Morgunblaðið - 07.04.1995, Blaðsíða 8

8 FÖSTUDAGUR 7. APRÍL 1995
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Kóngur vill sigla en byr ræður . . .
Undirskriftasöfnun sjómanna á Vestfjörðum talin ólögmæt
Hvarflaði ekki að okkur
segja forvísismenn
SVEINBJÖRN Jónsson sjómaður
á Suðureyri lýsir allri ábyrgð á
tilurð og framkvæmd undirskrifta-
lista til stuðnings tillögum sjálf-
stæðismanna á Vestfjörðum um
fiskveiðistjóm á hendur sér og
Arnari Barðasyni, en Sigurður
Líndal lagaprófessor telur ljóst að
undirskriftasöfnunin sé ólögmæt.
Sigurður telur að söfnunin varði
við annan tölulið 125. grein kosn-
ingalaga, þar sem segir m.a. að
óleyfilegur kosningaáróður og
kosningaspjöll, sé að „safna undir-
skriftum um stuðning eða and-
stöðu við ákveðin málefni, sem
heyra eða heyrt geta undir vald-
svið Alþingis, eftir að almennar
alþingiskosningar hafa verið
ákveðnar."
Skilgreina þurfi
undirskriftasöfnun
Sveinbjöm kveðst telja líklegt
að söfnunin sé á „gráu svæði“ og
fari mat á lögmæti eða ólögmæti
eftir því hvort viðkomandi undir-
skriftalisti skoðist sem söfnun eða
ekki. Uppkast textans ásamt blaði
til undirskriftar sem á vora 5-6
línur fyrir nöfn, hafi verið sent
ákveðnum lykilmönnum í hveiju
byggðarlagi á Vestfjörðum. Yfir
sjötíu manns hafa skrifað nöfn sín
á listann en við þann lista sem
Morgunblaðið birti í gær, hafa
bæst ísfirðingamir Þórir G. Hin-
riksson, Kristján Guðjónsson,
Þórður Hilmarsson, Helgi Geir-
mundsson, Hafsteinn Ingólfsson,
Gísli H. Hermannsson, Jón Vagns-
son, Elías Ingimarsson, Davíð
Kristjánsson og Helgi Jóhannes-
son. Einnig þeir Stefán Egilsson,
Gísli Þorgrímsson, Ólafur
Magnússon, Guðmundur Olafsson,
Jón S. Garðarsson, Erlendur Krist-
jánsson, Bjöm J. Bjömsson, Torfi
Jónsson, Árni Magnússon, Skúli
T. Haraldssont Felix Haraldsson,
Magnús J. Áskelsson, Halldór
Gunnarsson, Aðalsteinn Júlíusson,
Sverrir B. Guðmundsson, og Ólaf-
ur Steingrímsson frá Patreksfirði.
„Tilgangurinn var ekki að safna
hópfylgi, heldur setja inn ákveðna
menn sem hefðu svipuð sjónarmið
og Iáta þá skora óbeint á kjósend-
ur. En það reynir ekki á lögmæti
þessa fyrr en einhver kærir til
yfirkjörstjórnar Vestfjarða og ég
veit ekki hver niðurstaða hennar
yrði, né hvaða hegningarákvæðum
yfirkjörstjóm gæti farið eftir, en
geri þó frekar ráð fyrir að þeir sem
eru ábyrgir, þ.e. við Arnar, myndu
sæta sektum. Ef hún getur svipt
okkur kjörgengi, sem mér finnst
ólíklegt, get ég ekki annað en
hvatt Vestfirðinga til að hafa
málstað okkar í huga í kjörklefan-
um,“ segir Sveinbjörn.
Vilja breyta afstöðu
Sjálfstæðisflokks
Hann segir forvígismenn söfn-
unarinnar hafa komist að þeirri
niðurstöðu, án þess að vilja kasta
rýrð á skoðanir annnarra flokka í
þeim efnum, að til að ná árangri
varðandi fiskveiðistjórnunina, yrði
að breyta afstöðu Sjálfstæðis-
flokksins til málsins. Frambjóð-
endur Sjálfstæðisflokksins hafi að
þeirra mati búið yfir þeirri sér-
stöðu að hafa lagt fram heilstæða
stefnu sem valkost á móti kvóta-
kerfinu. „Þeir lofuðu á þessum
fundum og í fjölmiðlum, að vinna
þessum sjónarmiðum fylgi innan
síns flokks og á Alþingi og við
töldum okkur því geta þjónað
framgangi málsins best með því
að styðja umrædda frambjóðendur
á kjördag,“ segir Sveinbjörn.
Aldrei hafi hvarflað að forkólf-
um söfnunarinnar að minnsti vafí
léki á lögmæti hennar, heldur sé
fyrst og fremst um þekkingarleysi
að ræða.
Vantar stjórn-
lagadómstól
Sveinbjörn ritaði forseta íslands
bréf í desember sl., og óskaði þar
eftir að forseti sem verndari
stjórnarskrárinnar beitti sér fyrir
því með einhveijum hætti að lög
um fískveiðistjórnun verði endur-
skoðuð til „láta nema úr gildi þau
lög sem takmarka athafnafrelsi
manna á krókaleyfisbátum."
Sveinbjörn segir tilganginn þann
að vekja athygli á þeirri stöðu ís-
lenskra þegna að hér sé ekki
stjómlagadómstóll til í landinu.
„Tejji þegnar lýðveldisins að
stjómvöld séu að bijóta á þeim
rétt með lagasetningu, eiga þeir
fáa aðra kosti til að fá úr því skor-
ið, en að bijóta viðkomandi lög.
Aflamarksbátar hafa verið látnir
sæta gífurlegum skerðingum und-
anfarið, sem hefur leitt til mun
meiri atvinnumissis hjá þeim en
stærri skipum. Ég tel einnig laga-
ákvæði um stjórnun krókaleyfis-
báta vera skýlaust dæmi um
stjómarskrárbrot, en þau eru
þannig úr garði gerð, að því betur
sem fískast, þ.e. því meiri sem
fískgengd er, því meiri takmark-
anir eru settar á athafnafrelsi
þeirra. Nú hefur okkur verið bann-
að að fara á sjó 136 daga á ári
með lögum, og samkvæmt gild-
andi lögum gætu banndagar orðið
yfír 200 talsins á næsta ári. Okk-
ur sýnist, að ef þessi kosningalög
banna okkur að veiða atkvæði,
stefnumálum okkar til fylgis, sé
komið á okkur eitt veiðibannið
enn.“
Námstefna um neyðarmóttöku
Nýjar upplýsingar
um nauðgunarmál
um
Anámstefnu
neyðarmóttöku
vegna nauðgunar
og meðferð nauðgun-
armála í dómskerfínu, sem
haldin var í Borgartúni 6
sl. miðvikudag Voru haldin
13 erindi sem snerta þenn-
an málaflokk. Aðalfyrirles-
ari var Ingunn Fassgard
frá Noregi. Hún gerði
grein fyrir frumrannsókn-
um og meðhöndlun ákæru-
valdsins á nauðgunarmál-
um í Noregi. íslendingar
hafa mjög litið til reynslu
Norðmanna við skipulagn-
ingu þessara mála hér á
landi. Meðferð nauðgunar-
mála í íslenska dómskerf-
inu var síðan rædd af ís-
lenskum fyrirlesurum og
Guðrún Agnarsdóttir gerði
grein fyrir tölulegum upplýsing-
um um starf Neyðarmóttöku
vegna nauðgunar sem starfrækt
er á Borgarspítala.
„Nú liggja fyrir upplýsingar
um starfsemi móttökunnar sl. tvö
ár. Fyrsta árið er frá 8. mars
1993 til 7. mars 1994. Annað
árið er frá 8. mars 1994 til 7.
mars 1995, þannig að þarna er
um að ræða alveg nýjar upplýs-
ingar sem unnar hafa verið eftir
skýrslum sem teknar hafa verið
á Borgarspítalanum. Þar er gætt
fyllstu leyndar um nafn og önnur
auðkenni einstaklinga svo ekki
sé vegur að rekja neitt í þeim
efnum.
Hvaðkomu margirfyrsta árið?
Á fyrsta árinu komu 50 ein-
staklingar en á öðru árinu komu
74, samtals 124 á tveimur áram.
Konur eru í miklum meirihluta,
116, en karlar eru 8 talsins. Fólk
þetta var á aldrinum 14 til 50
ára. Áberandi er hve margar
ungar manneskjur leita til okkar,
þar sem tæp 45 prósent eru yngri
en 20 ára og rúm 68 átta pró-
sent yngri en 25. Það er líka
áberandi að aðsóknin er mest um
helgar, þá komu 78 af 124 ein-
staklingum sem til okkar Ieituðu.
Hvenær kemur þetta fólk
helst?
Það kemur fyrst og fremst
síðla nætur og fyrri hluta dags.
Flestir virðast koma með lög-
reglu en það eru líka margir sem
koma með foreldrum ___________
eða vinkonum eða vin-
um. í langflestum til-
vikum hefur verið um
nauðgun að ræða, eða
í 82 prósentum tilvik- “——
anna. Mjög áberandi er að flestar
árásirnar verða að næturlagi, eða
85 af 124.
A hvaða vettvangi eru árásirn-
ar framdar?
Inni á heimilum, einkum á
heimili árásarmannsins, en einn-
ig á götu, í húsasundum eða á
víðavangi. Árásarmaðurinn er í
64 tilvikum af 124 þekktur en
56 eru óþekktir.
Er mikilvægt að þolendur
komi strax eftir árás á neyðarm-
óttöku?
Já, það er mjög mikilvægt að
þeir komi til okkar sem fyrst svo
hægt sé að veita þeim stuðning
og aðhlynningu til að tryggja
velferð þeirra og einnig til þess
að hægt sé að safna sakargögn-
um og þau glatist ekki. Þá er
um að ræða sýni, svo sem blóð,
sæði og annað af brotavettvangi
og mjög mikilvægt að viðkom-
andi þvoi sér ekki áður en komið
er á móttökuna og skipti ekki
um föt. Þessu virðast sem betur
Guðrún Agnarsdóttir
►Guðrún Agnarsdóttir er
umsjónarlæknir Neyðarmót-
töku vegna nauðgunar á Slysa-
deild Borgarspítalans. Hún
hefur átt sæti í Nauðgunar-
málanefnd og hafði fyrir
skömmu umsjón með nám-
stefnu um slík mál. Guðrún er
fædd 2. júní 1941 í Reykjavík.
Hún tók læknapróf frá Há-
skóla íslands 1968. Hún bjó
13 ár í London þar sem hún
sérhæfði sig í veirufræði og
vinnur við rannsóknir á því
sviði. Hún sat sjö ár á þingi
fyrir Kvennalistann og lét sig
þá mjög varða m.a. ofbeldi í
ýmsum myndum. Eiginmaður
Guðrúnar er Helgi Þ. Valdi-
marsson prófessor í ónæmis-
fræðum við Háskóla íslands.
Þau eiga þijú börn.
Neyðarmót-
taka er
áfallahjálp
fer mjög margir sem til okkar
leita gera sér grein fyrir, því
nákvæmlega helmingur kemur
innan 5 klukkustunda og 80
koma innan tíu klukkustunda.
Þetta skiptir auðvitað meginmáli
ef fólk ætlar að kæra, en þjón-
usta okkar stendur auðvitað öll-
um til boða hvort sem þeir ætla
að kæra eða ekki.
Eru margir sem kæra?
Af þeim sem til okkar hafa
leitað voru 56 prósent sem kærðu
________ fyrsta árið en annað
árið vora það 52 pró-
sent. Við vitum ýmis-
legt um hvar þessar
kærur eru staddar í
kerfínu og afdrif mál-
anna. Mikilvægt er að draga upp
heildarmynd af þessari atburða-
rás með upplýsingasöfnun hjá
Neyðarmóttöku, Stígamótum,
lögreglu, rannsóknarlögreglu og
saksóknara til þess að fá meiri
vitneskju um þessi mál, til þess
að geta bragðist við þeim.
Neyðarmóttakan er tilrauna-
verkefni til 3 ára en ég tel raun-
ar að hún hafi löngu sannað til-
verurétt sinn. í starfí hennar er
sú stefna lögð til grundvallar að
þau sem þangað leita mæti skiln-
ingi, hluttekningu og hlýju. Það
viðhorf er haft að leiðarljósi að
styðja manneskju í neyð og orð
hennar séu ekki dregin í efa. Á
Neyðarmóttöku er í raun stunduð
áfallahjálp og það er ekki hlut-
verk starfsfólks hennar að dæma
í málum, heldur fyrst og fremst
að veita stuðning og meðferð
eftir þörfum og safna sakargögn-
um. Til þessa höfum við faglegan
metnað og leitumst stöðugt við
að bæta störf okkar.