég tók emb-
ættispróf í lögfræði vorið 1949 hafði
ég varla séð hann, en nokkrir stórat-
burðir í lífi hans höfðu orðið á þessu
tímabili. Fyrst sá, að 6. júlí 1946,
að nýloknu embættisprófi, kvæntist
hann góðri og glæsilegri konu, Stein-
unni Vilhjálmsdóttur Snædal bónda
á Eiríksstöðum á Jökuldal og Elínar
Maack, húsfreyju hans. A þessu
tímabili hafði hann verið attaché við
sendiráð íslands í London frá hausti
1946 til ársloka 1947 og á London-
tímanum hinn 11. september eignuð-
ust þau hjón fyrra bam sitt, Sigurð.
Og enn hafði dregið til tíðinda í lífs-
hlaupi Björgvins. Þegar hann hringdi
til mín síðast í júní 1949 og bað mig
að koma til viðtals við sig og Eggert
Claessen, hrl., framkvæmdastjóra
Vinnuveitendafélags íslands, var
hann kominn í fast og virðulegt fram-
tíðarstarf. Hafði hinn 26. maí 1948
verið ráðinn fulltrúi Vinnuveitenda-
félags Islands eins og VSI hét þá.
Ekki er að orðlengja, að ég fór í við-
talið við Eggert og Björgvin. Var ég
ráðinn til VSÍ frá 5. júlí 1949 og
starfaði þar síðan alla starfsævi mína
eða til júlíloka 1992. Við Björgvin
t
Móðir mín, tengdamóðir, amma og langamma,
GUÐRÚN SIGURÐARDÓTTIR,
áðurtil heimilis
á Norðurbrún 1,
Reykjavík,
verður jarðsungin frá Vopnafjarðarkirkju á morgun, laugardaginn
5. mars, kl. 14.00.
Hreinn Sveinsson, Jóna Sveinsdóttir,
Sveinn Hreinsson,
Rúnar Hreinsson, Erna Gísladóttir
og barnabarnabörn.
t
Ástkær eiginmaður minn, faðir okkar,
fósturfaðir, sonur, tengdasonur, bróðir
og mágur,
EIRÍKUR GÍSLASON
rafeindavirkjameistari,
Akurholti 14,
Mosfellsbæ,
varð bráðkvaddur þriðjudaginn 1. mars.
Jarðarförin verður auglýst sfðar.
Eygló Haraldsdóttir,
Eiríkur Fannar, Sunna Mjöll,
Sigfus Rúnar, Gísli, Vilborg,
Sævar Órn, Hafþór Már, Rúnar Hrafn,
Vilborg Kristbjörnsdóttir, Gísli Sigurtryggvason,
Guðrún Sigurðardóttir, Haraldur Sigurðsson,
Kristi'n Gi'sladóttir,
Valgeir Gíslason,
Ævar Gi'slason,
Tryggvi Gíslason.
Hannes Kristinsson,
Pálína Sveinsdóttir,
Edda Jóhanna Einarsdóttir,
bárum takmarkalausa virðingu fyrir
húsbónda okkar, Eggert Claessen,
hrl., sem verið hafði framkvæmda-
stjóri Vinnuveitendasambands Is-
lands frá stofnun þess 23. júlí 1934.
Hann var afburðamaður að gáfum
og dug og að verðleikum tvímæla-
laust einna _mest metinn allra lög-
fræðinga á íslandi. Þó að við Björg-
vin störfuðum einvörðungu hjá
Vinnuveitendafélagi íslands leyfði
Eggert, sem rak málflutningsskrif-
stofu, jafnframt því að vera fram-
kvæmdastjóri Vinnuveitendafélags-
ins, okkur Björgvin oft að vera við-
stadda á málflutningsskrifstofu
sinni, þegar hann tók að sér ný
mál. Þessi kennsla og handleiðsla
reyndist okkur sannarlega gott vega-
nesti. Eitt ómetanlegra heilræða Cla-
essens var: „Minnist þess, drengir
mínir, að gagnasöfnun er allt.“ Það
voru heldur engin lausatök á gagna-
söfnun Claessens. Því miður nutum
við leiðsagnar Eggerts Claessens allt
of stutt. Hann andaðist 21. október
1950. Hafði hann reynst okkur
Björgvin frábær húsbóndi, lærimeist-
ari og vinur.
12. febrúar 1951 var Björgvin
Sigurðsson ráðinn framkvæmdastjóri
í stað Eggerts Claessens og hafði í
raun gegnt starfinu frá því Eggert
lést. Margir munu hafa haft hug á
því, en mér er kunnugt, að einhugur
var í framkvæmdanefndinni um
ráðningu Björgvins í þetta vanda-
sama, krefjandi og erfíða starf.
Við ráðningu Björgvins skipuðu
þessir framkvæmdanefnd VÍ: Kjart-
an Thors, formaður, framkvæmda-
stjóri Kveldúlfs hf., Guðmundur Vil-
hjálmsson, varaformaður, forstjóri
Eimskipafélags íslands hf., Benedikt
Gröndal, ritari, forstjóri Vélsmiðj-
unnar Hamars hf., Helgi Bergs, for-
stjóri Sláturfélags Suðurlands og
Hallgrímur Benediktsson, stórkaup-
maður. Þetta var mikið einvalalið.
Þegar samið var við verkalýðsfé-
lög í Reykjavík tóku þessir menn til
skiptis þátt í samningum eftir því
við hvaða stéttarfélög var að semja.
Einnig mættu þá oftast helstu vinnu-
veitendur í viðkomandi starfsgrein.
Yfírhöfuð mætti þó öll framkvæmda-
nefndin, ásamt starfsmönnum, þegar
samið var við Verkamannafélagið
Dagsbrún. Samningar við Dagsbrún
höfðu áhrif á alla aðra kjarasamn-
ing_a í landinu.
Á þessum tímum, ekki síður en
nú, er staða framkvæmdastjóra VSÍ
einhver sú vandasamasta, ábyrgðar-
mesta og erilsamasta, sem fyrir-
fínnst í þjóðfélaginu og fastir starfs-
menn við samningagerð aðeins tveir
þar til 1956. Það sem gerði kleift,
að annast samningagerð á þessu
tímabili, svo að í allgóðu lagi mátti
teljast, var þátttaka atvinnurekenda
sjálfra í allri samningsgerð bæði í
Reykjavík og annars staðar á land-
inu.
í júní 1956 kom Einar Ámason,
lögfræðingur, einnig til starfa fyrir
VSÍ og var það mikill og góður liðs-
auki.
Er tímar liðu efldist svo VSÍ og
tók að sér ijölþættari verkefni fyrir
félagsmenn sína. Starfsfólki fjölgaði
þá að sama skapi.
Björgvin Sigurðsson sat sannar-
lega ekki á neinum friðarstóli. Enda-
lausar áhyggjur og barátta. Verkfall
hér, verkfall þar, samningaumleitan-
ir sólarhringum saman og endalausar
vökur. Ekki dugði þá að „sofa ofurd-
ofa í stofuklofa", ef hugsanlegt var
að leysa verkfall. Björgvin reyndist
vígfímur og hæfíleikaríkur samn-
ingamaður. Hann var óvenjulega
skarpgreindur og átti auðvelt með
að átta sig á og útlista fyrir öðrum
kjama hvers máls. Eftir því, sem
hann starfaði lengur sem fram-
kvæmdastjóri VSí ávann hann sér
meira traust umbjóðenda sinna og
viðsemjenda. Af þessu leystist mörg
vinnudeilan fyrr en orðið hefði, ef
gagnkvæmt traust hefði skort. I tíð
Björgvins sem framkvæmdastjóra
VSÍ var með samningum lagður
grunnur að mörgum þeim lögum,
sem hafa orðið verkalýðsfélögunum
og í raun þjóðinni allra að mestu
gagni. Ber sérstaklega að nefna í
því sambandi samninga um stofnun
Atvinnuleysistryggingasjóðs og
samninga um stofnun lífeyrissjóða
fyrir starfsfólk á almennum vinnu-
markaði.
Eins og þegar hefír verið drepið á
var starf framkvæmdastjóra VSÍ
hreint ekki einskorðað við samninga
um kaup og kjör viðsemjenda og
túlkun samninga. Einnig var um að
ræða málflutning fyrir Félagsdómi
og sívakandi hagsmunagæslu fyrir
atvinnureksturinn varðandi laga-
setningu, sem snerti hann að ein-
hveiju leyti. Einnig komu í hlut fram-
kvæmdastjóra margþætt nefndastörf
og seta í fjölmörgum stjórnum þeirra
stofnana, sem VSÍ á aðild að. Öll
framangreind störf leysti Björgvin
af hendi af þeim dug og kostgæfni,
sem honum var svo ríkulega gefín.
Hann var sæmdur riddarakrossi ís-
lensku fálkaorðunnar 14. desember
1967.
En stund gafst milli stríða. Við
Björgvin urðum fljótlega eftir að
samstarf okkar hófst mjög góðir vin-
ir. Sama mátti segja um húsfreyjur
okkar eftir að þær kynntust. Gagn-
kvæmar heimsóknir voru stundaðar
og oft var glatt á hjalla. Einstaklega
ánægjulegt og lærdómsríkt var að
vera gestur á heimili Steinunnar og
Björgvins ásamt fjölskyldum þeirra.
Ég get ekki stillt mig um að minn-
ast sérstaklega á feður þeirra hjóna
við slík tækifæri. Vilhjálmur var með
eindæmum skemmtinn og snjall frá-
sagnamaður. Það þurfti að vera
meira en lítil fýla í þeim, sem hann
gat ekki komið í sólskinsskap og lát-
ið veltast um af hlátri. Skopskyn
hans og athyglisgáfa var sannarlega
í lagi. Sigurður, faðir Björgvins, var
sérstakur gáfu- og atorkumaður.
Augun skutu gneistum af eldlegum
áhuga, þegar hann ræddi hugðarefni
sín. Honum var ekkert mannlegt
óviðkomandi, hafði ákveðnar skoðan-
ir á öllu milli himins og jarðar og
gerði strangan greinarmun á svörtu
og hvítu. Grátt var ekki að skapi
hans. Hann var einkar fundvís á rök
og rökleysur. Mér fannst hann oftast
ganga með sigur af hólmi í snörpum
orðræðum og þrætum við syni sína,
sem ekki þóttu þó fákænir. Einn
hæstaréttarlögmaður og þrír doktor-
ar, þar af einn heimsfrægur vísinda-
maður.
Þegar allt leikur í lyndi hugsa
fæstir til þess, að sorgir og sjúkdóm-
ar séu á næsta leiti. Því miður reyn-
ist þó oft svo. Sorgin gleymir engum.
Björgvin var framkvæmdastjóri VSI
til ársloka 1972. Síðustu árin hjá
VSI gekk hann ekki heill til skógar.
Endalausar áhyggjur, vökur og
taugaspenna höfðu spillt heilsu þessa
glæsilega gáfumanns. 18. maí 1974
missti hann svo sína góðu og glöðu
eiginkonu og Iífakkeri. Hjónaband
þeirra Steinunnar og Björgvins hafði
verið ástríkt og fagurt. Eftir lát
hennar brast strengur í bijósti og
hann bar aldrei sitt barr eftir lát
hennar.
Fyrir um fimmtán árum fékk
Björgvin hjartaáfall, en náði sér all-
vel aftur. Ánnað áfall fyrir sjö árum
fór svo algerlega með heilsu hans
og átti hann því í löngu og erfiðu
sjúkdómsstríði. Þegar vinir og ætt-
ingjar heimsóttu hann var hann þó
jafnan með gleðibragði. Mér er kunn-
ugt, að böm Björgvins voru óþreyt-
andi að leita þess, sem þau töldu að
helst gæti glatt hann. Væri vel, að
sem flest börn sýndu foreldrum sín-
um svo nærfærna hlýju og um-
hyggju, er þeir þurfa þess með.
Börn Steinunnar og Björgvins eru:
Sigurður tannlæknir, kvæntur Sigur-
björgu Björgvinsdóttur og eiga þau
tvær dætur og einn son, og Elín
Bergljót, meinatæknir og húsfreyja,
gift Ragnari Guðmundssyni, kerfis-
fræðingi, og eiga þau einnig einn son
og tvær dætur.
Eftirlifandi systkini Björgvins eru:
Dr. Jakob, fiskifræðingur, kvæntur
Katrínu Sívertsen, dr. Magnús Z.,
hagfræðingur, kvæntur Nadezdu
Sigurðsson, og Guðrún Björg, ekkja
eftir Sigurð Benediktsson, forstjóra
Osta- og smjörsölunnar. Dr. Björn,
læknir á Keldum, bróðir Björgvins,
lést 1959. Ekkja eftir hann er Una
Jóhannesdóttir.
Með Björgvin Sigurðssyni er fall-
inn í valinn drenglyndur og glæsileg-
ur hæfileikamaður, sem gegndi
vandasömu hlutverki með reisn. Með
starfi sínu í rúm 20 ár sem fram-
kvæmdastjóri Vinnuveitendasam-
bands Islands hafði hann víðtæk
t
Elskuleg systir okkar,
SIGRÍÐUR TRYGGVADÓTTIR,
lést á Kópavogshæli þriðjudaginn 1. mars.
Elín Tryggvadóttir,
Anna T ryggvadóttir,
Ragnheiður T ryggvadóttir.
t
Móðursystir mín,
INGIBJÖRG JÓSEFSDÓTTIR
frá Strandhöfn,
Vopnafirði,
andaðist á hjúkrunarheimilinu Skjóli 1. mars.
Fyrir hönd systkinabama,
Ingibjörg Stefánsdóttir.
ERFIDRYKWURl
sími 689509
V j
+
Eiginkona min,
FRÍÐAG. BJARNHÉÐINS,
Túngötu 40,
Reykjavík,
lést á hjúkrunarheimili Hvitabandsins þann 19. febrúar sl.
Útförin hefur farið fram í kyrrþey.
Innilegt þakklæti til starfsfólks Hvítabandsins.
Tómas B. Jónsson.