Morgunblaðið - 14.05.1994, Blaðsíða 26

26 LAUGARDAGUR 14. MAÍ 1994
MORGUNBLAÐIÐ
AÐSENDAR GREINAR
Biskup tíl
Árósa og
Rómar
BISKUP íslands, herra Ólafur
Skúlason, verður meðal vígslu-
votta í dómkirkjunni í Árósum á
morgun, sunnudaginn 15. maí,
en þann dag verður nýr biskup
vígður í kirkjunni.
Nýi biskupinn heitir séra Kjeld
Holm og tekur við af Kristiansen
biskup, sem hingað hefur komið
oftar en einu sinni og er mikill
íslandsvinur, eins og segir í
fréttatilkynningu frá Biskups-
stofu.
Að athöfninni lokinni heldur
biskup íslands til Rómar ásamt
konu sinni frú Ebbu Sigurðar-
dóttur. Sækir hann heim fyrir-
menn í Vatikaninu. Samkvæmt
upplýsingum frá biskupsstofu er
nokkuð síðan biskup þáði boð frá
Páíagarði. Ekki er vitað hvort
páfi geti haldið áætlun um að
taka á móti biskupshjónunum
en búið er að skipuleggja fundi
með ýmsum úr kúríunni.
Nýr prófastur í
Reykjavík
Ragnar Fjal-
ar skipaður
BISKUP ís-
lands hefur
sett séra
Ragnar Fjalar
Lárusson í
embætti próf-
asts í Reykja-
víkurpróf-
astsdæmi
vestra í stað séra Jóns Dalbú
Hróbjartssonar sem hefur horfíð
til preststarfa til Gautaborgar í
Svíþjóð.
Ragnar Fjalar er fæddur 15.
júní 1927. Hann iauk embættis-
prófi í guðfræði frá Háskóla ís-
lands 1952. Að loknu prófi
gegndi hann prestsstörfum í
Hofsósprestakalli í Skagafirði til
1958. Hann var sóknarprestur á
Siglufirði frá 1958-1968. Síðan
1968 hefur hann verið prestur í
Hallgrímskirkju. Eiginkona
Ragnars Fjalars er Herdís
Helgadóttir. Þau eiga sex börn.
Ragnar Fjalar
Vort líf, vort líf, Jón Pálsson,
er líkt og nóta fölsk
ALDREI ATTI ég
von á því að ég mundi
þykjast skilja skáldskap
betur en Helgi Hálfdan-
arson, sá maður sem
með mestum ágætum
hefur túlkað fyrir okkur
landa sína mörg stór-
virki heimsbókmennt-
anna. En nú er sú stund
upp runnin, og mér hef-
ur orðið svo mikið um
þetta að ég get ekki
orða bundist.
Þetta tekur raunar
aðeins til eins kvæðis,
þess sem Steinn Stein-
arr x>rti og kallaði „Til
minningar um mis-
heppnaðan tónsnilling". Þetta ljóð
hefur farið svo mjög fyrir brjóstið á
Helga, að hann hefur skrifað um það
þijár greinar í Morgunblaðið, vill láta
banna flutning þess í útvarp, og þá
að sjálfsögðu einnig lagsins sem Jór-
unn Viðar hefur gert við ljóðið. Þau
andsvör sem fyrri greinar Helga
vöktu hafa engin áhrif haft á skoðun
hans á málinu eins og sjá má á síð-
ustu grein hans (Mbl. 11. maí 1994).
Þess vegna finnst mér skylda mín
að leggja hér fáein orð í belg, þótt
vonlítið sé að þau fái hér nokkru um
þokað.
Kvæðið sem hér um ræðir birtist
í þriðju ljóðabók Steins, ,,Spor í
sandi“, sem kom út 1940. Á næstu
árum þar á undan kynntist ég Steini
nokkuð vel. Við vorum báðir aðkomu-
menn í höfuðborginni og „áttum
kannske erfitt og athvörf miður hlý“,
eins og segir í kvæðinu. Þó með einni
undantekningu. Uppi á háalofti í
húsi einu við Ingólfsstræti bjuggu
þijár prestsdætur að norðan, Ásthild-
ur Björnsdóttir bekkjarsystir mín úr
Menntaskólanum á Akureyri sem síð-
ar varð kona Steins og systur henn-
ar. íbúð þeirra kölluðum við „Skjól-
ið“. Þar var hlýtt athvarf og þangað
komu oft fáeinir bekkjarbræður Ast-
hildar. Og þar kynntist ég Steini,
ekki aðeins skáldinu sem einatt faldi
viðkvæmni sína og sársauka bak við
nokkuð kaldranalegt orðalag, heldur
einnig manninum ógrímuklæddum,
því að þannig ræddust menn stund-
um við í Skjólinu. Það var langt frá
því að skáldskapur Steins nyti al-
mennrar viðurkenningar á þessum
tíma, og víst fannst honum hann
vanmetinn þótt ekki viki hann að því
Jón Þórarinsson
GLOEY HF.
ÁRNIÚLA19, RVK. SÍNII91-681620.

ÞRAÐLAUS KALLTÆKI
Tækjunum er stungið í samband við 220 volt,
engin snúra á milli.
Hentugt milli bæjar og útihúss
eða íbúðar og bílskúrs.
Kr. 5.995,- parið.
í ljóði nema í hálfkær-
ingi.
Margnefnt kvæði hef
ég þekkt og kunnað í
nærri hálfan sjötta ára-
tug, og það hefur aldrei
hvarflað að mér að í því
sé verið að hæðast að
eða gera lítið úr Jóni
Pálssyni frá Hlíð og
sorglegum örlögum
hans. I mínum huga er
enginn efi á því að
Steinn leit á Jón sem
þjáningarbróður sinn ef
ekki jafningja. Ekki
þekkti ég Jón Pálsson
en eftir því sem honum
var lýst, get ég ekki
ímyndað mér að hann hafi gert nokk-
uð það á hluta Steins að Steini hafi
fundist hann þurfa að ná sér niðri á
honum nýlátnum með „nöpru háð-
kvæði“. Miklu fremur hefur mér
fundist Jón vera í kvæðinu eins kon-
ar fulltrúi eða samnefnari þeirra
mörgu gáfumanna íslenskra sem
vegna fátæktar og tómlætis landa
sinna fengu aldrei notið gáfna sinna
og hæfileika. Að breyttu breytanda
hefði kvæðið jafnvel eins getað verið
ort um Stein sjálfan. Enda kveður
einatt við svipaðan tón í þeim kvæð-
um hans þar sem_ talað er í fyrstu
persónu eintölu. I næsta kvæði á
undan þessu í sömu bók stendur
þetta:
Nú baðar jörð í blóði
og barist er af móði,
og þessu litla Ijóði
mun lítil áheym veitt.
Og þótt ég eitthvað yrki
um Englendinga og Tyrki,
má telja víst það virki
sem verra en ekki neitt.
(Hugleiðingar um nýja heimsstyijöld)
Og í öðru kvæði síðar í sömu bók:
Víst er ég vesæll piltur
af vondum heimi spilltur,
og þankinn fleytifylltur
af flestri sorg og neyð.
Um þessar götur gekk ég
og greiða lítinn fékk ég,
af sulti ei saman hékk ég,
og svona er margra ieið.
Svo kvað ég fáein kvæði
af krafti og hagleik bæði
um allt hið blinda æði,
sem elur jarðlíf vort.
En ei var allt með felldu,
þótt eitthvað gott þeir teldu,
þeir helft þess stolna héldu,
en hitt var vitlaust ort.
(Chaplinsvísan, model 1939)
Jafnvel og hjá slíkum
höfuðsnillingi og Helgi
Hálfdanarson er, segir
Jón Þórarinsson, getur
fölsk nóta laumast inn
í lagið.
Það er ekki mikill munur á þeirri
hugsun sem hér kemur fram og t.d.
þessum vísuorðum úr fyrstnefnda
kvæðinu:
Og margt var misjafnt talið
við meðferðina og valið.
Og enginn sá neitt annað
en aðeins vora sök,
eða
vor list var lítils metin,
og launin eftir því.
Ég á í fórum mínum gamalt upp-
kast að lagi við kvæðið um Jón Páls-
son. Það var miklu glannalegra og
raunar líka háðslegra en hið fallega
lag Jórunnar Viðar. Meðal annars
var þar í undirspili tilvitnun í „La
Campanella", og þar mun hafa átt
að hljóma „nóta fölsk", kannske fleiri
en ein. Þetta fannst mér í upphafi
nokkuð „skondið“, en við nánari at-
hugun þótti mér það bijóta í bág við
þann skilning á kvæðinu sem ég tel
réttan og hef reynt að gera svolitla
grein fyrir í þessum línum. Uppkast-
ið hafnaði því í gömlu kistunni hans
langa-langafa míns.
Enginn efast um að Helgi Hálf-
danarson er bæði „expert og virtúós"
á sínu sviði og í bijósti hans slær
„eitt hjarta músíkalskt", en fyrr-
nefndar greinar hans sýnast mér
bera vitni um að jafnvel hjá slíkum
höfuðsnillingum getur „nóta fölsk ...
laumast inn í lagið“.
Höfundur er tónskáld.
Hver hefur eldd efni
á að kaupa Alfinn?
UM næstu helgi mun
sölufólk frá SÁA bjóða
landsmönnum að kaupa
Álfinn. Þetta er árleg
íjáröflun SÁÁ og í þetta
sinn verður ágóðanum
varið til að byggja upp
forvarnarstarf í þágu
pnga fólksins.
Áfengisnotkun ungl-
inga er komin á hættu-
lega braut og það er
mikil þörf að snúa þess-
ari þróun við. Við get-
um einfaldlega ekki
sætt okkur við það að
sjá 12, 13 og 14 ára
Guðmundur J.
Guðmundsson
Takmarkið er að stöðva
áfengisneyslu unglinga
með öllu, segir Guð-
mundur J. Guðmunds-
son, enda eigi hún eng-
an rétt á sér.
börn skemma mikil-
vægan þroskaferil sinn
vegna áfengis- og
vímuefnanotkunar.
SÁÁ telur að efla
þurfi þekkingu/oreldra
um þessi mál. Á heimil-
inu er öflugasta vörnin
gegn vágéstinum. SÁÁ
mun hafa samvinnu við
fjölda annarra aðila í
þessu forvarnarátaki.
Takmarkið er að
stöðva áfengisneyslu
unglinga með öllu, því
hún á engan rétt á sér.
Við höfum ekki efni
á að loka augunum fyr-
ir aukinni áfengis- og vímuefna-
notkun unglinganna okkar. Þess
vegna höfum við ekki efni á að slá
hendinni á móti Álfinum um næstu
helgi.
Kaupum Álfinn fyrir unga fólkið.
Höfundur er formaður
Verkamannafélagsins
Dagsbrúnar.
Uppnám á Alþingi
UPPNÁM í óperunni hét mynd
með frægum gamanleikurum kvik-
myndasögunnar, Marxbræðrum.
Nokkrar kynslóðir hafa hlegið dátt
að ringulreiðinni í óperunni sem
Marxbræður settu gjörsamlega úr
skorðum en fáir sennilega skilið
söguþráðinn, enda stóð það aldrei
til.
Uppnámið á Alþingi íslendinga,
sem Ólafur Ragnar Grímsson og
marxistabræður hans þar stóðu
fyrir sl. mánudagskvöld, minnir á
Uppnámið í óperunni en er því
miður ekki eins skemmtilegt, enda
gert í alvöru. Aldrei þessu vant
voru þingmenn í óða önn að setja
þjóðinni lög á lög ofan og róinn
var lífróður dag og nótt svo dýr-
mætur var tíminn. En hvað gerð-
ist? Miður sín af reiði lýstu marx-
istabræður allt í einu yfir endalok-
um lýðræðisins, hættu löggjafar-
Enginn ansar því, að
þúsund ára gamalt
Alþingi hafi allt í einu
orðið óstarfhæft, segir
Magnús Óskarsson,
af því að einhver þing-
maður hvarf af sjón-
varpsrásinni Sýn
í kortér.
starfinu og hlupu í geðshræringu
heim að sofa, eins og það er nú
auðvelt í slíku ástandi.
Uppnám marxistabræðra á Al-
þingi er álíka gott að 'skilja og
uppnám Marxbræðra í óperunni.
Enginn ansar því að þúsund ára
gamalt Alþingi hafi allt í einu orð-
ið óstarfhæft af þvi að einhver
þingmaður hvarf af sjónvarpsrá-
sinni Sýn í kortér. Auk þess var
ræðustóllinn kominn á skjáinn aft-
ur ef einhver vildi tala úr honum.
Ætli það sé meira en 'h hluti
þjóðarinnar sem horft getur á þing-
menn á sjónvarpsrásinni Sýn, ef
hann hefur lyst á því. Ef sá hluti
þessa þriðja hluta, sem horfði á
þingmenn á mánudagskvöldið,
mátti ekki missa kortér úr án þess
að Alþingi lamaðist má spyrja hvort
leyfilegt sé að setja þjóðinni lög sem
2/s hlutar hennar eiga engan kost
á að sjá rædd á Sýnarskjánum.
Höfundur er borgarlögmaður
Reykja víkurborgar.