Morgunblaðið - 07.04.1995, Side 43

MORGUNBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 7. APRÍL 1995 43
AÐSENDAR GREINAR
Hús skáldanna
Björn G. Arthúr Björgvin
Björnsson Bollason
OHÆTT mun að
fullyrða, að í huga um-
heimsins séu Islending-
ar fyrst og fremst
þekktir fyrir hinn foma
bókmenntaarf, sem
menningar- og sögu-
þjóð. ísland er sögu-
eyja, og erlendir gestir
sem hingað koma
spyrja gjarnan um
sögusafnið. Við erum
hins vegar svo lítillát í
þessum efnum að slíkt
safn er ekki til hér á
landi.
í ljósi þessa, og með
hliðsjón af umræðu um
Reykjavík sem Menn-
ingarborg Evrópu árið 2000, er hér
varpað fram hugmynd að lifandi
bókmenntasögusafni í gamla Safna-
húsinu við Hverfisgötu, þar sem
nöfn Ara fróða, Snorra Sturlusonar,
Guðbrands Þorlákssonar, Hallgríms
Péturssonar og fleiri stórmenna á
sviði íslenskra bókmennta eru letruð
í múrinn.
Samstarf
i Lagt er til að ríki og borg, rithöf-
undar og bókaútgefendur, ferða-
frömuðir og prentsmiðjueigendur,
Hér fjalla þeir Arthúr
Björgvín Bollason og
Björn G. Bjömsson
um Hús skáldanna,
bókmenntasögusafn
í Safnahúsinu.
fræðimenn og bóksalar og fjölmarg-
ar menningarstofnanir í borginni
taki höndum saman um stofnun
glæsilegs bókmenntasögusafns í
I Reykjavík. Þar yrði rakin saga
skáldskapar og bókagerðar íslend-
inga í gegn um tíðina, frá Eddu-
I kvæðum til okkar daga. Hér yrði
tekið mið af sýningarstarfsemi safna
eins og hún hefur verið að þróast
erlendis á síðari árum þar sem fram-
setning efnis er með myndrænum
og lifandi hætti og inn á milli hefð-
bundinna sýningaratriða er brugðið
upp svipmyndum af atburðum og
áföngum bókmenntasögunnar.
Nútímasafn
Ef við setjum okkur í spor gests
I sem gengur um Hús skáldanna ber
margt fyrir augu. Þar er að finna
alla þá starfsemi sem tilheyrir nú-
tímasafni; aðstöðu fyrir börn með
bókakosti og leiðsögn við þeirra
hæfi, góða safnbúð sem hefur á
boðstólum bæði vandaða minjagripi,
póstkort, endurprentanir handrita
o.þ.h. og gott úrval íslenskra bók-
mennta á erlendum málum, notalega
kaffístofu og minni sali fyrir upplest-
ur, ljóðakvöld og skáldarabb.
Kjarni stofnunarinnar og aðalat-
riði er bókmenntasaga íslendinga
rakin í tímaröð á aðgengilegan og
fræðandi hátt í máli og myndum,
með handritum og bókum í ýmsum
útgáfum, munum úr eigu skáldanna,
ljósmyndum, texta og öðrum tiltæk-
um meðulum. Og þegar ástæða þyk-
ir til er staldrað við og reynt að
endurskapa hughrif einhvers tíma-
bils, varpa ljósi á atburð eða lífs-
hlaup skálds eða skáldsagnapersónu
í bókmenntasögunni með einföldum
sviðsetningum.
Svipmyndir
Við upphaf sögunnar göngum við
t.d. fram á skáld sem fer með drótt-
kvæði fyrir konung og hirð hans og
fær gullhring að launum; þá situr
munkur yfir skinnblaði í Þingeyra-
klaustri og ómur af tíðasöng berst
inn um skjáinn; við sjáum hvernig
kálfskinn var verkað og notað í
bækur, hvernig blek var búið til og
við sjáum valda dýrgripi úr handrita-
safni.
Þá ber fyrir augu prentverkið á
Hólum og Guðbrand biskup með
biblíu sína og önnur stórvirki bóka-
gerðar; Hallgrímur Pétursson situr
undir steini sínum og yrkir Passíu-
sálma og við sjáum eiginhandarrit
hans; Arni Magnússon dregur fúin
skinnblöð undan fleti kerlingar í
koti sínu; Jónas les kvæði fyrir Fjöln-
ismenn á stúdentakrá í Höfn; Hall-
dór Laxness stendur við skrifpúltið
og við heyrum rödd hans lesa brot
úr skáldsögu ...
Svona má láta hugann reika og
draga upp myndir sem opna gestin-
um sýn inn í litríka sögu. Bók-
menntasagan er ekki aðeins saga
skáldskapar heldur leiðir hún okkur
jafnframt um sögu þjóðarinnar;
Snorri og lok þjóðveldis á íslandi,
Jón eldklerkur og móðuharðindin,
Jónas og ættjarðarljóðin, ritstörf
Jóns Sigurðssonar og sjálfstæðisbar-
áttan, Sveinbjörn Egilsson og skóla-
sagan, Stephan G. og vesturferðir
og þannig mætti lengi telja.
Raddir skáldanna
Þegar nálgast nútímann gefst
gestum kostur á að heyra skáldin
lesa úr verkum sínum (af segulbönd-
um) og jafnvel sjá búta úr leikverk-
um, kvikmyndum og sjónvarpsþátt-
um sem gerðir hafa verið eftir verk-
um þeirra. Rithöfundasafnið í
Dyflinni, „The Dublin Writers Muse-
um“, er góð fyrirmynd hvað þetta
varðar, en það ágæta safn, sem sett
var á fót fyrir fáum árum, nýtur
mikilla vinsælda.
Löngu tímabært
í raun ætti bókmenntasögusafn
að vera risið fyrir löngu í Reykjavík,
svo stór þáttur sem bókmenntir eru
í sögu okkar. Rök fyrir slíku safni
eru margvísleg:
1. Bókmenntir og tunga eru þeir
þættir íslenskrar menningar sem
einkenna okkur sem þjóð og við
skuldum menningararfinum, og okk-
ur sjálfum, í raun svona safn.
2. Það er löngu tímabært að veita
þeim tugum þúsunda erlendra gesta
sem heimsækja okkur á hveiju ári
(1994: 180.000) tækifæri til að kynn-
ast þessum þætti íslenskrar menning-
ar á aðgengilegan hátt. Slíkt yrði án
efa meðal þess sem gestir „verða að
sjá“ hér á landi, enda margir sólgnir
í að kynnast menningu okkar.
3. Safnið er vitaskuld einnig ætlað
okkur íslendingum sjálfum og gæti
það orðið mikilvægt kennslugagn
fyrir skólanema á öllum aldri, ekki
síst nemendur í bókmennta- og
menningarsögu.
4. Safnið yrði lyftistöng menning-
arlífi í höfuðborginni, og gæti orðið
vettvangur og miðstöð bókaútgef-
enda og skálda til margvíslegrar
kynningar á verkum sínum. Þjóðleik-
húsið er næsti nágranni safnsins sem
býður upp á samstarf við húsið, og
listamenn þess við flutning bók-
menntaverka og afnot salarkynna.
Ferðaþjónusta er í örustum vexti
atvinnugreina hér á landi og þar er
þörf nýrra og ferskra hugmynda.
Samspil menningarmiðlunar og
ferðaþjónustu er einmitt eitt af þeim
sviðum þar sem hvað mest er ógert
og mestir möguleikar.
Safnahúsið
Enginn efi er í hugum þeirra, sem
hér halda á penna, hvar Hús skáld-
anna á að vera. Safnahúsið við
Hverfisgötu er sjálfkjörið og skal
minnt á nöfn þeirra manna, sem
húsið er tileinkað í upphafi. Hér er
lagt til helmingafélag; að ríkið leggi
til húsið en borgin setji upp sýning-
amar og reki safnð.
Þeir, sem hafa áhuga á að leggja
þessari hugmynd lið, er bent á gera
það við menningarmálanefnd
Reykjavíkurborgar.
Arthúr Björgvin Bollason er
bókmenntafræðingur og Björn G.
Björnsson er leikmyndahönnuður.
Nú er lag,
Sunnlendingar
Á LAUGARDAG
verður skorið úr um
það hveijir muni
stjórna lándinu eftir
kosningar. Tveir
möguleikar era á
stjórnarmyndun.
Annaðhvort stjórn
undir forystu Sjálf-
stæðisflokksins eða
þriggja til fjögurra
flokka stjórn undir for-
ystu Framsóknar-
flokksins. Sagan er
ólygin, engin vinstri
stjórn hefur setið heilt
kjörtímabil. Verðbólga
og óstöðugleiki fylgir
vinstri stjómum. Þeir sem nú kjósa
í fýrsta skipti muna ekki óðaverð-
bólguna og óráðsíuna sem var hér
á árum.
Núverandi ríkisstjórn hefur náð
veralegum árangri í að byggja upp
Sagan er ólygin, engin
vinstri stjórn hefur
setið heilt kjörtímabil,
segir Þórhallur Olafs-
son. Þeir sem kjósa í
fyrsta skipti nú muna
ekki óðaverðbólguna
og óráðsíuna á fyrri
árum sem fylgdi
vinstri stjórnum.
árangri. Þennan bata á
að nota til þess að
fjölga störfum og
minnka atvinnuleysi.
Við eigum að vera
minnug afskipta
vinstri stjórnvalda sem
lögðu í loðdýrabúskap
og fiskeldi sem kostað
hefur þjóðina marga
milljarða. "
Ljóst er, samkvæmt
skoðanakönnunum, að
tveir framsóknarmenn
eru öryggir á þing fyr-
ir Suðurland. Einnig
er ljóst að sjálfstæð-
ismenn fá tvo þing-
menn og að alþýðubandalagsmenn
fá einn þingmann og að framboð
Eggerts Haukdals mún tryggja
þjóðvakakrata á Suðurlandi sæti á
næsta þingi ef fer sem horfir. Það
er nöturlegt hlutskipti að hjálpa
anstæðingum eins og Eggert er að
gera og spila á vitlaust mark. En
það er einnig alveg ljóst samkvæmt
skoðanakönnunum að Eggert
Haukdal á ekki möguleika á þing-
sæti.
Eftir að sunnlenskir sjálfstæðis-
menn hafa stutt Eggert Haukdal
til setu á Alþingi í 17 ár ætlar hann
nú að þakka þann stuðning með
því að tryggja þjóðvakakrata þing-
sæti fyrir Suðurland í stað sjálf-
stæðiskonu og bónda af Rangárvöll-
um.
Þess vegna þurfum við á þínum
stuðningi að halda til að áætlun
Eggerts um að koma þjóðvakakrata
á þing fyrir Sunnlendinga takist
ekki. Við verðum að standa saman
um hagsmuni Sunnlendinga og
kjósa X-D 8. apríl.
Þórhallur Ólafsson
atvinnulíf í landinu. Sjávarútvegur-
in hefur sjaldan verið rekin með
eins miklum hagnaði og nú. Um
það vitna tölur frá fiskvinnslunni
um allt land. Þannig ávinnig á að
nota til að bæta lífskjörin í landinu
og þannig verðlauna almening sem
fært hefur fórnir til að ná þessum
Herrahártoppar
Herrahárkollur
r SÉRLEGA STERKUR
OG FALLEGUR ÞRÁÐUR
r pantið einkatíma
r RÁÐGJAFI Á STAÐNUM
Hár:x
ípryö
V y' Sérvei
V Borgarl-
Sérverslun
Borgarkringlunni,
simi 32347.
Höfundur er tæknifræðingur á
Suðurlandi.
IOCITIZEN
D
Ferminí4»rtill:>o<)
Falleg, vatnsvann stálúr með
, gyllingu.
tlrin eru sérlega þunn og fara
þess vegna vel á hendi
Stelpuúr
Verð áður kr. 15.200,-
Tilboðsverð
kr. 10.600,-1
Strákaúr
Verð áður kr. 15.900,-
Tilboðsverð
kr. 10.900,-
///U(f úra- og skartgripaverslun Axel Eiríksson úrsmiður
LSAFIRDI-AÐAIiiTRJETI 22-SlMI 94-3023 ALFABAKKA 16-MJODD»SÍMI 870706
Póstsendum fritt
I
Lífleg laugardagskynning á morgun í Tæknivali:
Glæsileg fermingartilboð!
Fermingartilboð dagsins: ( Ádagskrá:
Ný og öflug
486 / 80 MHz tölva
með litaskjá
4 MB minni, Local-Bus, 540 MB hörðum
diski o.fl. á sérstöku laugardagsveröi
kr. 123.000 stgr.
Athugið: GiWiraðeins laugardaginn 8. apríl 1995.
Ungt fólk á sér framtíö
meö þessari tölvu!
Hjá okkur verður ungt fólk í öndvegi á líflegri laugardagskynningu.
Við kynnum tölvur, prentara, margmiðlun, hugbúnað, úrval geisladiska
og fjölmargt fleira. Missið ekki af einstakri laugardagskynningu.
Ungt fólk á sér framtíð - og framtíðin er hátækni!
Hátækni til framfara

Tæknival
Fermingartilboð dagsins:
Litaprentarinn
vinsæli
Hewlett-Packard
DeskJet 320
Vandaður, hljóölátur og fyrirferðalítill
litaprentari frá Hewlett-Packard. Innifalið
litahylki og arkamatari. Árs ábyrgö.
Nú á einstöku fermingartilboði
kr. 32.000 stgr.
Opíó til 14.00 á laugardögum
Skeifunni 17 • Sími 568-1665 • Fax 568-0664