Morgunblaðið - 17.03.1995, Blaðsíða 34

34 FÖSTUDAGUR 17. MARZ 1995
MORGUNBLAÐIÐ
MINIMIIMGAR
t
Ástkser eiginkona mín og móðir okkar,
SIGURLAUG ÍSABELLA EYBERG,
Gunnarsbraut 34,
Reykjavík,
andaðist í Vífilsstaðaspitala aðfaranótt 16. mars.
Þorgeir Jónsson og börn.
t
Ástkær eiginkona mín, móðir okkar,
tengdamóðir og amma,
ÁSLAUG HANNA
GUÐJÓNSDÓTTIR,
Öldugötu 3a,
Hafnarfirði,
lést af slysförum miðvikudaginn 15 mars.
Fyrir hönd aðstandenda,
Helgi E. Eysteinsson.
Elskuleg eiginkona mín, móðir okkar, tengdamóðir, amma og lang
amma,
TORFHILDUR S. GUÐBRANDSDÓTTIR
frá Bifröst í Ólafsvík,
áðurtil heimilis
á Hringbraut 95,
Keflavík,
lést á hjúkrunarheimilinu Garðvangi, Garði 16. mars.
Matti Ó. Ásbjörnsson,
Gunnar Mattason, Indíana Jónsdóttir,
Oddný Mattadóttir, Stefán Kristjánsson,
barnabörn og barnabarnabörn.
+
INGVAR GÍSLASON
fyrrverandi skipstjóri
og útgerðarmaður,
Haukabergi,
Vestmannaeyjum,
verður jarðsunginn frá Landakirkju
á morgun, laugardaginn 18. mars,
kl. 14.00
Vandamenn.
+
Faðir okkar og afi,
TÓMAS S. JÓNSSON,
lést 6. mars.
Jarðarförin hefur farið fram í kyrrþey.
Þökkum sýnda samúð.
Guðmundur Tómasson,
Guðrún Tómasdóttir
og barnabörn.
+
Elskulegur eiginmaður minn, faðir okk-
ar, sonur, tendasonur og bróðir,
ÞÓRARINN GUÐNASON
frá Raufarhöfn,
Meistaravöllum 5,
sem lést af slysförum þann 6. mars,
verður jarösunginn frá Háteigskirkju
mánudaginn 20. mars kl. 13.30.
Fyrir hönd systkina og annarra
aðstandenda,
Margrét Helga Sigurðardóttir,
Margrét Unnur, Egill, Óöinn,
Helga Jónsdóttir,
Margrét Unnur Steingrímsdóttir, Sigurður St. Þórhallsson.
HREIÐAR
STEFÁNSSON
+ Hreiðar Stef-
ánsson fæddist
á Akureyri 3. júní
1918. Hann lést í
Reylqavík 10. mars
síðastliðinn og fór
útför hans fram frá
Langholtskirkju 16.
mars.
HREIÐAR Stefánsson,
kennari og rithöfundur
er látinn eftir langa og
harða baráttu við erfíð-
an sjúkdóm og er mér
bæði ljúft og skylt að
minnast hans í þessu
blaði, þótt það verði
aðeins með fáum og fátæklegum
orðum.
Kynni okkar Hreiðars og fjöl-
skyldna okkar hófust á Akureyri
haustið 1945, en við höfðum flutt
þangað á vordögum sama ár um
það leyti, sem hildarleik síðari
heimsstyijaldarinnar var að ljúka.
Þá um haustið settist elsta bamið
okkar í Hreiðarsskóla, sem var und-
irbúningsskóli fyrir bamaskóla.
Hreiðar var stofnandi þessa skóla,
eins og nafnið bendir til og hélt
hann í fulla tvo áratugi, eða þar til
hann flutti úr bænum. Síðan komu
hin bömin okkar þrjú til Hreiðars
og vom þau hjá honum alls á fímmt-
án ára tímabili. Allan þann tíma
fylgdumst við hjónin vel með skóla
Hreiðars og orðstír Hreiðars sem
kennara. Óllum okkar bömum
reyndist vistin í skóla Hreiðars svo
farsæl, að við hjónin teljum að við
eigum engum kennara þeirra á
langri skólagöngu meira að þakka
en Hreiðari. Elsta bamið okkar hóf
skólagönguna rétt fjögurra ára og
reyndist lágur aldur ekki koma að
sök, því barnið varð snemma mikill
lestrarhestur og er svo enn.
Það var sagt eitt sinn um merkan
mann, að hann hefði komið öllum
til nokkurs þroska, sem vom á hans
vegum. Svipað mætti segja um
hæfíleikaríka kennara, einkum þá
sem kenna undirstöðuatriði náms-
ins. Engan kennara þekki ég, sem
mér þykir þessi orð eiga betur við
en Hreiðar Stefánsson. Ég held ég
megi segja, að Hreiðar hafí verið
brautryðjandi á Akureyri í nýrri
aðferð við lestrarkennslu barna, svo-
kallaðan hljóðlestur, og að hann
hafí náð mjög góðum árangri með
þeirri aðferð samhliða því að upplag
hans og hæfileikar beindust í sömu
átt. Eins og að líkum lætur varð
kennsla aðalstarfsvettvangur Hreið-
ars Stefánssonar og varð vinnudag-
ur hans þar æði langur eða nálega
hálf öld. Lét hann lítt á sjá, þótt
aldur færðist yfír, enda var hann
stöðugt eftirsóttur til kennslu, jafn-
vel eftir að hann lét af föstu starfi,
einkum í aðalsérgrein sinni, meðan
heilsan leyfði.
Þótt kennslan væri aðalstarf
Hreiðars, staldraði hann þó víðar
við um dagana. í bemsku var hann
víðar en á einum bæ í Eyjafírði á
sumrin sem vikadrengur og minntist
hann stundum þeirra tíma. Hann
sagði mér m.a. að eitt sinn hafí
hann verið á bæ skammt innan við
Akureyri, þar sem fleiri strákar
dvöldu um tíma. Húsfreyja á bæ
þessum var merk kona og stjóm-
söm. Þótti húsmóðurinni á stundum,
að drengjunum væri áfátt í fram-
göngu og háttvísi og hafði hug á
að bæta þar um. Átti hún þá til að
slá í rassinn á þeim og
segja að þeir væru
komnir af höfðingjum
og ættu að ganga bein-
ir í baki og bera höfuð-
ið hátt.
Á fullorðinsárum
starfaði Hreiðar í nokk-
ur sumur í tengslum við
síldveiðar sem sjómað-
ur á sfldarbáti eða í
verksmiðju og taldi
hann sig hafa lært mik-
ið á því, enda kynntist
hann þar ýmsum mönn-
um, sem hann hefði
ekki viljað missa af.
Eins og kunnugt er,
hafa ritstörf verið ríkur þáttur í lífs-
starfi Hreiðars Stefánssonar. Hann
hefur staðið að samningu fjölda
bama- og unglingabóka, lengi vel í
samstarfi við konu sína, Jennu Jóns-
dóttur, og síðar gaf hann út íjórar
bækur í sama flokki, sem hann var
einn höfundur að. Margar þessara
bóka hafa notið mikilla vinsælda hjá
almenningi og sumar komið út í
mörgum útgáfum og höfundunum
hafa hlotnast viðurkenningar og
tvisvar bókmenntaverðlaun fyrir.
Þótt örlögin og ytri atvik hafí
valdið því, að Hreiðar og fjölskylda
hans fluttist suður árið 1963, við 45
ára aldur hans, mun hugurinn oft
hafa dvalið á norðlægum slóðum,
enda þótti honum mjög vænt um
Akureyri og Eyjafjarðarbyggðir og
margt sem því tengist og lágu leiðir
hans gjaman þangað í sumarleyfum
meðan heilsan leyfði og þangað vildu
samtalsefnin stefna, ekki síst undir
það síðasta.
Ég gat þess í upphafi þessa máls,
að kynni okkar Hreiðars Stefánsson-
ar og íjölskyldna okkar hafí byijað
með fyrstu skólagöngu elsta bamsins
okkar á Akureyri 1945. Alla þessa
tið, fyrst á Akureyri í nálega tuttugu
ár og síðan á höfuðborgarsvæðinu,
hafa þessi kynni haldist órofín með
góðri vináttu, án þess að þar hafí
nokkum tíma fallið skuggi á.
Ekki veit ég annað en Hreiðar
Stefánsson hafi verið gæfumaður í
lífinu og ég tel víst að hann hafí
sjálfur litið svo á. Hann var kvænt-
ur góðri og mikilhæfri konu og eins
og hið langa og nána samstarf við
kennslu og ritstörf sýnir, hafa þau
hjón alla tíð verið sérstaklega sam-
hent í öllu sínu lífi og starfí, þótt
þau hafí veirð upprunnin úr ólíku
umhverfi og verið ólík að eðlisfari.
Þau hjónin áfyu miklu bamaláni að
fagna. Börn þeirra em tveir synir,
báðir læknar, fjöllærðir og mikils
virtir hér í höfuðborginni. Þeir em
báðir mannkostamenn og hafa þeir
og fjölskyldur þeirra jafnan stutt
við foreldrana þegar á hefur reynt.
Ég vil ljúka þessum minningar-
brotum með þakklæti mínu og konu
minnar til þeirra hjóna, Hreiðars og
Jennu, fyrir margar ánægjulegar
og eftirminnilegar samverastundir
á heimilum okkar bæði norðan og
sunnan heiða og að við hjónin mun-
um jafnan minnast Hreiðars Stef-
ánssonar meðal bestu manna, sem
við höfum átt samleið með.
Sigurður M. Helgason.
Þau komu þijú að norðan um það
leyti er skólinn hafði slitið bams-
skónum. Fyrstur kom Eiríkur Stef-
ánsson, sem látinn er fyrir ári, og
nokkru síðar þau hjónin Hreiðar og
+
Elskulegur faðir okkar,
JÓN ÞÓRDARSON,
dvalarheimilinu Hlíð,
Akureyri,
lést fimmtudaginn 16. mars. Jarðarförin ákveðin síðar.
Fyrir hönd aðstandenda,
Þórður Jónsson,
Árnína Jónsdóttir.
Jenna Jensdóttir. Þau vom öll
reyndir kennarar og með afbrigðum
hæf í starfi. Það var því mikill styrk-
ur fyrir okkur samstarfsfólkið að
fá þau í hópinn á þessum ámm.
Öll tóku þau mjög virkan þátt í að
móta og bæta skólastarfið hvert á
sínu sviði.
Við fengum fljótt heim sanninn
um það, sem við reyndar vissum
áður, að Hreiðar hafði frábær tök
á kennslu yngri barna. Yngri barna
kennararnir komust fljótt upp á lag-
ið með að leita í starfi sínu í smiðju
til Hreiðars sem í hvívetna reyndist
þeim ljúfur leiðbeinandi og verðugur
lærifaðir. „Annars veistu nú allt
betur um þetta sjálfur," sagði hann
iðulega við slíkar kringumstæður
og brosti sínu hlýja og kankvísa
brosi.
Hreiðari var einkar lagið að létta
og bæta andrúmsloftið á kennara-
stofunni á erfíðum dögum með
hnyttnum athugasemdum og
græskulausu gamni. Mér er Hreiðar
sérstaklega minnisstæður þar sem
hann stjómaði barnasöng og gam-
anmálum á jólaskemmtunum í skól-
anum. Þar var hann virkilega í ess-
inu sínu.
Því var stundum fleygt að það
væm tveir snöggir blettir á Hreið-
ari. Hann væri veikur fyrir bömum
og bókum. Með skáldskaparhneigð
sinni og einstakri frásagnargáfu
auðnaðist honum að efla bamabók-
menntir okkar svo um munaði. Mun
það halda nafni hans á loft um langa
framtíð. Honum tókst einnig á löng-
um tíma með natni og þekkingu að
ná saman merku safni bóka. Ég
þykist þess líka fullviss að þeir séu
ófáir fullorðnir sem telja sig standa
í þakkarskuld við hann fyrir fyrstu
árin sín í skóla því lengi býr að
fyrstu gerð.
Allir sem til þekkja vita að Hreið-
ar var gæfumaður í einkalífnu með-
an honum entist líf og heilsa. Ég
vil jafnframt meina að hann hafí
verið einstakur lánsmaður í starfi
þar sem hann átti að ævistarfí þau
viðfangsefni, sem vom honum
hvorttveggja í senn ástríða og list-
tjáning, það er að vinna með börnum
og fyrir böm.
Ég tel mig mæla fyrir munn okk-
ar sem nutum samvista við Hreiðar
hér við skólann í tvo áratugi er ég
segi að við emm öll stolt af því að
hafa átt hann að samverkamanni.
Hafi heiðursmaður heila þökk fyrir
samfylgdina.
Á kveðjustund vil ég votta Jennu,
sonum þeirra og fjölskyldum djúpa
samúð.
Erling S. Tómasson.
Á haustdögum 1939 settist í 1.
bekk Kennaraskólans óvenjustór
hópur eða á fjórða tug karla og
kvenna, sem þótti með eindæmum.
Um þriðjungur þessara nemenda
var úr Reykjavík og nágrenni, en
hinir víðs vegar að utan af landi.
Flestir okkar Reykvíkinganna komu
úr svokölluðum Ingimarsskóla og
þekktust því allvel innbyrðis. Hinir
komu hver úr sínu horni og höfðu
sumir þegar komið við að kenna.
Aldursmunur var nokkur á nemend-
um og þroski og menntun því mis-
jöfn. Við sem úr Reykjavík komum
vomm í yngri kantinum, en höfðum
flest gagnfræðapróf. Kynslóð eftir-
stríðsáranna og kreppuáranna. Þeir
utan af landi vom flestir úr sveit
eða þorpum, þar sem enn ríkti ís-
lensk bændamenning með öllum
þeim kostum, sem hana máttu prýða
í þá daga. „Þorparamir“ höfðu þó
kynnst harðræði kreppunnar í frek-
ari mæli en bændur og áttu við at-
vinnuleysi að stríða, svo sem við hér
af Reykjavíkursvæðinu. Þeir höfðu
kynnst harðri verkalýðsbaráttu,
baráttu fyrir atvinnu og lífsbjörg.
Einn slíkra var Hreiðar vinur minn
og bekkjarfélagi í gegnum Kennara-
skólann í þijú ár.
Smátt og smátt hristist þessi
hópur saman allvel og höfum við æ
síðan hist á fímm ára fresti til að
riija upp gömul kynni. Miklir og
válegir atburðir höfðu hafíst úti í
hinum stóra heimi, þ.e.a.s. heims-
styijöldin síðari. Við hér í Reykjavík
höfðum orðið þess varir áþreif-
anlega, að mikilla tíðinda var að