Morgunblaðið - 18.01.1995, Side 24

24 MIÐVIKUDAGUR 18. JANÚAR 1995
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
Samráð við
listamennina
sjálfa
SJÖ fulltrúar listamanna fluttu
erindi á ráðstefnu borgar-
stjóra um menningarmál í
Reykjavík á laugardaginn. Morgun-
blaðið greindi í gær frá fyrri hiuta
fundarins, þar sem sjónarmið stjóm-
valda komu fram, og heldur nú áfram
með frásögn af máli listafólksins.
Hér er stiklað á erindum Þorvaldar
Þorsteinssonar myndlistarmanns,
Péturs Jónassonar gítarleikara, Kol-
brúnar Halldórsdóttur leikstjóra og
Ásdísar Thoroddsen kvikmyndagerð-
armanns. í síðasta versi, seinna í
vikunni, verður síðan sagt frá því sem
fulltrúar rithöfunda, arkitekta og
dansara höfðu að segja um aðstöðu
sína og hagsmuni.
Framkvæmdasj óður
myndlistarmanna
Ráðgert var að Þorvaldur Þor-
steinsson yrði fulltrúi myndlistar-
manna á fundinum. Hann komst
ekki en Kristinn Hrafnsson til að
lesa sitt erindi. Þar er í upphafi lagt
til að embættismönnum verði með
einhverskonar námskeiðum gefinn
kostur á kynna sér þróun í liststarf-
semi og viðhorfum iistafólks. „Því
öll höfum við fengið svipað listrænt
uppeldi í íslensku skólakerfí, grátlega
lítið og lélegt."
Námskeiðin, sem Þorvaldi finnst
að listamenn ættu að annást, gætu
að hans áliti eytt tortryggni og vak-
ið áhuga og verið upphaf að stöðugu
og jákvæðu samstarfí. í því fælist
gífurlegur sparnaður fyrir borgina
því „dýrustu og jafnframt óþörfustu
framkvæmdirnar ... eru undantekn-
ingarlítið þær sem farið er út í án
samráðs við listamenn."
Þorvaldur kemur síðan inn á
hvernig ónotað atvinnuhúsnæði
standi út um alla borg meðan 60
myndiistarmenn bráðvanti vinnuað-
stöðu. Myndhöggvarafélagið hafi að
vísu fengið inni við Nýlendugötu og
gert þar býsna mikið úr litlu. Ofmetn-
ar þarfir valdi kannski tregðu yfir-
valda til að koma móts við óskir lista-
manna um húsnæði til að vinna eða
sýna i. Misskilningi megi hins vegar
eyða með því einfaldlega að tala
meira saman.
Síðan nefndi Þorvaldur fjölgun
starfslauna og það þarf ekki skýringa
við. En þar á eftir kom hugmynd
um „framkvæmdasjóð myndlistar-
manna“ sem þeir gætu sótt í þegar
unnið væri utan hefðbundins
draumaramma starfslauna, ódýrrar
vinnustofu og ókeypis sýningarað-
stöðu á Kjarvalsstöðum. „Því vett-
vangur myndlistarmannsins hefur
verið að breytast, starfssviðið að
víkka. Margir myndlistarmenn þurfa
ekki vinnustofu heldur eitthvað alit
annað ... Ég legg til að Reykjavíkur-
borg...stofni framkvæmdasjóð sem
stendur straum af skapandi fram-
kvæmdum í sinni fjölbreytilegustu
mynd ... Flestar ef ekki allar list-
greinar hafa liðið fyrir þá stefnu að
fjárfesta fremur í húsum og forvörð-
um heldur en dæla peningum beint
í skapandi liststarfsemi. Milliliða-
laust.“
Tjarnarbíó meðan beðið
er eftir tónlistarhási
Pétur Jónasson gítarleikari ogfull-
trúi tónlistarmanna á ráðstefnunni
gerði líka listmenntun í landinu að
umtalsefni, reyndar menntun ung-
menna en ekki embættismanna sem
náttúrlega voru einhverntíma ungir.
„Ég kemst ekki hjá því að ætla að
ef úr [listmenntun] yrði bætt fengju
fleiri böm og fullorðnir heilbrigða
útrás fyrir sínar tilfinningar - fleirum
ykist víðsýni auk þess sem minni
fordóma gætti í garð náungans."
Sá fjöldi tónleika sem hér eru
haldnir, oft við ófulinægjandi að-
stæður, leiddu tal Péturs að tónlist-
arhúsi í Reykjavík. Fyrst og fremst
fyrir Sinfóníuna og minni sal fyrir
einleikara og kammerhópa. Meðan
beðið er hafa tónlistarmenn augastað
á ákveðnu húsi: „Tjarnarbíó hefur
verið skoðað með tilliti til hljómburð-
ar og aðstöðu og reynist búa yfir
flestum þeim kostum sem miðlungs-
stór salur fyrir einleiks- og kammer-
tónleika þarf að hafa...Við stingum
upp á því að Tjamarbíó verði afhent
tónlistarmönnum og íbúum Reykja-
víkur til afnota fyrir tónleikahald.
Þegar tónlistarhúsið rís gæti það svo
verið skemmtilegur kontrapunktur
við aðalhúsið."
Efld listmenntun í skólum, skýrari
menningarstefna, aukinn beinn
stuðningur við listamenn og mark-
viss vinna að menningarlegri ímynd
Reykjavíkur er meðal þess sem Pétur
lagði síðan til við borgaryfirvöld.
Hann nefndi einnig tónlistarhúsið og
Tjarnarbíó meðan beðið væri, endur-
skoðun starfs menningarmálanefnd-
ar, sérstaklega með tilliti til þátttöku
iistamanna í ákvörðunum, kaup
borgarinnar á tónverkum og flutn-
ingi þeirra og loks framlengingu og
auglýsingu stöðugilda sem stofnuð
voru til að starfrækja Reykjavíkur-
kvartettinn.
Skynsamlegra stjórnkerfi,
skemmtilegri nidurstaða
Kolbrún Halldórsdóttir hélt leik-
listarpistil málþingsins í Ráðhúsinu.
Hún skoðaði stefnu stjórnvalda í sín-
um málaflokki út frá peningunum
Þorvaldur
Þorsteinsson
Kolbrún
Halldórsdóttir
Pétur
Jónasson
Ásdís
Tlioroddsen
sem þau veija til hans því „menn
'uppgötva að kosningaloforðin verða
ekki framkvæmd án fjárútláta ...
Raunar mætti benda stjórnmála-
mönnum á að með því að leita sér
ráðgjafar listamanna væri kannski
hægt að koma auga á ieiðir til að
framkvæma loforðin án þess að þau
leiði af sér himinháar kostnaðartölur
í hvert sinn.“
Fyrst nefndi 'Kolbrún þær 120
milljónir sem Leikféiag Reykjavíkur
fær árlega frá borginni, en sagði svo
málið vandast þar sem annar stuðn-
ingur dreifðist um ýmsa. fjárlagaliði.
íþrótta- og tómstundaráð hefði t.d.
styrkt leiklistarstarf með 20 milljón-
um í fyrra, meiru en í meðalári því
sumarleikhús unglinga (6,6 milljónir)
væri þarna meðtalið. Skólamálaráð
hefði haft 10 milljónir til listkynninga
í skólum og varið af þeim rúmum 2
til leiklistarflutnings. Áhugaleikfélög
í borginni hefðu fengið milljón í fyrra,
minna en lög gerðu ráð fyrir (2. gr.
leiklistarlaga frá 1977). Kolbrún kom
loks að „olnbogabörnunum" eða
sjálfstæðu atvinnuleikhópunum.
Stuðningur borgarinnar við þá nam
4,3 milljónum í fyrra og Kolbrún
benti á að veglegasta framlagið, 3
milljónir, hefði runnið til Hársins,
sem Þjóðleikhúsið taldi til sinna upp-
setninga.
„Og hvað fínnst fólki nú,“ spurði
hún svo. „Hver er stefna Reykavík-
urborgar í málefnum leiklistarinnar?
Jú, umtalsverðar upphæðir eru settar
í tómstundastarf barna og unglinga
á sviði leiklistar, eitthvað soldið til
listkynningar í skólum, smávegis í
skemmtiatriðin á 17. júní, minna en
lög gera ráð fyrir til áhugaleikfélag-
anna, en minnst af öllu fer til sjálf-
stætt starfandi listamanna, sem af
þrautsegja og eljusemi hafa leikið
tvist og bast um bæinn, sumar sem
vetur, í kjöllurum og á háaloftum,
og stundað athyglisverða nýsköpun
og tilraunir í listgreininni."
Kolbrún taldi flóknar boðleiðir I
kerfinu geta verið veigamikla ástæðu
þessarar skiptingar peninganna. Hún
sagði stjórnvöld þurfa að eiga kost
á faglegri ráðgjöf um stefnu í mál-
efnum listgreina og listamenn eiga
skilið að stuðningsumsóknir þeirra
fái faglega umfjöllun. Fagfélögum
ætti að vera gert að skipa ráðgjarfar-
nefndir fyrir menningarmálanefnd
eða hugsanlega nýtt menningarráð
borgarinnar. Nefndin eða menning-
arráðið þyrfti síðan fulLyfirráð þeirra
peninga sem ætlaðir eru til leiklist-
ar, en borgarráð hefur nú ákveðna
liði. „í fyrsta lagi þurfa stjórnvöld
að gera sér grein fyrir því strax í
fjárhagsáætlun hversu háar fjárhæð-
ir þau ætla til einstakra liða og í
öðru lagi þurfa þau að auglýsa eftir
umsóknum listamanna um alla þá
styrki og öll þau verkefni sem í boði
eru.“
Korpúlfsstaðir, Nýja bíó
og kvikmyndahátíðin
Ásdís Thoroddsen, sem talaði fyrir
kvikmyndagerðarmenn, gagnrýndi
þá stefnu Kvikmyndasjóðs að úthluta
meginstyrkjum til örfárra bíómynda
en vanrækja heimildar- og stutt-
myndir. Þær væru kvikmyndagerðar-
mönnum skólun og hugmyndir lægju
eins og hráviði út um alla borg.
„Ef Reykjavíkurborg tæki að sér
að veita styrkjum úr sínum eigin sjóði
sem svaraði framleiðslustyrk til einn-
ar heimildarmyndar og einnar stutt-
myndar árlega væri hún að hlúa að
rótum kvikmyndalistarmnar og
stuðla að þróun hennar...Á svipaðan
hátt og Kvikmyndasjóður varð bíó-
myndagerð lyftistöng...Og myndir
þessar, Reykjavíkursögur, gætu víða
farið: Á kvikmyndahátíðir og sjón-
vörp hérlendis og erlendis, og í bíó
hér í bæ.“
Ásdís kom síðan að aðstöðu kvik-
myndagerðar í borginni og sagði
bæði vanta myndver til að taka í og
bíó til að sýna í. Hvað myndverið
varðar falaðist hún eftir Korpúlfs-
stöðum fyrir kvikmyndalistina. Þar
þyrfti hvorki hita né fínerí, hljóðein-
angrun væri það eina sem setja þyrfti
í húsið. Þar þyrfti einungis einn hús-
vörður að vinna, hver tæki til eftir
sig, bæði íslensk tökulið og erlend
sem væntanlega vildu mörg gjarna
nýta sér aðstöðuna. Korpúlfsstaðir
yrdu upplagt myndver vegna stað-
setningar skammt utan bæjarins,
lofthæðar í herbergjum og geymslu-
rýmis að ógleymdu umhverfmu.
Nýja bíó við Lækjargötu er annað
hús sem Ásdís falaðist eftir á fund-
inum. Þar sagði hún að kvikmynda-
gerðarmenn gætu sjálfir sýnt mynd-
irnar sínar og sparað sér gjöld bíóeig-
enda. Þar gæti líka verið kvikmynda-
klúbbur til menningarauka í bænum
og á sumrin mætti hafa í húsinu
ráðstefnur. Síðan gæti M.R. eflaust
nýtt aðstöðuna til kennslu á morgn-
ana líkt og gert er í Háskólabíói.
Dragbíturinn er að sögn Ásdísar
verðið, 112 milljónir, og um 20 millj-
óna standsetning. Hún stakk þá uppá
að ríkið legði til andvirði húsnæðis
Kvikmyndasjóðs sem flyttist á móti
í Nýja bíó.
Ásdís kvaðst í iokin styðja hug-
myndir kollega um að skilja kvik-
myndahátíð frá Listahátíð í Reykja-
vík. Kvikmyndahátíðin yrði þá haldin
árlega, með stuttmyndahala ef Ásdís
fengi að ráða og án þess að miklu
fé væri puðrað í veislufagnað.
Operettu-
kóng’ur allur
FRANSKA tónskáldið Francis
Lopez lést fyrr í mánuðinum á
sjúkrahúsi í París, 78 ára gamall.
Dagblaðið Le Monde segir að með
honum sé genginn kóngur í veröld
sem var, en ljóðrænir söngleikir
hans léttu geð Parísarbúa í drunga
eftirstríðsáranna og allt fram á
níunda áratuginn.
Lopez fæddist í Montbeliard í
Frakklandi en óist upp í Baskahér-
uðum við spænsku landamærin.
Hann stundaði læknanám á sínum
ungu dögum og rak tannlæknastofu
í fáein ár. Tónlistin varð svo til þess
að hann lokaði stofunni og sneri sér
alfarið að skrifum sönglaga og ópe-
retta. Þær urðu yfír fjörutíu og
nefna má til dæmis Stúlkuna frá
Cadix, Söngvarann frá Mexíkó og
frá Andalúsíu. Eins og löngu áður,
hjá Bizet í Carmen, kvað við
spænskan tón í mörgum verkunum
og helsti Lopez-söngvarinn var ein-
mitt Baskinn Luis Mariano.
Fjölmörg sönglög eftir Lopez lifa
enn með almenningi í Frakklandi
og eflaust víðar, enda voru þau á
sínum tíma sungin af mönnum ein-
sog Georges Guétary, Maurice
Chevalier og Tino Rossi.
í grein Le Monde um Lopez og
franska óperettu er sagt að amerísk-
ir söngleikir hafi lagt hana að velli,
en lítil hætta sé á að Lopez gleym-
ist, hann hafi verið Frökkum það
sem Strauss, Lehar og Kahlman
voru Austurríkismönnum. Hann
hafi verið síðasti óperettukóngurinn.
♦ ♦ ♦--------------
Grafískur
hönnuður
heldur fyrir-
lestur
JULIAN Waters, grafískur hönnuð-
ur, heldur fyrirlestur I Háskóla ís-
lands, í stofu 101 í Odda fimmtu-
daginn 19. janúar kl. 20.30.
Julian er auk þess að vera þekkt-
ur grafískur hönnuður í Bandaríkj-
unum talinn meðal þeirra fremstu
í skrautritun í heiminum í dag. Jul-
ian vinnur fyrir fyrirtæki eins og
National Geographic og bandarísku
póstþjónustuna, auk ýmissa hönn-
unar- og auglýsingastofa og útgef-
enda. Hann hefur einnig verið ráð-
gjafi í letri og leturhönnun fyrir
Adobe og vinnur nú að hönnun á
„Multiple Master“-leturfonti fyrir
þá.
Föstudaginn 20. janúar er opnuð
sýning með verkum Julians í Gallerí
Greip, Hverfísgötu 82, og stendur
hún til 5. febrúar.
Þá verður hann með vinnunám-
skeið í húsakynnum Hótel- og veit-
ingaskólans helgina 21.-22. janúar.
Orösending frá Happdrætti Háskóians.
VEGNA ÓFÆRÐAR ER
DRÆTTI FRESTAÐ TIL
FIMMTUDAGSINS 19. JANÚAR.
HAPPDRÆTTI
HÁSKÓLA ÍSLANDS
vænlegast til vinnings