Morgunblaðið - 19.06.1994, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 19. JÚNÍ 1994 13
Vil/lr þú endingu og gæði
velur þú SIEMEIUS
SIEMENS
TRYGGÐU ÞÉR
FYRSTA,
ANNAÐ
eða ÞRIÐJA
SÆTIÐ!
Við bjóðum þessi frábæru Siemens
sjónvarps- og myndbandstæki
á sérstöku tilboðsverði í tilefni
af knattspyrnuviðburði ársins
- í beinni útsendingu.
HM1994USA
FS 268MB
„BLACK-LINE SUPER"
myndlampi
• 28" skjár
• íslenskt textavarp
• Víðómur („Nicam stereo")
• 2 x 20 W hljóðmagnari
»♦#

Viiurttnndur tilutðé é itltnd. é Wortd Cup USA »4 tftgónju
miAurn og furftum ur ÍMC-Rttvit. t.JI-641522 efta 96-12999
„Munið
okkarðsmenn
okkarumiand
al/tf
FC 212R6
21M skjár • Mónó
1 fslenskt textavarp
Aðgerðir sýndar á skjá
Fjölþætt sjálfleitarkerfi
Pað er engin ástæða til að missa
af einum einasta leik. Hér eru tvö
hágæða Siemens myndbandstæki
á mjög góðu verði.
1) FM 722Q6: 36.955,- stgr.
2) FM 724Q6: 49.755,- stgr.
FC 202K6
14" skjár • Mónó
Aðgerðir sýndar á skjá
Fjölþætt sjálfleitarkerfi
SMITH &
NORLAND
NÓATÚNI 4 • SÍMI 628300
LÝÐVELPIÐ ÍSLANP 50ÁRA
í þeim verkum öllum birtist reisn
þessarar fámennu þjóðar. Þau
sýndu vilja hennar til að standa á
eigin fótum og jafnframt að hún
byggi yfir nægjanlegu afli til að
snúa sjálf sínu hamingjuhjóli. Þess-
ar þúsundir, þessar sjálfstæðishetj-
ur eiga það skilið að við hugsum
til þeirra í dag. Þar fór ekki nafn-
laus skari, sem engin minnist. Þvert
á móti. Þetta voru heilsteyptir ein-
staklingar, sem vildu þjóð sinni vel
og unnu framtíð hennar mikið. Þið,
sem eruð hér á Þingvöllum í dag,
eða fagnið þjóðhátíð annars staðar,
þekkið þetta fólk - foreldra ykkar
og þeirra foreldra, afa þeirra og
ömmur. Þetta var fólkið, sem vildi
Islandi allt og missti aldrei trúna á
landið. Og landið:
Það beið sinnar þjóðar, og hingað var ferð-
inni heitið.
Þinn hamingjudraumur tók svipmót af land-
inu bjarta,
sem gerðist þín ættjörð og lagði þér ljóð sín
á tungu.
Ó, lát ekki rödd hennar farast í æskunnar
hjarta.
Það spyr engin saga, það forvitnast aldrei
nein framtíð
um fólk, sem er ætt sinni horfið og reisn
sinni glatar.
Því land þitt er einnig þín örlagaborg og
þitt vígi
og einungis þangað um sál þína hamingjan
ratar.
Við hugsum einnig í dag til gömlu
herraþjóðarinnar og allar væringar
eru gleymdar, eða geymdar sem
hluti af sögu beggja þjóða, sögu
sem aðeins verður lesin og skýrð
af sanngirni, ef litið er til sjónar-
miða beggja og tíðarandans. Og nú
er gamla herraþjóðin í fremstu röð
vinaþjóða, og við íslendingar höfum
bæði efni og ástæðu til að viður-
kenna, að til hennar höfum við
margt gott sótt, að fornu og nýju.
Akvörðun Danmerkur um að skila
sinni gömlu nýlendu handritunum,
þjóðargersemum hennar, er einstök
um alla veröld, og verður í minni
höfð meðan bæði löndin eru byggð.
Við höfum einnig gildar ástæður
til að þakka öðrum þjóðum norræn-
um fyrir samstarf og vináttu sem
okkur hefur verið ómetanleg og þá
virðingu sem þjóðhöfðingjar þeirra
sýna okkur íslendingum með nær-
veru sinni. Sérstökum fulltrúum
annara þjóða, sem hér eru staddir
eni færðar þakkir fyrir velvilja
þeirra og vinsemd.
Það var löngum haft á orði að
ísland lægi á mörkum hins byggi-
lega heims. Og ekki er loku fyrir
það skotið, að einangrun landsins
hafi í senn verið þess mesta blessun
og mesta bölvun. Lega landsins
hefur ekki breyst, en samt búa þjóð-
ir, sem áður voru fjarlægar nú í
næsta nágrenni. Samstarf og sam-
vinna þjóða og ríkja hefur ekki í
annan tíma verið nánara. íslending-
ar hafa jafnan kosið að eiga náin
skipti við önnur lönd, stór og smá,
ekki síst í sínum heimshluta. En
við höfum einnig áskilið okkur rétt
til að hlú að því sem íslenskt er og
sýna því umhyggju og rækta það
vel, sem gerir okkur að þjóð. Okkar
hamingju er hér að fínna, hamingju-
draumur hvers góðs íslendings tek-
ur svipmót af þessu bjarta landi.
Þegar sagan spyr, hvort við höfum
sem þjóð gengið til góðs, viljum við
hvert og eitt eiga svar sem við get-
um borið fram kinnroðalaust. Sú
vitneskja er greypt inn í íslenskt
hugarfar að
það spyr engin saga, það forvitnast aldrei
nein framtíð
um fólk, sem er ætt sinni horfíð og reisn
sinni glatar
því land þitt er einnig þín örlagaborg og
þitt vigi
og einungis þangað um sál þína hamingjan
ratar.
Góðir íslendingar, ágætu þjóðhá-
tíðargestir.
Kristján Eldjárn, fyrrum forseti,
sagði svo í einni af ræðum sínum
til þjóðarinnar: „Kjörorð Jóns Sig-
urðssonar var Eigi víkja, og getur
þýtt margt, meðal annars að aldrei
megi láta undan síga í sókn þjóðar-
innar að markmiðum frelsis og
menningar í þessu landi, á hvaða
vettvangi sem er. Það merkir einnig
að ekki skuli æðrast og þaðan af
síður örvænta þó eitthvað gefí á
bátinn." - Þessi orð standa í fullu
gildi - kjörorð Jóns Sigurðssonar
er eilíf áminning til okkar allra um
að sýna staðfestu, jafnt í vöm sem
sókn.
Fimmtíu ára ganga, ég leyfi mér
að segja sigurganga hins íslenska
lýðveldis er að baki. Okkur er sam-
eiginlega falin varðveisla fjöreggs
þess. Ekkert okkar vill bregðast
þeim mikla trúnaði. Við heitum
því, að rækta svo okkar hlutverk
og sinna svo okkar skyldum, að
þeir sem eftir 50 ár og 100 ár koma
hér saman, geti hugsað til okkar
með sama hlýhug og virðingu og
við hugsum nú til þeirra, sem full-
komnuðu íslenska sjálfstæðis- og
frelsisbaráttu hinn 17. júní 1944.
Góðir Islendingar.
Gleðilegt afmæli, gleðilega þjóð-
hátíð.
Davíð Oddsson forsætisráðherra
Hamingjudraumur
hvers Islendings
tekur svipmót af
þessu bjarta landi
ÞJÓÐHÁTÍÐARGESTIR, góðir
íslendingar.
Það var úrhellisrigning k Þing-
völlum fyrir 50 árum, þegar íslend-
ingar tóku öll sín mál í eigin hend-
ur. Gömul kona, sem hér var þá,
sagði mér strák oft frá þeim atburð-
um. Var ekki ausandi rigning,
spurði ég? „Jú, það var yndisleg
rigning" sagði hún, „það rigndi upp
á punt.“ Það var svo mikil sól í sinni
íslensku þjóðarinnar 17. júní 1944
að lemjandi rigningin var bara upp
á punt.
Við fögnum öll góðum gesti, ekki
síst ef hans hefur lengi verið beðið.
Sautjánda júní 1944 hafði verið
beðið í tæpar sjö aldir. Sá lang-
þráði atburður verður ætíð talinn
einn af hápunktum íslenskrar sögu.
Stofnun íslenska lýðveldisins gat
aldrei farið fram annars staðar en
hérna, á helgasta reit þjóðarinnar.
Hér, og aðeins hér, á bergkastala
úr bálastorku gat fijáls þjóð komið
saman á fyrsta degi hins nýja lýð-
veldis.
Þjóðfrelsisbaráttan íslenska var
hvorki stríð né styijöld í hinum
venjulega skilningi. Margar stundir,
jafnvel heilu aldirnar, var lífsbarátt-
an á íslandi svo hörð, að ekkert var
afgangs fyrir annað. En jafnvel á
þeim eymdartímum lifði neistinn,
sem síðar kveikti baráttueldinn.
Þótt Islendingar hafi ekki háð
sína frelsisbaráttu með brandi og
byssustingjum, sem margar aðrar
þjóðir hafa ekki komist hjá, var
sóknin að lokamarkinu löng, leiðin
;torsótt og glíman ætíð hörð. En
eins og endranær var sú glíman
hörðust sem þjóðin átti við sjálfa
' sig. Úrtölur, sundrung, vonleysi og
önnur innanmein voru of oft drag-
! bítur á framfaraþróun í þessu landi.
Ákall skáldsins var ekki ástæðu-
laust. „Litla þjóð, sem átt í vök að
veijast, vertu ekki við sjálfa þig að
beijast.“ Glíma þjóðarinnar við
sjálfa sig tekur sjálfsagt aldrei
enda. En það besta í þjóðinni hafði
að lokum yfirhöndina í frelsisbar-
áttunni og sigurlaun þeirrar glímu
voru afhent einmitt hér á þessum
stað fyrir réttri hálfri öld.
Okkur verður í dag hugsað til
baráttumannanna, sem ruddu
brautina, fundu rökin og reiddu þau
fram af þrótti og óbilandi þraut-
seigju. Okkur verður hugsað til
skáldanna, sem ortu í þjóðina kraft
og kjark og kyntu eldana. Hlutur
þeirra ofurhuga og vakningamanna
er ekki ofmetinn og má aldrei liggja
í þagnargildi. En hinu megum við
enn síður gleyma, að sérhver mað-
ur, sem gott dagsverk vann, um
hinar drejfðu íslensku byggðir, var
mikilvægur hlekkur sem ekki máttí
bresta. Án þrotlausrar vinnu ís-
lenskra sjómanna, ellegar baráttu
og staðfestu íslenskra bænda hefði
verið til lítils barist. Hin haga hönd
iðnaðarmannsins, hagsýni og iðju-
semi bústýrunnar og uppalandans,
já sérhvert verk, sem hreif þjóðina
áfram, var jafn þýðingarmikið sjálf-
stæðisbaráttu okkar, og vopnaburð-
ur hermanna í öðrum frelsisstríðum.