Morgunblaðið - 13.06.1995, Blaðsíða 12

12 ÞRIÐJUDAGUR 13. JÚNÍ 1995
MORGUNBLAÐIÐ
1
VATNAVEXTIR OG SKRIÐUFOLL
Viðvarandi
/
skriðuhætta
SKRIÐUHÆTTA vegna vatnavaxta á miðnorðurlandi er talin vera
viðvarandi haldi hlýindin þar áfram en óhemjumikill snjór er ennþá
í fjöllum. Halldór Pétursson, jarðfræðingur á Náttúrfræðistofnun
Islands, segir að fylgst sé vel með í Svarfaðardal, Höfðahverfi og
á öðrum svæðum í utanverðum Eyjafirði, en þar sé afar mikll snjór,
og til þessa hefði þar verið heldur kaldara en framar í Eyjafirði og
bráðnunin því ekki eins mikil.
ETTA er ekki búið enn,
þó einstaka skriður séu
farnar að koma niður,
það er ekki ólíklegt að
þær eigi eftir að falla fleiri. Við
fylgjumst grannt með þessu og
fólk er víða í viðbragðsstöðu, en
það er lítið hægt að gera á þessu
stigi en bíða og sjá hvað verður,"
segir Halldór.
Brúin yfir Brimnesá hrundi
Gamla brúin yfir Brimnesá við
Dalvík hrundi um hádegisbil í gær
vegna mikilla leysinga og er áin
í „foráttuvexti" að sögn lögreglu.
Brúin var með steingólfi og hrundi
alveg en fært er inn í bæinn eftir
Ólafsfjarðarvegi yfir nýja brú
skammt undan. Lögreglan á Dal-
vík segir að rennsli í ánni hafi
aukist jafnt og þétt frá því á
sunnudag og voru undirstöður
nýju brúarinnar styrktar í gær
með stórgrýti vegna vatnavaxt-
anna.
Miklar leysingar eru í Svarf-
aðardal og segir lögreglan dalinn
fírði líkastan vegna vatnsflaums-
ins. Rétt fyrir hádegi í gær slitn-
aði ljósleiðari Pósts og síma milli
Sauðárkróks og Dalvíkur og er
talið að vatnavextir hafí átt sök
á. Mælt var hvar strengurinn fór
í sundur og reyndist það vera 17
kílómetra frá Dalvík inni í Svarf-
aðardal, rétt við bæinn Klaufa-
brekkur. Einnig datt farsímasend-
ir út vegna leysinganna og olli
sambandsleysi við Dalvík og
Svarfaðardal um tíma.
Aurskriða úr Múlanum
í Ólafsfírði féll aurskriða úr
Múlanum á veginn rétt norðan við
Brimnes í gærmorgun. Skriðan
var um fjögurra metra breið og
tók skamman tíma að moka henni
burtu að sögn lögreglu í Ólafs-
fírði. Miklir vextir eru í Fjarðará
og hefur hluti Ólafsfjarðarvegar
að vestanverðu verið undir vatni
síðustu tvo daga. Vegurinn er fær
Grimsey
<4
en fylgst er vel með ástandinu að
sögn lögreglu. Óttast menn aðra
aurskriðu yfír veginn sem rofið
gæti heitavatnsæð til bæjarins.
Ljósavatn flæddi yfir veginn
skammt frá Stórutjörnum í gær,
en þar eru miklir vatnavextir í
ám og vegurinn talsvert siginn
en fær umferð. Aurskriða féll í
Sölvadal milli bæjanna Þormóðs-
staða og Eyvindarstaða í gær-
morgun og hafa minni aurspýjur
runnið niður fjallshlíðar hér og
þar frammi í firðinum, að sögn
Ólafs Ásgeirssonar framkvæmda-
stjóra almannavarnanefndar Ak-
ureyrar sem kom saman til fund-
ar í gær.
Ólafur segir mikla bleytu í
fjallshlíðum í Eyjafirði en ekki sé
Milljónatjón af völdum aurskriðu sem féll á Sveinbjarnargerði
Byggingar
skemmdust
Morgunblaðið/Rúnar Þór
AURSKRIÐAN sem féll á Sveinbjarnargerði var um 150 metra
breið þar sem hún var breiðust.
TVÆR byggingar urðu fyrir tals-
verðum skemmdum vegna aur-
skriðu sem féll við Sveinbjarnar-
gerði á Svalbarðsströnd um kl. 19
á sunnudagskvöldið. Einnig varð
nokkurt tjón á bílum sem urðu fyr-
ir skriðunni. Að sögn Sigurðar
Steingrímssonar, framkvæmda-
stjóra kjúklingabúsins Fjöreggs í
Sveinbjamargerði, er ljóst að um-
talsvert tjón varð af völdum aur-
skriðunnar og talið er að það skipti
að minnsta kosti einhveijum mill-
jónum króna. Nokkrar minni skrið-
ur féllu í kjölfar skriðunnar á
sunnudagskvöldið og fóru þær í
sama farveg án þess að valda frek-
ari skemmdum.
Sigurður sagði að aurskriðan
hefði brotið niður uppeldishús fyrir
kjúklinga og fyllt það af aur, en
engir kjúklingar voru í húsinu þeg-
ar það eyðilagðist. Þá gerði skriðan
gat á geymslu- og verkstæðishús
og hálffyllti það af aur og þar urðu
skemmdir á vélum og tækjum.
Tókst að veija eldishúsin
Hann sagði að tekist hefði að
verja eldishúsin á kjúklingabúinu
frá skemmdum með því að veita frá
miklum vatnselg sem fylgdi í kjöl-
far aurskriðunnar. Bílar sem stóðu
nálægt húsunum urðu hins vegar
fyrir nokkrum skemmdum og einn
þeirra barst hátt í 100 metra með
aumum. Menn frá Viðlagatrygg-
ingu voru komnir á staðinn í gær
til að meta skemmdirnar.
„Við höfum þegar hafið hreins-
unarstarf, en þetta er gríðarlega
mikið sem þarf að hreinsa. Hér
hefur verið mjög heitt í veðri og
þess vegna hefur maður verið við
öllu búinn. Ég vil hins vegar ekk-
ert gera mikið úr því en maður á
alveg eins von á gusu. Það er ljóst
að það er klaki í jörðu og vatn
getur safnast saman fyrir ofan
skafla eða aðrar hindranir og sett
einhverjar spýjur af stað,“ sagði
Sigurður.
Hann sagði að áður hefðu fallið
smáspýjur úr fjallinu ofan við Svein-
bjarnargerði og náð að stifla læki,
en vitað væri að talsverðar skriður
hefðu fallið niður skammt frá bæn-
um í kringum 1930.
Fjallið gegnsósa af vatni
Um 100 metra breið aurskriða
féll einnig á sunnudagskvöldið hjá
bænum Garðsvík, sem er um 500
metrum norðan við Sveinbjarnar-
gerði, og fór hún yfir ræktað land
þar sem hún fyllti alla skurði og
hreif með sér girðingar. Náði skrið-
an alveg niður á þjóðveg þar sem
hún stöðvaðist eftir að hafa fyllt
ræsi og tekið í sundur vatnslögn
sem liggur frá uppsprettu ofan
Garðsvíkur. Er því vatnslítið á
nokkrum bæjum í nágrenninu og í
húsum á Svalbarðseyri, en þar er
notast við vatn úr safntanki. Að
sögn Árna K. Bjarnasonar, sveitar-
stjóra í Svalbarðsstrandarhreppi,
verður ekki gert við vatnsæðina
fyrr en tryggt þykir að ekki sé
hætta á frekari skriðuföllum.
Að sögn Sigrúnar Baldursdóttur,
húsfreyju í Garðsvík, er ekki vitað
hvort skriðan hefur hrifíð með sér
eitthvað af fé sem var í fjallinu, en
í dag á að reyna að kanna aðstæð-
ur þar sem ekki var talið hættu-
laust fyrir fólk að vera þar á ferð
í gær vegna hættu á frekari skriðu-
föllum.
„Það eru mjög miklar leysingar
hérna og fjallið er alveg hreint
gegnsósa af vatni. Það verður ekk-
ert reynt að fara þarna um fyrr en
á morgun [þriðjudag], því það er
svo mikil leðja og vatn þarna alls
staðar og engin leið að bjarga sér
undan skriðu, en það hafa farið
niður margar smáspýjur, þó þær
hafi ekki valdið neinum skaða,“
sagði Sigrún.
Mikill snjór uppi á heiðinni
Sjálf hefur Sigrún búið í 16 ár
í Garðsvík og aldrei upplifað neitt
í líkingu við þær leysingar sem nú
hafa orðið. Sagði hún þetta vera
mun meira en menn mundu eftir á
þessum slóðum, en flóð hefðu þó
áður farið utar í sveitinni. Hún sagði
engar byggingar í Garðsvík hafa
verið í hættu þegar aurskriðan féll
á sunnudagskvöldið. Á við bæinn
fór úr farvegi sínum þegar hann
fylltist af aur og flæddi vatnið þá
rétt norðan við fjárhúsin á bænum.
Sagði Sigrún að bændur og björg-
unarsveitarmenn hefðu þá brugðist
fljótt við og grafíð skurð í gegnum
túnið og veitt ánni í farveg sinn á
nýjan leik.
„Þetta er algjör hitabylgja hérna
þótt sólarlaust sé og miklar leysing-
ar. Það er ekki mikill snjór framan
í fjallinu en það er talsvert mikill
snjór uppi á heiðinni og virðist þetta
koma alveg ofan frá toppi fjallsins.
Þegar það kemur svona hitabylgja
virðist bara allt verða vitlaust. Þetta
er alls ekki skemmtilegt," sagði
hún.
Fnjóská hreif með sér
nýlega brú yfir í
Vaglaskóg
Beðið með
viðgerð þar
til sjatnar í
UM TVEGGJA ára gömul brú yfír
Fnjóská, yfir í Vagiaskóg, féll niður
í ána laust fyrir kl. 4 í fyrrinótt.
Sigurður Oddsson umdæmis-
tæknifræðingur Vegagerðar ríkisins
á Akureyri var á vettvangi í gær
og fylgdist með gríðarlegum vatna-
vöxtum í Fnjóská. „Það er sjálfsagt
hægt að búast við öllu í svona mikl-
um hamförum," sagði hann að-
spurður um hvort fall brúarinnar
hefði komið vegagerðarmönnum í
opna skjöldu.
Brúin var byggð sumarið 1993
og tekin í notkun þá um haustið.
Hún er rúmlega 40 metra löng, ein-
breið stálbitabrú með steyptu dekki.
Hún leysti af hólmi gömlu boga-
brúna yfír í Vaglaskóg, sem byggð
var árið 1908.
„Við höfum verið að létta á álag-
inu með því að grafa út meðfram
vesturlandinu, því það er ansi þungt
á bitanum sem heldur brúnni uppi,“
sagði Sigurður. Fnjóská hefur verið
í miklum ham síðustu daga og í
átökunum hefur skolast undan
sökkli nýju brúarinnar með þeim
afleiðingum að hún hreinlega féll
niður vestanmegin.
Óvíst hversu mikið tjónið er
„Við getum ekkert gert fyrr en fer
að sjatna í ánni,“ sagði Sigurður
„en við erum rétt að vona að brúin
fari ekki lengra.“ Fyrirhugað er að
fá tvo 50 tonna krana til að halda
brúarendanum föstum og hindra að
áin taki hana með sér. „Ég sé ekki
fram á að neitt verið hægt að gera
annað fyrr en eftir einhvern tíma,
jafnvel 2-3 vikur. Það er svo geysi-
lega mikið vatn í ánni, mikill snjór
enn á fjöllum og áframhaldandi hiti
svo við verðum að bíða með frekari
viðgerðir.“
Sigurður sagði óvíst á þessari
stundu hversu mikið tjónið yrði, „en
það verða einhverjar milljónir, svo
mikið er víst,“ sagði hann.