Morgunblaðið - 01.02.1995, Blaðsíða 48

í K
G
Ltm
alltaf á
Miövikudögum
MORGUNBIADID, KRINGLAN I, 103 REYKJAVÍK, SÍMI 569 1100, SÍMBRÉF 569 1181,
PÓSTHÓLF 3040, NETFANG MBL(SCENTRUM.IS / AKUREYRI: HAFNARSTRÆTl 85
MIÐVIKUDAGUR 1. FEBRÚAR 1995
VERÐ í LAUSASÖLU 125 KR. MEÐ VSK
Stj órnmálaflokkar á Akureyri funda um ÚA-skýrslur
Ákvarðanir ekki
teknar að svo
Akureyri, Morgunblaðið.
ALLIR stjómmálaflokkar sem full-
trúa eiga í bæjarstjórn Akureyrar
boðuðu til funda um skýrslur þær
sem í gær voru lagðar fram um áhrif
þess á starfsemi Utgerðarfélags
Akureyringa að færa viðskipti sín frá
Sölumiðstöð hraðfrystihúsanna til
Islenskra sjávarafurða. Flokkamir
gerðu þó ekki upp afstöðu sína í
málinu, samkvæmt upplýsingum
Morgunblaðsins.
. Skýrslurnar voru unnar af .Nýsi
hf. og Andra Teitssyni ráðgjafa hjá
Kaupþingi Norðurlands fyrir bæjar-
stjóm Akureyrar. Bæjarfulltrúar
standa nú frammi fyrir þeirri ákvörð-
un að gera upp á milli tilboða fisk-
sölufýrirtækjanna tveggja um flutn-
ing starfsemi til Akureyrar, gegn því
að þeim verði tryggð sala afurða
fyrir ÚA.
Ekki endilega hagstætt að
binda viðskiptin
Hins vegar kemur fram í báðum
skýrslunum að ekki sé endilega æski-
legt fyrir ÚA að binda viðskipti sín
við eitt fisksölufyrirtæki til lengri
tíma. I Nýsisskýrslunni er nefnt að
allt eins geti verið heppilegt fyrir
ÚA að standa utan sölusamtaka en
gera samninga um sölu ákveðinna
tegunda á ákveðnum mörkuðum.
Andri segir í sinni skýrslu að frá
sjónarhóli ÚA verði vart séð að það
að fá höfuðstöðvar ÍS til Akureyrar
réttlæti skyndiákvörðun um að flytja
sölu á afurðum frá SH. Hyggilegra
verði að telja að kanna málin betur
m.a. með því hvort nýta megi kosti
þróunarstarfs ÍS innan SH.
I skýrslu Andra kemur fram að
ýmislegt bendi til þess að SH sé
vænlegri söluaðili en ÍS en engar
slíkar afgerandi niðurstöður koma
fram í skýrslu Nýsis.
Á fundi bæjarmálaráðs Sjálfstæð-
isflokksins voru skýrslurnar ræddar,
en engar samþykktir gerðar. Sam-
kvæmt upplýsingum Morgunblaðsins
töluðu flestir fundarmenn með því
að áfram yrði skipt við SH.
Alþýðuflokksmenn vilja hafa
hagsmuni bæjarins í huga en gæta
þess að fóma ekki hagsmunum ÚA
við ákvarðanatöku í málinu og kom
fram á félagsfundi í gærkvöld að
hagsmunum ÚA væri betur borgið
hjá SH. Fram kom tillaga á fundinum
þess efnis að þó að UA færði ekki
stöddu
sín viðskipti til ÍS yrði kannað hvort
bæjaryfirvöld gætu veitt ÍS fyrir-
greiðslu færi fyrirtækið aðalstöðvar
sínar norður og fékk hún góðar und-
irtekir fundarmanna.
Á fundi Alþýðubandalagsmanna
voru skýrslurnar ræddar, en hópi
manna falið að fara betur yfir þær.
Ekki var á framsóknarmönnum
að heyra að afstaða hefði verið tekm
í málinu.
■ Skýrslumar/12
Faiinfergi á
ísafirði
HÚS Ásgeirs Guðbjartssonar
skipstjóra við Túngötu er meðal
fjölmargra húsa á Isafirði sem
snjór sækir á, en gífurlegt fann-
fergi hefur verið víða á Vestfjörð-
um og Norðurlandi undanfarna
daga. Hættuástandi hefur enn
ekki verið aflýst vegna snjóflóða-
hættu á norðanverðum Vestfjörð-
um og á Siglufirði, en á Patreks-
firði var hættuástandi hins vegar
aflýst síðdegis í gær. Vonskuveð-
ur var áfram á Snæfellsnesi og í
nærsveitum í gær, og sömu leiðis
var hvassviðri og ofan koma víðs-
vegar á Norðurlandi, en skólahald
var víða fellt niður af þessum
sökum. Þá vom flestir vegir ófær-
ir á Vestfjörðum og Norðurlandi
vegna fannfergis.
■ Hættuástandi aflýst/2
Nýrtvö
þúsund
kr. seðill
fljótlega
NÝR tvö þúsund króna seðill
mun líta dagsins ljós innan
skamms en á honum verður
mynd af Jóhannesi Kjarval list-
málara og verkum hans. Að
sögn Sighvats Björgvinssonar
iðnaðar- og viðskiptaráðherra
hefur Seðlabankinn einnig ósk-
að eftir því að gefinn verði út
eitt hundrað króna myntpen-
ingur og sé sú beiðni í skoðun.
Sighvatur segir að þótt
myntin sé ódýrari kostur sé
ekki ráðlegt að hefja slátt á
hundrað krónu peningi. „Það
er mikill stöðugleiki í íslensku
efnahagslífi og gengi íslensku
krónunnar stöðugt. Því er ekki
vilji fyrir því að gera breytingar
sem huglægt séð gætu gert að
verkum að fólki fyndist gjald-
miðillinn verðminni.“
Litasamsetning óljós
Hönnun seðilsins, sem verð-
ur marglitur, var í höndum
Kristínar Þorkelsdóttur en að
hennar sögn er ekki ljóst á
þessari stundu hver endanleg
litasamsetning verður. Kristín
hannaði einnig seðlana sem
teknir voru í notkun 1. janúar
1981, en tíu króna og fimmtíu
króna seðlarnir, sem voru blá-
og brúnleitir, eru að mestu
horfnir úr umferð að sögn
Freys Jóhannessonar, sem
safnað hefur íslenskum pen-
ingaseðlum í 30 ár.
Að hans sögn var þúsund
króna seðillinn tekinn í notkun
12. september 1984 og fimm
þúsund króna seðillinn tekinn
í notkun 10. júní 1986. Um
hönnun þeirra sáu Kristín Þor-
kelsdóttir og Stephen A. Fair-
bairn.
Metfjöldi afskrán-
inga skipa í fyrra
Samkeppnisráð um stjórnunar- og eignatengsl í íslensku atvinnulífi
811 milljón-
ir í úreld-
ingarstyrki
Á SÍÐASTA ári voru fleiri skip og
! bátar máð af skipaskrá en nokkru
sinni fýrr í sögu skipaskráningar á
íslandi, en þau voru samtals 183 tals-
ins. Þar af voru 97 þilfarsskip af-
skráð, samtals 5.464 brúttórúmlestir,
og að auki hurfu 86 bátar úr flotanum.
Steindór Ámason hjá skipaskrán-
ingu Siglingamálastofnunar segir að
helsta skýrningin á þessum mikla
fjölda afskráninga sé sú að lög um
Þróunarsjóð sjávarútvegsins hafi tekið
gildi í fyrra, sem þar með veiti skipa-
eigendum úreldingarstyrk til að farga
skipunum ellegar selja þau úr landi.
Þróunarsjóður samþykkti í fyrra
• 304 umsóknir um úreldingarstyrk, en
hann nam 45% af vátryggingarverði
skips eins og það var 1. janúar 1994.
Fyrir áramót náðu 90 skip að upp-
fylla skilyrði sjóðsins um úreldingu
og komu samtals 811 milljónir króna
í hlut eigenda þeirra.
■ Fleiri skip/Bl
Tilefni til að samkeppnis-
yfirvöld séu á varðbergi
AÐSTÆÐUR á einstökum mörkuðum hér á
landi gefa tilefni til að samkeppnisyfirvöld séu
á varðbergi, segir í skýrslu samkeppnisráðs um
stjómunar- og eignatengsl í íslensku atvinnu-
lífi. Sighvatur Björgvinsson, viðskiptaráðherra,
sagði að við lestur skýrslunnar hefði sér komið
mest á óvart hvað einstaklingar, sem skipaðir
væru í stöður á vegum ríkisins, sætu víða í
stjórnum fyrirtækja og sjóða. Ríkisforstjórar,
ekki síst hjá lánastofnunum, færu með mikil
völd. „Þá er líka ljóst af skýrslunni að auk við-
skiptablokkanna Kolkrabbans og Smokkfisks-
ins, sem svo hafa verið nefndar, eru lífeyrissjóð-
irnir mjög voldugir," sagði ráðherra, sem lagði
skýrsluna fyrir Alþingi í gær.
Helstu niðurstöður skýrslunnar eru, að lítil
tengsl séu á milli eignar og valds í íslensku
atvinnulífi, þar sem stjórnarmenn og stjórnend-
ur stærstu fyrirtækjanna eigi sjálfir lítinn eða
engan hlut í þeim. Umsvif ríkisins í atvinnulíf-
inu séu mikil og margvísleg, m.a. í krafti nær
hundrað milljarða eignar og valds til að úthluta
takmarkaðri aðstöðu til atvinnurekstrar.
„Blokkir" í atvinnulífinu
Bent er á, að eitt til fjögur fyrirtæki séu
iðulega leiðandi á mörkuðunum og merki séu
um að í atvinnulífinu myndist „blokkir" fyrir-
tækja, þar sem fyrirtæki tengjast eigna- og
stjórnunarlega. „Stærstu fyrirtæki á sviði
trygginga, olíuverslunar, flutninga, útflutnings
sjávarfangs og ferðaþjónustu tengjast með
gagnkvæmu eignarhaldi og stjórnunartengsl
eru einnig mikil þar sem sömu aðilar sitja í
stjórnum þessara fyrirtækja og veita þeim for-
ystu,“ segir í skýrslunni og spurt er hvort þar
sé að finna alvarleg einkenni hringamyndunar,
óæskileg tengsl eða valdssamþjöppun sem geti
takmarkað samkeppni eða hindrað fijálsa þróun
viðskipta.
í niðurstöðum skýrslunnar segir um þetta,
að nauðsynlegt sé að líta til tveggja þátta.
Annars vegar stærðar og fjölda fyrirtækjanna
og aðstæðna þeirra til að beita afli sínu á
markaðnum og hins vegar hvernig þau hegði
sér á markaðnum í raun. Ekki sé sjálfgefið að
stórt fyrirtæki neyti aflsmunar.
Er leiðarljósið hreint arðsemismat?
Umfang lífeyrissjóða á fjármagnsmarkaðn-
um vekur athygli skýrsluhöfunda og bent er á
að fjárfesting lífeyrissjóðanna í fyrirtækjum
leiði gjarnan af sér stjórnarsetu í þeim. „Þá
kemur í ljós sú tilhneiging að Samvinnulífeyris-
sjóðurinn fjárfestir frekar í fyrirtækjum sem
áður höfðu tengsl við Samband íslenskra sam-
vinnufélaga. Lífeyrissjóður verslunarmanna
fjárfestir aftur á móti gjarnan í „blokk“ sem
tengist einkarekstri. Því er eðlilegt að spurt sé,
var hreint arðsemismat haft að leiðarljósi við
fjárfestinguna?" segir í skýrslunni.
■ Sterk tengsl/24-25