Morgunblaðið - 09.02.1995, Blaðsíða 10

10 FIMMTUDAGUR 9. FEBRÚAR 1995
MORGUNBLAÐIÐ
_______________FRÉTTIR
Umsögn lögmannafélagsins um stjórnarskrárfrumvarp
Tilgangi endurskoðun-
arinnar ekki verið náð
í UMSÖGN Lögmannafélags íslands
um frumvarp um nýjan mannréttind-
akafla stjómarskrárinnar til stjóm-
arskrámefndar Alþingis, segir að
frumvarpið kunni að fela í sér aftur-
hvarf til eldri tíma að því er varðar
skilning á mannréttindahugtakinu
og eðli þess og að svo virðist sem
ekki hafí að fullu tekist að ná þeim
tilgangi endurskoðunarinnar, að
færa stjómarskrána til nútímalegra
horfs. „Þá virðist sem samræming
stjómarskrárinnar við alþjóðasamn-
inga hafi ekki tekist að fullu,“ segir
í umsögninni.
Stjóm og laganefnd lögmannafé-
lagsins gagnrýna þann skamma tíma
sem félaginu var ætlaður til að skoða
framvarpið í umsögn sinni, þar sem
ijallað er um aðdraganda og tilgang
endurskoðunarinnar, settar era fram
hugmyndir um hugsanlegar viðbætur
við frumvarpið og gerðar ýmsar at-
hugasemdir við einstakar greinar
þess.
Mannréttindum gert
mishátt undir höfði
í ítarlegri umsögn lögmannafé-
lagsins er m.a. vitnað til alþjóða-
samninga og skuldbindinga um
mannréttindi þar sem mannréttindi
eru skilgreind sem heildstæð og sam-
tengd en jafnframt er bent á að í
greinargerð með framvarpi stjómar-
skrámefndar séu mannréttindi hins
vegar flokkuð og þeim gert mishátt
Kann að fela í sér
afturhvarf til
eldri tíma um
skilning á mann-
réttindahugtaki
undir höfði. Gagnrýnt er að meiri
áhersla sé lögð á borgaraleg og
stjómmálaleg réttindi í framvarpinu
en efnahagsleg-, félagsleg- og menn-
ingarleg réttindi.
Vakin er athygli á að hugtakið
mannréttindi er ekki notað í fram-
varpinu. „Bendir niðurfelling hug-
taksins til þess að ætlunin sé að
tryggja sum mannréttindi en ekki
önnur. Þá gefa þau ummæli í grein-
argerðinni, sem áður er vikið að, um
vægi efnahagslegra, félagslegra og
menningarlegra réttinda, tilefni til
að ætla að með niðurfellingu hug-
taksins sé miðað að því að draga úr
skuldbindingum ríkisins hvað þessi
réttindi varðar,“ segir í umsögn lög-
mannafélagsins.
Vitnað er í ályktun Alþingis þann
17. júní sl. um að við endurskoðunina
skuli miðað að því að færa ákvæði
mannréttindakaflans til samræmis
við þá alþjóðlegu sáttmála um mann-
réttindi, sem ísland hefur gerst aðili
að'og höfð skuli hliðsjón af tillpgum
stjómarskrámefndar frá 5. apríl í
fyrra. „Við samanburð á ákvæðum
framvarpsins og fyrmefndum tillög-
um er Ijóst að framvarpið víkur frá
þessum tillögum í ýmsum veigamikl-
um atriðum. Ennfremur er víða mis-
ræmi milli ákvæða framvarpsins og
þeirra alþjóðasamninga sem hafðir
skyldu til fyrirmyndar," segir í um-
sögninni.
Þörf á víðtækri umræðu
Gerðar era athugasemdir við ein-
stakar greinar framvarpsins, m.a.
þá almennu jafnræðisreglu sem fram
kemur í 3. grein, sem er svo-
hljóðandi: „Allir skulu vera jafnir
fyrir lögum án tillits til kynferðis,
trúarbragða, skoðana, þjóðemis-
uppruna, kynþáttar, litarháttar,
efnahags, ættemis og stöðu að öðra
leyti.“ Höfundar umsagnarinnar
komast að þeirri niðurstöðu að
greinargerð frumvarpsins bendi til
að þessi grein framvarpsins fullnægi
ekki þeim kröfum, sem gerðar era
til almennrar jafnræðisreglu.
Stjóm lögmannafélagsins telur
þörf á víðtækri umræðu og kynningu
um frumvarpið, sem hafí verið í lág-
marki. „Hætt er við að svo lítil kynn-
ing, ásamt því hversu lítill tími gefst
til umræðu um framvarpið í þjóðfé-
laginu og á Alþingi, geri það að verk-
um að endurbætur stjómarskrárinn-
ar verði ekki eins vandaðar eins og
þær annars hefðu getað orðið,“ áegir
í umsögninni.
Morgunblaðið/Þorkell
Gott þotuveður
BÖRNIN kunna að meta hið góða í sleðabrekkurnar. Fjöldi barna
þotuveður sem verið hefur á hefur til dæmis verið að leik í
höfuðborgarsvæðinu og víða um Elliðaárdalnum þar sem þessi
land að undanförnu og þyrpast mynd var tekin.
Skrifstofa borgarstjóra
Kostnaður vegna úttekta
og nefnda rúmar 5 millj.
úttekt á fjárhagsstöðu borgarinnar,
Hagvangur hf., fékk 735.000 krónur
fyrir skýrslu um skipulag á borgar-
skrifstofum og Ráð hf., fékk 200.000
krónur fyrir könnun á fyrirkomulagi
innkaupa hjá borginni á garð- og
skógarplöntum. Tekið er fram að
fjárhæðir era án virðisaukaskatts
enda fáist hann endurgreiddur af
sérfræðiþjónustu.
Kostnaður vegna launa og launa-
tengdra gjalda vegna nefnda og
vinnuhópa fyrir sama tímabil er sam-
tals 355 þúsund kr.
KOSTNAÐUR vegna úttekta og
rannsókna sem unnar hafa verið á
vegum skrifstofu borgarstjóra frá
15. júní 1994 til 1. febrúar sl. er lið-
lega 4,7 milljónir kr. og vegna nefnda
og vinnuhópa 355 þúsund kr. Þetta
kemur fram í svari við fýrirspum
borgarráðsfulltrúa Sjálfstæðis-
flokksins frá 31. janúar sl.
Fram kemur að Stefán Jón Haf-
stein fékk 510.340 krónur fyrir
stjómskipulagsúttekt, Endurskoð-
unarskrifstofa Sigurðar Stefánsson-
ar hf. fékk 3.328.200 krónur fyrir
Tillögur Veðurstofu Islands um eflingn á snjóflóðavörnum o g rannsóknum á snjóflóðum
Starfsfólki verði
fjölgað og sjálfvirk-
ar stöðvar settar upp
Norðmenn telja „viðun-
andi áhættu“ að fólk
geti búið á stöðum þar
sem ekki eru líkur á
—•------------------
snjóflóðum oftar en á
þúsund ára fresti. í
hættumati hér á landi
hefur verið miðað við
innan við 100 ármilli
snjóflóða. Veðurstofan
telur það með öllu óvið-
unandi.
OSSUR Skarphéðinsson, um-
hverfisráðherra, kynnti á
ríkisstjómarfundi á þriðju-
daginn tillögur Veðurstofu Islands
um eflingu á snjóflóðavömum og
rannsóknum á snjóflóðum. í tillög-
unum, sem umhverfísráðherra telur
að eigi að geta verið komnar til fram-
kvæmda næsta haust, er m.a. gert
ráð fyrir að starfsmönnum við snjó-
flóðarannsóknir á Veðurstofunni
verði fjölgað úr tveimur í fímm og
settar verði upp sjálfvirkar veðurat-
hugunarstöðvar til að mæla vind,
úrkomu og hita.
Umhverfísráðuneytið óskaði eftir
tillögum Veðurstofu Islands um úr-
bætur og eflingu starfsemi á hennar
verksviði í kjölfar snjóflóðahrinunnar
sem varð á Vestfjörðum og víðar í
janúar. Tillögurnar sem lagðar hafa
verið fram til eflingar á viðvöranum
og rannsóknum á snjóflóðum eru
afrakstur af innri umræðu á stofnun-
inni, en auk þess var að nokkru leit-
að í smiðju til Karstein Lied, yfír-
manns snjóflóðadeildar norsku jarð-
tæknistofnunarinnar, en hann átti
fundi með starfsmönnum Veðurstof-
unnar þegar hann var í heimsókn
hér á landi í boði umhverfísráðherra
í síðasta mánuði.
Tilraun verði gerð með
sjálfvirkar athugunarstöðvar
Helstu tillögurnar era þær að
ráðnir verði að minnsta kosti þrír
menn til viðbótar í fullt starf á Veður-
stofunni til að sinna snjóflóðaverk-
efni stofnunarinnar,'en það spannar
athuganir, rannsóknir og viðvöranar-
þjónustu. Nú eru starfandi tveir
menn sem sinna þessum verkefnum
á stofnuninni. Gert er ráð fyrir að
þessi efling starfseminnar kosti
11-12 milljónir króna á ári, en auk
þess er gert ráð fyrir að ofanflóða-
sjóður ijármagni nauðsynleg tækja-
kaup og rekstur athuganakerfís í
héraði.
Hvað varðar snjó- og veðurathug-
anir er lagt til að ráðnir verði sérstak-
ir athugunarmenn á þá staði sem í
mestri hættu era taldir, en þeim er
ætlað að annast daglegar athuganir
á úrkomu og snjódýpt á láglendi og
fylgjast með ástandi snævar eins og
kostur er. í ljósi þeirra erfíðleika sem
oft hafa verið á því að fá hæfa veður-
athugunarmenn í þéttbýli er lagt til
að settar verði upp sjálfvirkar veður-
athugunarstöðvar til að mæla vind,
úrkomu og hita, en þar sem lítil
reynsla er komin á slíkar athugunar-
stöðvar hér á landi er lagt til að
gerð verði tilraun með slíkar stöðv-
ar, til dæmis á Seyðisfirði og Pat-
reksfirði að minnsta kosti.
Rannsóknir á tengslum
snjóflóða við veðurþætti
Þá er lagt til að ráðnir verði til
reynslu sérstakir svæðisstjórar fýrir
Vestfírði, Norðurland og Áustfírði
sem annist eftirlit í fjöllum og aðrar
mælingar sem taldar eru nauðsyn-
legar og sinni þeir þessu sem aðal-
starfí að minnsta kosti sex mánuði
á ári, búnir öllum nauðsynlegum
tækjum og öryggisbúnaði. Að lokum
er svo lagt til að mælistöngum sem
lesa má af úr fjarlægð verði komið
fyrir í fjallshlíðum til að hægt sé að
fylgjast með snjódýpt.
Varðandi gögn og rannsóknir er
lagt til að ráðist verði í skipulegar
rannsóknir á tengslum meiri háttar
snjóflóða við veðurþætti og samhliða
því verði þróaðar aðferðir við að
vinna vísbendingar um snjóflóða-
hættu út úr skammtíma tölvuspám
sem Veðurstofan er um þessar mund-
ir að fá aðgengi að. Er lagt til að
þetta verði gert í samvinnu við
norsku veðurstofuna. Bent er á að
efla þurfi greiningu á landslagi og
landfræðilegum þáttum og fá með
því fram yfirlit yfir varasama snjó-
söfnunarstaði og lagt er til að ráðist
verði í tímabundin rannsóknarverk-
efni á jarðfræðilegum og gióðurfars-
legum áhrifum snjóflóða, og þannig
reynt að finna út snjóflóðafarvegi
sem sögulegar heimildir era ekki til
um.
Að lokum er svo lagt til að ljúka
sem fyrst skráningu og kortlagningu
allra upplýsinga um þekkt snjóflóð
sem verði aðgengilegar notendum í
tölvutæku formi og jafnframt er tal-
ið æskilegt að farið verði yfir ljós-
myndagögn Landmælinga íslands,
bæði með tilliti til hugsanlegra breyt-
inga í landslagi sem kynnu að hafa
áhrif á snjóflóð, en ekki síður til að
nema breytingar í landslagi sem
kunna að vera afleiðingar óþekktra
snjóflóða eða skriðufalla.
Hættumatsgerð verði breytt
Lagt er til að hættumat verði unn-
ið á Veðurstofu íslands í samvinnu
við erlendar snjóflóðastofnanir og
Háskóla íslands og bent er á að í
upphafi verði að leggja mikla áherslu
á forsendur hættumatsins, svo að
þær vettvangsrannsóknir sem taldar
verði eðlilegar geti hafíst strax í
sumar og vinna við eiginlegt hættu-
mat þurfí ekki að tefjast.
Að sögn Magnúsar Jónssonar,
veðurstofustjóra, telur stofnunin
nauðsynlegt að hættumatsgerð fyrir
einstaka þéttbýlisstaði verði breytt
og þá ekki síst þeim forsendum sem
að baki hættumats liggja.
„Við höfum gert ráð fyrir að því
sem hingað til hefur verið kallað
hættumat verði skipt í hættumat og
áhættumat. Hættumatið lítum við á
sem vísindalegt verkefni þar sem
menn reyna að gera sér grein fyrir
því hversu mikil hætta er á snjóflóð-
um á ákveðnum svæðum eftir öllum
þeim gögnum sem hægt er að nota
og útreikningi í líkönum sem menn
hafa talsverða reynslu af að nota
víða um heim. Það sem við hins veg-
ar teljum að Veðurstofan eigi ekki
að koma nálægt sem stofnun er póli-
tísk ákvörðun um hversu mikla
áhættu fólk á að búa við, en það er
út í hött að tala um eitthvert algjört
öryggi. Það er ekki til. Við vitum
að fólk er alltaf að farast af einhverj-
um ástæðum og öllu fylgir einhver
áhætta, en það er pólitísk ákvörðun
að okkar mati hvað á að setja miklar
kröfur á öryggi gagnvart snjóflóð-
um,“ sagði Magnús.
Hann sagði að Norðmenn telji það
almennt séð viðunanlega áhættu að
fólk geti búið á stöðum þar sem
reynsla og útreikningar eða önnur
vísindaleg athugun sýni að líkur séu
á snjóflóðum á þúsund ára fresti. í
hættumati hér á landi hefur hins
vegar verið miðað við innan við 100
ár milli snjóflóða, eða snjóflóðasögu
sem víða er styttri en 100 ár, og
telur Veðurstofan það með öllu óvið-
unandi. Segir Magnús að kynna beri
hættumatið sem byggist á tölfræði-
legum líkum, en ekki skipta svæðum
niður í hættusvæði eða hættulaus
svæði eins og gert sé á kortum sem
gefín hafi verið út af/élagsmálaráðu-
neytinu.
Magnús sagði að Veðurstofan
hefði ekki verið með neinar tímasetn-
ingar á því hvenær stofnunin teldi
að tillögurnar sem lagðar hafa verið
fram komi til framkvæmda, en Össur
Skarphéðinsson, umhverfisráðherra,
hefur lýst því yfir að hann hefði
vonir um að þær verði komnar í
gagnið strax næsta haust.
Hjallahraun 4 - iðnaðarhúsnæði
Til sölu er hluti hússins nr. 4 við Hjallahraun í Hafnar-
firði (sama húsi og Aðalskoðun hf.). Eignin er 199,2 fm
auk 16 fm milligólfs. Tvær stórar akstursdyr, lofthæð
5,5-7,5 m. Eignin er í mjög góðu ástandi og laus hú
þegar. Áhvílandi lán kr. 2.000.000.
Verð kr. 8.200.000.
Nánari upplýsingar veíttar á skrifstofutíma.
Ingimundur Einarsson, hdl.,
Helga Jónsdóttir, lögfr.,
Bæjarhrauni 2, Hafnarfirði,
sími 565-3222.