Morgunblaðið - 28.06.1994, Qupperneq 18

18 ÞRIÐJUDAGUR 28. JÚNÍ 1994
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
Rósir fyrir
atvinnulausa
Ný
finnsk
glerlist
MYNPLIST
H<iöhús Rcykjavíkur
GLERLIST Á ÞJÓÐHÁTÍÐ
Opið 9-17 daglega. Aðgangiir
ókeypis. Ut mánuðinn.
FRÆNDUR vorir Finnar eru
iðnir við að kynna okkur þá hlið
listhefðar sinnar er lytur að gler-
blástri og mótun glers, en hún er
300 ára gömul.
Ber að þakka það með virktum,
en sjálfsögðu hafa Finnar margt
fleira fram að færa en gler einvörð-
ungu, og vonandi kemur að því að
við fáum hingað gott sýnishorn
finnskrar samtímalistar, þ.e. eftir
1945 og til dagsins í dag. Ógleymd
er sýning á eldri finnskri list á
Listasafni íslands, er vakti dijúga
athygli og hlaut mjög góða aðsókn
að ég best veit.
Fjórða júní var opnuð sýning á
nýju finnsku gleri í Ráðhúsi
Reykjavíkur, en listrýnirinn var þá
staddur erlendis svo nokkur bið
hefur orðið á umfjöllun hans. En
sýningin stendur yfir til mánaða-
móta svo enn gefst rúmur tími til
að nálgast hana.
Hér hefúr verið stefnt á vett-
vang mörgum af nafnkenndustu
glerhönnuðum Finnlands og má
nefna menn eins og Timo Sarp-
aneva, Oiva Toikka og Markku
Salo, sem gulltryggja að sjálfsögðu
hátt ris hverrar sýningar á list-
hönnun.
En það verður að segja hveija
sögu eins og er, og listrýnirinn
hrökk sannast sagna við er niður
í sýningarþróna kom einn góð-
viðrisdaginn, og uppgötvaði að svo
til öll sýningin er innst í salar-
kynnunum og upp við hina stóru
suðurglugga er vita að Tjörninni.
Við það myndast mikið og nákalt
tómarúm fyrir framan hana.
Þetta var laust eftir hádegi og
sólin skein glatt inn um gluggana
og þegar svo á sér stað eru hlutir
fyrir framan þá auðvitað í skugga,
og þannig rétt mótaði fyrir formum
einstakra gripa. Glerlist er að sjálf-
sögðu hringsæ, þ.e. það á að vera
hægt að skoða gripina hringinn í
kring, en því var ekki að heilsa
og helst hefðu menn þurft að fá
sér árabát og róa að gluggunum
til að nema hið rétta form margra
gripanna þessa dagstund!
Nokkrir gripanna eru sem betur
fer í glerskápum, og var allt annar
handleggur að skoða þá, en _sá var
ljóðurinn að stóra líkanið af Islandi
þrengdi að sumum þeirra. Allt er
þá þrennt er, og svo á einnig við
neikvæða hluti og þannig lágu ein-
ungis ljósrituð eintök af sýningar-
skrá frammi, sem að sjálfsögðu
var ekki nógu gott. En hvort sem
skráin var uppurin eður ei, telst
hún í sjálfu sér ekki samboðin sýn-
ingunni, þótt það sem ritað er í
hana sé í besta lagi.
Þar sem listrýnirinn er búinn
að sjá svo margar vel upp settar
sýningar á finnskri glerlist urðu
þetta honum vægast sagt mikil
vonbrigði. Þetta voru fyrstu áhrif-
in, en það var lán á óláni, að atvik
höguðu því, að rýnirinn gat ekki
hafið umfjöllun strax eins og hann
hugðist. Mál skipuðust þannig að
hann var staddur í nágrenni Ráð-
hússins daginn eftir og datt í hug
að skoða sýninguna aftur, einkum
vegna þess að nú var önnur birta
því að sólar naut ekki .
Það er skemmst frá að segja,
að við blasti allt önnur sýning og
nú nutu form glermunanna sín
ólíkt betur, en þó varð hann að fá
leyfi til að bregða sér yfir kaðlana
til að greina sum höfundarnöfnin,
og einnig til að fá rétta yfirsýn.
Sum formin sá maður trauðla, eins
og t.d. verk Marie Myllimáki(frá
1991), sem er í þremur aflöngum
kössum.
Kom þá að sjálfsögðu í ljós að
á ferðinni er mjög athyglisvert
úrval finnskrar glerlistar og marg-
ir munanna eru mjög frábrugðnir
þeim sem sést hafa hér áður. Og
þrátt fyrir að margur fari óhefð-
bundnar leiðir, þá skín hið trausta
grunnform og þekking á handverk-
inu alltaf í gegn, sem að sjálfsögðu
er aðall góðrar hönnunar.
Nú birtust rýninum svo margir
áhugaverðir gripir, að hann á í
vandræðum með að nefna þá alla.
Að auk er það í hæsta móti var-
hugavert í ljósi mistakanna við
hönnun sýningarinnar, sem bitnar
óhjákvæmilega á einstökum grip-
um og er því gert með nokkrum
fyrirvara. Allir fyrrnefndir lista-
menn eiga mjög fína hluti, einkum
Markku Salo. Þá vakti sérstæð
skál eftir Selja Gerdt (frá 1993)
mikla athygli mína svo og gripir
eftir Paivi Kekáláinen, Timo, Rytk-
önen Eija Leinonen og Taru
Syijánen.
Margir gripanna sitja óhaggan-
legir í minni mínu, en best fer að
gleyma uppsetningunni, og biðja
um að slík mistök og virðingar-
leysi við mikla listhönnun komi
ekki fyrir aftur.
Bragi Ásgeirsson
MYNPLIST
P « r (i ð
AKRÝL Á STRIGA
BERGUR THORBERG
Opið alla daga nema mánudaga kl.
14-18. Til 3. júlí.
ÞAÐ ER margt sem sumir
leggja fyrir sig hér á landi sem
annars staðar, og einn af þeim
telst vissulega Bergur Thorberg,
sem sl. laugardag
opnaði aðra ein-
kakasýningu sína
í Portinu í Hafnar-
firði.
Aðallega mun
hann þekktur sem
trúbador og sem
slíkur flakkaði
hann víða um
Norðurlönd á ár-
unum 1980-86.
Annars er hann
stúdent frá MA
(1971) og var um
árabil kennari í
Borgarfirði eystra
og Vestmannaeyj-.
um. Hélt svo til
framhaldsnáms í
Svíþjóð 1977, og
var þar við ýmis
störf og nám í
háskólanum í
Lundi, eða allt þar
til hann gerðist
trúbador.
Árið 1985 hóf
hann að mála og
tók fyrst þátt í
sýningu í Lundi
tveim árum
seinna. Árið 1989
gaf hann út hljómplötu með eigin
lögum og textum, sem varð met-
söluplata. Sem málari kom hann
fyrst fram í innri sal Portsins á
sl. hausti og var þar um all óstýril-
áta sýningu að ræða, þar sem
pentskúfurinn og önnur tilfallandi
verkfæri voru auðsjáanlega mund-
uð ótt og títt og meira af kappi
en forsjá.
Trúlega hefur hann ekki verið
alveg sáttur við sinn hlut og málað
af krafti síðan, og er sýningin í
fremri sal Portsins vafalítið af-
rakstur þeirrar vinnugleði þótt
engin ártöl séu finnanleg í sýning-
arskrá. Það stingur helst í augu
er inn er komið, að eiginlega er
hægt að skipta sýningunni í
þrennt. Fyrir hið fyrsta lausform-
að landslag, líkt og t.d. í myndun-
um „Sólarmegin“ (9) og „Nóttin
kemur nær“ (11), þar næst bundið
litaflæði svo sem í „Uppstilling"
(7) og „Sóley“ (12) og loks mynd-
tákn sem leiða hugann að graffiti
sem kemur helst fram í dúkunum
„Rósir fyrir atvinnulausa“ (2) og
„Frá Leirbrúðulandi“ (8).
Sýningin einkennist svo af
nokkrum sveiflum á milli þessara
stílbragða og má finna sitthvað
bitastætt í þeim öllum og þá sér
í lagi hvað bundna litaflæðið
áhrærferð, en með dijúgan vilja
til sjálfsnáms. Þá er sýningin öllu
heillegri hinni fyrri og má alveg
gera ráð fyrir að listaspíran nálg-
ist enn frekar sinn sanna tón í
þriðju tilraun.
Bragi Ásgeirsson
MÁLVERKIÐ „Sólarmegin" (10) er gott
dæmi um bundið litaflæði á sýningu Bergs
Thorbergs í Portinu.
Ekkí fæddir
í gær
KVIKMYNPIR
Rcgnboginn
GESTIRNIR
„LES VISITEURS“
★ ★ '/j
Leikstjóri: Jean-Marie Poiré. Hand-
rit: Christian Clavier og Poiré. Aðal-
hlutverk: Christian Clavier, Jean
Reno, Valérie Lemercier, Marie-
Anne Chazel, Christian Bujeau, Isa-
belle Nanty og Gerard Sety. Gaum-
ont. 1993.
FRANSKA gamanmyndin Gest-
irnir eða „Les visiteurs" hefur notið
fádæma vinsælda í heimalandi sínu,
sem kannski þarf ekki að koma á
óvart. Hún grínast með franskan
broddborgaraskap og smáborgara-
hátt út í eitt í sögu af tímaferða-
lagi hugumstórs riddara frá 12. öld
og skósveins hans til nútímans.
Hinir hömlulausu, frumstæðu og
illa þefjandi miðaldamenn eiga auð-
vitað hvergi heima í snyrtilegri og
brothættri veröld franskra brodd-
borgara og brandararnir og húmor-
inn allur er á kostnað menningar-
árekstursins sem verður þegar
þessir tveir heimar mætast. Myndin
höfðar kannski mest til Frakka
svona líkt og Sódóma Reykjavík
höfðar mest til íslendinga en í henni
er skemmtilega durtsleg fáránleika-
fyndni og ekta gamanmál sem kitla
hláturtaugarnar.
Gestirnir segir af því þegar greifi
nokkur drepur verðandi tengdaföð-
ur sinn fyrir slysni og verður svo
mikið um að hann fær seiðskratta
til að brugga göróttan drykk sem
á að flytja greifann aftur til tímans
rétt áður en voðaverkið var framið
svo hann geti strikað það út. Það
vill ekki betur til en svo að hann
lendir á sama stað árið 1992, kast-
alinn hans er orðinn að uppahóteli
og afkomendur hans allt að því al-
múgafólk í hans augum.
Myndin virkar best eins og við
er að búast þegar miðaldamennirn-
ir eru að kynnast nútímaundrum
eins og bifreiðum og vatnssalern-
um, sem þeir reyndar taka í mis-
gripum fyrir handlaugar. Einnig
þegar hinni grófgerðu og fullkom-
lega óhefluðu karlmennsku riddar-
ans, sem Jean Reno leikur af stakri
ruddamennsku, er stillfupp til mót-
vægis við hinn „mjúka“ karlpening
nútímans, sem samanstendur af
heldur mélkisulegum lýð. Það tekst
þó ekki að halda gamninu gangandi
þegar frumleikinn og nýjabrumið
er að mestu farið af kringumstæð-
unum og spennan og grínið í frá-
sögninni dettur svolítið niður um
miðbikið.
Reno, einn af uppáhaldsleikurum
Luc Bessons, er býsna voldugur í
hlutverki riddarans og virðist það
sniðið sérstaklega fyrir hans gróf-
gerðu framkomu. Það dettur hvorki
af honum né drýpur hvað sem á
gengur en skósveinninn er grínar-
inn í dúettnum, leikinn af Christian
Clavier. Hann er vitgrannur æringi
og einstakur tækifærissinni er leyn-
ir á sér sem nútímamaður. Clavier,
hann skrifar handritið ásamt leik-
stjóranum Jean-Marie Poiré og stel-
ur auðveldlega senunni, Ieikur einn-
ig mjög skemmtilegan afkomanda
skósveinsins, snyrtilegan hóteleig-
anda sem á skilið þau örlög sem
hann fær. Önnur hlutverk eru ágæt-
lega skipuð.
Allt er þetta sárasaklaust grín.
Gestirnir er geðþekk frönsk sumar-
mynd sem nær því markmiði sínu
að skemmta manni ágætlega í tæpa
tvo tíma.
Arnaldur Indriðason
Agatha sýnir
í Þrastarlundi
AGATHA
Kristjánsdóttir
opnaði sýningu
á olíumálverk-
um í Þrastar-
lundi 20. júní sl.
Þetta er 11.
einkasýning
hennar og sú
fjórða í Þrastar-
lundi. Agatha
er fædd í
Reykjavík og hefur stundað mynd-
list í áratug.
Sýningin stendur til 3. júlí.
Blab allra landsmanna!
- kjarni málsins!
Agatlia
Kristjánsdóttir