Morgunblaðið - 14.09.1995, Blaðsíða 4

4 FIMMTUDAGUR 14. SEPTEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
BENEDIKT Davíðsson, forseti
Alþýðusambands íslands, segir að
fullkominn einhugur hafi n'kt um
það á miðstjórnarfundi ASÍ í gær
að hvetja fólk til að leggja niður
vinnu eftir hádegi í dag til að
mótmæla úrskurði Kjaradóms og
ákvörðun forsætisnefndar Alþing-
is um starfskjör
alþingismanna.
Þeir hafi orðið
varir við mikla
reiði almennings
vegna þessa.
„Mönnum finnst
að þeir sem eru
að kveða upp
svona úrskurð og
ég tala ekki um að setja svona lög
um skattsvikin séu ekki í neinum
takti við þjóðarsálina,“ sagði
Benedikt.
Benedikt sagði að með kjara-
samningunum sem Alþýðusam-
bandið gerði í febrúar í vetur hafi
bæði verið byggt á tæknilegum
forsendum um verðbólguþróun og
einnig stefnulegum forsendum um
markmiðin með samningunum,
samanber yfirlýsingu ríkis-
stjórnarinnar. Markmiðin hefðu
verið að vinna að launaþróun sem
leiddi til lítillar verðbólgu, batn-
andi kaupmáttar hinna lægstlaun-
uðu og stöðugleika í efnahagslíf-
inu.
„Okkur hefur sýnst að það sem
hafi gerst í þeim samningum sem
gerðir hafa verið eftir að við gerð-
um okkar samninga hafi ekki al-
farið farið saman við þessi mark-
mið og þar er jú ríkið í langflestum
tilfellum samningsaðilinn öðrum
megin. Svo fínnst okkur núna eig-
inlega höfuðið bitið af skömminni
þegar síðan Alþingi og Kjaradóm-
PÁLL Halldórsson, formaður
Bandalags háskólamanna, segir að
engin afstaða hefði verið tekin til
þess innan samtakanna hvort félag-
ar verða hvattir til þess að leggja
niður vinnu eftir hádegi í dag til
að mótmæla úrskurði Kjaradóms
og ákvörðun um starfskjör alþingis-
manna og hann
ætti ekki von á því
að það yrði gert
áður en til aðgerð-
anna kemur.
Páll sagði að
Kjaradómur starf-
aði eftir reglum
sem honum væru
settar og hann
hefði ekki farið ofan í hvort úr-
skurðurinn væri í samræmi við
þessar reglur eða ekki. „En ég er
ekki alveg sáttur við þá hugsun að
hafi maður gert kjarasamning að
þá sé maður þar með búinn að binda
aðra hópa til að hlíta honum. Ég er
í grundvallaratriðum ósammála
þeirri hugsun,“ sagði Páll.
Hann sagði að hin hliðin á þessu
máli væru skattfijálsar starfs-
Benedikt Davíðsson
forseti ASÍ
Full-
kominn
einhug-
ur ríkti
ur, sem ákveður laun æðstu emb-
ættismanna, fara alveg þvert á
þá stefnuyfirlýsingu sem gefin var
út í vetur og allar líkur eru á að
framkvæmd þessi leiði til þess að
markmiðin náist alls ekki heldur
fari hér verðbólguskriða af stað,
sem myndi fyrst og fremst bitna
á láglaunafólki," sagði Benedikt
ennfremur.
Jafnvel tvítugfaldar
upphæðir
Hann sagði að þetta ætti sér-
staklega við um það þegar verið
væri að breyta launum hjá til-
teknum starfshópum upp á sex-
faldar, áttfaldar og jafnvel tvítug-
faldar þær upphæðir sem verka-
fólk innan Alþýðusambandsins
hefði hækkað um í kjarasamning-
unum „Þetta er auðvitað ekki {
neinum takti við það sem þar var
taiað um og auðvitað ennþá síður
það að Alþingi sé látið setja ein-
Páll Halldórsson
formaður BHMR
Engin af-
staða tek-
in til að-
gerðanna
kjaragreiðslur til alþingismanna.
Þar væri algjört siðleysi á ferðinni
að hans mati, „og mér finnst það
vera umhugsunarefni að mikill
meirihluti þingmanna hafi verið
sleginn þessari blindu að sam-
þykkja slík lög í vor. Það finnst
mér mjög alvarlegt, því auðvitað
kemur það ekki til greina að þing-
menn lúti einhveijum öðrum regl-
um hvað varðar skattalega með-
hver sérstök skattsvikalög fyrir
alþingismenn. Það finnst okkur
eiginlega ekki geta gerst nema
þar sem menn eru gjörsamlega
úr takti við þjóðlífið og þá umræðu
sem verið hefur að undanförnu um
vandamálið skattsvik," sagði hann
ennfremur.
Benedikt sagði að haft hefði
verið samráð við forystumenn
launamanna vítt og breitt um
landið um þessar aðgerðir. Síminn
hefði ekki þagnað síðustu dagana
vegna þessa. Þótt ályktanir væru
góðar út af fyrir sig þá væri fullt
tilefni til að efna til þessa sem
fyrstu aðgerða og hvetja stjórn-
völd til að snúa af villu síns vegar
til að koma í veg fyrir frekara
tjón.
Benedikt sagði ennfremur að
það hefði komið verulega á óvart
sú yfirlýsing formanns Kjaradóms
í Morgunblaðinu í gær að hann
hefði ekki þekkt allar forsendurnar
og hvað forsætisnefnd myndi gera
í þessum sömu málum þegar
dómurinn úrskurðaði um laun
æðstu stjórnenda.
Hann sagði að það væri veruleg
hætta á því að samningunum yrði
sagt upp um áramótin. Annars
vegar væri það almennt álitið að
miðað við þá þróun sem orðið hefði
að undanförnu væru siðferðilegar
forsendur fyrir því að segja þeim
upp miðað við yfirlýsingu ríkis-
stjórnarinnar og hvert framhaldið
hefði orðið. Að auki væru vísbend-
ingar um að verðlagsþróun hér á
landi hefði farið verulega úr bönd-
unum síðustu vikurnar og ef fram-
hald yrði þar á væri hætta á að
verðbólga yrði yfir þeim mörkum
sem hefðu verið sett í samningun-
um.
ferð en almenningur í landinu. Mér
finnst það mjög slæmt ef þeir átta
sig ekki á því nema það komi til
Ijöldamótmæla. Það er nú eigin-
lega það sem mér finnst verst að
þingmenn þjóðarinnar skuli hafa
gert þetta,“ sagði Páll ennfremur.
Aðspurður hvort honum fyndist
ekkert við það að athuga að á sama
tíma og hinir lægst launuðu hækk-
uðú um 2.700-3.700 krónur í laun-
um á mánuði þá hækkuðu hinir
hærra launuðu um tugi þúsunda,
sagði Páll að það alvarlega hvað
það snerti væri að þessi forsmánar-
lega lágu laun skyldu hækkuð um
svonar lágar upphæðir. Lág laun
hér á landi væru stórkostlegt
vandamál.
„En það sýnir merkilegan tví-
skinnung að þeir sem eru að tala
um mikilvægi þessara þjóðarsátta
hafa aldrei áttað sig á því að þær
ættu við um þá sjálfa. Ég skil auð-
vitað reiði almennings. Hins vegar
myndi ég frekar vilja sjá þennan
samtakamátt verða til þess að það
næðist að hækka þessi Iágu laun,“
sagði Páll að lokum.
Ályktun miðstjórn-
arfundar ASÍ
• HÉR fer á eftir í heild ályktun sem miðstjórn Alþýðusambands ís-
lands samþykkti á fundi sínum í gær um launamál og Kjaradóm.
„Miðsljórn Alþýðusambands Isiands fordæmir þær ákvarðanir sem
teknar hafa verið á síðustu dögum um launamál ráðherra, alþingis-
manna og helstu embættismanna. Þessar ákvarðanir eru kjaftshögg
fyrir þá jafnlaunastefnu sem reynt var að framfylgja með samningum
landssambanda innan ASI í febrúar sl. Ákvarðanir sem þessar hljóta
að fela í sér að sú stefna síðustu 5 ára, að almennt launafólk axli
ábyrgð á stöðugleika verði endurskoðuð í grundvallaratriðum.
Miðstjórn ASÍ hvetur launafólk til þess sem fyrstu aðgerðar gegn
þessu siðleysi að leggja niður vinnu eftir hádegi fimmtudaginn 14.
september til að undirstrika mótmæli sín. Jafnframt hvetur miðstjórn
launafólk til að fjölmenna á mótmælafundi, t.d. á Ingólfstorgi í Reykja-
vík kl. 13.15 þennan sama dag.
Það er ljóst að flestir kjarasamningar sem gerðir hafa verið frá
því að landssambönd innan ASÍ sömdu í febrúar sl. hafa gefið mun
meiri launahækkanir. I þessu sambandi má benda á ýmsa hópa opin-
berra starfsmanna sem kjaradómur segist taka mið af. Launahækk-
anir samkvæmt kjaradómi og ákvörðun forsætisnefndar Alþingis eru
margfaldar á við hækkun lægstu launa. Það er gersamlega óliðandi
að forráðamenn þjóðarinnar gangi fram fyrir skjöldu til að bijóta
niður þá stefnu að þeir tekjulægstu skuli fá mestu launahækkanirn-
ar. Jafnlaunastefnan hefur þannig verið markvisst brotin niður og
siðferðilegar forsendur fyrir kjarasamningum frá því í febrúar alger-
lega brostnar.
Verðlagskannanir sýna meiri verðbólgu
Þá hafa nýjar verðlagskannanir sýnt meiri verðbólgu á undanförnum
mánuðum en forsendur kjarasamninga gera ráð fyrir og nýjar
hækkanir dynja yfir á hveijum degi, svo sem vegna afleiðinga af
framkvæmd stjórnvalda á GATT-samningum, hækkunar fargjalda
SVR, gjaldskrárhækkunum veitustofnana o.fl. Þar með er þeim litla
kaupmáttarbata sem almennt launafólk hefur mátt sætta sig við stefnt
í voða.
Miðsljórn fordæmir ennfremur ákvarðanir alþingismanna um að
veita sjálfum sér skattfrjálsar kostnaðargreiðslur upp á hundruð
þúsunda króna á ári á sama tíma og launþegar eru skattlagðir fyrir
máltíðir og ferðir á vinnustað. Sérstök skattmeðferð alþingismanna
og ráðherra grefur undan skattkerfinu og misbýður réttlætiskennd
almennings.
Miðsljórn krefst þess að ákvarðanir um kostnaðargreiðslur verði
felldar úr gildi og alþingis- og embættismönnnum verði úrskurðaðar
2.700 krónur í launahækkun á mánuði."
Ámi Sæberg
Mótmælafundur 1992
ASÍ og BSRB boðuðu til útifund-
ar 2. júlí árið 1992 til að mót-
mæla nýuppkveðnum úrskurði
Kjaradóms um launakjör æðstu
embættismanna sem fól í sér allt
að 90% hækkun launa. Talið var
að 8-10 þúsund manns hefðu ver-
ið á fundinum þar sem þess var
krafist að Alþingi yrði kvatt sam-
an þegar í stað.
Forsætisnefnd ræðir
reglumar á morgun
FORSÆTISNEFND Alþingis og for-
menn þingflokka hittast á fundi á
föstudag og verður þá væntanlega
rædd sú. gagnrýni sem fram hefur
komið á reglur um þingfararkostnað
þingmanna, sem forsætisnefndin
setti nýlega. Þingflokksformaður
Þjóðvaka og varaformaður þing-
flokks Kvennalista vilja að reglunum
verði breytt.
Ólafur G. Einarsson, forseti Al-
þingis, og Ragnar Amalds, fyrsti
varaforseti Alþingis, áttu fund með
Friðrik Sophussyni, starfandi forsæt-
isráðherra, og Halldóri Ásgrímssyni
utanríkisráðherra á þriðjudag og
sagði Ragnar að þar hefði verið far-
ið yfir gagnrýni sem fram hefði kom-
ið á reglumar.
Sérreglur um þingmenn
„Ég reikna með að málið verði til
áframhaldandi skoðunar. Það er fund-
ur forsætisnefndar með þingflokks-
formönnum á föstudag og einnig er
forsætisnefndarfundur sama dag. En
þau atriði sem mest hafa verið gagn-
rýnd eru í lögunum sjálfum [um
þingfararkaup og þingfararkostnað]
og það þarf að skoða allar hliðar
málsins á næstu vikum fra® að þing-
setningu," sagði Ragnar.
Ný lög um þingfararkaup og
þingfararkostnað voru samþykkt á
Alþingi í vor og var þar m.a. kveðið
á um skattfrelsi ákveðinna kostnað-
argreiðslna án þess að þingmenn
þyrftu að sýna fram á að þeir hefðu
kostnað á móti greiðslunum. Ragnar
Arnalds sagði að alltaf hefðu gilt
sérreglur um starfskjör þingmanna
enda væru þau sérstaks eðlis.
„Þingmannsstarfið er ekki hlið-
stætt neinu öðru starfi. Þingmaður
hefur ekki ákveðinn vinnuveitanda
heldur vinnur mjög sjálfstætt og rek-
ur sitt starf einna líkast og þeir sem
reka fyrirtæki í eigin nafni. Sá fjöl-
menni hópur hefur rétt til þess að
draga ýmis starfstengd útgjöld frá
tekjum og það höfðu menn í huga
við þessar ákvarðanir. En það má
vel vera rétt að skoða betur hvort
eðlilegt sé að miða við ákveðna upp-
hæð í þessu sambandi," sagði Ragn-
ar.
I Morgunblaðinu í gær var haft
eftir Friðrik Sophussyni fjármálaráð-
herra að hann teldi eðlilegt að for-
sætisnefnd Alþingis og formenn
þingflokka færu yfir þessar reglur á
ný. Svanfríður Jónasdóttir, þing-
flokksformaður Þjóðvaka, sagði að
þingmenn Þjóðvaka hefðu ekki tekið
þátt í undirbúningi lagasetningarinn-
ar í vor og hefðu varað við þessum
breytingum. Nú væri komið á daginn
að þingmenn Þjóðvaka hefðu haft
rétt fyrir sér. Eðlilega þætti launþeg-
um sér freklega misboðið og sagðist
Svanfríður telja þetta mál mjög
slæmt fyrir Alþingi
„Við erum til viðræðu um þátttöku
í að breyta þessum reglum ef þing-
menn eru tilbúnir til þess, sem ég
vona að verði,“ sagði Svanfríður.
„Við erum alltaf að ræða þessi
mál. Við þurfum engar fyrirskipanir
ofan úr fjármálaráðuneyti til þess.
Mér finnst hlutur Friðriks í þessu
máli satt að segja orðinn mjög sér-
kennilegur, vegna þess að hann hef-
ur fylgst með þessu máli skref fyrir
skref, alveg frá upphafi og meira að
segja var farið eftir hans ábending-
um um veigamikil atriði. Svo lætur
hann eins og hann hafi hvergi komið
nærri. Mér finnst það ekki stórmann-
Iegt,“ sagði Svavar Gestsson, for-
maður þingflokks Alþýðubandalags-
ins.
Aðspurður hvort hann teldi ástæðu
til að breyta reglunum í ljósi umræð-
unnar undanfarna daga svaraði
Svavar: „Öll mannanna verk eru
þannig að þeim verður einhvern tíma
breytt. Út af fyrir sig kemur það vel
til greina en við höfum ekkert hist.
Eg vil því ekkert um það segja á
þessu stigi og kann best við að við
reynum að ræða þessi mál eins og
kostur er og gerum það örugglega
á næstunni,“ sagði Svavar.
Oll launamál þingmanna
endurskoðuð
Guðný Guðbjörnsdóttir, varafor-
maður þingflokks Kvennalistans,
ætlar að beita sér fyrir því að reglum
um þingfararkostnað verði breytt og
vill að launamál þingmanna verði
tekin til allsherjar endurskoðunar.
Segist hún hafa verið andvíg ákvæð-
inu um fasta greiðslu vegna starfs-
kostnaðar þegar þingfararkaupslög-
in voru samþykkt sl. vor.
„Ég var þeirrar skoðunar að það
væri ekki rétt að ætla þingmönnum
ákveðna skattlausa greiðslu en ég
var líka þeirrar skoðunar að það
bæri að hækka laun þingmanna. Ég
mun ræða þetta á þeim nótum,“ seg-
ir Guðný. Hún segir nauðsynlegt að
þingmenn njóti hærri launa svo þeir
geti sinnt starfi sínu af fullum heil-
indum en jafnframt sé grundvallarat-
riði að allar tekjur þingmanna verði
skattskyldar. Ekki tókst að bera
þetta mál undir formenn annarra
þingflokka í gær.