Morgunblaðið - 14.05.1994, Blaðsíða 31

Morgunblaðið - 14.05.1994, Blaðsíða 31
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 14. MAÍ 1994 31 _____________________________________________________ . » AÐSENDAR GREIIMAR Á UNDANFÖRNUM árum hefur Háskóli íslands, auk margra ríkis- stofnana, þurft að bregðast harka- lega við vegna þrenginga í efna- hagslífinu. Hvernig á Háskólinn að bregðast við þeim niðurskurði sem hann stendur frammi fyrir? Á hann að reyna til hins ýtrasta að halda sér heilum og óskiptum með því að iáta niðurskurð koma jafnt niður á öllum deildum og skorum, jafnvel þótt jaðri við að þær verði óstarf- hæfar? Er á hinn bóginn rétt af honum að leggja til lokun heilla náms- brauta, ef sýnt þykir að eðlilegt skólastarf geti ekki haldið áfram með boðuðum fjárframlögum? Er stjórnsýsla hans þá ef til vill ófær um að taka af skarið með þeim hætti? Þetta eru spurningar sem marg- ir velunnarar, starfsmenn og nem- endur Háskólans spyrja sig nú. Undirritaður hefur svör við nokkr- um þeirra. Frumkvæði að harkalegum aðgerðum Háskólinn á að hafa frumkvæði að svo harkalegum aðgerðum ef þær teljast nauðsynlegar, af eftir- töldum ástæðum: 1 Vegna þess að Háskólinn vill, eins og akademískri stofnun sæmir, vera sjálfstæð stofnun, sem tekur ákvarðanir um eigin framtíð. 2 Vegna þess að yfirvöld vilja, að eigin sögn, að Háskólinn sé sjálf- stæð stofnun, og er þvi ekki að vænta frumkvæðis úr þeirri átt. 3 Vegna hins pólitíska veruleika. Það er þægilegast fyrir stjórn- völd að niðurskurður haldi áfram að leggjast flatur á allan skól- ann, því það vekur minnsta at- hygíi (þar til allt hrynur á endan- um, en þá verður kjörtímabilinu hvort eð er lokið). Við upphaf ársins 1994 er það mat margra (og þar á með- al undirritaðs) að Há- skólanum sé sniðinn svo þröngur stakkur fjárhagslega að hann geti ekki lengur sinnt hinu lögboðna starfi sínu svo boðlegt megi teljast. Allar deildir og skorir Háskólans beij- ast nú svo í bökkum, að það telst orðið til tíðinda ef starfsemi einhverrar námsbraut- ar hefur ekki beðið stórtjón af. Það er orðið tímabært að leggja niður- skurðarhnífinn til hliðar og taka upp öxina og gangast undir aflim- un. Slíkt sár sem hún veitir má búa um, en þúsund skeinur munu óumf- lýjanlega draga sjúklinginn til dauða. Lokun námsbrauta Sumir kjósa að halda í vonina um að betri tíð sé í vændum og að rétt væri að reyna að þrauka án þess að grípa til limlestinga. Ekki er þó hægt að segja að mörg teikn séu á lofti um bættari af- komu. Það sem er hins vegar dag- ljóst er að Háskólanum er smám saman að blæða út og nauðsynlegt er að bregðast strax við því. Ef beðið er enn um sinn eftir góðæri sem aldrei kemur, er ekkert lík- legra en að skólinn hefði þá beðið svo mikið tjón á sál og líkama að það yrði seinbætt við þær aðstæður sem við þekkjum. Annað atriði sem ekki er lítil- vægt í þessu sambandi, er sú at- hygli sem það myndi vekja ef Há- skólinn boðaði lokun námsbrauta. Það myndi opna augu al- mennings fyrir því ófremdarástandi sem ríkir innan skólans. Þetta ástand er alger- lega óásættanlegt fyr- ir Háskólann og því er það eðlileg nauðvörn fyrir hann að leggja til lokun einnar eða fleiri námsbrauta, svo hinar geti lifað af. í því sam- bandi má sérstaklega nefna tannlæknadeild. Slik ákvörðun myndi neyða stjómmálamenn og þjóðina alla til að svara þeirri spurningu, hvort vilji sé fyrir því að kosta því til sem þarf til að reka háskóla á íslandi. Er Háskólaráð vanhæft? Við allar þessar vangaveltur vakna spurningar um það hvort Háskóli Islands sé yfirleitt fær um að gera það að tillögu sinni að loka t.d. einni skor. Gæti Háskólaráð, sem er æðsta valdastofnun Háskól- ans, komist að samkomulagi um það eins og það er samansett í dag en þar sitja rektor, rn'u deildarfor- setar, tveir fulltrúar háskólakenn- ara og íjórir fulltrúar stúdenta? Slík samþykkt fæli í sér að einni deild (sem á einn fulltrúa í ráðinu) væri gert að taka á sig verulegt tjón, meðan aðrar deildir slyppu að mestu óskertar. Þetta verður að skoða í því ljósi að deildarforset- ar eru einfaldlega valdir úr hópi prófessora í viðkomandi deild, m.ö.o. úr hópi manna sem hafa akademíska forfrömun sér til ágæt- is, en ekki stjórnunarlega. Að mati undirritaðs er til of mikils ætlast af slíkum mönnum að taka jafn Þetta ástand er alger- lega óásættanlegt fyrir Háskólann, segir Einar Gunnar Guðmunds- son, og því er það eðli- leg nauðvöm fyrir hann að leggja til lokun einn- ar eða fleiri náms- brauta, svo hinar geti lifað af. afdrifaríkar ákvarðanir og hér hef- ur verið lýst, ákvarðanir sem geta jafnvel varðað líf eða dauða Há- skóla íslands sem akademískrar menntastofnunar. (Á eftir þessu kemur síðan spurningin um hæfni fjögurra pólitískt kjörinna fulltrúa stúdenta til að eiga þátt í slíkri ákvörðun, en hún verður ekki rædd að sinni.) Það er álit undirritaðs að Háskól- anum sé ófært að halda uppi því starfi sem honum er ætlað á núver- andi fjárveitingum. Ef meiri pen- ingar fást ekki úr einhverri átt er því eina úrræðið að hætta algerlega eða að mestu rekstri einhverra námsbrauta hans. Þar eð frum- kvæðis til slíks er ekki að vænta frá stjórnvöldum, fellur það í hlut Háskólans að brydda upp á því. Þegar svo erfitt úrlausnarefni stendur fyrir dyrum, er nauðsyn- legt að endurskoða gagngert sam- setningu og starfssvið Háskólar- áðs. Menntastefna dregur ráðherra til ábyrgðar Hvernig mætti breyta til hins betra? Til að koma í veg fyrir frek- ari pólitíska hentistefnu af hálfu hins opinbera, er nauðsynlegt fyrir Háskólann að móta sér mennta- stefnu, stefnu sem yrði framfylgt. Það er óviðunandi að menntamála- ráðherra geti með einu pennastriki hindrað eðlilega námsframvindu stúdenta, þegar honum er gert að spara í sínu ráðuneyti. „Það er undir skólanum komið hvernig hann útdeilir því fjármagni sem hann fær,“ segir ráðherra. Þar með firrir hann sig allri ábyrgð. Ef menntastefna væri fyrir hendi. þyrfti ráðherra að taka ákvörðun sem krefðist þess að stefnunni yrði framfylgt eða ekki og hann þannig persónulega dreginn til ábyrgðar; með því að skera niður svo og svo mikið, væri hann beinlínis að koma í veg fyrir að tiltekið nám yrði kennt. Fjármál í hendur stjórnar en ekki Háskólaráðs Mótun menntastefnu á að vera í verkahring Háskólaráðs auk þess að fást við málefni af akademísk- um toga (mótun rannsókna- og vísindastefnu, samningar við er- lenda háskóla, o.s.frv.). Hver sér þá um fjárhagslegu hliðina? Eðli- legast væri að mynduð_yrði fram- kvæmdastjórn Háskóla Islands þar sem sætu 3-5 manns. Þar ættu sæti rektor auk óháðra háskóla- genginna einstaklinga, þ.e.a.s. ein- staklinga sem ekki hafa hagsmuna að gæta innan skólans. Hlutverk stjórnarinnar, eins og í öllum fyrir- tækjum, væri að taka ákvarðanir sem tengjast fjármálum, deila út fjármagni til deilda, gera lang- tímafjárhagsáætlanir í samræmi við menntastefnu Háskólaráðs, o.s.frv. í dag eru fjárhagsáætlanir Háskóla íslands gerðar til eins árs í senn og bitnar það óneitanlega á starfsemi hans þegar til lengri tíma er litið! Hvaða 1.600 milljóna króna fyrirtæki í heiminum myndi stand- ast það lengi að gera fjárhagsáætl- anir til eins árs hveiju sinni? Eins og ljóst má vera þýðir ekki að sitja. á bleiku skýi og hugsa um þjóðskóla þegar Háskóla Islands er úhlutað íjánnagni árlega sem nemur tæplega tveimur þyrlum. Meðal þjóða sem hyggja á framfar- ir og framsókn í atvinnulífi þættu slík framlög hæfileg til að reka félagsmálaskrifstofu. Háskólayfir- völd verða hreinlega að vakna til lífsins, skynja raunveruleikann og setja niður fótinn. Höfundur er líffræðinemi og Stúdentaráðsliði. Óþolandi ráðaleysi háskólayfirvalda Einar Gunnar Guðmundsson Skíðadeild KR 60 ára HRESSIR KR-ingar á æfingu. í ÁR eru liðin 60 ár frá stofnun Skíðadeildar KR Upphafið má rekja til stofnunar ferðanefndar undir forystu Björns Þórðarsonar. Aðrir í nefndinni voru Gísli Halldórsson, Kjartan Gíslason, Ólafur Guðmundsson, Ragnheiður Ólafsdóttir, Ásta Benjamínsson og Laufey Halldórsdóttir. Nefndin hafði á sinni könnu skipulagningu göngu- og skíðaferða á fjöll í ná- grenni Reykjavíkur. Það leið ekki á löngu þar til KR-ingar komust að því að gott skíðasvæði væri í Skálafelli í Kjalar- neshreppi, enda var þar iðulega góður snjór og veðursæld mikil. Fyrsti skáli félagsins var reistur í Skálafelli og tekinn í notkun árið 1936. Forystumenn við byggingu hans voru þeir Stefán Gíslason, Björn Þórðarson, Gísli Halldórsson og Magnús Ingimundarson. Skálinn var í 576 m hæð yfir sjávarmáli, og var staðsettur austan megin í ijallinu, ekki langt frá þeim stað þar sem nú er þjónustumiðstöð og aðalskíðasvæðið í fjallinu. Á þessum tíma voru vegir ekki lagðir upp fjallið, þannig að bygg- ingarefnið þurfti að bera á bakinu frá Þingvallaveginum, sem er um 4 km vegalengd. Með tilkomu skálans efldist skíðadeildin mjög og var skálinn stækkaður tvisvar sinnum, fyrst árið 1938 og síðan árið 1946. Eftir þessar stækkanir var flatar- mál skálans orðið 135 fm, auk 80 fm í risi. Þessu til viðbótar var ráðist í byggingu 100 fm skála á Hellis- heiði. Haraldur Björnsson, ötull fé- lagi deildarinnar, átti heiðurinn að þvi að koma raflýsingu í þennan skála, sem var bylting á þeim tíma. Að auki var brekkan við skálann raflýst með 5 ljósastaurum, en það mun hafa verið fyrsta skíðabrekkan sem var upplýst hér á landi. Skíðaskálinn á Hellisheiði brann árið 1953 og hús félagsins í Skála- felli tveimur árum síðar. Fljótlega eftir að þessir skálar KR-inga voru horfnir af sjónarsvið- inu höfðu þeir Georg Lúðvíksson og Þórir Jónsson forgöngu um að byggja nýjan skála og koma í gagn- ið nýju skíðasvæði í Skálafelli. Nýr skáli var reistur við Beinagil og var hann vígður 1. mars 1959. Það eru því rétt 35 ár um þessar mundir frá því að skáli félagsins, sem enn gegnir hlutverki sínu dyggilega, var tekinn í notkun. KR-ingar reistu toglyftu í Skála- felli árið 1961, skammt frá skála félagsins. Þetta mun vera fyrsta varaniega skíðalyfta landsins. Lyft- an er enn á staðnum, og þjónar nú hlutverki á æfingum félagsmanna í Skálafelli. Gengur hún daglega undir heitinu 1-lyftan KR-inga á meðal. Á 7. og 8. áratugnum var mikill uppgangur í starfsemi Skíðadeildar KR, sér í lagi hvað varðar uppbygg- ingu mannvirkja. Samtals voru 6 lyftur reistar á árunum 1964-1979, vítt og breitt um fjallið. Þessi upp- bygging náði síðan hámarki með byggingu stólalyftu, sem tekin var í notkun árið 1982. Bygging þessar- ar lyftu markaði þáttaskil í upp- byggingu skíðasvæðisins, en hún Skíðadeild KR er 60 ára og Guðjón Ólafsson formaður hennar segir félagið hafa átt marga afreksmenn í skíða- íþróttinni. er um 1.200 metrar á lengd og flyt- ur um 1.200 manns á klst. Á þess- um árum rak skíðadeild KR skíða- svæðið í Skálafelli sem almennings- skíðasvæði, jafnframt því að íþróttastarfið var stundað af kappi. Deildin eignaðist einnig og rak snjó- troðara á svæðinu, sem var orðið nauðsynlegt sökum stærðar svæðis- ins og vegna þeirra krafna sem al- menningur gerði til skíðasvæða. Rekstur skíðasvæðisins reyndist Skíðadeild KR þungurí skauti og var að miklu leyti byggður á ómældri sjálfboðaliðavinnu félags- manna. Sökum samkeppni við önn- ur skíðasvæði á höfuðborgarsvæð- inu, og þeirrar staðreyndar að reksturinn þar var niðurgreiddur af opinberum aðilum, reyndist ómögulegt að halda rekstrinum áfram. Það varð því úr að Reykjg,- víkurborg keypti mannvirki Skíða- deildarinnar árið 1989, að frátöld: um skála félagsins og 1-lyftunni. í dag er skíðasvæðið í Skálafelli eitt hið besta á landinu og áframhald- andi uppbygging er ráðgerð. Tilurð þessa skíðasvæðis má alfarið þakka þeim framsýnu KR-ingum sem létu ekkert aftra sér við uppbygginguna á sínum tíma og getur félagið verið stolt af að hafa staðið að uppbygg- ingu þessa glæsilega skíðasvæðis. ! Skíðadeild KR hefur frá upphafi átt stóran hóp afreksmanna í skíða- íþróttinni. íþróttastarf í deildinni stendur með miklum blóma og stunda nú um 70-80 börn og ungl- ingar æfíngar og keppni fyrir höndu deildarinnar. Starfið fer fram í Skálafelli, en einnig eru stundaðar æfingar annars staðar eftir atvik- um, eins og t.a.m. þrekæfingar. Farnar eru æfingaferðir til Austur- ríkis reglulega og hefur undanfarin ár verið farið annað hvert ár. í síð- ustu ferð var dvalið í Zell am See í tvær vikur og tóku samtals 28 unglingar þátt í þeirri ferð, auk fararstjóra og þriggja þjálfara. Ferðir sem þessar virka sem vítam- ínssprauta á iðkendurna og hafa iðulega heppnast með ágætum. Þegar er hafínn undirbúningur að næstu ferð, sem farin verður í lok ársins. Um þessar mundir starfa 5 þjálfarar hjá deildinni og eru iðk- endur á aldrinum 6-20 ára. Félagslíf er einnig með miklum blóma í deildinni. Eldri félagar eru boðnir og búnir að leggja hönd á plóg í hinum ýmsu verkefnum sem til falla, sem og foreldrar þeirra barna sem stunda æfíngar hjá deild- inni. Mikil vinna er í Skálafelli,-. bæði við viðhald skálans, við lyft- umar sem- og í brekkunum. Þá er einnig mikið starf við skíðamót deildarinnar, sem haldin eru i fjall- inu. Aðstaða til mótahalds er prýði- leg og hefur félagið yfir að ráða fullkomnum tímatökubúnaði. Höfundur, Guðjón Ólnfsson, er formaður Skíðadeildar KR.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.