Morgunblaðið - 09.02.1995, Blaðsíða 16

16 FIMMTUDAGUR 9. FEBRÚAR 1995
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR: EVRÓPA
Forgangslisti íslands í tollamálum til
umræðu innan ESB í næstu viku
Beðið um tollfrelsi
fyrir síld, lamba-
kjöt og hesta
Norðmenn kvarta
yfir seinagangi í
tollaviðræðum og
áhugaleysi ESB
LISTI yfir þær vörur, sem Island
leggur mesta áherzlu á að fái toll-
frelsi á markaði Evrópusambandsins,
verður ræddur í hópi embættismanna
aðildarríkja ESB í næstu viku, sam-
kvæmt upplýsingum Morgunblaðs-
ins. Efst á forgangslista Islendinga
er síld, lambakjöt og lifandi hross.
ísland óskaði strax síðastliðið
sumar eftir viðræðum við ESB um
fyrirkomulag í tollamálum, sem
tryggði að íslenzkir útflytjendur yrðu
ekki verr settir eftir að Svíþjóð, Finn-
land og Austurríki gengju í Evrópu-
sambandið um áramót. Einkum er
það hækkun á tollum á síld, sem flutt
er út til Finnlands og Svíþjóðar, sem
kemur íslenzkum fyrirtækjum illa.
Embættismenn fjalla um
forgangslistann
í lok nóvember lagði ísland fram
forgangslista, sem hefur síðan verið
til skoðunar hjá framkvæmdastjóm
ESB. Samkvæmt upplýsingum
Morgunblaðsins munu svokölluð
ESB-EFTA-nefnd Evrópusambands-
ins og ráð fastafulltrúa aðildarríkj-
anna (COREPER) fjalla um for-
gangslistann í næstu viku. Eftir það
vonast menn til að skriður fari að
komast á viðræður um tollamál, en
fyrr í vikunni samþykkti ráðherraráð
ESB umboð til framkvæmdastjórnar-
innar að semja við ríki utan sam-
bandsins um tollabreytingar vegna
inngöngu Svíþjóðar, Finnlands og
Austurríkis.
Knudsen vonsvikin
Grethe Knudsen, utanríkisvið-
skiptaráðherra Noregs, segir í sam-
tali við Aftenposten í gær að ESB
sé ekkert að flýta sér að semja við
Norðmenn um tollalækkanir á þeirra
útflutningsvörum til EFTA-ríkjanna,
sem um áramótin gengu í ESB.
Knudsen átti fundi með fram-
kvæmdastjómarmönnum sambands-
ins í fyrradag og kom vonsvikin af
þei_m fundi.
í viðtalinu sagði Knudsen: „Við
teljum að það gangi alltof hægt að
hefja viðræður, ekki sízt um tolla-
vandamál vegna norskra sjávaraf-
urða. Það er greinilegt að ESB-ríkin
eru nú svo upptekin af mörgum stór-
um málum, að þau hafa á margan
hátt lítinn áhuga á Noregi.“
íslenzkir embættismenn, sem
Morgunblaðið hefur rætt við, segjast
ekki hafa orðið varir við tregðu af
hálfu ESB í viðræðum við Island.
Bent er á að Norðmenn mæti litlum
skilningi í ESB eftir að þeir felldu
aðild að sambandinu í nóvember.
Norskir miðjumenn
í klípu vegna vega-
bréfaeftirlits
LAHNSTEIN og félagar: Engin opin
landamæri, takk.
NORSKI Miðflokkurinn
er í klípu í umræðum um
fyrirkomulag vegabréfa-
eftirlits á Norðurlöndum,
að því er fram kemur í
Aftenposten. Miðflokks-
menn standa frammi fyrir
hugmyndum um að Nor-
egur og ísland sjái um
ytra landamæraeftirlit
fyrir ESB og séu þar með
orðin hluti af „Evrópu án
landamæra", eðaþá að
vegabréfsfrelsi innan
Norðurlanda sé úr sög-
unni, og þykir þeim hvor-
ugur kosturinn góður.
Eins og fram kom í
Morgunblaðinu í gær,
voru á dómsmálaráð-
herrafundi Norðurlanda
ræddar hugmyndir um að
ísland og Noregur taki að
sér ytra landamæraeftirlit
fyrir Evrópusambandið, í
því skyni að bjarga vega-
bréfsfrelsinu, sem lengi
hefur gilt innan Norður-
landa. Fari svo, hefur það
hins vegar í för með sér
að ekki verður lengur
leyfilegt að gera handa-
hófsskoðun í farangri eða
á persónu ferðamanna, sem koma
frá ESB-ríkjum, til dæmis í því
skyni að leita að fíkniefnum,
áfengi eða landbúnaðarvörum.
Á móti Evrópu án landamæra
Þingflokksformaður Miðflokks-
ins, Johan J. Jakobsen, segir að
flokki hans hafi verið alvara í kosn-
ingabaráttunni í nóvember, þegar
hann lagðist gegn því undir for-
ystu „nei-drottningarinnar“ Anne
Enger Lahnstein að Noregur yrði
hluti af „Evrópu án landamæra".
Hins vegar hefur Miðflokkurinn
ætíð stutt það að hægt væri að
ferðast án vegabréfs milli Norður-
landanna. Það verður ekki hægt
nema samið verði við Evrópusam-
bandið um landamæraeftirlit, eftir
að Svíþjóð, Finnland og Danmörk
verða aðilar að svokölluðu Scheng-
en-samkomulagi um afnám innra
landamæraeftirlits ESB.

ERLEIMT
Rannsókn á máli eins af leiðtogum Afríska þjóðarráðsins C
Sagður hafa dreg-
ið sér norrænt fé
Jóhannesarborg. The Daily Telegraph.
OPINBER rannsóknamefnd í Suð-
ur-Afríku hefur komist að þeirri
niðurstöðu að klerkurinn Allan Bo-
esak, einn helstu leiðtoga Afríska
þjóðarráðsins (ANC), hafi notað
fjárstyrki frá Norðurlöndunum til
eigin nota á tímum aðskilnaðar-
stefnunnar. Segir í niðurstöðum
nefndarinnar að Boesak hafi „auðg-
ast verulega sjálfur“ á síðasta ára-
tug í stað þess að nýta fjármagnið
í þágu „Friðar- og réttlætisstofnun-
arinnar", sem hann var í forsvari
fyrir.
í skýrslunni, sem birt var í gær,
eru stjórnarmenn sjóðsins gagn-
rýndir harðlega fyrir kæruleysi og
ótrúlega slæleg vinnubrögð. Boesak
vísar þessu á bug og segist vera
harmi sleginn vegna þessara ásak-
ana.
Suður-afríska útvarpið hefur
greint frá því að Boesak hafi verið
afhent eintak af skýrslu nefndar-
innar um helgina. Þessi niðurstaða
er talin mikið áfall fyrir ANC og
verður líklega til þess að Boesak
mun ekki .taka við stöðu sendiherra
Suður-Afríku hjá Sameinuðu þjóð-
unum í Genf, líkt og stefnt hafði
verið að.
Nelson Mandela forseti landsins
frestaði skipun hans í embætti í
síðasta mánuði meðan verið var að
kanna ásakanir
hendur honum.
Lán ekki
endurgreidd
í skýrslunni segir að
starfsmenn stofnunar
Boesaks hafi tekið lán
úr sjóðum hennar sem
aldrei voru endur-
greidd. Þá er dregin
upp mjög dökk mynd
af starfsaðferðum
Boesaks en hann var
einn af helstu leiðtog-
um ANC á síðasta ára-
tug. Eftir að ítrekað
framhjáhald hans
Rífleg laun
Allan Boesak
Boeasak lét greiða
sér mjög rífleg mánað-
arlaun og naut ýmissa
annarra fríðinda. Segir
í skýrslunni að þar sem
engar haldbærar skýr-
ingar hafi komið fram
sé ekki hægt að ganga
út frá öðru en að hann
hafi dregið sér fé á
ólögmætan hátt.
Lögregla í Höfða-
borg skýrði á þriðjudag
frá því að hún hefði
hafið rannsókn vegna
ásakana um að tæpar
komst í hámæli árið 1990 neyddist
hann hins vegar til að segja af sér
prestsembætti. Er talið að með því
að senda hann til Genfar hafi for-
ysta ANC ætlað að koma honum
úr sviðsljósinu.
Skýrsluhöfundar fara háðulegum
orðum um skýringar Boesaks á fjár-
málaóreiðunni en hann gaf þær
skýringar að öll fjármál hans hefðu
verið í höndum Freddie Steenkamp,
framkvæmdastjóra stofnunarinnar.
Steenkamp hefur þegar viðurkennt
að hafa tekið um fimmtán milljónir
króna að láni úr sjóðum stofnunar-
tíu milljónir, sem söngvarinn Paul
Simon gaf barnaverndarsjóð er
tengist stofnun Boesaks, hafi horf-
ið.
Nokkur önnur áþekk mál eru í
rannsókn og talið að þau geti kom-
ið illa við marga háttsetta embætt-
ismenn.
Á meðal þeirra stofnana sem
sendu fé til „Friðar- og réttlætis-
stofnunarinnar" var hjálparstofnun
dönsku kirkjunnar. Hjá Rauða krossi
Islands og Hjálparstofnun kirkjunn-
ar fengust þær upplýsingar að þær
hefðu ekki sent fé til stofnunarinnar.
>:
Díana vinnur
mál gegn
ljósmyndara
London. Reuter.
SAMKOMULAG hefur náðst á
milli Díönu prinsessu og ljósmynd-
ara sem tekið hafði af henni mynd-
ir í leyfisleysi. Díana kærði mann-
inn og átti málið að fara fyrir rétt
í næstu viku en málsaðilar hafa
komist að samkomulagi sem felur
í sér afsökunarbeiðni þess sem
myndirnar tók og loforð um að
þær verði aldrei birtar aftur. Díana
prinsessa er nú í Japan og hitti í
gær Akihito Japanskeisara og
Michiko keisaraynju, sem buðu
prinsessunni til tedrykkju.
Reuter
í:
I
V
í
Meginhluti rússneska hersins fluttur frá Grosní
Harðnandi afstaða S
vestrænna ríkja
Brussel, Moskvu. Reuter.
WILLY Claes, framkvæmdastjóri
Atlantshafsbandalagsins, NATO,
hefur boðað harðari afstöðu gagn-
vart stjóminni í Moskvu vegna
Tsjetsjníju, sem hann segir ekki
vera eingöngu rússneskt innanríkis-
mál. Rússar segjast vera að flytja
meginhluta hers síns frá Grosní en
sérsveitir innanríkisráðuneytisins
munu taka að sér gæslu í borginni.
„Við getum ekki fallist á, að
ástandið í Tsjetsjníju sé aðeins rúss-
neskt innanríkismál. Við viljum ekki
einangra Rússiand en það er hætta
á, að Rússar sjái um það sjálfir,“
sagði Claes í viðtali við belgíska
dagbiaðið Tijd í gær. Þykja ummæl-
in endurspegla harðnandi afstöðu
vestrænna ríkja en hingað tii hafa
þau lagt áherslu á, að um væri að
ræða rússneskt innanríkismál.
Stjórnarandstæðingar til
Grosní
í viðtalinu tók Claes lítt undir
þá tillögu Bandaríkjastjómar, að
komið verði á fót fastanefnd, sem
reyndi að vinna að bættum sam-
skiptum við Rússa á sama tíma og
NATO hugaði að stækkun í austur-
átt. Sagði hann, að of snemmt
væri að ræða skipun slíkrar nefnd-
ar, fyrst þyrfti að greiða úr þeim
málum, sem fyrir lægju.
Itar- Tass-fréttastofan rússneska ^
hafði það eftir hershöfðingjanum g.
ívan Babístjov, að brottflutningur j
rússneska hersins frá Grosní stæði
fyrir dyrum og myndu sérsveitir
innanríkisráðuneytisins taka að sér
eftirlit í borginni. Sagt er, að sveit-
ir Tsjetsjena séu að ráða ráðum
sínum um það hvort þær eigi að
yfirgefa þau hverfi í borginni, sem
þær ráða enn, en annar hópur
Tsjetsjena er hins vegar á leið til
borgarinnar. Það eru þeir, sem ^
styðja stjórnina í Moskvu, og átti |
að ákveða í gær hvort þeir gætu |
tekið við stjórn borgarinnar. ^