Morgunblaðið - 02.04.1995, Blaðsíða 41

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 2. APRÍL 1995 41
BRÉF TIL BLAÐSINS
Auga fyrir auga
og Essenar
Réttur láglaunafólks
fyrir borð borinn
Frá Vigfúsi Ingvari Ingvarssyni:
í JANÚAR sl. hlýddi ég á leikhús-
gagnrýni að morgni dags á Rás 1
í Ríkisútvarpinu. Þetta var vandað-
ur og sanngjarn pistill eftir því sem
ég kann að dæma um.
En líking sem sótt var til Bibl-
íunnar varð mér umhugsunarefni.
Pistlahöfundur (KJJ) var að tjá að
í umræddu verki kæmu fram óík
viðhorf til sömu málefna líkt og
Biblían boðaði „auga fyrir auga“
og hvetti menn síðan til að bjóða
hinn vangann ef þeir væru slegnir
utanundir.
Nú er það svo að í Biblíunni eru
sannindi oft sett fram með vissum
andstæðum og ef réttur heildar-
skilningur á að koma fram verður
að haida báðum sjónarhornum til
haga. Þessu til skilnings má benda
á gyðinglega fræðsluhefð, þar sem
mjög skerpt dæmi eru notuð, svo
sem vel er lýst í bók dr. Jakobs
Jónssonar, „Kímni og skop í Nýja
testamentinu.“
Hins vegar eru ívitnuð orð Jesú
í Fjallræðunni (Matt 5:38) oft mis-
skilin. Hér er um að ræða gamal-
þekkt ákvæði, í réttarsögu Austur-
landa nær, sem rekja má allt aftur
til lagasafns Hammúrabís Babýlon-
íukonungs. Orðin „auga fyrir auga“
eru ekki hvatning til hefndar held-
ur hið gagnstæða. Þau takmarka
refsingu við afleiðingar afbrots.
Hvatt var til að tjón af völdum
afbrots væri metið og refsing (t.d.
sekt) höfð í samræmi við það.
Hefnd gengur, eins og við þekkjum,
jafnan lengra en þetta.
Við sjáum líka, ef við lesum
nálæg vers í Fjallræðunni, að Jesús
er ekki að setja fram andstæður
heldur skerpa gömul ákvæði. Hér
segir Jesús því eitthvað á þessa
leið: „Fylgismenn mínir ættu að
ganga lengra en hin gömlu ákvæði
um takmörkun refsingar (við tjón
vegna afbrots) bjóða, þeir ættu alls
ekki að rísa gegn mótgerðar-
manni.“
Hér stenst ég ekki mátið að
minna á hina, að mínum dómi, at-
hyglisverðu útleggingu náttúru-
fræðingsins, Konrad Lorenz, sem
fram kemur í bók hans, „Talað við
dýrin“. Þ.e. hvernig það, að bjóða
hinn vangann, sé ekki til þess að
höggin verði fleiri heldur til að
binda enda á átökin. En hér er
ekki rúm til að fjalla um þetta at-
riði nánar.
Annað tilefni þessa bréfkorns er
pistill Einars Þorsteins Ásgeirsson-
ar í blaðinu, sunnudaginn 19. febr-
úar sl. Einari þakka ég marga for-
vitnilega pistla en leyfi mér að leið-
rétta missögn sem þarna hefur
slæðst inn.
Fram kom að Edgar Cayce hefði
sagt fyrir um Essena og aðsetur
þeirra við Dauðahafið áður en vitn-
eskja fékkst um þennan gyðinglega
trúflokk í „Dauðahafsrúllunum“
1948 og er bækistöðvar þeirra hafi
fundust þarna árið 1949. Þetta
stenst ekki. Tilvera Essena, sem
urðu til á 2. öld fyrir Kr. en hverfa
af sjónarsviðinu í styijöldinni
’66-’70 e.Kr. (uppreisn Gyðinga
gegn Rómveijum), er gamalkunn.
Þeir voru hreyfing hliðstæðir Far-
iseum og Saddúekum. Líklega hef-
ur þetta verið samheiti yfir svipaða
hópa sem t.d. lögðu mikla áherslu
á hreinsunarsiði, nákvæmt helgi-
hald hvíldardagsins og fleira en
virðast oft hafa greint sig meira
frá þjóðfélaginu en t.d. Farísear.
Gyðinglegi sagnaritarinn Josefus
(1. öld e. Kr.) fjallar um þá og
Philo frá Alexandríu, sem uppi var
á sömu öld, telur þá um 4.000 og
lýsir hugmyndum þeirra og lífs-
háttum. Rómverski fræðimaðurinn,
Plínus eldri, skrifar einnig á 8. tug
1. aldar e. Kr. um hóp Essena með
aðsetur upp af Engedí við norð-
vestanvert Dauðahaf.
Handritafundur í hellum á þess-
um slóðum (1947 og næstu ár) jók
vissulega þekkingu á Essenum
sem og gyðingdómi almennt (sjá
t.d. Klaus Berger, „Qumran und
Jesus - Wahrheit und Versc-
hluss?“ Quell Verlag, Stuttgart
’93). Uppgröftur á Qumran-
rústunum (1951-’B6), sem voru
gamalþekktar, fræddi um fornt
samfélag sem þar hafðist við ná-
lægt upphafi tímatals okkar og
eignað hefur verið Essenum, sem
og bókasafnið í hellunum, vegna
margs konar samsvörunar við
áðurnefndar fornar heimildir en
ekki vegna þess að heitið Essenar
hafi fundist í þessum fornu minj-
um. Tilvist Essena og að þeir áttu
mikilvægt aðsetur norðvestur af
Dauðahafi — hvort tveggja var
kunnugt frá fornu fari.
VIGFÚS INGVARINGVARSSON,
Mánatröð 18, Egilsstöðum.
Frá Guðf. írisi Þórarinsdóttur:
OFT verður maður undrandi á af-
stöðu atvinnurekenda og forystu
launþegasamtaka gagnvart lág-
launafólki þegar það missir vinnu.
Þessi afstaða virkar á mann eins
og það séu samantekin ráð þessara
aðila að sjá til þess að þetta fólk
komist ekki inn á atvinnuleysisbæt-
ur, án þess að fara fyrst á 2 mán-
aða biðtíma. Þeir benda þessu fólki
oft á að það eigi að leita eftir fjár-
hagsaðstoð hjá Félagsmálastofnun.
Astæðan fyrir því að ég skrifa
þessar línur er sú að stúlku sem
vann á Elliheimilinu Grund var sagt
upp og uppsagnarbréfið, sem afhent
var á skrifstofu starfsmannafélags-
ins Sóknar, orðað þannig að hún
væri ónothæf vegna veikindafor-
falla. Þessi yfirlýsing starfsmanna-
stjórans á Grund nægði til þess að
formaður Sóknar taldi stúlkuna
hafa fyrirgert rétti sínum til at-
vinnuleysisbóta vegna slæmrar
mætingar í vinnu.
Þegar átti að fá nánari skýringu
á þessum ummælum starfsmanna-
stjórans á Grund var alls staðar
gengið á vegg eins og alltaf þegar
reynt er að rétta hlut láglauna-
manns. Þá kemur upp þessi staða.
Starfsmannastjórinn segir aðeins
það sem rétt og satt er. Forstjórinn
staðfestir orð starfsmannastjórans
og formaður stéttarfélagsins stað-
festir sannleiksgildi orða starfs-
mannastjóra og forstjóra. Þar með
er málið afgreitt, frekari rannsókn
ekki þörf.
Þessi stúlka sem hér um ræðir
hefur átt við erfiðan sjúkdóm að
stríða sem orsakaði að hluta þá
slæmu mætingu sem vitnað er til.
En þetta heilsuleysi var yfirmönnum
Grundar vel kunnugt um því hún
hafði unnið þar töluvert áður. Einn-
ig á hún ungt barn sem veiktist á
þessum tíma og hún þurfti að sinna
því að sjálfsögðu. Ofyrirsjáanlegt
atvik kom upp á þessum tíma sem
varð til þess að hún óskaði eftir því
að fá nokkurra daga frí, sem yrði
dregið frá sumarfríi og hún fékk
það samþykkt.
Aðstaða launafólks virðist vera
orðin á svipuðum nótum og var hjá
svertingjum á þrælatímabilinu, að
það sé atvinnurekandinn sem ákveð-
ur hver réttur launþegans er og það
sem hann segir er óbreytanlegt.
Segi hann að launþeginn eigi ekki
að fá greiddan lífeyri þá er verka-
lýðsforystan því samþykk að laun-
þeginn sé látinn svelta ef hann get-
ur ekki betlað sér fyrir framfærslu.
{ þessu tilfelli er það formaður
starfsmannafélagsins Sóknar sem
fleygir því hlutverki sínu fyrir borð
að gæta réttar Sóknarfélaga, en
þess í stað fylgir stefnu atvinnurek-
andans með bundið fyrir augu.
Þar sem formaður Sóknar mun
vera í framboði fýrir Alþýðuflokkinn
í komandi Alþingiskosningum, verð-
ur manni hugsað til þess, fyrir
hveiju hún muni beijast ef hún
kemst á þing eða hvort hún er þarna
að spegla stefnu Alþýðuflokksins
gagnvart láglaunafólki.
GUÐF. ÍRIS ÞÓRARINSDÓTTIR,
Bræðraborgarstíg 24, Reykjavík.
* *
I Arbæjar-
laug
Frá Má Viðari Mássyni:
ÞAÐ er laugardagur í Árbæjarlaug.
Ungbarnasund í innilauginni. Það
eru mest karlar sem halda á börn-
unum. Þeir eru stoltir, hlýir og gef-
andi. Þeir horfast í augu við börnin
og senda þeim viðurkenningarbros.
Nú er sunnudagur í Árbæjarlaug.
í sturtuklefanum eru tveir feður
með kornabörnin sín undir rennandi
vatninu. Þeir halda þéttingsfast
utanum börnin, gæla við þau og
kjá framan í þau. Lítill pottormur
kemur hlaupandi í öllum fötum inn
í sturtuklefann og pabbi á eftir.
Sokkarnir þeirra rennblotna og
sömuleiðis lopapeysa pabbans.
Frammi í búningsklefa eru rusla-
föturnar fullar af notuðum bleium.
Þar heyrist á tal tveggja karla.
„Hvort er þetta strákur eða stelpa?"
spyr annar. „Þetta er stúlka. Hún
er tíu mánaða,“ segir hinn. „Já, ég
hefði mátt segja mér það. Hún er
í bleikum bol,“ segir sá fyrri og
heilsar litlu stúlkunni með augna-
ráðinu. „Drengurinn þinn er orðinn
stór. Þau stækka fljótt," segir faðir
stúlkunnar. „Hann er þriggja ára
og tekur hraustlega til matar síns,“
segir stoltur faðir drengsins.
MÁRVIÐAR MÁSSON,
Næfurási 17, Reykjavík.
HÚSGAGNAVERSLUN
Síöumúia 20, sími 688799
TAXI B.S.O.
SÍMi 11010
HÖFÐI
Pvottakús - fatalitun
Hqjharstrœti 34 - Simi 22580