Morgunblaðið - 25.01.1995, Blaðsíða 28

28 MIÐVIKUDAGUR 25. JANÚAR 1995
MORGUNBLAÐIÐ
+ Björn Leví Sig-
urðsson, húsa-
smíðameistari,
fæddist í Reykjavík
24. september
1926. Hann andað-
ist í Landspítalan-
um 14. janúar
1995. Foreldrar
hans voru Sigurður
Björnsson, húsa-
smíðameistari og
brúarsmiður, f.
16.5. 1890, d. 28.8.
1964 og fyrri kona
hans, Asa Bene-
diktsdóttir, f. 1.7.
1897, d. 4.5. 1933. Foreldrar
Sigurðar voru Björn Leví Guð-
mundsson bóndi á Marðarnúpi
í Vatnsdal og María Magnús-
dóttir. Foreldrar Ásu voru
Benedikt Kristjánsson bóndi á
Þorbergsstöðum í Dalasýslu
og Margrét Steinunn Guð-
mundsdóttir. Sigurður og Ása
reistu sér íbúðarhús á Berg-
staðastræti 55 í Reykjavík
skömmu eftir 1920 og átti Sig-
urður sitt heimili þar alla tíð
síðan. Eldri sonur þeirra var
Benedikt Bjarni fv. yfirverk-
fræðingur, f. 9.10. 1923. Eftir
lát Ásu annaðist systir henn-
ar, Guðfríður Lilja, síðar
kaupkona, f. 26.5. 1902, d.
12.2. 1990, heimilið. Þau Sig-
urður gengu í hjónaband
24.11. 1934 og eignuðust einn
son, Grétar Áss, f. 22.10.1935,
viðskiptafræðing og fv. ríkis-
bókara.
Björn lærði trésmíði þjá
föður sínum og tók próf í
þeirri grein frá Iðnskólanum
í Reylgavík. Síðar öðlaðist
hann réttindi húsasmíðameist-
ara. Hann starfaði fyrstu árin
við brúargerð með föður sín-
um þjá Vegagerð ríkisins víða
um landið og síðan sem verk-
stjóri og brúarsmiður. Eftir
að hann hætti hjá Vegagerð-
inni um miðjan sjötta áratug-
inn vann hann alla tíð við hús-
ÆTÍÐ er erfitt að sætta sig við
fráfall góðs vinar eða skyldmennis.
Þótt lengi væri vitað hvert stefndi
varðandi sjúkdóm Björns mágs
míns var lát hans okkur fjölskyld-
unni sár tíðindi. Margar góðar end-
urminningar koma upp í huga minn
eftir áratuga vináttu.
Mín fyrstu kynni af Bjössa voru
veturinn 1951, er hann kom til
Hafnar í heimsókn til okkar Bene-
dikts, sem þá var nýútskrifaður
verkfræðingur. Bjössi var sá fyrsti
úr fjölskyldunni, sem ég hitti. Átt-
um við þijú margar góðar stundir
saman og brugðum okkur m.a. til
Parísar, sem var ekkert venjulegt
í þá daga. Minnisstæður er mér
áhugi Bjössa á að skoða listasöfn
borganna beggja og virða fyrir sér
byggingar. Fyrst á
Keflavíkurflugvelli
í fáein ár en síðan
við húsasmíðar í
Reykjavík. I byrjun
fyrir ýmsa húsa-
smíðameistara en
síðan í eigin nafni -
og með öðrum,
lengst af með húsa-
smíðameisturunum
Magnúsi Jenssyni
og Olafi Hauki
Árnasyni, þar til
heilsan fór að gefa
sig um og eftir
1980. Björn átti
hlut að byggingu hundraða
íbúða í Reykjavík og nágrenni.
Björn kvæntist 13.7. 1957
Sigríði Jóhannsdóttur frá Fá-
skrúðsfirði, f. 8.3. 1923,
saumakonu og húsmóður.
Börn þeirra: Jóhanna, f. 19.9.
1958, með kennarapróf frá
KHÍ og starfandi kennari í
Reykjavík. Sambýlismaður
hennar er Óskar Bergsson
húsasmiður, en hann á 3 syni
frá fyrra hjónabandi. Sigurð-
ur, f. 25.12. 1959, d. 11.2. 1985.
Hann stundaði nám í sagn-
fræði við Háskóla íslands er
hann lést af slysförum erlend-
is. María, f. 11.6. 1964, stúdent
og veitingamaður í Reykjavík.
Fyrir hjónaband eignuðust
Björn og Rósa Guðmundsdóttir
dótturina Guðbjörgu Hugrúnu,
f. 12.3.1951, leikskólakennara.
Hún á þijú börn með fv. eigin-
manni sínum, Guðmundi J.
Tómassyni. Þau heita Vega
Rós, Sandra Guðrún og Andre-
as. Björn og bróðir hans Bene-
dikt reistu sér íbúðarhús árið
1962 í Safamýri 85 í Reykja-
vík. Þar var heimili þeirra
Björns og Sigríðar uns þau
byggðu sér einbýlishús árið
1976 í Ljárskógum 25 í Reykja-
vík. Þar hafa þau búið ásamt
fjölskyldu sinni síðan.
Utför Björns fer fram frá
Seljakirkju í dag.
hinar mörgu fögru og frægu bygg-
ingar. Þá nefndi hann oft síðar,
hversu vel foreldrar mínir tóku á
móti honum í Tebstrup, enda var
hann aufúsugestur.
Ása móðir þeirra bræðra lést er
þeir voru aðeins sex og níu ára.
Móðurmissirinn var þeim bræðrum
sár, en vel úr rættist, er Lilja móð-
ursystir þeirra tók við heimilinu,
giftist Sigurði og varð þeim sem
besta móðir. Þau Sigurður eignuð-
ust soninn Grétar Áss og segja
má, að mikill kærleikur hafi ætíð
ríkt með þeim bræðrum öllum
þrem.
Bjössi dvaldi í æsku sinni nokkur
sumur hjá móðurfólki sínu í
Skógsmúla og að Þorbergsstöðum
í Dölum vestur. Þar naut hann sín
vel í faðmi íslenskrar náttúru og
átti þaðan margar ljúfar minningar
um dvölina hjá frændfólki sínu.
Björn bjó í heimahúsum á Berg-
staðastrætinu á námsárum sínum
og að námi loknu eða allt þar til
hann kvæntist Sigríði konu sinni
sumarið 1957.
Bjössi þótti verkmaður góður,
iðinn, ötull og ósérhlífmn. Hann var
MINIMINGAR
smiður laghentur og laginn. Þá er
mér ljúft að þakka greiðvikni
Bjössa og hjálpsemi við okkur
hjónin fyrr og síðar. Hann veitti
t.d. Benedikt bróður sínum ómet-
anlegan fjárstuðning á námsárum
hans erlendis, en í þann tíð voru
námslán í núverandi mynd óþekkt
og námsstyrkir af skornum
skammti.
Við hjónin og íjölskylda okkar
eigum margar góðar endurminn-
ingar frá þeim tíma, er við bjugg-
um í sama húsi, í Safamýri 85,
og Sigga og Bjössi, en þar ólust
börn okkar upp saman við nám
og leik frá 1962 til ársins 1976.
Þá var oft glatt á hjalla og þá
sérstaklega á jólum. Á aðfanga-
dagskvöld á neðri hæðinni hjá
okkur Benedikt, en á jóladag á
efri hæðinni, þar sem afmælis
einkasonar þeirra, Sigurðar, var
m.a. fagnað. Á jólanótt var orðið
að venju, að bræðrabörnin svæfu
saman.
Á þeim árum sköpuðust góð
kynni og vinátta við margar fjöl-
skyldur í götunni (botnlanganum),
sem haldist hafa órofin, þótt sumir
hafi flutt brott eða fallið frá. Hér
má nefna þorrablót fjölskyldnanna
sex, sem í rúman aldarfjórðung
hafa komið saman, gert sér glaðan
dag og minnst samvistanna. Bjössi
var þá ætíð hrókur alls fagnaðar.
Haustið 1976 fluttu þau Björn
og Sigríður ásamt bömum sínum
í nýbyggt einbýlishús í Ljárskógum
25 í Reykjavík, og þar hefur heim-
ili þeirra verið síðan. Þar hafa þau
búið sér fagurt heimili, sem ber
vott um hagleik hjónanna beggja.
Ur grýttri jörð umhverfis húsið
hafa þau ræktað yndislegan og
fagran garð, sem hlotið hefur
viðurkenningu fagmanna fyrir
vandað skipulag, góða umhirðu og
fjölbreyttan gróður. Ég veit að
bestu stundir Bjössa hin síðari ár
voru að dvelja í garðinum, hlúa að
gróðri og njóta útiverunnar. Þau
hjónin voru samhent í verkum sín-
um og bjuggu bömum sínum gott
og vistlegt heimili. Þar nutu kunn-
ingjar, vinir og ættmenni þeirra
æði oft gestrisni þeirra og vinar-
þels. Nefna má að á gamlárskvöld
hin síðari ár var að jafnaði öll fjöl-
skyldan saman komin á heimili
þeirra hjóna og fagnaði saman ára-
mótum.
Hagleiksverk húsbóndans og
hannyrðakonunnar glöddu augu
gesta. í vinnustofunni sinni í Ljár-
skógum vann Sigríður að ófáum
hannyrðaverkefnum sínum, óf
dúka, stóra og smáa, og teppi,
prjónaði og saumaði, margt að fyr-
irmynd Bjössa. Bjössi hafði allt frá
æsku unun af að teikna og mála
og sat hann oft einnig langdvölum
í vinnustofu sinni og kom hug-
myndum sínum á blað. Nefna má,
að til Sigríðar hefur verið leitað
af innlendu og erlendu áhuga- og
fagfólki til kynningar á þessum
verkefnum.
Bjössi var mikill náttúruunnandi
i eðli sínu og sinnti því eftir því
sem tóm gafst til frá annasömum
störfum. Þau Sigríður fóru ásamt
börnum sínum í margar ferðir að
sumarlagi um byggðir og óbyggðir
landsins. Úr þeim ferðum komu þau
jafnan með safn steina og plantna,
sem þau komu fyrir á heimili sínu
innan eða utan dyra, sér og sínum
til fróðleiks og augnayndis.
Mér er í minni ánægjuleg ferð
bræðranna þriggja með mökum
umhverfis landið. Áð var víða og
Bjössi þá jafnan strax lagður af
stað í leit sjaldgæfra steina. Var
hann fundvís á þá. Steinana slípaði
hann, fægði eða mótaði í styttur,
er heim kom og stillti upp í sérsmíð-
aðan skáp á heimili sínu.
Bjössi spilaði mikið brids á yngri
árum. Þá var hann skákmaður góð-
ur eins og hann á ætt til. Vænt
þótti honum um, er Helgi Áss, bróð-
ursonur hans, núverandi stórmeist-
ari og heimsmeistari yngri en 20
ára, heimsótti hann um árabil og
þeir tókust á við skákborðið, þeim
báðum til ómældrar gleði og Helga
til aukins þroska.
Björn var vel að manni, sterkur
og lipur á yngri árum og allt til
fullorðinsára. Hann var dugnaðar-
forkur hinn mesti meðan heilsan
leyfði og vinnudagurinn jafnan
langur. Þótt Bjössi væri vel að
manni varð hann þó að þola skin
og skúrir meir en við mörg hin.
Langt sjúkdómsstríð sitt háði hann
ódeigur og með jafnaðargeði. Um
fermingaraldur barðist hann við
beinátu í fæti í nokkra mánuði og
lá þá á sjúkrahúsi um skeið. Hann
yfirvann þann sjúkdóm, en bar
hans þó merki alla tíð. Haustið
1969 lenti Bjössi i bílslysi, brotnaði
þá hálsliður og varð hann óvinnu-
fær í hálft ár. Sá skaði háði honum
að nokkru alla tíð eftir það. Seint
á áttunda áratugnum greindist
Bjössi með hrörnunarsjúkdóm
ólæknandi, sem ágerðist smátt og
smátt og hamlaði hreyfíngu hans
síðustu árin. Fyrir fjórum árum
bættist illvíg æðabólga við og síðan
fyrir um tveim árum ólæknandi
krabbamein, sem varð honum að
aldurtila 14. janúar sl. Hann þurfti
oft á sjúkrahús, þar naut hann allt-
af góðs atlætis, en heima vildi hann
alltaf helst vera, klæðast daglega
og njóta umhyggju eiginkonu og
dætra.
Björn var trúaður maður, þótt
dult færi. Hann tók með æðruleysi
vaxandi veikindum sínum, auknu
máttleysi, raddmissi og vanlíðan
vegna verkja, en kvartaði þó aldr-
ei. Hann hélt reisn sinni til síðasta
dags. Tók vistaskiptunum með
styrk og trúartrausti og þakklátum
huga til vandamanna sinna allra.
Mestar þakkir þó til eiginkonu sinn-
ar, sem var honum stoð og stytta
og ómetanleg hjálp í veikindum
hans öllum.
Við Benedikt og fjölskylda vott-
um fjölskyldu Bjöms einlæga sam-
úð okkar. Minningin um góðan
dreng fyrnist aldrei.
Inger.
Drengur góður er horfinn yflr
móðuna miklu 68 ára gamall.
Löngu og ströngu veikindastríði er
lokið. Miklu ævistarfi var skilað.
Sár harmur er að mörgum kveðinn,
en lausn frá þrautum fengin.
Þegar komið er að hinstu kveðju
fyllist maður trega og söknuði, en
ótal góðar minningar hrannast upp.
Það var fyrst fyrir 30 árum að ég
ung og feimin stúlkan, nýlofuð
yngsta bróðumum, mætti í jólaboð
í Safamýrinni hjá þeim heiðurs-
hjónum Sigríði og Birni. En kvíðinn
sem ég bar í bijósti var svo sannar-
lega óþarfur. Slíkar vom móttök-
urnar. Hlýja og gestrisni og ein-
lægni þeirra hjóna var einstök þá
sem og alla tíð síðan. Margar gleði-
stundir hefi ég og fjölskylda mín
átt á þeirra yndislega heimili bæði
í Safamýrinni og í Ljárskógunum.
Stundir sem maður geymir í minn-
ingunni og þakkar fyrir í hljóði.
Nú þegar Bjössi er allur er mér
efst í huga einlægt þakklæti til
hans fyrir allt það sem hann hefur
gert fyrir okkur og verið mér og
mínum í þessi 30 ár. Samband sem
aldrei hefur fallið skuggi á.
Björn var alveg einstaklega vel
gerður maður. Heiðarleiki, rétt-
sýni, góðsemi og einstök hógværð
og lítillæti voru ríkir þættir í fari
hans. Alltaf var hann boðinn og
búinn að veita aðstoð og gefa góð
ráð, ef til hans var leitað. En aldr-
ei tranaði hann sér fram og sýndar-
mennska var eitur í hans beinum.
Hann hafði mikla réttlætiskennd
og ríka samúð með þeim sem minna
máttu sín, mönnum og málleysingj-
um. Hann var raunsær maður og
vildi sýna ráðdeild og nýta hlutina
vel, en var þó alltaf stórhuga. Hann
fylgdi því vel eftir sem hann tók
sér fyrir hendur, hvort sem honum
þótti verkefnið ljúft eða leitt.
Það var ómetanlegur styrkur
fyrir okkur hjónin að hafa Björn
sem byggingameistara að húsinu
okkar. Hann gekk til allra verka
af einstökum dugnaði, krafti og
samviskusemi og ósérhlífinn var
hann með afbrigðum. Mér er margt
minnisstætt frá þeim tíma. Hann
kom að öllu frá grunni til þaks,
Vandaðir legsteínar
Varanleg mínníng
BAUTASTEINN
I Brautarholti 3,105. R
J Sími 91-621393

'DaCía
Fersk blóm og
skreytingar
við öll tækifæri.
Fákafeni 11, sími 689120.
Sérfræðingar
í blóiiiaskrevtingiiiii
tið öll Grkiiæri
01) blómaverkstæði
WNNA

Skólavörðustíg 12,
á horni Bergstaðastrætis,
sími 1909«
utan dyra sem innan. Og þegar
maður þóttist leggja sitt fram á
verklega sviðinu sýndi hann manni
ávallt nærgætni og umburðarlyndi,
en hann stjórnaði af röggsemi og
einbeitni. Hann gat verið harður í
horn að taka, ef því var að skipta.
Hann var skapmaður, en fór þó
yfirleitt vel með það. Hann var
hreinskilinn og hreinskiptinn og oft
fann maður að máltækið átti við:
„Vinur er sá er til vamms segir“.
I einkalífi sínu var Bjössi mikill
gæfumaður. Hann eignaðist góða,
trausta og myndarlega eiginkonu
þar sem Sigríður var. Hún bjó hon-
um og börnum þeira einstaklega
fallegt og hlýlegt heimili. Þar prýða
veggir og gólf listaverk ofin af Sig-
ríði en mörg hver hönnuð af Birni.
Björn var mjög listrænn og drátt-
hagur og með sanni má segja að
þar hafi listamaður farið, þótt önn-
ur verkefni hafi hann látið ganga
fyrir en þau sem undir listir falla.
í Birni blundaði „boheminn“.
Hann átti mikið og fallegt steina-
safn og marga fallega gripi mótaði
og vann hann úr steinum. Á meðan
heilsan leyfði ferðuðust þau hjónin
með bömin sín vítt og breitt um
byggðir og óbyggðir landsins og
var þá oftast komið með sérstæða
steina til baka í safnið. Ferðir þess-
ar voru þeim mikil lífsnautn.
Stundum fórum við fjölskyldan
með og þá var svo sannarlega gott
að njóta leiðsagnar þeirra hjóna.
Sigga vissi allt um pöntumar og
Bjössi um steinana. Hann þekkti
vel landið okkar úr þessuih ferðum
og einnig frá þeim tíma er hann
vann við brúarsmíðar. Mér er minn-
isstæð ferð með þeim ásamt þýskri
vinkonu minni um landið. Hún hafði
aldrei farið yfir óbrúaðar ár eða
um aðrar torfærur. Bjössi leiddi
hópinn og sýndi djörfung og dug
og lét engan bilbug á sér finna
þótt illa liti út er bíllinn festist í
einni ánni. Þrautseigja og vilja-
styrkur Bjössa kom þá líka vel í
ljós og allt endaði þetta vel. Ferðin
var sú stórkostlegasta sem sú
þýska hafði farið og alltaf minntist
hún þeirra hjóna með sérstökum
hlýhug.
Margs er að minnast er góður
og gegn maður kveður þetta jarð-
líf. Eftir að veikindi Björns ágerð-
ust og hann gat ekki lengur ferð-
ast um landið sitt bætti hann sér
það upp með lengri útivist í garðin-
um sínum heima í Ljárskógum. Þar
gerðu þau hjónin grýttan jarðveg
að gróðurvin tijáa og blóma. Sigga
hefur alltaf haft hina sönnu „mold-
arfíngur", allt dafnar í hennar
höndum, blómin inni og blómin
úti. Hún hreif Bjössa með sér í
garðvinnuna og þar gat hann feng-
ið vissa útrás fyrir athafnaþrá sína
sem heilsan leyfði ekki i öðrum
störfum. Garðurinn þeirra ber þeim
hjónum fagurt vitni, enda hefur
hann fengið viðurkenningu sem
slíkur. Það var aðdáunarvert að
horfa á það sem Bjössi gat gert í
garðinum, sárþjáður og óstöðugur.
Ríkur viljastyrkur og einbeitni var
hér að verki sem endranær, heilsu-
leysið braut þær eigindir aldrei nið-
ur. Auðvitað veitti Sigga honum
styrk og kraft. Hún sýndi einstakt
þolgæði og umhyggju fyrir bónda
sínum í hans löngu og erfiðu veik-
indum. Ekki síður gerðu dæturnar
honum lífið auðveldara með hjálp-
semi, glaðværð og hlýju. Björn
hafði áður þurft að berjast við veik-
indi og slys. Fyrir tíu árum barði
sorgin dyra hjá fjölskyldunni, þegar
einkasonurinn, Sigurður, lést langt
um aldur fram í hræðilegu um-
ferðarslysi í Malasíu, þar sem hann
var á ferð með systur sinni. Þessi
atburður varð fjölskyldunni ákaf-
lega sár, en saman sýndu þau styrk
og báru harm sinn í hljóði. Bjössi
lét aldrei bugast, þótt oft hafi hann
háð erfiða glímu.
Harmur minn og fjölskyidu
minnar er mikill, en þó er hann
stærstur hjá eiginkonu, dætrum,
tengdasyni og barnabörnum. Öll
eigum við þó dýrmætar minningar
um öðling. Þær verða ekki frá okk-
ur teknar. Þar eigum við ómetan-