Morgunblaðið - 12.04.1995, Blaðsíða 38

38 MIÐVIKUDAGUR 12. APRÍL 1995
MIIVININGAR
MORGUNBLAÐIÐ
+ Kristinn Vil-
hjálmsson
fæddist í Vetleifs-
holti í Asahreppi í
Rangárvallasýslu
13. mars 1912.
Hann lést í Borgar-
spítalanum 4. apríl
síðastliðinn. For-
eldrar hans voru
hjónin Vilhjálmur
Hildibrandsson,
bóndi og járnsmið-
ur, og Ingibjörg
Ólafsdóttir. Þau
fluttu til Reykja-
víkur er Kristinn
var á barnsaldri og ólst hann
þar upp. Þijú systkini hans
komust upp: Olgeir bifreiðaeft-
irlitsmaður, Sigurbjörg hús-
freyja og saumakona og Ingvar
útgerðarmaður. Kristinn lauk
sveinsprófi í blikksmíði 1934.
Hann vann við iðn sína í
Reykjavík og Kaupmannahöfn
til 1943 en gerðist þá starfs-
maður Hitaveitu Reykjavíkur.
Hann var jafnframt fram-
kvæmdasljóri húseigna templ-
ara í Reykjavík frá 1944 fram
undir sjötugt og að síðustu
framkvæmdastjóri Veltubæjar
til dauðadags. Kristinn var
stofnandi og fyrsti formaður
Sveinafélags blikksmiða 1935-
1936 og var sæmdur gullmerki
félagsins á 40 ára afmæli þess.
Hann gegndi margvíslegum
stjórnarstörfum innan Góð-
KRISTINN Vilhjálmsson lifði eina
mestu breytingartíma sem gengið
hafa yfir íslenska þjóð. Hann fædd-
ist árið 1912 í Vetleifsholti í Holtum
í Rangárvallasýslu, við venjuleg
kjör á litlu sveitaheimili. Þar bjuggu
amma mín og afi, hjónin Ingibjörg
Ólafsdóttir og Vilhjálmur Hildi-
brandsson, járnsmiður. Þau eignuð-
ust sex börn en fjögur þeirra kom-
ust til fullorðinsára. Eitt þeirra var
faðir minn Ingvar Vilhjálmsson, og
var Kristinn yngstur systkina sinna.
Á heimili foreldranna hlaut Kristinn
gott uppeldi, í besta skilningi þess
orðs. Mikið unnið, mikil ráðdeild,
og hagsýni í hvívetna. Kristinn Vil-
hjálmsson bar menjar þessa góða
uppeldis í foreldragarði alla ævi.
' Kristinn og jafnaldrar hans voru
í vissum skilningi „aldamótamenn",
af því að þeir fæddust að morgni
nýrrar aldar. Þessi kynslóð hlaut
að brjótast af eigin rammleik, ef
þeir vildu menntast, auðgast og
bæta sitt land og þjóð. Ef þeir fengu
nokkra tilsögn, þá námu þeir á fáum
vetrum meira nám en unglingar
gera núna í níu ára skólanámi.
Að afloknu barnaskólanámi
lærði Kristinn blikksmíði og starf-
aði að iðngrein sinni í einhver ár.
Síðar var Kristinn ráðinn fram-
kvæmdastjóri Templarahallar
Reykjavíkur, framan af með starfi
sínu hjá Hitaveitu Reykjavíkur,
síðar sem aðalstarf. Árið 1940
kvæntist hann Guðnýju. Guðný bjó
með foreldrum sínum á Laufásvegi
5S, sem varð framtíðarheimili
þeirra hjóna til dauðadags, en
Guðný lést fyrir rúmu ári. Laufás-
vegurinn hefur því verið heimaslóð
Kristins frá því að hann kom fyrst
til Reykjavíkur. Þeim varð tveggja
barna auðið.
Rúmlega tvítugur að aldri gekk
Kristinn í góðtemplararegluna sem
átti eftir að eiga hans hug og hjarta
og varð þar einhver mesti athafna-
maður. Hann gerðist öflugur forvíg-
ismaður í baráttu við áfengið. Hann
tók með sér í stúku nokkra áhrifa-
menn úr þjóðfélaginu, bæði til að
auka liðskost templara og til að
sýna, að þangað kæmu menn til
að starfa þótt þeir væru ekki í bráðri
hættu af áfengisnautn. Hann var
þar fyrirmynd um ósérplægni og
4eigingimi og beitti ótrúlegri
starfsorku sinni í þágu bindindis-
templarareglunn-
ar, var m.a. stór-
gæslumaður ungl-
ingastarfs um ára-
bil. Kristinn Vil-
hjálmsson var
sæmdur riddara-
krossi hinnar ís-
lensku fálkaorðu
17. júní 1987. Krist-
inn kvæntist 10.
ágúst 1940 Guðnýju
Torfadóttur sem
fædd var 15. sept-
ember 1914. Hún
var dóttir hjónanna
Torfa Björnssonar
sjómanns og Stefaníu Guðna-
dóttur húsmóður. Þegar
spænska veikin geisaði 1918
tóku hjónin Jón Pálsson bank-
aféhirðir og Anna Sigríður
Adólfsdóttir Guðnýju að sér og
ólu hana upp sem eigið barn
upp frá því. Guðný Torfadóttir
lést 11. nóvember 1993. Kristni
og Guðnýju varð tveggja barna
auðið. Þau eru Anna Sigríður,
f. 10. febrúar 1942, og Jón
Pálsson, f. 17. október 1946.
Anna Sigríður er gift Finn R.
Frederiksen kaupmanni í Ósló
og eiga þau þrjár dætur og
einn son sem öll eru búsett í
Noregi. Jón er ókvæntur og
barnlaus.
Kristinn Vilhjálmsson verður
jarðsunginn frá Fríkirkjunni í
Reykjavík í dag, 12. apríl, og
hefst athöfnin kl. 10.30.
mála, ekki til að reisa sér sjálfum
minnisvarða, heldur af því að hon-
um var þetta eiginlegt. Hann var
alla manna vinnufúsastur. Oft furð-
aði ég mig á því hvernig Kristinn
hafði tíma til alls sem hann gerði.
Góðtemplarareglan hrópaði á hann
og alltaf sinnti hann kallinu. Það
voru ófáir einstaklingar sem hann
stappaði í stálinu, vakti sjálfsvirð-
ingu þeirra og reyndi að koma á
rétta braut í lífinu. Hann minntist
sjaldan á þurrar tölur, heldur lif-
andi dæmi úr lífi drykkjufólks. Frá-
sagnir þessar gátu verið mjög
áhrifamiklar.
Þótt kærleikar væru miklir með
þeim Kristni og föður mínum, þá
hittust þeir ekki daglega á sínum
yngri árum. Báðir voru þeir mjög
uppteknir menn, hvor á sínum
starfsvettvangi. Aldrei bar skugga
á vináttu þeirra, hvor bar svo hag
og gæfu hins fyrir brjósti sem sjálf-
ur ætti í hlut. Samt voru þeir um
margt ólíkir menn.
Síðustu árin sem faðir minn lifði
og hafði ekki krafta til að fara út
frá heimilinu, þá var það Kristinn
sem byrjaði að heimsækja hann
daglega og oft tvisvar á dag. Hann
lét það ekki aftra sér þótt hann
væri í fullu starfi og eiginkona hans
við tæpa heilsu. Þessar komur
Kristins voru ómetanlegar fyrir föð-
ur minn. Kristinn kom oft á morgn-
ana og færði honum allar helstu
fréttir og ræddi við hann allt milli
himins og jarðar. Svo kom hann
um síðdegið og sat hjá honum. Síð-
ustu dagana sem faðir minn lifði
lá hann í dauðadái í rúmi sínu, óvit-
andi um umhverfi sitt. Kristinn kom
á hveijum einasta degi og settist
þegjandi við rúmstokk hans, þar sat
hann hnípinn tímunum saman án
þess að segja aukatekið orð og
fylgdi bróður sínum hinstu sporin
að landamærunum.
Hversdagslega bar mest á lífs-
Qöri hans, góðlæti og glaðlyndi.
Hann gat verið alla manna glaðast-
ur og gat snúið vandræðum upp í
gaman, fært flest á betra veg.
Hann var hreinskiptinn og hispurs-
laus og menn vissu hvar þeir höfðu
hann, og því naut hann trausts
allra. En fyrst og síðast var hann
góður maður sem mátti ekkert aumt
sjá. Hann var gæddur óbilandi
bjartsýni sem er aðal hvers skap-
andi hugsjónamanns. Aldrei syrti
svo í lofti, að hann sæi ekki skímu
af bjartari degi.
I andlegum málum var hann
manna víðsýnastur. Hann unni
kirkjunni góðs hlutar, en var ekki
kreddubundinn og taldi best kristn-
um mönnum að fylgja fyrirmælum
Krists með opnum hug og einlægni
barnsins. Hann trúði á handleiðslu,
sem hann taldi að hefði gengið eins
og rauður þráður í gegnum allt sitt
líf. „Það er eitthvað sem fylgir
mér,“ sagði hann oft, „eitthvað sem
leiðir mig hveiju sinni á réttan veg
og varar mig við því sem ég á ekki
að gera. Mér hefur oft fundist ég
vera fæddur undir einhverri heilla-
stjörnu," sagði Kristinn og brosti
sínu hlýja brosi.
Þessum góða frænda mínum á
ég margt að þakka og á kveðju-
stund er mér efst í huga sá dreng-
skapur og alúð sem hann sýndi mér
og ekki síst föður mínum er heilsu
hans tók að hnigna. Oft finnst mér
að hún hafi verið sögð um Kristin
Vilhjálmsson setningin: „Þar sem
góðir menn fara eru Guðs vegir.“
Sigríður Ingvarsdóttir.
Kristinn Vilhjálmsson er látinn.
Með honum er fallinn einn sérkenni-
legasti hugsjónamaður, sem ég hefi
kynnst.
Kynni Kristins við Jón Pálsson,
fósturföður Kristínar konu hans,
urðu Kristni mikil gæfa. Jón var
margháttaður hugsjónamaður, sem
lagði mörgum menningarmálum lið;
tónlist, dýravernd, þjóðlegum fræð-
um en síðast en ekki síst var Jón
Pálsson mikilhæfur forystumaður í
fjölmennri og áhrifamikilli sveit
templara hér í höfuðstaðnum. Krist-
inn hafði gengið í Góðtemplararegl-
una 1934, nánar tiltekið í stúkuna
Freyju nr. 218. Þar réðu þá ríkjum
Jón Árnason prentari og Helgi
Sveinsson bankastjóri. Jón Arnason
hafði lengi verið forystumaður í
barna- og útgáfustarfi templara.
Hann var líka áhugamaður um dul-
fræði og stofnaði svokallaða Must-
erisreglu innan reglunnar. Helgi
Sveinsson var annálaður ræðumað-
ur, sem á fáum dögum hafði m.a.
endurreist regluna á Norðurlandi í
kringum 1920. Til þessara tveggja
manna auk Jóns Pálssonar leitaði
Kristinn um fyrirmyndir í félags-
starfi. Nú fóru í hönd miklar fram-
kvæmdir: Landnám templara á
Jaðri varð stórfyrirtæki í útjaðri
Reykjavíkur. Þar var mikið sumar-
starf, sem Kristinn stjórnaði. Góð-
templarahúsið eða Gúttó hafði lengi
verið einn vinsælasti skemmtistaður
borgarinnar, þar varð Kristinn
starfsmaður. Þegar Gúttó var rifið
fluttu templarar í hús Thors Jens-
ens við Tjörnina. Síðar hófst bygg-
ing Templarahallarinnar við Skóla-
vörðustíg. í öllu þessu brambolti
var Kristinn primus motor. Þegar
hér var komið sögu var hann orðinn
starfsmaður húsráðs, sem naut um
langa hríð leiðsagnar Freymóðs
Jóhannssonar listmálara en síðar
Böðvars S. Bjarnasonar bygginga-
meistara.
1974 var Kristinn kosinn gjald-
keri í framkvæmdanefnd Stórstúk-
unnar. Barnastarfið var þá í minni
umsjá og með í Unglingareglu-
stjórninni var Kristinn. Hófst
þarna okkar nána samstarf, sem
stóð óslitið í áratugi. Ferðir okkar
um landið á þessum árum voru
margar og Kristinn var laginn að
fá fólk til samstarfs. 1980 tók
Kristinn við barnastarfinu og
gegndi því með glæsibrag til 1990.
Mörgum er t.d. í fersku minni hið
glæsilega afmælismót Unglinga-
reglunnar í Tónabæ 1986, þar sem
saman voru komin um 5-600 börn
og unglingar víðs vegar af landinu.
Þótt hæfileikar Kristins í félags-
starfi hafi verið miklir hygg ég
hann hafi notið sín best sem fjáröfl-
unarmaður'. Þegar hallaði undan
fæti einhvers staðar í reglunni var
Kristinn ætíð boðinn og búinn til
að leggja fram sína starfskrafta
til hjálpar. 1982 hafði bókaútgáfan
og raunar Æskan líka orðið fyrir
verulegum skakkaföllum. Það var
þá sem Kristinn bauð fram sína
starfskrafta. Hann var þá hættur
hjá bingói Templarahallarinnar og
vildi nú spreyta sig á sams konar
rekstri fyrir Stórstúkuna, til hjálp-
ar Æskunni. Byrjunin gekk ekki
sem skyldi. í fyrstu voru bingóin
í Glæsibæ og gengu illa, þaðan var
farið í gamla Lidó og þar fór Eyjólf-
ur að hressast og síðan voru fest
kaup á Vinabæ, í Skipholti 33. Þar
var aðalvinnustaður Kristins fram
til síðustu stundar.
Fyrir nokkrum árum dó eigin-
kona hans, Guðný. Það var mikill
missir. Kristinn þoldi einveruna illa.
Samt var áhuginn samur á félags-
málum og landsmálum. í stjórnmál-
um hafði Kristinn yfirleitt átt sam-
leið með Sjálfstæðisflokknum en
þegar Albert Guðmundsson sagði
skilið við sinn gamla flokk fylgdi
Kristinn nágranna sínum á Laufás-
veginum.
Nú þegar leiðir skilja hljótum við,
ég og kona mín, að þakka áratuga
vináttu og samstarf. Kristinn var
traustur maður og vinur vina sinna,
en hann gat verið þungorður ef hon-
um fannst ódrengilega unnið. Við
vorum ekki alltaf sammála en minn-
ingarnar um góðan dreng og heimil-
ið á Laufásveginum og þá sem þang-
að komu mun lifa. Við hjónin vottum
bömum Kristins, Jóni og Önnu Sig-
ríði, og öðrum aðstandendum okkar
innilegustu samúð.
Hilmar Jónsson.
Með örfáum orðum langar mig
til þess að minnast Kristins Vil-
hjálmssonar sem nú kveður eftir
langan og gæfuríkan lífsferil. Eg
kynntist Kristni fyrir um tuttugu
árum, en leiðir okkar lágu saman
í gegnum Góðtemplararegluna.
Fyrstu kynni eru oft minnisstæð
og ég var ekki hár í lofti er ég fór
með föður mínum á fund Kristins
í Templarahöllinni eitt kvöld. Ég
man hvað Kristinn heilsaði mér
innilega og veitti mér óskipta at-
hygli, hann rétti mér gosdrykk og
sagði: „Gjörðu svo vel, Siggi minn.“
Það má með sanni segja að þetta
var táknrænt fyrir hann þar sem
hann gaf sér ávallt tíma til að tala
við þá sem yngri voru.
Kristinn gegndi starfi stór-
gæslumanns Stórstúkunnar um
langt árabil auk þess að eiga sæti
í framkvæmdanefnd Umdæmisstú-
kunnar á Suðurlandi. Þessum
störfum sinnti hann með miklum
dugnaði og þá sérstaklega starfi
barnastúkna á Suðurlandi. Krist-
inn átti dijúgan þátt í stofnun sum-
arheimilis templara árið 1941 og
lagði þar með grunninn að því að
templarar eignuðust útivistarsvæði
fyrir starfsemi sína. Byijunin var
með miklu og blómlegu starfi á
Jaðri og nú hin síðari ár í Galta-
lækjarskógi þar sem templarar
hafa komið upp góðri aðstöðu. Það
var árviss viðburður að á hveiju
vori fjölmennti Kristinn með barna-
stúkurnar austur og hélt Jóns-
messumót og hafði þá jafnan með
sér Ólaf heitinn Jónsson fyrrver-
andi umdæmistemplar og ekki voru
menn að láta aldurinn aftra sér.
Þar voru þeir saman félagarnir
ásamt fleirum og stóðu fyrir leikj-
um og þau eru ófá börnin sem eiga
góðar minningar frá Jónsmessu-
mótunum á Galtalæk.
Það á við Kristin, eins og um
marga aðra sem láta verkin tala
og framkvæma hlutina, að verk
þeirra falla fólki misvel í geð. Um
Kristin er það að segja að hann gat
verið býsna hvass og stóryrtur á
stundum, en innst^ inni vildi hann
öllum gott gera. í embætti mínu
sem umdæmistemplar vorum við
ekki alltaf sammála, en Kristinn
gekk alltaf beint til verks og sagði
sína skoðun og stundum sárnaði
mönnum er stór orð voru viðhöfð.
Síðasta miðvikudagskvöld áttum
við Kristinn langt samtal og reynd-
ust það véra okkar síðustu sam-
skipti. Við ræddum okkar hjartans
mál, um starfsemina á Galtalæk
og starfið í reglunni. Þetta var nota-
leg stund sem við áttum saman í
gegnum símann og lá vel á Kristni
KRISTINN
VILHJÁLMSSON
þrátt fyrir að heilsan væri ekki sem
best. í lok samtalsins kvaddi ég vin
minn og hann kvaddi mig líkt og
forðum: „Vertu blessaður, Siggi
minn.“ Með þessum orðum kveð ég
góðan félaga og fyrir hönd Um-
dæmisstúku Suðurlands þakka ég
samfylgdina í gegnum árin.
Sigurður B. Stefánsson
umdæmistemplar.
Að lifa er að elska
það allt sem þú kynntist við,
að lifa er að standa í stafni
og stefna á æðri mið.
Kristinn Vilhjálmsson fram-
kvæmdastjóri er allur. Til hinstu
stundar var hann trúr hugsjónum
Góðtemplarareglunnar en þeim
kynntist hann ungur. Hann vitnaði
oft til þessarar vísdómsvísu og hafði
hana að leiðarljósi — með þeim
skilningi að helga líf sitt hugsjónum
sem hann mat mikils og standa
ódeigur í fararbroddi baráttu fyrir
þeim.
Kristinn gekk í stúkuna Freyju
1934, 22 ára. Hann kynntist þar
djúpvitrum spekingi og dugnaðar-
forki, ræðusnillingum Jóni Árna-
syni og Helga Sveinssyni — þeim
mönnum sem höfðu mest áhrif á
hann og urðu honum helst eftir-
dæmi auk mikilhæfra tengdafor-
eldra hans, Jóns Pálssonar og Önnu
Sigríðar Adólfsdóttur.
Kristinn starfaði af miklum
áhuga, þrótti og þolgæði í stúku
sinni og var æðstitemplar hennar í
áratugi. Á sama hátt vann hann
fyrir landshluta- og landssamtök
Góðtemplara og gegndi þar ýmsum
embættum. Þá var hann fram-
kvæmdastjóri ýmissa fyrirtækja
reglunnar allt til dauðadags. Hann
bar barnastarfið mjög fyrir bijósti
og viðgang bamablaðsins Æskunn-
ar.
Kristinn var kvæntur Guðnýju
Torfadóttur. Bjó Guðný fjölskyld-
unni hlýlegt heimili og studdi mann
sinn af alhug. Hún stóð við hlið
hans í Freyju og var dyggur félagi
Saumaklúbbs IOGT.
Kristinn Vilhjálmsson var ein-
arður ákafamaður og hvikaði ekki
frá skoðunum sínum. Því bar við
að skærist í odda í sextíu ára fé-
lagsstarfi. Við vorum ekki alltaf
sammála og áttum stundum snörp
orðaskipti. Hvor virti þó skoðanir
hins og vinátta hélst enda grund-
völluð á traustu sambandi fjöl-
skyldnanna um árin. Tengdafor-
eldrar mínir heitnir voru meðal
bestu vina hans.
Haft er fyrir satt að Davíð Stef-
ánsson hafi ort kvæðið Höfðingi
smiðjunnar eftir heimsókn í smiðju
föður Kristins, Vilhjálms Hildi-
brandssonar. í því eru þessar línur:
Hann lærði af styrkleika stálsins
að standa við öll sín heit.
Sá lærdómur entist einnig syni
smiðsins.
Við félagar Freyju þökkum eld-
huganum ósérhlífið starf í þágu
stúkunnar þessi mörgu ár.
Karl Helgason.
Hvað bindur vom hug við heimsins glaum,
sem himnaarf skulum taka?
Oss dreymir í leiðslu lífsins draum,
en látumst þó allir vaka.
Og hryllir við dauðans dökkum straum,
þó dauðinn oss megi’ ei saka.
(Einar Benediktsson.)
Allt eins og blómstrið eina
upp vex á sléttri grund
fagurt með fijóvgun hreina
fyrst um dags morgunstund,
á snöggu augabragði
af skorið verður fljótt,
lit og blöð niður lagði, -
Líf mannlegt endar skjótt.
(Hallgrfmur Pétursson.)
Með þessum ljóðlínum viljum við
þakka Kristni samstarfið.
Starfsstúlkur Vinabæjar.
• Flcirí minningargreinar um
KristinnVilhjálmsson biða birting-
ar og munu birtast í blaðinu næstu
daga.