Morgunblaðið - 04.06.1995, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 4. JÚNÍ 1995 11
Múkka BA og Egil BA, 30 tonna
bát með 130 þorskígilda kvóta og
þar af 80 tonn af þorski.
Stefán sagði að hann teldi æski-
legt að menn fengju meira val varð-
andi sjósóknina og þá kannski eftir
landsvæðum. Úthlutað yrði ákveðn-
um dagafjölda sem menn mættu
róa, en þeir gætu svo með einhveij-
um fyrirvara valið dagana.
„Það hentar til dæmis ekki bát
á Norðurlandi að róa á sama tíma
og bát af Suðurlandi. En það yrði
þó að gera þetta þannig að menn
geti ekki flakkað á milli svæða og
því þyrftu þeir að tilkynna sig inn
á þau í upphafi kvótaárs. Ég er því
frekar hlynntur sóknardögum af
þessu tagi heldur en að vera með
einhvern kvóta á þessum bátum,
því ég óttast að það fari í nákvæm-
lega sama farið og það sem er að
gerast með kvótabátana. Menn
klára kannski kvótann sinn og fara
þá að reyna við einhverjar aðrar
tegundir. Þá lenda þeir í því að
þurfa að henda fiski eða að þeir
svindla framhjá vigt, eins og þessir
menn á kvótabátunum hafa verið
tilneyddir til að gera í mörgum til-
vikum. Menn vita þetta en þora
ekki að tala um það. Ég er því frek-
ar á móti því að setja kvóta á bát-
ana, og hafa þá frekar banndaga
en þó þannig að menn fái að velja
þá. Það er verið að tala um að setja
kvóta á þorskinn, en svo megi menn
róa á aðrar tegundir. Það segir sig
sjálft að kemur bara upp sama bölv-
aða vandamálið og með kvótabát-
ana, menn fara að henda þorski eða
keyra framhjá vigt. En eitthvað
verður að gera því það er auðvitað
ekki hægt að það sé alltaf skorið
niður á stærri bátana en hinir auki
alltaf hlut sinn,“ sagði Stefán.
60-70 tonna aflahámark
Ami Helgason á Gnoð ÞH frá
Þórshöfn sagði að sér litist heldur
þunglega á það sem hann hefði
heyrt og séð af frumvarpinu. Sér-
staklega litist sér illa á mikla aukn-
ingu banndaganna.
„Og ef menn velja þetta afla-
mark sem talað er um, þá er stað-
reyndin bara sú að það er svo lítið
til skiptanna vegna þess hvað flot-
inn er orðinn stór. En einhvern veg-
inn verður samt að skipta þessu
21 þúsund tonni, og kannski hefði
átt að deila því niður með því að
setja aflaþak á hvern einstakan
bát. Ef þetta er tekið á handfæri
mætti hámarkið vera á bilinu 60-70
tonn, en ég hefði nú haldið að það
væri nóg fyrir menn til að geta lif-
að af því. Þá gætu þeir líka sótt í
þetta hvenær sem þeim hentaði,"
sagði hann.
Árni sagði að sér sýndist róðra-
dagakerfi geta orðið ágætt, en auð-
vitað yrðu menn að skilja að vand-
ræði yrðu við það að eiga þótt
menn væru allir af vilja gerðir því
bátaijöldinn væri orðinn svo mikill.
„Menn hafa einfaldlega talið að
það myndi halda þetta krókakerfi
og margir þess vegna losað sig við
báta sem voru á kvóta og farið í
krókakerfið. Alveg framundir þenn-
an tíma hefur verið endalaus smíði
nýrra báta og keyptir upp eldgaml-
ir bátar sem voru lítið notaðir. Þetta
kemur í hausinn á fjöldanum. Það
hefði því átt að stoppa fjölgunina
og þessa nýsmíði mikið fyrr,“ sagði
hann.
Aftur á byrjunarreit
„Mér líst engan veginn á þetta.
Ef það á að fara eftir
þeirri viðmiðun að taka
kvóta miðað við tvö bestu
árin af síðustu þrem, þá
gengur það ekkert upp.
Það er svo lítill kvóti sem
maður fengi út úr þessu
að ég get ekki séð að það væri
hægt að lifa á þessu,“ sagði Guð-
mundur Rafn Gunnarsson á Þórdísi
Guðmundsdóttur VE, en í Vest-
mannaeyjum eru innan við tíu trillu-
karlar sem hafa krókaveiðar að aðal-
atvinnu allt árið um kring.
„Maður þarf að vera með 90-100
tonn á þessu til þess að geta rekið
þetta því bátarnir eru það dýrir. Ég
mundi ekki vilja gera út á þetta
undir 90 tonnum, en á síðasta fisk-
veiðiári var ég með 94 tonn og það
svona rétt slapp. Ég er búinn að
eiga þennan bát í rúm þijú ár, en
ég var með kvóta áður og það er
ansi skítt ef þeir ætla að sækja svona
á mann alveg sama hvað maður
gerir,“ sagði hann.
„Menn verða að fá að ráða þessum
bönnum sjálfír því til dæmis héma
sunnanlands er svo mikil ótíð að það
var trekk í trekk eftir janúar þegar
við gátum byijað að það var alltaf
blíða þessa helgi sem við þurftum
að hanga í landi. Svo var verið að
beijast þetta í skítabrælu hina helg-
ina sem mátti róa og það kom ekk-
ert út úr því. Það gengur náttúrlega
ekki ef menn ætla að fara að stjóma
þessu frá skrifborði því þessir menn
vita ekki hvernig veðráttan er.“
Guðmundur Rafn sagði að það
gæti vel orðið til bóta ef menn fengju
ákveðinn fjölda sóknardaga og réðu
því sjálfír hvenær þeir rém, en
spurningin væri einungis hvort ekki
yrði útrýmt einhveijum tugum trillu-
karla í millitíðinni áður en slíkt kerfí
kæmist á.
„Það virðist vera alveg sama hvar
maður rennir færi í sjó, það er alls
staðar þorskur, og svo segja þeir
að það sé enginn þorskur til. Maður
er ekkert voða bjartur yfír þessu,
og það er ári illt að menn í þessu,
sem komnir em á miðjan aldur,
þurfí að missa allt sitt og fara að
byija upp á nýtt. Það fer auðvitað
allt á byijunarreit ef maður missir
bátinn, því þá fer húsið líka, en í
flestum tilfellum em húsin í veði
fýrir þessum bátum. Þá fýkur þetta
bara allt til helvítis,“ sagði Guð-
mundur Rafn.
Allir á atvinnuleysisbætur
„Em ekki allir óánægðir með allt,
og er ekki sama hver skrambinn
kemur upp? Það kemur alltaf við
einhvem; En ef þeir ætla að fylgja
þessum 21 þúsund tonnum þá er
þetta alveg dauðadæmt fyrir allan
þennan flota,“ sagði Þorkell Indriða-
son á Önnu KE, en hann ásamt
íjölda annarra trillukarla
hefur landað ágætisafla
undanfarið í Sandgerði.
Þorkell sagðist ekki
hafa kynnt sér að ráði
fmmvarpið um breyting-
ar á lögum um stjórn
fiskveiða, en hann sagði hins vegar
alveg ljóst að vegna þess hve smábá-
taflotinn væri orðinn stór og af-
kastamikill þyrfti heildarþorskkvóti
krókabátanna að vera um 50 þúsund
tonn.
„Það er búið að veiða núna um
40 þúsund tonn og af því má sjá
hvemig dæmið liggur. Það hafa ver-
ið stirðlegar gæftir og hvaðeina, og
svosem ekkert spennandi fiskirí
nema endrum og eins. Þannig að
þetta lítur ekkert vel út,“ sagði Þor-
kell.
Miðað við
kvótabátana
er ekkert rétt-
læti í þessu
Hann sagði að kannski væri besta
lausnin að hafa banndagakerfíð
áfram, því þá vissu menn að hveiju
þeir gengju. Ef settur yrði kvóti á
hvem bát myndi fyrr eða síðar koma
að því að farið yrði að reyta hann
af bátunum, eins og gangurinn hefði
verið varðandi kvótabáta í gegnum
árin, og þegar upp yrði staðið yrði
lítið eða ekkert eftir.
„Það þarf líka að reyna að stjórna
þessu einhvern veginn öðmvísi, t.d.
með því að takmarka línulengd, og
að krókabátamir veiði ekki í grá-
sleppunet. Það er vægast sagt kjána-
legt að leyfa þeim að veiða grá-
sleppu og svo koma þeir bara með
þorsk að landi. Það hefur verið spil-
að á þetta eins og sjá má af afla-
skýrslum. Ég veit ekki hvemig þetta
fer allt saman en þetta er ekki gott,
og það þarf að ná einhverri stjóm
á þessu betri en svona vitleysu.
Annars sýnist mér þeir ætla að gera
út af við þetta allt saman, og það
er svo sem ágætt því þá fara bara
allir á atvinnuleysisbætur. Er ekki
svo gott að vera á þeim? Það virðist
stór hluti þjóðarinnar ekkert vilja
vinna heldur einungis fá bæturnar,"
sagði Þorkell.
Stefnir í voðaleg átök
Sveinbjörn Jónsson á Sæstjörn-
unni ÍS frá Suðureyri sagði að það
sem snéri að banndögum og aflahá-
marki í fmmvarpinu væri einfald-
lega út í loftið. Sóknardagar væra
það sem menn vildu fá, en hugsan-
legt væri að hægt yrði að gera slíkt
kerfi ómögulegt líka eins og
banndagakerfið.
„Ef menn fengju eitthvað í kring-
um 120 sóknardaga, þá væri hægt
að velja þá eftir því hvernig háttar
til á hveijum stað, bæði hvað varð-
ar veðurfar og afla. En það er engu
líkara en að menn séu skelfingu
lostnir yfir þessum afla sem smá-
bátar veiða á sama tíma og þeir
virðast ekkert hugsa um allt það
sem er verið að henda vegna kerfís-
ins. Það er alveg furðulegt hvernig
menn geta bitið í sig svona vit-
leysu. Það sakar ekkert þótt aflinn
á þessu fiskveiðiári verði 40 þúsund
tonn, því það sýnir bara að ástand
fískistofnanna er skárra en menn
hafa reiknað með. Þetta helgast
kannski mest af betri afla á sóknar-
einingu, og betri afla til dæmis á
línuna og handfærin,“ sagði Svein-
björn.
Hann sagði að ef áfram yrði
miðað við 21.500 tonna heildarafla
væri tómt mál að tala um þak á
þorskveiði krókabátanna, því það
væri bæði ómögulegt fyrir þá sem
vildu þakið og hina sem eftir sætu
í sóknarpottinum.
„Þetta er einfaldlega ekki fram-
kvæmanlegt svona. Það er búið að
bæta við afkastamiklum bátum á
undanförnum ámm, og þeir sem
eru í þessu bera enga ábyrgð á því
frekar en aðrir. Þetta er afleiðing
af því að pottinum vár ekki lokað,
og svo er þetta líka afleiðing af því
að hagræðing í flotanum hefur leitt
til þess að það er mikið af afkastam-
iklum sjómönnum sem þurfa að fá
vinnu. Þeir menn eiga auðvitað al-
veg eins rétt til hafsins eins og ég
og fleiri. Menn eiga hreinlega bara
að horfast í augu við það að strand-
veiðiflotinn sem hér var á sínum
tíma veiddi uppistöðuna af aflanum
á meðan var verið að veiða 300-400
þúsund tonn á ári, og þessi floti er
nánast ekki til í dag. Ef þeir hafa
efni á því að henda 30-50 þúsund
tonnum í hafið út af kerfinu eins
og verið er að gera í dag, get ég
ekki séð að það eigi að eyðileggja
fyrir neinum þótt smábátaflotinn
veiddi jafnvel 50-60 þúsund tonn
núna. Það er þegar búið að taka
af okkur þriðjunginn af árinu og
það hljóta allir að sjá að það geng-
ur ekki að fara að taka af okkur
kannski tvo þriðju af árinu. Ég
held því að þetta stefni í einhver
voðalega ljót átök fljótlega. Ætli
það verði ekki bara brotin lög á
yfirlýstan hátt ef það verða sett lög
sem eru mjög óhagstæð og málin
send til mannréttindadómstólsins til
meðferðar. Þetta er ekki spurning
lengur um löggjafann héma og fis-
kvernd, heldur er þetta orðin spurn-
ing um hvernig farið er með fólk
og samfélög," sagði Sveinbjörn.
Húsið stendur á uppfyllingu við Ægisgarð (fyrir
neðan Slippinn) og verður tii sýnis í dag kl. 14-18.
sérlega vandað
45 fm sumarhús
(með mögul. á
svefniofti). Verð
kr. 1.750 þús.
m.v. núverandi
byggingarstig
þ.e.a.s. fullbúið
að utan, tilbúin
loft og góif að
innan.
Félag íslenskra stórkaupmanna
Félag milliríkjaverslunar og vörudreifingar
Vorfundur
Útflutningsrábs FÍS
Útflutningsráb Félags íslenskra stórkaupmanna
boðar til fundar fimmtudaginn 8. júní nk.
kl. 12.00 í Skálanum, Hótel Sögu.
Gestur fundarins verbur:
Þorsteinn Pálsson, sjávarútvegsráöherra.
Mun hann fjalla um sjávarútvegsstefnuna og
fiskveiöistjórnun.
Þátttökugjald með hádegisverði er kr. 2.500.
Vinsamlega tilkynnið þátttöku á skrifstofu
félagsins í síma 588 8910.
FUNDURINN ER ÖLLUM OPINN.
FIMMTUDAGUR
/ blaöinu Viöskipti/atvinnulífi
er fylgst meö viöskiptalífinu
hér og erlendis. Birt eru
viðtöl, greinar og
pistlar sem tengjast
tölvum og
viöskiptum.
- kjarni málsins!