Morgunblaðið - 11.04.1995, Blaðsíða 16

16 ÞRIÐJUDAGUR 11. APRÍL 1995
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR: EVRÓPA
ERLENT
Þing- og forsetakosningar í Perú um helgina
Reuter.
JACQUES Santer, forseti framkvæmdastjórnar ESB, og Edmond
Alphandery, fjármálaráðherra Frakklands, kynna framtíðar mynt
Evrópusambandsins á blaðamannafundi í Versölum.
Fjármálaráðherrar Evrópu
Skref í átt að
peningalegum
samrana
JACQUES Santer, forseti fram-
kvæmdastjórnar ESB, og Edmond
Alphandery, íjármálaráðherra
Frakklands, kynntu fjölmiðlum nýs-
legna mynt, að loknum fundi evr-
ópskra fjármálaráðherra í Versöl-
um, sem ákveðið hefur að verði
notuð er sameiginlegur evrópskur
gjaldmiðill verður tekinn upp.
Svo virðist sem iíkumar á að
sameiginleg mynt verði að veruleika
fyrir áramót hafí aukist stórlega
og jafnvel Kenneth Clarke, fjár-
málaráðherra Bretlands, sagði í
Versölum að sú yrði „líklega" raun-
in. Er þetta í fyrsta skipti sem
breskur ráðamaður lýsir slíku yfír
opinberlega.
Um helgina samþykktu fjármála-
ráðheirar og seðlabankastjórar
hinna fimmtán ríkja Evrópusam-
bandsins útlit og stærð átta pen-
ingamynta og sjö peningaseðla, sem
nota á um allt sambandið.
Komust þeir að samkomulagi um
að það ætti að taka þrjú til fjögur
ár frá því að gengi aðildarríkjanna
yrði samræmt þar til að gjaldmiðlar
einstakra ríkja yrðu teknir úr um-
ferð, enda myndi taka mjög langan
tíma að prenta hið gífurlega magn
seðla er þyrfti til. Þá var ákveðið
að ákveða yrði með árs fyrirvara
hvað ríki gerðust aðilar að Mynt-
bandalagi Evrópu (EMU).
Það hefur í för með sér að efa-
semdaríki á borð við Bretland verða
að öllum líkindum að taka ákvörðun
um það fyrir lok ársins 1997 hvort
að þau ætli að taka þátt í hinum
peningalega samruna.
Evrópska efnahagssvæðið
Alberto Fujimori sigr-
aði með yfirburðum
Lima. Reuter.
ALBERTO Fujimori, forseti Perús,
vann mikinn sigur í forsetakosn-
ingunum á sunnudag og fékk rúm-
lega 65% atkvæða. Sagði hann í
gær, að ný tegund lýðræðis væri
að líta dagsins ljós í landinu en
andstæðingar hans halda því fram,
að hann sé lýðskrumari með ein-
ræðistilhneigingar. Helsti mót-
frambjóðandi hans, Javier Perez
de Cuellar, fyrrverandi fram-
kvæmdastjóri Sameinuðu þjóð-
anna, hefur látið í ljós efasemdir
um úrslitin en hann fékk um 22%
atkvæða.
Fujimori, sem er 56 ára að aldri,
sonur japanskra innflytjenda, hef-
ur notið mikilla vinsælda í Perú
enda hefur honum tekist að kveða
niður verðbólguna að mestu leyti
og útrýma næstum því tveimur
skæruliðafylkingum í landinu. Lýs-
ir hann sjálfum sér sem jarðbundn-
um manni, sem kunni að láta hend-
ur standa fram úr ermum, en
stundum þykir hann þó minna
mest á barn, sem nýtur athyglinn-
ar út í ystu æsar.
„Lýðræði sem virkar“
Reuter
FUJIMORI með perúska fánann á lofti. Myndin var tekin á kjör-
dag þegar hann var að koma úr heimsókn hjá systur sinni í Lima.
„Það, sem fólkið vill, er lýð-
ræði, sem virkar," sagði Fujimori
á sunnudag og spáði því, að sigui'
hans í tvennum forsetakosningum
myndi ýta undir svipaða þróun í
öðrum löndum. Andstæðingar hans
segja á móti, að hann hafi lítinn
áhuga á að efla þær stofnanir, sem
séu undirstaða lýðræðislegra
stjórnarhátta.
De Cuellar segist efast um, að
úrslitin séu í samræmi við vilja
kjósenda og heldur því fram, að
sér hafi verið gert erfitt fyrir í
kosningabaráttunni. Fujimori hafi
notað forsetaembættið og ríkissjóð
sjálfum sér til framdráttar og sjón-
varpið verið virkjað sérstaklega í
hans þágu.
Kosið var einnig til þings og var
búist við, að flokkur Fujimoris,
Apoyo, fengi þar meirihluta eða
um 51% atkvæða.
Aðild Liechten-
stein samþykkt
Ekkert lát á afsögnum breskra ráðherra vegna einkamála þeirra
Ihaldsmenn segja
fjölmiðla stjórnlausa
Vaduz. Reuter.
IBUAR alparíkisins Liechtenstein
samþykktu í þjóðaratkvæðagreiðslu
um helgina að gerast aðilar að Evr-
ópska efnahagssvæðinu (EES). Alls
samþykktu tæplega 56% íbúa EES-
aðild og er áætlað að hún taki gildi
þann 1. maí nk.
Fyrsta þjóðaratkvæðagreiðslan
um EES var haldin í Liechtenstein
árið 1992 og var aðild samþykkt
með 56% atkvæða. Henni var hins
vegar frestað eftir að nágrannaríkið
Sviss hafnaði EES eftir þjóðarat-
kvæðagreiðslu í desember 1992.
Alls voru 14 þúsund kjósendur á
kjörskrá og var kosningaþátttaka
82%. Samkvæmt gamalli hefð var
kosið annars vegar á föstudagssíð-
degi og hins vegar sunnudags-
morgni. íbúar Liechtenstein telja
30 þúsund.
Andstæðingar EES-aðildar höfðu
haldið því fram að með aðild væri
Liechtenstein að afsala sér völdum
til „skrifræðisins" í Brussel, að ríkið
ætti á hættu áð þangað myndi
streyma fjöldi innflytjenda og að
stöðu Liechtenstein sem skattapara-
dís yrði stefnt í voða.
Ríkisstjórn sagðist hins vegar að
EES myndi í engu breyta reglum
ríkisins um bankaleynd og fyrir-
tækjarekstur en hin síðarnefndu
hafa gert um 60 þúsund fyrirtækj-
um kleyft að skrá sig í Liecthen-
stein og greiða þar lág opinber gjöld
þrátt fyrir að hin raunverulega
starfsemi fari fram annars staðar.
Þá tók stjómin fram að sam-
kvæmt undanþágu frá EES yrði rík-
inu leyft að takmarka áfram rétt
íbúa annarra EES-ríkja til að setj-
ast þar að, þrátt fyrir að slíkt brjóti
í bága við grundvallarreglur EES
um fijálst fiæði vinnuafls, fjár-
magns, vöru og þjónustu.
Innflytjendamál er eitt helsta
pólitíska deilumálið í Liechtenstein
en ríkið er það fjórða minnsta í
Evrópu. Alls eru 38% íbúa útlend-
ingar, flestir frá Austurríki og Sviss.
Fyrsta tollskrifstofan opnuð
Þá hefur verið samþykkt að
breyta fyrri samningum varðandi
EES og stöðu Sviss og verður Liec-
htenstein áfram leyft að hafa landa-
mæri að Sviss opin líkt og raunin
hefur verið frá 1923. Gjaldmiðill
Liechtenstein er svissneski frank-
inn.
Til að koma í veg fyrir brot á
viðskiptahluta EES hefur verið
ákveðið að setja upp fyrstu tollskrif-
stofuna í Liechtenstein. Svisslend-
ingar hafa haft miklar áhyggjur af
því að vörur muni streyma þangað
ef landamæri opnast enda verðlag
þar mun hærra en í nágrannaríkj-
um.
London. Reuter, The Daily Telegraph.
ENN EINN þingmaður breska
íhaldsflokksins sagði á sunnudag
af sér embætti í kjölfar umfjöllun-
ar „gulu“ pressunnar um kynferð-
ismál hans. Að sögn blaða átti
Richard Spring, sem auk þess að
vera þingmaður gegndi embætti
aðstoðarmanns Patricks Mayhews
írlandsmálaráðherra, að hafa tekið
þátt í ástarleikjum með karli og
konu.
Embættismenn í breska for-
sætisráðuneytinu vildu ekki tjá sig
um málið en sögðu Spring ekki
hafa rætt við John Major forsætis-
ráðherra áður en hann skilaði inn
afsögn sinni. í j^rlýsingu segist
Mayhew harma afsögn Springs.
Fordæmi Lloyd George
Margir íhaldsmenn gagnrýndu
umfjöllun um mál Springs harð-
lega, en hann er fráskilinn. John
Townend, sem situr í hinni svoköll-
uðu 1922-nefnd íhaldsflokksins,
sagði fjölmiðla hafa misst algjör-
lega stjóm á sjálfum sér. „Lloyd
George naut ásta með konum á
gólfinu í Downing Street þegar
hann var forsætisráðherra í fyrri
heimsstyijöldinni og hann átti mik-
inn þátt í því að sigur vannst. Hveij-
um hefði verið gerður greiði með
afsögn hans,“ spurði Townend.
Breskt blað hafði skömmu áður
greint frá því að Spring hefði að
loknum kvöldverði á heimili sínu
um þar síðustu helgi deilt rúmi
með þrítugri fráskilinni tveggja
barna móður og 48 ára gömlum
elskhuga hennar. Haft er eftir
konunni að hellt hafi verið í hana
ótæpilega af áfengi og Spring loks
káfað á henni á meðan hún naut
ásta með elskhuga sínum.
Þeir sem vel þekkja til málsins
segja að það hafi ekki síst orðið
Spring að falli að á meðan á kvöld-
verðinum stóð hafi hann látið
ósmekkleg ummæli falla um for-
sætisráðherrann og aðra sam-
starfsmenn.
Frá árinu 1992 hafa fimmtán
ráðherrar eða aðstoðarmenn ráð-
herra í ríkisstjóm Majors sagt af
sér embætti og hafa sjö orðið að
segja af sér vegna umfjöllunar fjöl-
miðla um einkamál þeirra. Má
nefna David Mellor, Tim Yeo, Mic-
hael Brown, Harthley Booth og
Caithness lávarð.
Major styður Aitken
John Aitken, aðstoðarráðherra í
breska fjármálaráðuneytinu, hefur
undanfarnar vikur sætt harðri
gagnrýni fyrir viðskipti sín við
araba. í gærkvöldi átti að sýna
heimildarmynd í breska sjónvarp-
inu þar sem því er haldið fram að
Aitken reynt að útvega fylgdar-
stúlkur fyrir arabískan fursta, er
heimsótti Bretlandi, og þegið dýrar
gjafir.
Aitken vísaði í gær öllum full-
yrðingum í þessa veru á bug og
sagði sjónvaipsþáttinn jafngilda
mannorðsmorði. Sagðist hann
stoltur af viðskiptatengslum sínum
við Sádí-Araba og boðaði málsókn
á hendur ritstjóra dagblaðsins
Guardian, sem birt hafði frétt um
ásakanir þessar og meint siðleysi
Aitkens.
Embættismenn innan stjórnar-
innar sögðu Aitken njóta fyllsta
stuðnings Majors forsætisráðherra.