Morgunblaðið - 01.12.1994, Side 1

168 SÍÐUR B/C/D/E/F
275. TBL. 82. ÁRG.
FIMMTUDAGUR 1. DESEMBER 1994 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Boða leið-
togafund
Kaupmannahöfn. Morgunblaðið.
POIJL Nyrup Rasmussen, for-
sætisráðherra Dana, skýrði frá því
í gær að í janúarlok yrði haldinn
norrænn leiðtogafundur í Dan-
mörku í ljósi breyttra aðstæðna
Norðurlandanna.
Ingvar Carlsson, forsætisráð-
herra Svía, og Nyrup héldu blaða-
mannafund í Kaupmannahöfn í
gær. „Danir, Svíar og Finnar
hyggjast vinna náið saman að
helstu málefnum innan Evrópu-
sambandsins (ESB)“, sagði Nyrup,
„en Noregur og ísland munu ekki
gleymast."
Fundurinn í janúar verður hald-
inn til að undirbúa þing Norður-
landaráðs í Reykjavík, þar sem
búist er við að lagðar verði línur
fyrir framtíðarsamstarf landanna,
nú þegar ljóst er að tvær Norður-
landaþjóðir verða utan ESB og
þijár innan.
Norrænn vinnumarkaður
gfildi áfram
Ráðherrarnir undirstrikuðu báð-
ir að haldið yrði fast við samnorr-
ænan vinnumarkað, sem komið var
á 1954, auk samkomulags um af-
rrám vegabréfaskoðunar. Carlsson
sagði þó að á landamærum Sví-
þjóðar og Noregs yrði að fylgja
tollskoðunarreglum ESB.
Reuter
Hlaut óblíðar
móttökur
BOUTROS Boutros-Ghali, fram-
kvæmdastjóri Sameinuðu þjóð-
anna, sést hér á blaðamanna-
fundi á flugvelli Sarajevo,
skömmu áður en hann hélt frá
borginni síðdcgis í gær eftir
nokkurra stunda heimsókn.
Borgarbúar gerðu hróp að hon-
um, sögðu SÞ bera ábyrgð á
hörmungunum í Bosníu. Boutros-
Ghali ræddi við Alíja Izetbegovic
forseta Bosníustjórnar, leiðtogi
Bosníu-Serba, Radovan
Karadzic, neitaði hins vegar að
hitta framkvæmdasljórann.
Múslimahermenn í borginni Bih-
ac, sem talið er að falli í hendur
Bosníu-Serbum á hverri stundu,
sögðust fremur myndu „éta
gras“ en treysta á aðstoð gæslu-
liða SÞ sem ekkert gagn gerðu.
Reuter
ÖRYGGISVÖRÐUR úr liði Dzhokhars Dúdajevs, forseta upp-
reisnarhéraðsins Tsjetsjníu í Rússlandi, lítur út um glugga og
fylgist með loftárás á flugvöll við höfuðborgina Grosní. Lengst
til hægri er forsetinn sjálfur að svara spurningum fréttamanna.
Nær 1.000 manns bjargað af
Achille Lauro undan Sómalíuströnd
Logar stafn-
anna á milli
Róm. Reuter.
FARÞEGASKIPIÐ Achille Lauro
stóð í björtu báli stafnanna á milli
100 sjómílur undan Sómalíuströnd-
um í gærkvöldi. Ólíklegt var talið
að tækist að bjarga því en talsverð
slagsíða var á skipinu. Eldur kvikn-
aði í vélarrúmi skipsins í fyrrinótt
og breiddist það hratt út að skipveij-
ar fengu ekkert við ráðið. Farþegum
og áhöfn, tæplega 1.000 manns, var
flestum bjargað um borð í þijú flutn-
ingaskip en tveir fórust.
Farþegar skipsins, 572 talsins,
voru flestir á dansleik þegar skip-
stjórinn tilkynnti um kallkerfið að
eldur væri laus í vélarrúmi og skip-
aði_ öllum að hraða sér upp á þilfar.
í nokkrar klukkustundir börðust
um 100 skipveijar árangurslaust við
eldinn en í dögun gaf skipstjórinn
fyrirmæli um að skipið skyldi yfir-
gefið. Voru þá björgunarbátar látnir
síga. Farþegarnir og stærstur hluti
400 manna áhafnar höfðu þá hafst
við uppi á þilfari í um sjö stundir.
Nærstödd flutningaskip björguðu
skipbrotsmönnum, flestir munu vera
um borð í tankskipinu Hawaiian
King. Skipin voru ekki með nægileg-
ar vistir til að hafa mörg hundruð
skipreika menn iengi um borð. Þyrl-
ur frá tveimur bandarískum herskip-
um, Gettysburg og Halyburton, sem
stefndu á vettvang, flugu því til
móts við skipin með matvæli, lyf og
hjálpargögn í gærkvöldi.
Ovíst um orsök
Tveir fullorðnir menn, Þjóðveiji
og Breti, létust af völdum hjarta-
áfalls eftir að eldurinn kom upp og
átta manns slösuðust. Líklegast þótti
að siglt yrði með skipbrotsmenn til
Mombasa í Kenýa og biðu ítalskar
breiðþotur þess að fljúga eftir þeim
þangað. Búist var við fleiri skipum
á slysstað í gærkvöldi, þ.á m. banda-
rísku herskipunum. Ætlunin var að
þau tækju við hluta farþega og
áhafnar Achille Lauro.
Ekki lá fyrir af hvaða orsökum
eidurinn kviknaði og sagði talsmaður
skipafélagsins að engar líkur væru
taldar á að um skemmdarverk hefði
verið að ræða. Skipið var á leið frá
Súez til Seychelles-eyja þegar eldur-
inn kom upp.
Ótti við yfirvofandi innrás rússneska hersins í Tsjetsjníu
Ráða borgarbúum
í Grosní að flýia
Örlagafleyta/23
FARÞEGASKIP
I BJORTU BALI
Um 900 manns, farþegar og áhöfn,
fóru í björgunarbáta í gær eftir aó !
eidur braust út f (talska
farþegaskipinu Achille Lauro
Grosní, Moskvu. Reuter.
DZHOKHAR Dúdajev, forseti rússneska sjálfstjórnarhéraðsins Tsjetsjn-
íu, hvatti í gær almenning til að flýja höfuðborgina, Grosní, áður en
fresturinn, sem Moskvustjórnin hefur gefið stjórnat'hernum og uppreisn-
armönnum, rynni út í dag. Lýsti hann þessu yfir rétt eftir að gerð
hafði verið ný loftárás á flugvöll við Grosní en uppreisnarmenn segjast
ekki hafa verið að verki, Rússar eru grunaðir um að hafa sent vélarnar.
Er flótti hafinn frá borginni og Tsjetsjníu, sem byggt er múslim-
margir óttast, að innrás rússneska
hersins sé á næstu grösum. Grosní
var myrkvuð síðdegis í gær, að
sögn erlendra fréttamanna á
staðnum.
Þijár flugvélar vörpuðu
sprengjum á flugvöllinn, sem er í
fimm km fjarlægð frá miðborg
Grosní, og að minnsta kosti tíu
flugvélar á jörðu niðri voru eyði-
lagðar. Mikinn reyk lagði frá
brennandi vélunum yfir borgina
en stjórnarhermenn skutu af loft-
varnabyssum án þess að hæfa
árásarflugvélarnar. Olli árásin,
önnur á tveimur dögum, mikilli
skelfingu með borgarbúa.
Ókunnar flugvélar
Talsmenn uppreisnarmanna
segja, að þeir hafi engan þátt átt
í árásinni enda ráði þeir ekki yfir
neinum flugvelli í landinu. Grunur-
inn beinist því að Rússum en í
fyrradag gaf Borís Jeltsín, forseti
Rússlands, stríðandi fylkingum í
um, tveggja sólarhringa frest til
að stöðva átökin. Ella yrði lýst
yfír neyðarástandi í landinu og
öllum ráðum beitt til að koma á
friði. Hafa uppreisnarmenn hætt
hernaði sínum en stjórnarherinn
ekki.
Nýtt Afganistan?
í yfirlýsingu Dúdajevs sagði, að
ráðlegra væri fyrir konur og böm
að forða sér burt úr Grosní áður
en frestur Rússa rynni út. Sjá
mátti í gær langar bílalestir flytja
burt fólk og farangur en talið er,
að margir borgarbúa, sem eru um
400.000, séu þegar flúnir út á
landsbyggðina. Einn talsmanna
uppreisnarmanna sagði, að innrás
Rússa væri þegar afráðin.
Náinn ráðgjafi Dúdajevs sagði
í gær, að forsetinn myndi heldur
stytta sér aldur en falla í hendur
Rússum. Dúdajev, sem lýsti yfir
sjálfstæði múslimahéraðsins
Tsjetsjníu fyrir þremur árum, seg-
ir, að landið verði Rússum nýtt
Afganistan ráðist þeir inn í það
en Moskvustjórnin hefur áhyggjur
af, að ókyrrðin í landinu breiðist
út til annarra Kákasushéraða í
Suður-Rússlandi. Hefur hún stutt
uppreisnarmenn en neitar að hafa
sent þangað rússneska hermenn.
Stjórnarherinn hefur á hinn
bóginn handtekið 70 menn, sem
hann segir vera Rússa, og hefur
Dúdajev hótað að lífláta þá gang-
ist Moskvustjórnin ekki við þeim.
Síðar dró hann hótunina til baka
en sagði að réttað yrði í málum
mannanna í Tsjetsjníu.
Soltinn sendiherra
LIKAMBE, sendiherra Zaire í
Póllandi, þarf ekki að hafa nein-
ar áhyggjur af því hvernig hann
ver fjármunum sinnar fátæku
þjóðar. Hann hefur nefnilega
ekki fengið launin sín greidd í
langan tíma, hvað þá, að úti-
standandi skuldir sendiráðsins
liafi verið borgaðar.
Þetta endaði með því, að Lik-
arnbe var á götunni í bókstafleg-
um skilningi eða þar til pólsk
stjórnvöld sáu aumur á honum
og skutu yfir hann skjólshúsi.
Var sagt frá þessu í danska blað-
inu Berlingske Tidende í gær og
þar kom einnig fram, að nú
væri aldrei haldin opinber mót-
taka í Varsjá án þess Likambe
væri meðal gestanna. Það er
gert til að tryggja, að hann fái
eitthvað í svanginn líka.