Morgunblaðið - 08.06.1995, Blaðsíða 33

MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 8. JÚNI Í995 33._
AÐSEIMDAR GREINAR
Aðgerðir í atvinnumálum
ungs fólks í Reykiavík
UNDANFARIÐ hafa
atvinnumál ungs fólks
og málefni Vinnuskól-
ans verið mikið í um-
ræðunni. Vinnuskólann
er ekki hægt að skoða
sem einangrað mál
heldur verður að skoða
þau mál í samhengi við
atvinnustefnu borgar-
yfirvalda.
Það er að mínu mati
óeðlilegt að borgin út-
vegi 14-15 áraungling-
um mikla vinnu á með-
an atvinnuleysi aldurs-
hópsins 16-25 ára er
eins mikið og raun ber
vitni. Atvinnuleysi
kemur mjög hart niður
á ungu fólki á aldrinum 16-25 ára
og reynslan af Norðurlöndum hefur
sýnt að miklu skiptir að hugsa vel
um atvinnumál þessa aldurshóps.
Það er brýnt að koma í veg fyrir
að atvinnulaust ungt fólk lendi í víta-
hring atvinnuleyis og verði. þar af
leiðandi „óvirkt" vinnuafl. Þetta
verður að gera með markvissum
aðgerðum og með því að grípa
snemma inn í atvinnuleysisferlið.
Þau úrræði sem ungu atvinnu-
lausu fólki hafa aðallega boðist eru
nokkurra mánaða átaksverkefni á
sumrin, stutt námskeið á vegum
ýmissa aðila, sumarnám í Iðnskólan-
um og námskeið í tengslum við Hitt
húsið.
í bytjun árs 1995 var íþrótta- og
tómstundaráði og Vinnumiðlun
Reykjavíkurborgar falið að koma
með tillögur að úrræðum í atvinnu-
málum ungs fólks.
Hitt húsið hefur staðið fyrir tveim-
ur námskeiðum á þessu ári fyrir
ungt atvinnulaust fólk. Hvort nám-
skeið stóð í 4 vikur og voru samtals
130 þátttakendur á þessum nám-
skeiðum. Á undan hverri ráðningu
hefur einstaklingurinn tekið þátt í
námskeiði og einungis fengið ráðn-
ingu að uppfylltum skilyrðum um
Steinunn V.
Óskarsdóttir,
mætingu og ástundun.
Þetta fyrirkomulag hef-
ur gefist vel enda eru
námskeiðin þannig
byggð upp að þau auð-
velda ungmennum að
fara inn á vinnumark-
aðinn aftur.
Um 160 ungmenni
hafa fengið eða fá ráðn-
ingu á næstunni við
eftirtalin verkefni,
götuleikhús, útgáfu,
listsmiðju, skógrækt,
ýmis leikhús í borginni,
Árbæjarsafn, æsku-
lýðsfélög, félagsmið-
stöð nýbúa, hjá íþrótta-
félögum, í Gerðubergi,
við sundlaugarnar og
víðar.
Starfsþjálfunarverkefni, sem hafa
gengið undir nafninu Veturliðaverk-
efni voru haldin á vegum Hins húss-
ins síðastliðinn vetur. Nú hefur verið
lagt til að með næsta hausti verði
farið út í samstarf við aðila atvinnu-
lífs og vinnumarkaðar. Ef þetta
gengur eftir verður hægt að taka
60 ungmenni í þetta verkefni strax
í haust.
Umsjón verkefnisins væri i hönd-
um Vinnumiðlunar Reykjavíkur-
borgar og Hins hússins. Vinnumiðl-
un sæi um ráðgjöf til ungmennanna
og væri tilvísunaraðili .vegna verk-
efnisins. Hvert verkefni byijaði með
fjögurra vikna námskeiði f Hinu
húsinu þar sem kenndur yrði ákveð-
inn kjarni en síðan gæfist þátttak-
endum kostur á ákveðnum valfögum
eftir áhugasviði hvers og eins. Nám-
skeiðið er bytjunarþáttur sjálfs verk-
efnisins og þar gefst gott tækifæri
á að fylgjast með mætingu, veita
stuðning ef þess þarf og ráðgjöf ef
vandamál koma upp.
Að loknu þessu námskeiði færi
viðkomandi í 5 mánaða starfsþjálf-
un. Sú starfsþjáifun færi fram í
vinnuhópi sem stjómað væri frá
Hinu húsinu og þar gæti ýmis starf-
Kjarabarátta í
skugga skattheimtu
ISLENSKA þjóðin
hefur ekki farið var-
hluta af kjarabaráttu
verkalýðsfélaga und-
anfarin ár. Þessi bar-
átta hefur öll átt það
sameiginlegt að ein-
kennast af kröfum um
mismiklar launahækk-
anir. Launþegar eru
með skylduaðild sinni
að verkalýðsfélögunum
oft neyddir út í mislöng
og kostnaðarsöm verk-
föll. Það sem eftir
stendur er þó ekki
launauppbótin í krón-
um talið. Oft stendur
kaupmáttur í stað
vegna hækkandi vöru-
verðs í kjölfar launahækk-
ana. Það sem skiptir sköp-
um, en verkalýðsfélögin
skeyta lítt um, eru gjöld
landsmanna til hins opin-
bera í formi ýmissa skatta.
Launþeginn þarf að
vinna 160 daga, segir
Sigríður Asthildur
Andersen, áður en
hann getur hrist krafs-
andi skattahönd hins
opinbera af sér.
Sigríður Ásthildur
Andersen
Með nýrri upplýsinga-
miðstöð Hins hússins,
segir Steinunn V.
-3i---------------------
Oskarsdóttir, mun að-
gengi ungs fólks að
nauðsynlegum upplýs-
ingum stórbatna.
semi farið fram. I fyrsta lagi má
hugsa sér ýmsa þjónustu við sto-
fanir, fyrirtæki og félagasamtök sem
vinnuhópurinn tæki að sér.
í öðru lagi gæti komið til rekstur
ýmissa verkstæða sem sinnti gerð
íistmuna, handverki o.fl. Vinnuhóp-
urinn gæti einnig séð um þjónustu
við húsfélög og einstaklinga.
í þriðja lagi vinna við ýmis átaks-
verkefni á vegum Í.T.R. og annarra
aðila þar sem öðru hveiju þarf á
miklum mannafla að halda til að
sinna ýmsum verkefnum. samhliða
vinnu við ýmis verkefni færu þátt-
takendur á námskeið í verkefnis-
stjórn.
Reynslan hefur hins vegar sýnt
að sá hópur stækkar sem hefur ekki
nægan bótarétt til að teljast fullgild-
ur í átaksverkefni vegna krafna
Atvinnuleysistryggingasjóðs um
50% bótahlutfall einstaklinga til að
sveitarfélagið fái endurgreidd laun
úr sjóðnum. Það er hins vegar stað-
reynd að þeir sem mest þurfa á hjálp
að halda eru oftast þeir sem minnst-
an hafa bótarétt. Það verður að grípa
til sérstakra úrræða fyrir þá sem
engan bótarétt hafa. Nú er uppi til-
laga um að stofna sérstakan stuðn-
ingshóp sem starfaði jafnhliða vet-
urliðaverkefni.
Þessar tillögur eru nýmæli í at-
vinnuúrræðum fyrir ungt fólk og
má segja að hægt sé að skipta þeim
í þrennt.
í fyrsta lagi má nefna stuðnings-
úrræði. Þau eru hugsuð fyrir þá sem
komast ekki í veturliðaverkefni,
verkefnið hentaði þeim ekki en við-
komandi hefðu þó áhuga á að gera
eitthvað í sínum málum. Halda þyrfti
námskeið sem stuðluðu að því að
styrkja stöðu þessara einstaklinga
og finna önnur úrræði sem gætu
hentað. í þessum hópi eru m.a. ung-
ar einstæðar mæður. Huga þarf
einnig að sérstökum úrræðum fyrir
útlendinga sem sest hafa að á ís-
landi en hafa ekki fullt vald á mál-
inu. Sú starfsemi gæti farið fram í
samstarfi við félagsmiðstöð nýbúa.
I öðru lagi má nefna fræðsluátak
sem væri ætlað þeim sem ekki hafa
lokið grunnskólaprófi. I samvinnu
við Námsflokkana yrði þessum hópi
gefinn kostur á að klára 10. bekk.
Hópurinn væri þá hálfan daginn við
nám en hálfan daginn í starfsþjálfun
hjá einhverri borgarstofnun eða í
annarri starfsþjálfun.
í þriðja lagi er það síðan starfs-
fræðsla. Það úrræði gæti hentað
ungu fólki með mismunandi þarfir
og mætti blanda fólki í þennan hóp.
Það mætti hugsa sér að þessi hópur
ræki einhverskonar fasta atvinnu-
starfsemi sem yrði að einhveiju leyti
sjálfbær. Jafnframt verði einstakl-
ingum boðið upp á menntunarúrræði
sem tengdust starfseminni.
I þessu sambandi hefur vaknað
skemmtileg hugmynd sem gengur
út á það að hópurinn ræki einhvers-
konar endurvinnslu með húsgögn,
heimilistæki, búsáhöld o.þ.h. Þetta
býður upp á mjög fjölbreytta starfs-
fræðslu auk þess sem hópurinn
þyrfti að sjá um kynningu, rekstur
og sölu.
Það skiptir mjög miklu máii að
áður en verkefni lýkur væri fólki
gefinn kostur á náms- og starfsráð-
gjöf til að einstaklingurinn geti bet-
ur áttað sig á eigin stöðu. Æskileg-
ast væri að útskrifa veturliða í nánv
eða starf. Það yrði hiutverk Vinnu-
miðlunar að finna störf fyrir þá sem
þess óska en í gegnum ráðgjöf væri
hægt að beina mörgum í nám.
Með nýrri upplýsingamiðstöð Hins
hússins mun aðgengi ungs fólks að
nauðsynlegustu upplýsingum um
nám, atvinnutækifæri, réttindi og
fleira stórbatna. Hitt húsið mun að
sjálfsögðu halda áfram að styðja
sjálfstæð verkefni ungs fólks með
ýmiss konar ráðgjöf og láni á vinnu-
aðstöðu og í tengslum við ofangreind
verkefni verður ungu fólki sköpuð
vinnuaðstaða til að sinna ýmsum
verkefnum. Stefnan er sú að hafa
þessa aðstöðu opna öllum þannig að
þeir sem hafa Iokið þátttöku í verk- ^
efninu og annað atvinnulaust fólk
geti nýtt sér hana.
Hugmyndir þær sem hér hafa
verið settar fram eru einungis þær
fyrstu af mörgum. Hugmyndirnar
þurfa að vera í stöðugri endurnýjun
til að alltaf séu til úrræði sem henta
hveiju sinni. Með markvissum vinnu-
brögðum er hægt að gripa snemma
inn í atvinnuleysisferlið hjá einstakl-
ingnum og koma þannig í veg fyrir
að viðkomandi lendi í vítahring.
Höfundur er borgarfulltrúi.
Og ekki má gleyma
skylduþóknun lands-
manna til verkalýðsf-
urstanna, skyldu-
greiðslur til Ríkisút-
varpsins, lögbundnu af-
sali 10% Iauna þeirra
til lífeyrissjóða o.fl. Að-
eins útgjöld ríkis og
sveitarfélaga og iðgjöld
lífeyrissjóða eru 43,8%
af vergri landsfram-
leiðslu. Launþeginn
þarf því að vinna fram
að 161. degi ársins,
áður en hann getur
hrist krafsandi hönd
hins opinbera af sér.
Það er því með ólík-
indum að þeir, sem
kenna sig við jafnræði og
jöfnuð, hái kjarabaráttu
sína aftur og aftur á þeim
forsendum að auka þurfi
útgjöld hins opinbera og
þyngja þar með skattbyrð-
ina. Þess konar barátta er
barátta við sig sjálfan. í
hveiju felst sá jöfnuður?
Á laugardaginn kemur, 10. júní,
eru 43,8% af árinu liðin og er 10.
júní því fyrsti dagur ársins sem
launamaðurinn vinnur ekki ein-
göngu fyrir hið opinbera. Vissulega
er ástæða til að fagna þessum degi.
Það er hins vegar ekkert fagnaðar-
efni að þennan dag beri svo seint
að garði sem raun ber vitni í ár.
Höfundur er háskólanemi og
Heimdellingur.