Morgunblaðið - 02.02.1995, Blaðsíða 24

24 FIMMTUDAGUR 2. FEBRÚAR 1995
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
Matthildur litla
og morðinginn
Nýjasta kvikmynd Friðriks Þórs
Á köldum klaka
ÆVINTÝRI ungs Japana í ís-
lensku vetrarríki er sögnþráður
nýjustu kvikmyndar Friðriks Þórs
Friðrikssonar Cold Fever eða Á
köldum klaka, eins og hún heitir
á íslensku, sem frumsýnd verður
í Stjörnubíói 10. febrúar nk. Mynd-
in er framleidd án styrkja úr Kvik-
myndasjóði íslands með þátttöku
bandarískra, þýskra, svissneska
og danskra aðila, auk íslensku
kvikmyndasamsteypunnar, að því
kemur fram í fréttatilkynningu.
Framleiðandi og meðhöfundur
handrits ásamt leikstjóranum er
Bandaríkjamaðurinn Jim Stark,
sem m.a. hefur framleitt ýmsar
myndir hins þekkta leikstjóra Jims
Jarmusch. Aðalhlutverkin eru í
höndum vinsælasta leikara og
rokkstjömu Japana af yngri kyn-
slóðinni, Masatoshi Nagase,
bandarísku kvikmyndaleikaranna
Lili Taylor, Fischer Stevens og
Laura Hughes, og Gísla Halldórs-
sonar. I öðrum hlutverkum eru
m.a. Magnús Ólafsson, Rúrik Har-
aldsson, Flosi Ólafsson, Bríet Héð-
insdóttir, Ari Matthíasson, Álfrún
Örnólfsdóttir, Hallbjöm Hjartar-
son, Katrín Ólafsdóttir og Jóhann-
es grínari. Kvikmyndataka í Ci-
nemascope fyrir breiðtjald var í
Úr „í draumi sérhvers manns“.
höndum Ara Kristinssonar, um
hljóðvinnslu sá Kjartan Kjartans-
son og tónlist Hilmar Öm Hilmars-
son. Myndin var tekin í Japan og
á íslandi veturinn 1993-1994.
Sagan segir frá Hirata (Masat-
oshi Nagase), ungum starfsmanni
fisksölufyrirtækis í Tókýó. Hann
hefur náð góðum árangri í starfi
og er á förum til Hawaii til að slaka
á við golfiðkun í sól og hita þegar
afi hans boðar hann á sinn fund.
Afinn segir að Hirata verði að
fara til íslands til að fremja þar
hefðbundna japanska minningar-
athöfn við á eina í óbyggðum þar
sem foreldrar hans drukknuðu í
bílslysi sjö ámm áður. Samkvæmt
gamalli japanskri trú leita sálir
hinna látnu að þeim tíma liðnum
aftur til þess staðar þar sem þeir
fómst og verði ekki réttir helgisið-
ir framkvæmdir finna þær aldrei
frið. Hirata segist ekki trúa á þessi
gömlu hindurvitni en fellst að lok-
um á að breyta ferðaáætlunum
sínum og heldur til íslands.
Á köldum klaka er af sögn að-
standenda gamansöm ferðasaga
með ívafi spennu og dularfullra
atburða en Ijallar um leið um það
sem sameinar manneskjurnar,
hvaðan sem þær koma, þrátt fyrir
ólíka menningu, viðhorf og hefðir,
— ekki síst andspænis þeirri stað-
reynd að „eitt sinn skal hver
deyja“.
í draumi sérhvers manns
í draumi sérhvers manns er nú
15 mín. stuttmynd eftir Ingu Lísu
Middleton sem er byggð á sam-
nefndri smásögu Þórarins Eldjárns
og sýnd verður á undan kvikmynd-
inni „Á köldum klaka“ í Stjörnu-
bíói. Myndin segir í gamansömum
tón frá starfsfólki Gildismats ríkis-
ins, draumum þeirra og martröð-
um. Útlit myndarinnar er töluvert
stílfært; leikmynd og búningar eru
málaðir í gráum tónum, en draum-
ar og martraðir starfsfólksins eru
aftur á móti í mjög skærum litum
til þess að undirstrika andstæðu
þeirra við gráan hversdagsleikann.
Aðalleikarar eru Ingvar Sig-
urðsson, Edda Heiðrún Bachmann,
Eggert Þorleifsson, Jóhann Sig-
urðarson, Hilmir Snær Guðnason
og María Sigurðardóttir. Tónlistin
í myndinni er samin af Siguijóni
Kjartanssyni og kvikmyndataka
var í höndum Rafns Rafnssonar.
Leikmynd hannaði Sigríður Sigur-
jónsdóttir og María Olafsdóttir sá
um búninga.
KVIKMYNPIR
Bíóborgin
LEON ★★
Leikstjóri Luc Besson. Aðalleikendur
Jean Reno, Gary Oldman, Danny
Aiello, Natalie Portman. Kvikmynda-
tökustjóri Thierry Arbogast. Tónlist
Eric Serra. Lög með Björk Guð-
mundsdóttur, Sting o.fl. Bandarísk.
SPI1994.
LEON (Jean Reno) er til fyrir-
myndar, eða hvað? Teygar kúa-
mjólk, fer mjúkum höndum um
stofublómin, ræktar líkamann af
eljusemi og ástundun, hefur and-
styggð á reykingum, blóti og
ragni.
Bak við luralegt rónayfirbragðið
blundar göfug sál sem má ekkert
aumt sjá, tekur að sér nágranna,
hana Matthildi litlu (Natalie Port-
man), tólf ára telpuhnokka, þegar
fjölskylda hennar er skotin í tætl-
ur. Valmennið er þó ekki allt sem
það er séð, heldur kaldrifjaður
leigumorðingi.
Virðist meira að segja stunda
iðju sína frekar af annarlegum
hvötum en fyrir blóðpeningana,
sem hann hirðir lítt um en lætur
dankast hjá vini sínum og umboðs-
manni í manndrápsbransanum
(Danny Aiello). Matta litla á líka
sínar vondu hliðar. Þó henni þyki
ósköp vænt um tuskubangsann
sinn, sé skörp og skemmtileg
hnáta, er hún tæpast á sama róli
og jafnaldrar hennar, heldur hrað-
lygin og ómerkileg og á sér þá ósk
heitasta að hella sér út í aflífunar-
viðskiptin.
Ekki þegar hún er orðin stór,
heldur strax. Þó ýmsu sé vanur
líst Leon ekki nógu vel á blikuna
í fyrstu en honum fer að þykja
vænt um Matthildi og er von bráð-
ar farinn að príla með barnið uppá
húsþök og kenna því undirstöðu-
atriðin í sinni slátrunariðn. M.a.
með því að freta á blásaklausa
skokkara í Central Park.
Þegar farin eru að myndast hlý
og notaleg fjölskyldubönd hjá
Matthildi litlu og morðvargnum
dynja náttúrlega ósköpin yfír svo
myndin endar ekki vel og hjart-
næmlega. Sú stutta finnur hjá sér
óviðráðanlega hvöt til að hefna
hans litla bróður, færist full mikið
í fang og fá þau skötuhjúin á sig
hálft þriðja hundrað sérsveitar-
manna.
Minna má ekki gagn gera hjá
ofurofbeldismanninum Besson en
Leon er fyrsta mynd Frakkans í
Vesturheimi. Hann á að baki eina,
góða mynd, La Femme Nikita,
bætir ekki annarri slíkri í safnið
hér, aðeins tónlist Eric Serra
stendur uppúr.
Hún var líka það eina minnis-
stæða við The Big Blue, fyrir utan
leiðindin. Söguþráðurinn er ótrú-
lega ómerkilegur, býður ekki uppá
beysna framvindu nema í upphafi
og endi, þegar blóðsúthellingamar
eru í algleymingi. Þá er Besson í
essinu sínu og átakaatriðin fag-
mannlega útfærð, líkt og hans er
von og vísa.
Þar kemur við sögu Gary Old-
man í hlutverki gjörspillts yfir-
manns í fíkniefnalögreglunni, for-
fallins eiturlyfjaneytanda. Oldman
er mikið riðinn við hlutverk hál-
fóðra manna og alóðra, það var
hressandi til að byija með, nú of-
leikur hann til ama.
Ætti að íhuga Harvey Keitel í
Bad Lieutenant. Aiello kemur lítið
við sögu. Reno sýnir álíka mörg
svipbrigði og Chuck Norris í
Barddock: Missing in Action III..
Torræður náungi, fasið og útgang-
urinn á fransmanninum í New
York minnir á Kaspar Hauser með
morðæði.
Miðbikið, sem segir mest frá
samskiptum Leons og Matthildar,
drepur niður spennuna, hér fer
mannskapurinn að taka sig fullal-
varlega, áhorfendum til bölvunar.
Handritið gjörsamlega útí hött.
Einkum þegar hjúin fara í lát-
bragðsleik, eitthvert kindarlegasta
atriði sem sést hefur lengi, og
Reno karlgreyinu sagt að leika.
Hefði betur látið það ógert.
„Harðjaxlar hirða ekki um dans,“
sagði Mailer.
Besson lætur best að ganga af
göflunum og heldur sér vonandi
eingöngu við ofbeldið í næstu
mynd, þá getum við átt von á
annarri gæðamynd á borð við Nik-
itu frekar en vonbrigðum.
Ekki má gleyma Natalie litlu
Portman, hún ræður furðu vel við
sitt undarlega hlutverk, hana
Matthildi, sem vill vera einsog hún
stóra frænka, sem heitir Nikita ...
Sæbjörn Valdimarsson
Rafmagnið fer
af Frankenstein
TILGERÐARLEGUR Frankenstein; úr mynd Kenneths Branaghs.
KVIKMYNDIR
Stjörnubíó
FRANKENSTEIN „MARY
SHELLEY’S FRANKEN-
STEIN" ★ ★
Leikstjóri: Kenneth Branagh. Hand-
rit: Steph Lady og Frank Darabont.
Aðalhlutverk: Kenneth Branagh,
Robert De Niro, Tom Hulce, Helena
Bonham Carter, lan Holm, John Cle-
ese, Aidan Quinn. TriStar Pictures.
1994.
ÞAÐ er eitthvað í sambandi við
hlutföllin í Frankenstein Kenneths
Branaghs, er frumsýnd hefur ver-
ið í Stjömubíói, sem kemur upp
um hana. Bijálaði vísindamaður-
inn dr. Victor Frankenstein býr í
risa, risastórum danssal (já, ein-
mitt) á smekklegu sveitasetri og
risa, risastóri stiginn uppá efri
hæðina kæmist aldrei fyrir í frekar
hóflega byggðu húsinu séð ut-
anfrá. Ekki frekar en danssalur-
inn. Sagan er sögð með hrikaleg-
um hraða og látum. Til dæmis
tala engir tveir saman í myndinni
nema á harðahlaupum eða í ein-
hveijum dansi helst í kringum
myndavélina og með hrópum og
köllum og mikilfengleg tónlistin
dynur undir. Samt þarf ekkert að
vera neitt sérlega mikið að ger-
ast. Frásögnin er svo yfirkeyrð að
manni gefst ekkert færi á að lifa
sig inní hana en horfír á tilþrifa-
mikla sýndarmennskuna úr góðri
fjarlægð. Líklega er dramatíkin
hönnuð í sama stílnum og danssal-
urinn og stiginn; hún einhvemveg-
inn passar ekki inní söguna.
Titillinn er Frankenstein ’ftir
Mary Shelley en gæti allt ems
verið Kennethstein eftir Kenneth
Branagh. Þessi hæfileikamikli
breski leikhús- og kvikmyndagerð-
armaður veit vel af sér og er ekki
að spara sig í þessari mynd, hvorki
andlega né líkamlega. Leikstjóm-
inni er kannski best lýst sem ofsa-
fenginni og Branagh er í mið-
punkti sem handhafí lífs og dauða
í hlutverki dr. Frankensteins er
beitir rafmagni til að kveikja líf í
líkamspörtum sem hann safnar
saman og Robert De Niro leikur
allur útsaumaður. Atriðið með Bra-
nagh í vinnustofunni óveðursnótt-
ina þegar skrýmsli Frankensteins
verður til er dæmigert fyrir sýndar-
mennsku myndarinnar. Þegar leik-
urinn stendur sem hæst varpar
Branagh af sér klæðum og stendur
ber að ofan að sköpunarstörfum
svo vöðvamir hnyklast og bijóst-
kassinn þenst út eins og það skipti
miklu máli að dr. Victor Franken-
stein sé sexí. í stað þess að vera
rafmagnaður vísindamaður að
brjóta blað í sköpunarsögunni verð-
ur hann tilgerðin uppmáluð. Mynd-
in reynir að skírskota til samtímans
með því að koma inná álitaefni eins
og ábyrgðina sem vísindamaðurinn
ber á verkum sínum og blinda
tæknidýrkun en það koðnar niður
einhverstaðar í látunum.
Frásögnin er á köflum sundur-
laus og Branagh fær aðra leikara
til að leggja miklu meira á sig en
nauðsynlegt er. Þetta á við um
Helenu Bonham Carter, sem virð-
ist í sífelldu uppnámi í hlutverki
ástkonu Frankensteins, klökkan
Ian Holm í hlutverki föður hans
og ofuráhugasaman Tom Hulce í
hlutverki vinar hans. John Cleese
er sá eini af þessum aukaleikurum
sem ekki er smitaður af ofvirkni
Branaghs og er frábær (og ill-
þekkjanlegur) í litlu hlutverki.
Robert De Niro bregst ekki sem
skrýmslið og gervi hans er það
besta og ljótasta sem maður hefur
séð í bíó í langan tíma. Hann reyn-
ir líka að setja einhverja alvöru
dýpt í myndina þegar aðrir ham-
ast á yfirborðinu og virðist sá eini
sem lætur söguna skipta sig meira
máli en sitt eigið, útblásna egó.
Arnaldur Indriðason