Morgunblaðið - 18.01.1995, Síða 28

28 MIÐVIKUDAGUR 18. JANÚAR 1995
MORGUNBLAÐIÐ

STOFNAÐ 1913
ÚTGEFANDI: Árvakur hf., Reykjavík.
FRAMKVÆMDASTJÓRI: Haraldur Sveinsson.
RITSTJÓRAR: Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
SNJÓFLÓÐAVARNIR
AÞRIÐJA TUG manna fórst í snjóflóðum í Hnífsdal
veturinn 1910. Átján manns týndu lífi í snjóflóðum
við Siglufjörð 1919. Tólf létust í snjóflóðum í Neskaup-
stað 1974. Um þessar mundir ríkir þjóðarsorg vegna
náttúruhamfaranna í Súðavík.
Ymsar fjallaþjóðir, eins og Norðmenn og Svisslending-
ar, hafa langa reynslu af snjóflóðavörnum. Trúlega get-
um við sitthvað af þeim lært. Við höfum byggt upp al-
mannavarnir, sem eru til fyrirmyndar um margt, en eig-
um trúlega ýmislegt ólært þegar kemur að hættumati
og snjóflóðavörnum. Haft var eftir Magnúsi Má Magnús-
syni, verkefnisstjóra snjóflóðavarna hjá Veðurstofu ís-
lands, í Morgunblaðinu í desember sl. að „snjóflóðavarn-
ir hafa verið dálítið útundan“ hér á landi.
Lög um varnir gegn snjóflóðum og skriðuföllum frá
1985 fela Almannavörnum ríkisins gerð neyðaráætlana
og hættumat. Þær setja og reglur um forsendur og að-
ferðir við gerð matsins, um flokkun hættusvæða og nýt-
ingu þeirra, sem félagsmálaráðherra staðfestir. Sérstök
nefnd, Ofanflóðanefnd, er Almannavörnum til ráðuneyt-
is. Veðurstofa, sem heyrir undir umhverfisráðuneyti,
annast síðan öflun gagna um snjóflóð og snjóflóðahættu,
mælingar á snjóalögum, rannsóknir á þeim og gefur út
viðvaranir. Sveitarstjórnir fela og sérstökum starfs-
manni, sem starfar að fyrirmælum Veðurstofu, að fylgj-
ast með snjóalögum. Sveitarfélög eiga og að gera tillög-
ur að varnarvirkjum fyrir hættusvæði.
Samkvæmt framansögðu koma ekki færri en tvö ráðu-
neyti, sveitarstjórnir, Almannavarnir, Ofanflóðanefnd og
Veðurstofa að málum. Mikilvægt er að samhæfa vel starf
þessara aðila. Magnús Már Magnússon, snjóflóðafræð-
ingur Veðurstofu, hefur sagt í fjölmiðlum að taka verði
til gagngerrar endurskoðunar allt hættumat vegna snjó-
flóða. Það þarf einnig að efla staðbundið eftirlit, m.a.
með nýtingu sjálfvirkra mælitækja. Félagsmálaráðherra
flutti frumvarp um snjóðflóðavarnir í desembermánuði
sl. Það er vonandi merki þess að stjórnvöld hafi í hyggju
að styrkja vel fyrirbyggjandi varnir af þessu tagi.
BJÖRGUNARMENN standa í hnipri í vélskóflu á leið inn á snjóflóðasvæðið til leitar. Þ
Fjölmargir björgunarsveitarmenn hafa tekið þátt í 1<
RÉTT VIÐBRÖGÐ
ÞRÁTT FYRIR ólýsanlega erfiðar aðstæður sem blöstu
við Súðvíkingum, björgunarmönnum og skipuleggj-
endum almannavarna í bítið í fyrradag, eftir að hörmung-
arnar höfðu riðið yfir hið litla sjávarpláss, virðist sem
fyrstu viðbrögð heimamanna, með sveitarstjórann Sigríði
Hrönn Elíasdóttur í fararbroddi, hafi verið hárrétt, skipu-
lögð og þaulhugsuð. Sömu sögu er að segja af skjótum
viðbrögðum björgunarsveitarmanna frá Isafirði og Al-
mannavarnanefnda ísafjarðar og ríkisins.
Það vekur aðdáun, með hversu skjótum hætti Sigríður
Hrönn brást við, eftir að hún hafði fengið fregnir af
óförunum. Aðeins örfáum mínútum eftir að snjóflóðið
skellur á kjarna byggðarinnar í Súðavík, hefur hún gef-
ið fyrirmæli um að rýma öll, hús í þorpinu og er búin
að koma upp stjórnstöð í frystihúsi staðarins, Frosta
hf., og skipuleggja móttöku allra íbúa þorpsins, með
sérstökum svæðum fyrir mikið slasaða og minna slasaða.
Mikið þrekvirki var unnið af heimamönnum og björgun-
arsveitarmönnum, við rafmagnsleysi og fjarskiptaörðug-
leika, í glórulausu veðri, þar_ sem skyggni var aldrei
meira en 30 metrar, eins og Ólafur Helgi Kjartansson,
sýslumaður á ísafirði og formaður Almannavarnanefndar
Isafjarðar, lýsti hér í Morgunblaðinu í gær.
Þá er ekki síður ástæða til þess að nefna hlut Almanna-
varna ríkisins, hér í Reykjavík, sem hafa yfirumsjón með
skipulagi björgunarstarfs á landsvísu vegna snjóflóðsins
í Súðavík. Guðjón Petersen framkvæmdastjóri Álmanna-
varna ríkisins lýsir því í samtali við Morgunblaðið í gær
að á fjórða hundrað manns, víðs vegar að af landinu,
sé viðriðið hjálparstarfið, flestir af norðanverðum Vest-
fjörðum.
Samkvæmt þeim fregnum sem borist hafa af starfinu
í höfuðstöðvum Almannavarna og umfangsmiklum flutn-
ingum á sjó, virðist allt skipulag og yfirstjórn þessa
mikilvæga öryggisþáttar í lífi þjóðarinnar á stund sem
þessari, virka. Slíkt er mikilvægara, en nokkur orð fá lýst.
Við leit í einn
oghálfan
sólarhring
Var við leit að týndum manni
á Isafirði þegar fregnir bárust
um snjóflóðin í Súðavík
AUÐUR Yngvadóttir, sena býr á
ísafirði ásamt eiginmanni sínum og
tveimur börnum, hafði hvorki séð
né heyrt í eiginmanni sínum í einn
og hálfan sólarhring í gær en hann
er einn fjölmargra björgunarsveitar-
manna sem hafa tekið þátt í leit að
fórnarlömbum snjóflóðsins í Súða-
vík.
Eiginmaður Auðar, Arnar Stef-
ánsson, er félagi í Hjálparsveit skáta
á ísafirði, og er eigandi leitarhunds
sem notaður er við leitina í Súðavík.
Arnar var kallaður út aðfaranótt
mánudagsins til að leita _að manni
sem talinn var týndur á Isafirði en
þegar leit að honum stóð yfir bár-
ust honum tíðindi af snjóflóðunum
í Súðavík.
Langvarandi vont veður
„Arnar og bróðir minn, sem er
formaður Hjálparsveitar skáta hér
á Isafirði, voru kallaðir út til að leita
að manni og þá var veðrið vitlaust.
Um klukkan sjö um morguninn
hringdi hann í mig og sagði mér að
þeir væru að fara til Súðavíkur. Þar
hefði fallið snjóflóð og orðið mikið
slys. Síðan hef ég ekki meira af
þessu að segja, nema það sem ég
heyri í útvarpinu og reyndar hefur
verið rafmagnslaust frá því klukkan
ellefu í [gærmorgun]. í dag var mun
skárra veður en það er orðið kolvit-
laust aftur. Við höfum lítið heyrt
af þeim, nema reyndar í [fyrradag]
en þá hringdi bróðir minn í konuna
sína sem býr í Bolungarvík. Þá voru
ÖRÞREYTTIR bjöi
þeir staddir í grunnskólanum í Súða-
vík í hvíld og komust ekki á milli
því seinna flóðið féll þarna á milli.
Þeir voru lokaðir þarna inni í [fyrra-
dag] en það er þó tiltölulega örugg-
ur staður og það gekk allt vel hjá
þeirn. Ég býst nú alltaf við að þeir