Morgunblaðið - 07.04.1995, Síða 13

MORGUNBLAÐIÐ
FRETTIR
FÖSTUDAGUR 7. APRÍL 1995 13
Skoðanakönnun Stöðvar 2 og Bylgjunnar
Framsókn og Al-
þýðubandalag bæta
við sig frá í gær
Morgunblaðið/Ámi Sæberg
1.400 keyptu
kjúklinga krata
SAMKVÆMT skoðanakönnun
Stöðvar 2 og Bylgjunnar sem gerð
var dagana 5. og 6. apríl tapar Al-
þýðuflokkurinn næstum þriðja hveij-
um kjósanda frá síðustu Alþingis-
kosningum og fengi 11,1% atkvæða
á landsvísu. Framsóknarflokkurinn
bætti við sig og fengi 19,6% en Sjálf-
stæðisflokkurinn tapaði fylgi og
fengi 36,2%. Alþýðubandalagið
bætti við sig og fengi 15,3%. Verstu
útkomuna fengi Kvennalistinn því
meira en þriðji hver kjósandi sem
kaus KVennalistann í síðustu kosn-
ingum hefur snúið baki við flokkn-
um, samkvæmt könnuninni. Þjóð-
vaki fengi 9,6% atkvæða.
Skoðanakönnunin er byggð á
1.800 manna úrtaki af landinu öllu
og náðist í 70% þeirra sem í úrtak-
inu lentu. Fjórðungur aðspurðra
reyndist ekki ákveðinn í því hvaða
flokk hann ætlaði að kjósa.
Sjálfstæðisflokkurinn tapaði 3
þingsætum
Umreiknað í þingmannafjölda
fengi Alþýðuflokkurinn 7 þingmenn
og tapaði 3 þingsætum, Framsókn-
arflokkurinn fengi 13 þingsæti eins
og í siðustu kosningum, Sjálfstæðis-
flokkurinn tapaði 3 þingsætum og
fengi 23 þingmenn kjöma, Alþýðu-
bandalagið fengi 10 þingmenn
kjöma og ynni 1 þingsæti, Kvenna-
listi tapaði einu þingsæti, fengi 4
þingmenn kjörna, og Þjóðvaki fengi
6 þingmenn kjörna.
Samkvæmt niðurstöðum könnun-
arinnar virðist fjórði þingmaður
Kvennalista standa höllum fæti og
líklegasta breytingin yrði sú að
Kvennalisti tapaði enn einu þingsæti
yfír til Þjóðvaka.
Með því að greina útkomuna niður
á stærstu kjördæmin yrði niðurstað-
an á þann veg að Alþýðuflokkurinn
fengi 13% atkvæða í Reykjavík,
Framsóknaifíokkur fengj 12%, Sjálf-
stæðisflokkurinn 43%, Alþýðu-
bandalagið 14%, Kvennalistinn 7%
og Þjóðvaki 10%.
Með ýmsum fyrirvörum gæti Al-
þýðuflokkurinn haldið 3 þingsætum
í Reykjavík, Framsóknarflokkurinn
gæti bætt við sig einu þingsæti og
fengið 2 þingmenn kjörna, Sjálf-
stæðisflokkurinn gæti tapað einu
þingsæti og fengið 8 þingmenn
kjöma, Alþýðubandalagið gæti feng-
ið 2 þingmenn kjöma eins og áður,
Kvennalistinn gæti misst eitt þing-
sæti og fengið 2 þingmenn kjörna
og Þjóðvaki gæti unnið 2 þingmenn.
Fulltrúar stjórn-
málaafla á kjörfundi
Aðeins
Sjálfstæðis-
flokkurinn í
Reykjavík
AÐEINS fulltrúar Sjálfstæðisflokks
fylgjast með kosningum í kjördeild-
um í Reykjavík og Hafnarfírði á
laugardag. Ekki var vitað hvemig
flokkurinn nýtir sér rétt til vem í
kjördeildum annars staðar á land-
inu, það er samkvæmt upplýsingum
Sjálfstæðisflokksins undir heima-
mönnum á hverjum stað komið.
Þjóðvaki hefur tekið ákvörðun
um að vera ekki með fulltrúa í kjör-
deildum og skorar á önnur framboð
að gera slíkt hið sama. Í yfirlýsingu
frá Þjóðvaka segir að framboðið
virði þann rétt manna að gera upp
hug sinn á kjördag í ró og næði
og muni hvergi koma nærri því að
ónáða kjósendur á kjörstað.
Mismunandi eftir
stöðum úti á landi
Aðrir flokkar en Sjálfstæðis-
flokkur hafa aflagt að vera með
fulltrúa á kjörstað í Reykjavík og
nágrenni. Hins vegar er misjafnt
hvort fulltrúar verða í kjördeildum
úti á landi. Hjá Alþýðuflokknum
fengust t.a.m. þær upplýsingar að
fulltrúar yrðu í kjördeildum í Kefla-
vík, Njarðvík, Grindavík, í Vest-
mannaeyjum, á Eskifírði, Fáskrúðs-
fírði, Seyðisfirði, Sauðárkróki,
Siglufirði, Blönduósi, Skagaströnd,
Akranesi, alls staðar annars staðar
á Vestfjörðum en í Barðastrandar-
sýslu en óljóst væri með Norður-
land-eystra.
MIKIL örtröð myndaðist við
verslun Nóatúns við Hringbraut
í gærmorgun þegar Alþýðu-
flokkurinn stóð fyrir sölu á
kjúklingum á svo kölluðu „Evr-
ópuverði“ eða 220 krónur kílóið
en samkvæmt upplýsingum frá
Hagkaupi kostar kílóið af kjúkl-
ingi 667 krónur. Hver viðskipta-
vinur mátti kaupa tvo kjúklinga
og fékk í kaupbæti bijóstsyk-
ursmola og kynningarbæklinga
Alþýðuflokks, þar sem því er
m.a. haldið fram að aðild ís-
lands að Evrópusambandinu
myndi lækka verð landbúnaðar-
afurða hérlendis um 35-40%.
Tilgangurinn með útsölunni á
kjúklingunum var að sýna fram
á verðmun á milli verslana á
íslandi og annars staðar í Evr-
ópu. Matthías Sigurðsson versl-
unarstjóri í Nóatúni segir að
um 1.400 viðskiptavinir hafi
keypt kjúklinga á þeim tveimur
tímum sem birgðir entust, en
þegar verslunin opnaði dyr sín-
ar klukkan 10 í gærmorgun
hafði þegar myndast biðröð
utan húss. Tæp þijú tonn af
kjúklingum seldust og var
handagangur í öskjunni eins og
sjá má af meðfylgjandi mynd,
þegar fólk krækti sér í fuglinn.
Morgunblaðið/Kristinn.
Baráttu- og skemmtikvöld
ÞAÐ var létt yfir kvennalistakonum á baráttu- og skemmtifundi
Kvennalistans í Reykjavík sem fram fór á Hótel Borg í fyrrakvöld.
'/ því muni tilvísanadeilan fyrst og
ly fremst bitna á sjúklingum. Fram-
sóknarflokkurinn leggur áherslu á
!l aðhald, hagræðingu, sparnað og
fagleg vinnubrögð í heilbrigðismál-
um en telur útilokað að ná árangri
á því sviði nema með samstarfí við
heilbrigðisstéttimar og heildarsam-
tök þeirra er þjónustunnar njóta.
í: 3. Ríkisstjómarflokkarnir hafa
ekki samráð né samstarf haft við
Framsóknarflokkinn um fram-
kvæmd tilvísanakerfísins. Ekki
liggja fyrir ágreiningslausar upp-
lýsingar um kostnað eða sparnað
af tilvísanakerfínu né hvaða faglegu
afleiðingar það gæti haft í för með
sér. Það væri ábyrgðarlaust af
Framsóknarflokknum við slíkar
kringumstæður nú að lýsa yfír af-
námi tilvísanakerfisins. Við viljum
leita samkomulags í þessari deilu
og ítrekum þá afstöðu okkar að
deila sem þessi má ekki bitna á
þeim sem síst skyldi og lítum á það
sem hlutverk okkar að tryggja öll-
um landsmönnum jafnan rétt til
sjúkratrygginga.
Hér fara á eftir svör Ólafs Ragn-
ars Grímssonar, formanns AI-
þýðubandalagsins, við spurning-
um Sérfræðingafélags íslenskra
lækna:
1. Alþýðubandalagið telur að
uppbygging heilbrigðisþjónustunn-
ar eigi að hafa að markmiði að þjón-
ustan sé sem allra best og aðgengi-
legust fyrir alla landsmenn, veitt á
sém hagkvæmastan hátt og notend-
um hennar beint á það stig þjón-
ustunnar þar sem starfsfólk með
viðeigandi menntun og þjálfun er
til staðar. Ekki síst frá sjónarhóli
landsbyggðarinn-
ar er mikilvægt að
stórefla heilsu-
gæslustigið þann-
ig að þar sé hægt
að veita sem
mesta þjónustu,
bæði almenna og
sérhæfða. Til að
beina sjúklingum
þangað í auknum
mæli telur Alþýðu-
bandalagið vænlegast að afnema
þau komugjöld sem Sighvatur
Björgvinsson heilbrigðisráðherra
setti á. Með þeirri efnahagslegu
hvatningu til að nýta heilsugæslu-
stigið frekar en nú er, sem slíkt
fæli í sér, telur Alþýðubandalagið
óþarft að setja þær hömlur á að-
gengi sjúklinga til sérfræðinga sem
tilvísanaskyldan er. Þar að auki er
reglugerð heilbrigðisráðherra um
tilvísanaskylduna stórgölluð og ein-
kennist eins og margar aðrar að-
gerðir hans í heilbrigðismálum af
fljótfæmi og vondum málatilbúnaði.
2. Alþýðubandalagið telur það
ávallt merki um valdhroka og lélega
stjómsýsluhætti að hafa ekki sem
mest og best samráð um hverskyns
stefnu- eða kerfisbreytingar við þá
fagaðila sem þagr varða. Ekki síst
innan heilbrigðisþjónustunnar sem
er viðkvæm og varðar grundvallar-
rétt landsmanna allra. Alþýðu-
bandalagið telur framgöngu Sig-
hvatar Björgvinssonar í embætti
heilbrigðisráðherra í þessu máli sem
öðrum einkennast af valdniðslu, lé-
legum undirbúningi og flumbru-
gangi sem engu skilar til lengri
tíma.
3. Við teljum sjálfsagt að fresta
gildistöku reglugerðar um tilvísana-
skyldu þar til niðurstaða hefur
fengist í samráði við alla fagaðila
um hvaða leiðir em vænlegastar til
að spara innan heilbrigðiskerfisins
án þess að rýra þá þjónustu sem
landsmönnum er veitt. Eðlilegt er
að tilvísanaskylda í einhverju formi
sé skoðuð í því samhengi eins og
annað en hvort hún verði endanlega
afnumin eða ekki fer eftir niður-
stöðum þeirrar skoðunar.
Umsögn Kristínar Ástgeirs-
dóttur, Kvennalista.
1. I stefnuskrá Kvennalistans
fyrir kjörtímabilið 1995-1999 segir:
„Kvennalistinn vill að tilvísanakerfí
verði ekki komið á
nema í því felist
verulegur spam-
aður fyrir ríkis-
sjóð og að tryggt
sé að það valdi
ekki óhagræði
fyrir sjúklinga.“
(bls. 24)
Af þeim upplýs-
ingum sem nú
liggja fyrir er ljóst
að hæpið er að tilvísanakerfíð skili
nokkrum spamaði fyrir ríkissjóð og
ber mikið í milli útreikninga ráðu-
neytisins og Sérfræðingafélags ís-
lenskra lækna. Vegna þessara
deilna væri auðvitað nauðsynlegt
að hlutlaus aðili kannaði kostnaðar-
hliðina, en betra þó að hætta við
kerfisbreytinguna þar sem augljóst
er að hún veldur verulegu óhagræði
fyrir sjúklinga og aðra þá sem t.d.
fara í reglulegt eftirlit hjá sérfræð-
ingum. Frá sjónarhóli kvenna hér
á höfuðborgarsvæðinu er tilvísana-
kerfið algjörlega óþolandi. Annars
vegar vegna þess að það kemur
oftast í hlut kvenna að fara með
veik börn og skyldmenni til lækna,
hins vegar vegna allra þeirra
kvenna sem reglulega fara til kven-
sjúkdómalækna og vilja hafa sinn
einkalækni. Hvaða fagleg rök eru
fyrir því að halda augnlæknum utan
kerfísins, en ekki kvensjúkdóma-
læknum, húðsjúkdómalæknum eða-
háls-, nef- og eymalæknum, svo
dæmi séu tekin? I fjölda tilvika fer
fólk þá hefðbundnu leið að fara
fyrst til heimilislæknis sem vísar
því áfram ef þörf er á, aðrir vita
til hvaða sérfræðinga þeir vilja fara
og hvers vegna. Með tilvísanakerf-
inu er verið að taka val af fólki,
gera því erfiðara fyrir, taka tíma
frá því, auka umferð o.s.frv. Það
eru aðrar æiðir færar til að spara
og þar benaum við Kvennalistakon-
ur á stórauknar forvamir á mörgum
sviðum.
2. Aðferðir ráðherrans eru frá-
leitar í þessu máli öllu, en nákvæm-
lega í samræmi við fyrri hegðun
þar sem hann hefur beitt þeirri
aðferð að gera fyrirvaralausa árás,
setja allt í bál og brand og hafa
ekki samráð við neinn. Með slíkum
aðferðum næst enginn árangur.
3. Já. Við erum sannfærðar um
að þessi breyting muni hafa mikinn
kostnað í för með sér eigi allir
höfuðborgarbúar að eiga kost á
læknisþjónustu. Um það bil 8.100
Reykvíkingar eiga ekki aðgang að
heilsugæslustövðum og göngu-
deildir eru yfirfullar. Læknavaktin
tók á síðasta ári við um 13.000
manns og farið var í 8-9 þúsund
vitjanir. Hvert á fólk að leita sem
ekki er skráð á heilsugæslustöð?
Við fáum ekki betur séð en að hér
muni skapast öngþveiti bæði fyrir
þá sem nýta sér það að fara end-
rum og sinnum til sérfræðinga og
þá sem að jafnaði eru til meðferð-
ar. Við kvennalistakonur höfum
fengið ábendingar og kvártanir frá
konum sem eru með veik börn (t.d.
vegna psoriasis), jafnvel mörg
börn, sem spyrja hvað þær eigi að
gera eftir 1. maí þegar allir sér-
fræðingar verða utan kerfis.
Hvernig eiga þær að bera þann
kostnað? Þannig að svarið er: tilvís-
anakerfið jaðrar við mannréttinda-
brot eins og málum er háttað hér
á höfuðborgarsvæðinu, það býður
upp á það að þeir efnameiri eigi
greiðari aðgang að heilbrigðisþjón-
ustu en þeir efnaminni og það er
ekki líðandi að okkar dómi. Það
þarf að nást samkomulag í tilvís-
anadeilunni og við fögnum því ef
sérfræðingar eru reiðubúnir til að
leggja sitt af möíkum við að leita
leiða til sparnaðar í heilbrigðismál-
um. Samvinna er besta leiðin til
árangurs.